Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 108, 15 January 1891 — Page 3
| This text was transcribed by: | Kailianu V. Michaels |
| This work is dedicated to: | In loving memory of my father, Mervin Apana Lee Kwai |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
Ke Hana la ke Alanui o Kalihi.
Ke hoomaka la ka Makamu Alanui, i ka Poakahi iho nei. Ke hoolala aku la hoi ka Kamaki Makua ma kela aoao. Eia ke hilu, ke hele aku la no na hana hoohapakuo i ka hana a ka Hawaii, ma ka Luna Alanui o Honolulu.
-----
Huli ka Leo Naua e Pai ka Huro o na ʻLii
E haule ana ka leo kalahea i oho hie o ke kanaka no ke Alii, ke hiki mai oia mai Kaleponi mai. oiai ua make aku la o Mr. Wahineaua, ka leo aloha alii. Aka, malia paha ua piha kona hakahaka ia J. K. Kaulia, e bugala no ka Aha Kuhina.
-----
Kekahi o na Mea Hou Kaulana.
O kekahi o na mea hou kaulana o ke ao nei i hoike ia, oia no kekahi mikini e hoolilo ana i ka wela o ka la i mea e hoohana ai e like me ko ka mahu o ka wai, no ka pauma ana i ka wai. a no kekahi mau mea hana mekanika e ae. O keia mea hou na imi ia a ua loaa e kakahi haole o Farani. o Charles Tellier kona inoa. He mea hoohana hou keia e hoike mai ana e like me ka wai a me ke ahi, ka mahu a me ka uwila, pela oia e lilo aku ai i mea hana e hooholo a e hoomamaa i i ka hana a ke kanaka. He mea maopopo aole i mamao aku. e lilo ana no keia mea he wela o ka la a me ka uwila, i mea hoohana no na mea hana, a e pau ana ka lilo nui o mekini no ka nanahu. a e hooemi mai ai i ka lilo no na mea i hana ia e ka mahu a me ka uku kaahele ana. Wahi a Daniela, e holoke ana na kanaka. a e mahuahua no ka ike o ke ao, i na o ka hopena. He oiaia no keia olelo a ke Akua.
-----
He Kumuhinu - A he Nahesa.
Ua lohe mai makou eia kekahi buke, ma ke kumu hoohinuhinu a ka makuakane o ka "Hui a na Keiki Oiwi o Hawaii." O keia buke e hoike ana i ke kahua hana a Palau ma i haku ai no ka Hui, a ua kakau ia e kekahi mau inoa, i papahi ia iho e ka inoa o Pukalua, a o ke kino ua unu ia mai e like me ke ano o ka po hula o ka la Hapenuia iho nei, a ua poe ala, he kalakoa ke ano, mai ke kea a ka uli, loaa ai ka uniki ana i ka la mua o Ianuari, he hula kalakoa na na oiwi o Hawaii. Nele ka aina he kalakoa ka oiwi e ola ai. He Oiwi Puali Indaio maopopo keia poe, oia ke kohu ke olelo ae, a i ole o ka Hui Puuwai Kalakoa o Waimanalo.
Hu ka aka i ka hele pahua o na hana a keia hui e hookele ia mai nei. no ka mea, he makau ia ka ke hoike loa ia aku ka buke, kahi i haku ia ai ke kumuhinu e hana ia ai na hana lihaliha i mea hoohei i ka naau o kanaka. No ka maa no i ke kipuka poholalo, pela iho ia e poholalo ia ae la ka poe o Kaumakapili, me na olelo he hana ka keia Hui Puaiwi Ponoi o Waimanalo, e like me ka wa ia Keaukeaouli. Nani, pahee, puhi, hinuhinu ka olelo. I ko makou lohe ana i ke kaena "hookahi oʻu makahiki ma ka oihana, pau loa ka oihana i ka Hawaii." Mahope iki mai lohe hou makou, "elima oʻu makahiki, pau ka oihana i kanaka." I ke kolu o ka lohe ana, ehiku oʻu makahiki, huli ke au ia Hawaii." Nui ke epa a me ka pahee o ka omole aila hoopunipuni. A pela iho la ka hana a keia puhi ino e hoohaukae nei.
-----
NU HOU KULOKO.
Ke kahea hou ia aku nei na lala a pau o ka Hui Aloha aina e akoakoa ae ma ko lakou wahi maa mau. ma ke kakahiaka o ka Poaha la 15, no ka noonoo ana ke kekahi mau kumu hana ano nui no ka Hui. Mai ulolohi mai hoi oukou na lala e keia Hui; e makaala mai na hoa i holo mua na hana me ka maikai, aole hoi e lanakila mai na enemi maluna o ko kakou Hui.
Apopo ekueku mai ka ihu o ka mokuahi Kinau i keia awa mai na awa mai o Maui a me Hawaii.
Ua ike lihi iho makou i ka la inehinei, i ke koi hookuku ki pololei a Mr. John Kidwell ia J. W. McDonald.
I keia la ka mokuahi, Mokolii e niau hou aku ai no Molokai, mahope iho o ke ku ana mai inehinei mai ia wahi hookahi mai no.
Ma ke kakahiaka nui onehinei i malania ia ai ke anaina aialo i ke kino make o Mrs. A. Young, mai kahi noho aku o Mr. A. Young Jr.
Eia na paipu wai hao o kahawai o Alekoki ke aʻo ia nei i ka hula haole, aole hoi o ka hula Hawaii, ua make ka puaa ai-lolo ma ia ano hula.
I ka la apopo oukou e ike ai ia Laka Wahieloa a me kona hoa pili Hugo Keneti ma na kolamu o ka OIAIO, ma kahi no i maa mau ia laua i ka pili.
Ma ke awakea onehinei i palamimo aku ai mai keia awa aku ka mokuahi lawe leta Auseteralia no Kapalakiko, me na eke leta a me na ohua he nei.
Ua malama ae na hui waapa elua he halawai i ka ponei maloko o ko lakou wahi maa mau no ka noonoo ana i kekahi au kumuhana ano nui e pili ana ia laua.
He lono kai loaa mai ia makou o ka mokukaua Beritania Dafane i manao ia e haalele aku ana ia Kapalakiko no keia awa. aole pela ka pololei, aka e haalele ana ia awa no Panama.
Aloha wale o Kahoʻakane i ka nele i ka opae ole. ma ka makou hoolohe aku i ke keaka ia mai e kamalii o Kawaipiula, aia nui ka i ke kula maloo o Kapalama-kai kahi i mahiki ai.
He oiaio anei ua hoohalahala ae ka hui mahiko o Hilo i ka luna ohi auhaa oia apana no kekahi kumu kupono, a i keia la e noonoo ia ai ia hihia? O ka poe o ka ua-Kanelehua kai ike i keia mea.
Maluna o ka oneki o ka mokuahi Auseteralia i puehu aku i ka la enehinei. i kau pu aku ai o Mr. Frank Godfrey, ka Lunahooponopono o ka nupepa Paredaiso o ka Pakipika, no ke kulanakauhale o Kapalakiko.
Ua hookohu ia o Jno. H. Brown Esq. ma ka la 10 iho nei o keia mahina, i Luna Kakauinoa no ka poe kupono i ke kohe baleta o ke aupuni, malalo o ke kanawai koho balota hou i apono ia ma ka la 14 o Novemaba, 1890.
Ua hauhoa ia na puuwai o Mr. D. H. Davis a me Miss Lydia Cummins, e ka Epikopo Haremano, ma ka hale pule Katolika Roma i ka Poalua iho nei, a ma ia ahiahi no. ua haalele mai la laua i keia awa no ka mokupuni o Maui maluna o ka mokuahi Kalaudine He mea maikai ka mare no na mea a pau ke hemo ole ka hipuu ia ana.
Mai nukunuku oe i ka puka ole aku o Lilia Ulaula, e pumi ka inaina, Poakahi ua lede opio ala oili pulelo aku.
I ka Auseteralia i haalele mai ai i keia awa ma ka ia inehinei, ua kau pu aku maluna ona o Mr. F. L. Hoogs, ka mea nana i kii aku nei ka Hui Kinipopo Kaleponi i hiki mai nei i Honolulu nei i kela mau mahina aku nei.
Mawaena o na hunahuna mea hou no na paemoku o ka hema i loaa mai ma ke Zealandia a me Manowai, aia he umi mau moku ma Nukakela e hoopiha ala i ka lanahu no keia awa, a e ku mai ana lakou iloko o ka mahina o Maraki ae nei a i ole ma na pule hope o Federuari.
Ma Kapalama i ka wanaao onehinei, ua hanau ae he wahi hoopaapaa mawaena o kekahi kanaka me kekahi mau Pake, o ke kumu he hoopaapaa no ke kolohe o na Pake i ka pono wai o ka mua, no ka mea o kona po wai ia. Mai ka paio olelo mai a hiki i ka paio lima, a pakele na mea elua mai lomi ia e Hua-a.
Na Komite La Kulaia.
O na Komite o ka la 28 o Novemaba 1891, e hoolaha ia nei ma ka nupepa Ka Leo o Ka Lahui, ke poloai ia aku nei, e hoolauna mai me ka Puuku, a e kuka pu no na hana e pili ana i ka La Aloha Aina o ka Hawaii Ponoi. E loaa no makou ma kani paʻi o Ka Leo i na la a pau, koe ka la Sabati. (Poaono.)
-----
I ka Poe Lawe Nupepa.
Ke poloai aku nei makou i ka poe heluhelu e lawe nei i ko kakou nupepa, makaala mai i ka hookaa ana i ka ok@ o ka Nupepa ma ka hebedoma, a e malama i na palapala hookaa mai na luna aku nona na inoa i hoike ia ma ke poo o keia Nupepa. No ke paewaewa o ka hookaa ia ana o ke dala, a me ka hoohiki loa ana mai i ke keena nei, ua hooholo makou ma ka hebedoma ka hookaa, i mama ai ka hookaa ana a ka mea e lawe ana, a i maopopo mau ai ia makou, i kele a me keia hebedoma, ka poe i hookaa mai a me ka poe i hookaa ole mai, a ina ua hookaa me ka loaa aku o ka Palapala hookaa, he mea hoi e maopopo ai, ke ulu ae ka nele o ka mea heluhelu, ke okiia aku ka nupepa no ke kaa ole ma o na luna ae, alaila, no na luna ka hewa, aole no ka mea heluhelu. a ina aole io maoli no na luna ka hewa, alaila, e kala ia makou no ke oki ana aku i ka poe hookaa ole mai i ka lakou nupepa.
J. E. BUSH
-----
KAUKA YONG KAM PUNG.
HELU 53, ALANUI MAUNAKEA
Ke Kauka Loea o ka Aina Pua.
UA HIKI KE HOOLA IA KELA A me keia ano maʻi mai ko na kane wahine a me ko na keiki liilii. O na maʻi ha-no, ua hiki loa ia ke hoola ia me ka maalahi. A o na maʻi e pili ana i ka maka, pau pu ia i ke ola.
Ke hoike ia aku nei, eia ke ola ianei me ka oluolu pu o ka auhau.
E KIPA mai e ka poe i hoolaaluu ia me na haawina pilihua i ka maʻi a naʻu oukou e hoola aku.
KAUKA YONG KAM PUNG.
Augate 25. ti-d.
-----
HOOLAHA HELU KANAKA NO HONOLULU.
Ina he poe kekahi iloko o keia Apana (Kona) no lakou kahi noho i haule iloko o ka helu kanaka ana, ke poloai ia aku nei lakou e hele ae e hoike no ia mea i ke Keena Helu Kanaka, ma ka Hale Aupuni.
CHARLES F. RODGERS, Luna Helu Nui.
2ts-d.
-----
Na Waiwai Hou o na la
Kulaia ma ka Halekuai.
- O -
GOO KIM - Kukima
UA WEHE AE NEI MAKOU I NA WAIWAI HOU LOA I HOEA mai nei, i kupono no na La Kulaia e hiki mai ana.
Na HAINAKA SILIKA i kuni ia,
Na HAINAKA LINIA keokeo a pela aku,
Na KIHEI SILIKA lau o kela a me keia ano.
Na HULUHIPA o na wai hooluu like ole,
Na KII paani a na kamalii, o kela me keia ano
Na PAHU WELEWEKA, BUKE KII, a he lehulehu wale o na makana makamae.
Na Lele Tela o na Keonimana i hana ia me ka noeau holopono no hoi.
GOO KIM MA.
ALANUI NUUANU. Dec. 15, 1890. 1m-d
-----
KA HUI KAA ENTERPRISE.
Ua kukulu ae nei au i kekahi HUI KAA.
Eleu ma ka aoao iho o KALAKAUA HALE ma Alaui Kalepa.
Ma ka Huina Hoolulu Kaapio Helu 13.
O na kauoha a pau e hoouna ia mai ana ma ka TELEPONA mai na makamaka mai ma na wahi a pau o ke kulanakauhale nei, e hooko koke ia no me ka piha o ka uwila.
E Hoao i pau Kuhihewa.
WALLACE JACKSON, Luna Nui.
Telepona
Bele Helu 113
Matala 690.
-----
Hoolaha Hookapu.
Ke hoike ia aku nei ka lohe i na ano kanaka a pau loa. Ua hookapu loa maua i ko maua mau Apana Aina ekolu i kapaia o Kalaheo, Kahaleula a me Puuoihala, no lakou na eka 202 e waiho la ma ka Paa, Kailua, Koolaupoko, Oahu, i hoolimalima ia e maua mai ia Keleau (w) mai. Nolaila, ke papa loa ia aku nei na holoholona o kela a me keia ano, aole e hookuu wale ia maluna o ua mau Apana Aina la, a o ka mea a mau mea paha e kue ana i keia, e hopu ia no e maua, a i ole ia, e ko maua mau hopo paha, a e hooko ia e like me ke kuhikuhi a ke kanawai. O na poe a pau e makemake ana e komo iloko o keia Hui, e pono lakou e hele mai e hui pu me Mrs. C. I. HIRAM, a i ole ia, me DAVID DAYTON, a i ole ia KUKA.
Owau no me ka haahaa,
MRS. C. I. HIRAM.
Honolulu, Oahu, Oct. 8, 1890. 3mo-d.
-----
NO KA POE MAKAIKAI MA KA O.R.&L. CO.
MA KA IʻA HAMAULEO O EWA.
O KA POAONO KA LA KUPONO no ka hele ana, oiai e haalele ana ke kaa i kahi hoolulu ma Kuwili, Honolulu, i ka hora 1:45 P.M. o na Poano a pau.
No ka auhau, aohe olelo ana, he hookahi wai o ka like, mai ka liko a ka laele.
OIA HOI, HE - 50 keneta, hiki i Manana a hoi hou mai - 7@ keneta, hiki i Honouliuli a hoi mai.
O keia ka manawa pono e laʻi ai ka holoholo hoohala manawa me ka hana ana i na ea oluolu maikai, no elua wahi keneta wale no o ka mile.
1m-e Oct. 8. 1890.
-----
Ka Hui Uwati Kaleponi.
Na uwati gula o waho, hoopiha ia, me na mea hana o loko, o ka hana uwati kaulana WALTHAM, no $30 o ka uwati hookahi, ma ka uku palua dala o ka pule hookahi. E kipa ae io -
A. J. SCHREIBER - Agena
Alanui Hotele, malalo iho o ka Hotele Alonetona.
-----
Pine Omau Haule!
Ua haule ma ka po o ka la 5 iho nei o keia mahina, mawaena o ka hale noho o MR. S. DWIGHT me MISS. ANNIE AKONG, he pine pupu keokeo aniani, a ina o ka mea e loaa ai, e oluolu e hoihoi pololei mai i ka mea nona ka inoa malalo iho, a e loaa no ka uku kupono.
Owau no me ka oiaio,
MISS. ANNIE AKONG.
Dec. 11 - 1 md*
-----
Olelo Hoolaha.
Ke papa loa ia aku nei na kanaka o kela a me keia ano, aole e hookomo wale a lawe wale mai paha i ko lakou mau holoholona mai ka aina mai o Halekou a me Kaluapuhi ma Kaneohe, Koolaupoko, Oahu, me ka loaa ole o kekahi aelike mai ia MRS. C. I. HIRAM aku. O ka mea a mau mea paha e kue ana i kela, e hopu ia no lakou a hoopii ia ma ke kanawai.
MRS. C. I. HIRAM.
Haimoeipo, Honolulu, Oct. 8, 1890
3ms-d.