Ka Leo o ka Lahui, Volume I, Number 24, 19 September 1889 — He Moolelo Kaao Hawaii NO KAHALAOPUNA, KA Nani Oi Kelakela a me ka Ui i kona mau la. KAIKAMAHINE A KAAKOPUA A ME KAHEHUNA. [ARTICLE]

He Moolelo Kaao Hawaii NO KAHALAOPUNA,

KA Nani Oi Kelakela a me ka Ui i kona mau la.

KAIKAMAHINE A KAAKOPUA A ME KAHEHUNA.

Ka Mu-o, Ka-ao, Ka Liko, ka Pua iuka o Waolani,

KA MEA NONA KA UA KUAHINE O MANOA, ME KA NALU O KALEHUAWEHE, WAIKIKI. &. &. &.

Iaia e noho ana me ka nana pono ana, ike aku la keia i kekahi mau wahine ekolu e hula olapa ana, a o keia wahine ekolu hoi o ku nei iluna e hula olapa ai, o Hanakaulua ma no ia, e hea ana i ka inoa o ka lakou hanai, a aia ke kumu o pihe. Iaia no e noho ana malaila a hiki i ke ahiahi ana me kona ike ole ia mai, ua huli hoi mai la oia a hiki imua o kona mau makua hanai me ko laua manao haohao no ka hele loa o ka laua keiki. I ka hiki ana aku o ua keiki nei imua o kona mau makua hanai, ua ano poeleele loa ia manawa. Ninau mai la laua i kahi o ka laua keiki i hele ai, a hahai aku la no hoi o Pohumaka @ i kona wahi i hele ai, a me kona mau mea a pau i ike ai mai ka mua a ka hope o hana huakai. A no keia mea ae la, ua hoike mai la kona makuahine hanai imua o ua keiki nei i ke ano o ia mea ana i ike ai pakai, wahi ana. Aole @ piha kanaka nui au i ike aku la me na wahine e hula olapa @ iluna, o na makuahine ia uana @ hanai la kou muli pokii o Ka- @ ka inoa, a nona ia inoa e @ ia la e lakou. No keia mau olelo a kona makuahine hanai, akahi no oia a lohe pono he keiki no kekahi ua haunau mai mahope ona. A no keia mea. ua loaa iaia ka manao kau nui e ike pono i kona kaikaina. Ma ia po iho, a ma ka wanaao, ua ala ae la no ua wahi Pohumakaino nei a hele hou no ma kahi mua no, ana i hele ai ma ka la mamua iho. Ma kēia hele ana ana, ua kui wale keia i ka lehua a me ka hala, a ohuohu wale kahi kanaka i ka leo, a iaia nei i hiki aku ai ma kahi o ka hale i noho ai o kona muli pokii o ka maamaama loa mai la no ia, aole nae he mea hookahi i ike mai iaia.

Aole no hoi he poe kanaka i ala ae ia wa, a no keia manawa oia i noonoo iho ai i kana mea e hana aku ai. Nolaila, hoomaka aku la oia e oli me ka leo nui maopopo, a penei kana mele i oli aku ai: "O Puna aina lehua a iluna o ka laau, Ka liko memele ula o ka lehua, Kaili lamalama o Kalama, Aia-la i ka maka o ka la, Ka onohiula i ka maka o ka opua, Pu-a mai ana ioʻu nei ke aloha, Ka halialia aloha o kuu hanai muli, Ka hanai a Hanakaulua me Kala, Na ke kukuna o ka la e hoala ia oe, Ka hiamoe o kuu haku pokii--e ala---." la Pohumakaino e oli nei i keia mele, ua hele wale ko ia nei leo a papa pono ma na pepeiao o kona pokii a me kona kahu hanai, a na kona leo i hoopuiwa ae i ka hiamoe, a i ka hoomaopopo pono ana i ke ano o ka leo oli e lohe ia aku nei e ka poe o loko o ka hale, ua piha loa ia o Kalamaula i ka makemake i ka mea nona keia leo oli e mai nei i keia wa kakahiakanui. Aole i pau.