Ka Leo o ka Lahui, Volume I, Number 17, 10 September 1889 — NU HOU KULOKO. [ARTICLE]

NU HOU KULOKO.

A hoea mai ma ka hora 11 o ka po la pule iho nei eia iho na hihia i lawe ia ae ma Kalakaua Hale: 14 Ona Rama. 1 ku-e i na Rula o na kaa. Maikai ka hoi na ano kaa alahao hou e holo nei, ua ane like loa me Kapalakiko koe wale no nae ka liilii iki iho o keia, aka he kaa maikai nae keia no na wa ua. Apopo, hora 3:30 auwina la, e hookuku hou ana na hui kinipopo Kaiulani a me Nipsic, ma ke kahua maa mau ma Makiki. E taiere oe Ni-pa-si-ca-- mahope Kaiulani hana piritia ia oe Ainoge !! Ua puka ae ka hoolaha a Jno. E. Bush ma ka nupepa haole P. C. Advertiser e hoike ana i kela ame keia e noho ana maluna o ka aina o ke Alii ka Moiwahine e hele ae imua ona ma kona keena hana. Ma ka hora 8:30 o ke ahiahi lapule nei, ua ike maopopo ia kekahi hoku welowelo e lele ana me ka ikaika loa mai ka Hikina a ke Komohana. Ua hoopuka ia ma Amereka kekahi pahi pelu pakeke me ka pohaku hookala make kuau. He kupa kamaaina no Hamakua, Hawaii ka mea nana i hookumu keia mea hou ano maikai. Ua hoike mai kekahi keiki ia makou nona na makahiki he eiwa, ma ka hora eiwa o ke kakahiaka o nehinei oia ka piha ana o na hora eiwa, o ka iwa ona la ka iwa o na mahina o ka M. H. 1889. Ke liuliu ala ka hale wili ko o Haiku i ke kahua hou e kukulu ia ai ko laila wili ko ana hou, oia hoi ka wili pahi [Diffusion Mill] nui na kahua e hana ia nei ma kela hale wili. E ia ke kakali ia nei o ka pae mai o kekahi mau lako o ua wili hou la maluna o ka moku pea Anna. Iloko o na makahiki he 50 i hala aole i oi aku maluna o 90,000 eka aina i mahiai ia ma Beritania. Ma ka 1872 ua pii ae a hiki i ka aneane he 170,000 eka, aka ma keia la no ua hiki aku i ka 214,000. Ma ke kakahiaka nei, ua ike ia kekahi pake iwaena o na poe i hele ae mai keena e ka Aha Hoomalu nona ke kiekie he 6 kapuai me 2 iniha. Ao!e o kae mai ka loihi o kela pake.

Eia ke eli hou ia nei olalo o ka hale pohaku e noho ia nei e ka Tela lole Tregloan kihi ona alanui Papu ame Hotele. Ua loaa mai ia makou kekahi lono e pili ana no ka pepehi ia ana o kekahi lawehala pake e ka luna o na lawehala oiai e luuluu ana no ka lawehala me ka mai. Nolaila e heluhelu akahele ae e na makamaka i ke kukulu manao e oili aku nei ma ka pepa o keia la. Ke hoike aku nei ka Agena o na aina o ke alii ka Moiwahine. Ma ka olelo hoolaha e puka aku nei ma ka pepa o keia la i kela a me keia mea e makemake'na i wahi kupono e no ho'i me ka auhau oluolu e hele mai e kuka pu me ia ma kona keena oihana ma alanui Paipalapala, Kawaiahao. He manawa maikai loa keia e loaa ai ona wahi maikai no ka hoala ana i mau home. Ua hoike ia mai makou e puana ae, he keiki punahele loa ka o "Haimoipo" na Satana, oiai, ua piha kona naau me ka awahua ino o ke keemoa lapuwale loa. A e like no me ke ano mau o kekahi poe lili kohu ole, pela no keia "Haimoipo." He ekolu makahiki i kaa hope ae nei ua haawi mua ia mai keia kulana ia Mr. Jno. E. Bush e ke Alii ka Moiwahine, aka, ua kau-a aku no ke kanaka a hoea wale mai i keia wa akahi no a lawe mai. Nolaila, ina he pilikia oe e "Haimoipo" i kahi mea paina ole e ku ae a hele pololei mai, a e hoolawaia kou maka poniuniu a houpo lewalewa, me ka hakalia ole. Ta-ta. Ua loaa mai ka lono ua waiho aku la o Mr. William Ulunui Sheldon i ka oihana |una kiai awa no Kahului, Maui, ka oihana hoi a keia opio Hawaii i lawelawe ai me ka makaukau a me ka eleu no na makahiki he 4 a oi. A ua hookohu ia aku la o Jno. T. Aluli ma kona wahi. Nui ko makou minamina no keia kaawale ana ae o keia opio Hawaii mai keia kulana ae. Oiai, ua kupono maoli no oia no ia kulana. Aia wale no me ka eleu loa a hopo ole e pono ai ka mea nana e auamo i na kaumaha o keia oihana. Ke haawi nei makou i ko makou hoomaikai no ka opio hou i hoopiha ae la i ka makalua; a, na kana hana e hoike mai i kona ano.