Ka Leo o ka Lahui, Volume I, Number 30, 27 September 1889 — Halawai NUi. Ulumahiehie ka Lahui! LOKAHI NA HAWAII A ME NA HAOLE. [ARTICLE]

Halawai NUi.

Ulumahiehie ka Lahui!

LOKAHI NA HAWAII A ME NA HAOLE.

Ma ka po Poaha nei, hora 7 ahiahi, ua malaina ia kekahi halawai nui a na Makaainana Hawaii, a me , na makaniaka puuwai aloha o kakou. Ua wehe ia ka halawai ma* inuii o ke kono o na koonimana Haāku na "Kuhina i kekahi KuikaM e hoopio ana i ke liiokoa o keia Aupuni Hawaii. a e li#)lilo ana i ke Aupuni Hoonialu nialuna o keiā A.upuui. lla ivehe ia k& ma ka pule ana a Mr. Kekipi* a mahope iiio. ua kohoia o J. E. v ßysii i lunakooinalu no ka halawai. Ua ku mai oia a olelō mai la, ua hookolo aku oia i ka m'ea ana i upu ai, oiai, he mau hana kekahi e hoolaia ia ana e ko kakou Kuhina Noho ma Wasinetona, e hookahuli ana i. ke ano o ko Rakou Aupuni. O keia mau mea i olelo ia e ia inaloko o '-Ka Oiaio." ua olelo ia aole he oiaio, aka, ua hiki mai ka hoike e hooia ana i ka pololei o kana olelo. he kuikalii io no ka i hoolala ia, a ua onou ia aku i ka Aha Kuhina e waiho aku iinua o ka Moi ne v ka. pupuahulu a lilo hoi i Kanawai. Aka, a,ole i hana ia peia maniuli o ka like ole o ka manao o na Kuh:-, na, I ka Poalua, ua h >ho ka Moi & me K ona Aha Kuhina e noonoo no keia kuih."; a aole nac 1 'koia. i ke kakAiu aka Poakolu, ua wawa ia|a puni ke kiŪ»*uakauhale» Jhe kuikahi kekahi e noolilo āna i iiiana hoomalu ia Amoiika ma}una o kakou. I ka iohe ia ana ae o keia ua wawa a uiuena ae la na inanao o ;va kaiiaka a me na haole no ia mea i moeuhane ole ia eia ke hoohana ia nei e ko kakou Kuhina Xohoma Amerika. a i lawe ia aku hoi iniua o ka M< i. 'e Kona mau Kuiiina. aole e wahi ia a hana ia na olelo e lilo ai o'Hawaii nei . nialalo aupuni e aku i kona komo ana he niau kuhina. aka, eia lakou l*c hoao nei <■ hookahuii i ke aupuni. lle niea nui keia a .;a

kou e noqii)oo-ai. - Ua :ke ma.i oiā i kekalii mau ano o k«l kuikahi, a eia oia nijalaloJlio: n "MamuU o ka • o ke aupuni o Apaerika t - aupuni o Hawaii i ke ano n t" lahui a elua o ka hoomau ana i ka pili hoaloha ano e oluolu e ku nej ano mawaena o na aupuni elua, $c.,*ua aelike laua a ua liVe maluna 0 keia imiu mahele: Y Pauku 1. Sa aēlike ia e hoo-, mau ia ka paana, o na kUikahi a liie'na olelo hoapaa o na aoaō e hoojiaa »»£ (me ktl nana ole aei na i>auku malalla e-wpiho Ia e kau pīttena ana i ka manawa e mau ai o ko lakou wa. a e ana 110 ko lakou wa o- ko lakon hoopaa'ana] a hiki i manawa e hooponopono hou ia ai a- hoopau ia ae ma o ka AKUKE ana o na aupuni elua. 0 ka Pauku II a nie 111. ua prli ia i ka olelo ana no na mea kukai panailike mawaena o na aupuni . £jua._ . Pauku IV., I kumu e hoopaa ia aku ai'i ka Paeaina Haw^'l kama]ulii;i a me ka noho oluolu mau ana i na pomaikai e loaa f:ia ia la~kou malalo o na kuikahi e mau ana mawaena o na aina a elua. a no ka hoomalu ana i na kuieana pili poho ia Amenka; Huipuia ma ka Paeaina Hawaii, ke luoia aku nei me ka paa loa a me ke ia Hawaii i ke kuokoa -i ifw ka mana nohona aupuni piha o ke>aupuni Hawaii maloko o kj'ja 4iiau a pau a me kona r»r/kule-. ana o ka noho mafta iualunā oia walii, a o ke aupuni nja ke ano he pani no kona no ia lioopaa ana a i hiki ai ia-Amerika Huipuia ke aku e li&'me .iA 1 ka mana a me ke Ha» me ka 'pono a pohopo okr jn<* na hjl # hana a no ii j a hana ia cNH Jie na niana*e afcu, alii o n. ni o aku ine ka ike pih® nwif . o k|e aupuni o Paukn V. [Na olelo e jnTi ana i ke ano o ka hoaponoia stnfice kui~Yahi.] Paukiv VI. E mau ka mana o keia olelo aelike aelike a hiki §i ka mana e hooponopono a e hoopau ia ai nia o ka Aelike o na aoao elua. E malama ia no kekahi Aha Elele nO'ka noonoo ana i na hnoponopono a hoopau aha o keia aelike a o kekahi aelike e aku paha a kuikahi paha mawaena o na aoao elua e hana ana i keia kuikahi ma ke kulanakauhale alii o kekahi o na aina eltta, no ia niea, h n eono malama mahope ihoo ka hoike ana o keka-. hi o na aoao i ka manao ma ko kakau ana i ka makemak* , o kekahi e hoike aku ana i kekalu i kona makemake e kukulu ia | Aha Kuka. | A ke ae hom aku ivSi ke aiipuni Hawaii, mamuli o na kumu panai no ia hoo]>aa ana, a i kum * hiki ai i ke aupuni Amenka ke I alu me ka paa ponoa ke kuokoa, maluhia o ka Paeaina Hawaii e hiki no i na koa o Amerika ke kon%> mana , j»'ahi a pau o ke Aupuni Hawaii, e like me ke kupono i maiiao ia no ia mea. Ina [a e a f 3 ole ia e ke'Akua] ke I kuokoa a ine ka noho īiiana aupuni I ana a inaluhia paha o ka lawelawe | ia ana o ke Aupiiiu I lawaii e hoo- | weliweli ia ana. ua ae ia e loaa i na ! koa.o na Amerika ke kuleana • kea'ole'ia o ka liana ana ma ka ai- | nu o Ha'waii nei. e like īue ka ike

ia oke kupono 110 pa hana e hooko ai i loaa a me malu-' hia law&!rnre ana o ke Mahope o na olelo a»a a ka Luna Hoouialu. a me ka hoike ana iim wahi o ke Kuikahi e hoopio anai ke Kuokoa o ke Aupuni Hawaii, oia hoi ka. hiki ole ke kuikahi keia Aupuni jue kekahi aupuni e &ku me ka waiho mua 019. ana ia* l.ka ike piha oke Aupuiii ? o Amēnka; ka Mki ole kē ia keia, Jaii* kahi 111 e ka aelike 6 6le m aoao a elua; [aole ana o Ameriku e ae a pau]; fea lele ana mai o ria koa Amenka 0 hoomalu ia kakou/hie : ka ae ole ia o Enelaiii. Farjfni a lahui eae palia. Ua ku mai o Mr. Akoni Rosn, c haimanao 110 keia j mea. Ua hauoli oia ika piha,.-ka lokahi a me ka maluh:a o ke jtnar ina. Xa lohe oia i kei.i 1 iea, me ka hiki j)ono ole -iaia ke inanaoio: īiia Ka Li:o o ka Lair:vi ne kona j ike maka an ; a ike Kuikahi. ua hiki | ole ke kunana. Miliope ona I olelo paipai ,a ike kanawuii; ua he- | luhelu mai oia i keia Olelo līooholo: i OLELO lIOOHOLO. J, Xo ka mea. wa lohenui ia kekahi | niau olelo' koikoi ua ia ! aku imua o ke Alii xa Moi nona _ 11 a olelo i anea;ie 0 lilo maoli he haawi mana hoomaiu aupuni ana ikeAupun: Amerika Huipuia, a ua lilo ia mau olek) he mea e hoolele ha\ili ai \ ' i Kou niau kupa Hawaii.* \Kolaila: : E hooholoia t € makou 0 kokahi anaina nui e ho: ke ana mk k\aoao o kou mau kupi a!ofea oiaio, i jftJcoakoa ma kekahi halawai nui mai i keia la 26 -o Sepafemaok, 1889, nia ke tulanaal&o Honolulu, lua keia ke nei; me km iini K\u Kiekie Moi e kaf<fcjfokvi<3&*3£°l^e &]& ■ r - ■- pnlia e hoano e ana i ke lOll&oa a ke kulana aupuni e Kou Aupuni eka Moi. A eia hou hoi; o makou o kou mau kupa aloha oiaio e nonoi haahaa aku nei; ina io ana he niau hoopanopono # hoolala kuikahi o ia ano, a he mau ole .o paha oia ano e waiho ia mai ana e oluolu Kou Lokomaikai e ke Alii ka Moi, mainua 0 ka hooholo hope loa aftia o Kōu manao no ia mea, e ae mai i ka manao o Kou Lahui e hoikeia ma.ko lakou «mau Lui a Makaainana i koho ponoia. mu o ka Ahaolelo i akoakoa ae no keia hana ponoi. • Ua haiolelo mai 0 Mr. Kaalukou ame Hon. AV. A. Kinne}. Ua hoomaka kanaka e auhee, uei hoonialu kokeia. | Nui ka hoihn ia o na haiolelo. a i ka pau ana, ua hooholoia ka olelo hoōholo, a h<x»noho ia 'na Komife e waiho aku i ka olelo Ika Moi. Nui ka mahalo ika piha l o ke anaina aime ka malulila o na hana. ; |:: *; ;:. - — - * ♦ ——-—; Eia mai makou ke hot*a aku nei me ka hele a ohuohu na jkuineki. He olu hoi paha ia ke moni iho. O ka Halawi\j Makaainana i nialamaia ma ka Hale Keuka Pake i ka jK>nei oia kekahi o na h ilawai nui a ka'4<»hui; Hawaii e kaona ai, ua ia iloko'o ka lohjihi. a ua luK hoi iloko o ka malu - hia »ia o maoli ana mai o na Hawaii I'ohoi a pau, ua liiki no ia' lakou a paulke malama i kekahi halawai me ka maluhia. Nolaila. j ke haawi aku hei ka lkoo Ka i.ami i 1 i kona mahalo i na mea a pau i | makeo i konai pono. kona ; mau loa. I[iiro Nui! Xo Hawaii lioolohe!! '• ■ -