Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 120, 2 February 1891 — Page 1

Page PDF (977.03 KB)

This text was transcribed by:  Kris Yoakum
This work is dedicated to:  Kula Ho'omohala Pua - Honolulu Waldorf School: Celebrating 50 Years of Education for a Better World

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

Buke II. HONOLULU. Feberuari 2, 1891. Helu 120

He Moolelo Nanea.

No ke

Kamaliiwahine Laulie.

A i ole

HE NANEA KAMAHO NO KA

HULU GULA O

KIBERIANA.

He Kaao kahiko no Helene.

MOKUNA VI.

        Aka nae, ua hookipa mai la oia ia Kolana ma me ka huna ana i kona maka'u; a i kona ike ana aole keia poe malihini i kii aku e kaili i ke aupuni. ua piha loa ia oia me ka hauoli, nolaila ua hooahaaina mau mai la oia ia lakou i keaa a me keia la, i ke ao hoi a me ka po me ke koi pu ana hoi i na keiki alii e noho me ia iloko o ke ulakolako a me ka hauoli, a e hoopau hoi ka heie ana i ke kai a me kona mau poino no ka imi ana i ka Hulu Gula o Kiberiana.

        Nana ae la na keiki alii o Helene ia lakou iho, a ae aku la kekahi mau keiki alii e noho i ka aina Cereta me ka moi Minoka, aka nae no Kolana. ua hoomau hou aku la no oia me kekahi mau hoa kakaikahi i kana huakai, a mamua o ko lakou hiki ana aku i ka Lae Malaea, ma ka aoao komohana-hema o ka aina o Poloponese. ua make iho la kekahi hoa aukai o ka opio maluna o ka hokua o na ale ahiu o ka hohonu, nolaila ua pae aku la lakou i kahi mokupuni Silepa, a malaila i huna ia ai na iwi o ka mea i make. me ka hookani pu ana o Ope ra i kana pila hapa maluna o kona he-kupapau, a pela i moe malie ai kona uhane i ka aina malihini he mau haneri mile ka mamao mai kona aina hanau mai.

        Mamua nae o ko lakou au hou ana i ke kai ua make iho la o Agusa ke keiki kaoili moku kaulana i na ninau o kekahi bea-eleele, nolaila ua kaumaha hou iho la o Kolana ma. a mamua hae o ka manao ana ua bea la e hoolawa i kono pololi me kana pio, ua kaili ia mai la ke kino make o Agusa e Kolana mai kona mau maiuu mai, a mamuli o ke ano ulia wale, ua paa pono aku la ke kani puu o ua bea la i na lima awaawaa o ka opieo a pela i lilo ai ua kupueu la i luaahi no ka make.

        He mau kumu hookuihe nui keia no ka huakai maopopo ole a ua opio nei, oia hoi ko lakou emi liilii mau ana i kela a me keia manawa a hiki paha auanei i ke koe hookahi ana, aka nae aole no ia he mea no wa opio nei e hoi hope ai, ua hoomau hou aku la no oia i ka holo ana imua me kona mau hoa alo ehuehu i koe iho he umi a oi.

        Aole i liuliu mahope iho, kaalo ae la ihope ka aina kaulana o Sinope me kona mau nuku muliwai he nui a me na lae kahakai wanaoa me he pahiolo ala, a ike aku la lakou i ka waiko mai a ke kulanakauhale nani o Amezona, kahi hoi o na wahine koa loa a puni kaua o ka Hikina e walena ana.

        Oiai o Kolana ma e hookuu ana i ko lakou moku i kahi a ke kai e pale ana. e lohe mau ana lakou i ka po a me ke ao i ke kani koele mai o ka hamare ku'i hao a kekahi amara me ka hoomaha ole, a e ike mau ana no hoi lakou i ka a mau a ke ahi i ka po a ao ma ke kumu o kekahi pae mauna e huli papu mai ana ma kekua aku o ke kulanakauhale. kahi hoi a ke kanaka amara Karebe e moepoo ana me kona ikaika a pau ma ke kumeka ana i na mea kaua i ke ao a me ka po a puni ka makahiki.

        A i ke ano liula o kekahi la maikai. oiai na kukuna o ka la e hooipoipo ana me ka ili kai, hala hope aku la ke kulanakauhale o Amazona a pau pu aku la hoi me ko lakou lohe ana i ka haluku mai o ka hamare a Kasebe ke kauwa a Jupita ke Akua o na kaua, aia hoi nana aku la o Kolana ma me na maka luuluu ma ka hikina, he mea e ko lakou hauoli i ka ike ana aku i ka piko o kekahi mauna kiekie loa e oni ana i ka hapalua like o ka lewa mawaena o ka ilikai e hohola mai ana mamua o lakou me he moena pawehe ala a me ka huina aouli e poipu iho ana maluna.

        O keia mauna a Kolana u@ e ike nei, oia no o Camacusa, ka mauna kaulana i ka nani a me ka kiekie, ka mea hoi nona ka piko i hele a kuakea me ka hau i na kau a pau o ka makahiki, a o ua Camacusa ala hoi ke pookela o na mauna a pau o ke ao nei ma ke kiekie noho mai iluna, ka mea hoi i hooheno ia e ka poe Helene oloko oia au pouliuli, o ka palena o na aina a pau o ka honua nei a kupunakane hapauea hoi o na muliwai a pau o ka hikina mai ke nui a ka liilii.

        Aia iluna o keia mauna. wahi a ka poe Helene i hoopaa pio ia aiTitana ka nunui maka-kahi me na kaulahao ehiku e Alahe ka me@ kiekie loa, a malaila oia e kanikau mau ai i na la a pau o kona o@ana iloko a ka nui o ke anu, a ua olelo ia maloko o keia moolelo, o kona kino make aia no ia ke waiho ala me ka mau a inoino ole malalo iho o na pauku hau nunui o ka piko o ka mauna Camacusa a hiki i keia la.

        Nolaila i ko Kolana ma ike ana aku i ka mauna Camacusa me na ae e poahi ana maluna ona, a o na kukuna koi o ka la e paani ana iluna o kona piko i paa pono i ka kau, akahi no a maha ae la ko lakou manao manao mahope o ka lahawai ana me na poino he nui ma ko lakou huakai au moana, no ka mea ua hoomaopopo iho la lakou ua kokoke lakou i ka hopena o ka lakou huakai loihi, oia hoi kokoke lakou e hiki i ka aina o Kiberiana kahi o ka Hulu Gula e loaa ai.

Aole i pau.

He Moolelo

NO

MORIWIANA.

KE KI@@ NA MEA HUNA EKOLU--KA UI I MOOLILO I KE KUA O NA LIO I HOME NONA--O KE KANA KA OPIO I LILO I KOA KAULANA I NA IA O KALEMANA O BOHEMIANA.

        O ka holo ana ae o ka lono a puni o Bohemia, e mare ia aku ana ko lakou alihikaua opio me ke kaikamahine alii o Helevitia, ua ala pu ae la lakou a komo pu aku la iloko o na hoohiwahiw, like ana me na moi pookalaunu o Europa a ma ka olelo pokole ana ae no kaua e ka mea heluhelu, he lua ole ka nani a me ka ulumahiehie o na hoo hiwahiwa ana a ka la o ke ohohia a me ka hauoli i ike ia ina Bohemia.

        Mamua o ka hoea ana mai o ka la e hoohui ia ai o na alii opio, ua hoea ae na pookalaunu o Europa ma ke aupuni o Bohemia, a koe ke aupuni o Helene, oiai aia ka nonohua a me ka lili iloko o lakou no na olelo ahewa a ke koa opio maluna o ko lakou aupuni e like me ka kaua i ike mua ai e ka mea heluhelu; aka e hoea mai ana nae ka la e mihi ai ua aupuni la no kana mau hana.

        Ua hookipa ia aku na moi oookalaunu o Europa e ka puuwai hamama a akea o ka moi Kalemana, a ua hoolawa ia hoi lakou e like me ka ihiihi o ko lakou kulana, a o na la hoi no ka hoohui mare o na alii opio, ke hookokoke mai la ia i kona mau sekona hope, a i ka hoea io ana mai o ua la ala, aia ke kulanakauhale alii o Bohemia, ua aahu ia me na kahanahana bae like ole o kela a me keia aupuni, he hoike na hoi, o lakou na aupuni moi i hoihoi hou ia mai ke kuokoa e ke koa opio nona keia la nui kamahao.

        Aole wale hoi oia, ak, aia ma na wahi like oie, a haaheo ana ua hae Bohemia me ko lakou mau mot@ i kahakaha ia, "Ka la @ ko koa lanakila," ua welo haaheo pu ae ma keia la ka hae kalaunu alii a ke koa opio i makana aku ai i ka moi Kalemana no ka hoike ana aku i na pookalaunu o Europa. oia ke kahua a me kahi i hoi hou mai ai ke kuokoa ia Bohemia uuku@ ka makua hoi nana i hoihoi hou mai ke kuokoa o Europa mai@oko mai o na lima pakaha o Rodine Huda ke kipi a pakaha aupuni mua loa o Europa iloko  oke keneturia eiwa.

        Alaila e kuu makamaka heluhelu me keia mau luhiehu ae la o kela la nui kamahao o ka hoohui mare pili aupuni o ke koa opio me ke kaikamahine alii o Helevitia, aia hoi hoea mai la ka hora e ku aku ai ua mau alii opio la a lawe i ka laahia o ka laua hoohiki paa loa imua o na lani maluna o kela kuahu hemolele o ka hoohui mare, e hoolilo ana ia laua i hookahi io, i hookahi koko, a i hookahi pana ana iloko o ke aloha kane a wahine

        He eehia a me ka anoano ka lawelawe ia ana o na hana mare pili aupuni maluna o ua mau alii opio la, a i ka wa a ke kahuna katolika i puana ae ai i kana mau olelo hope: Ua hoohui ia elua ma ka hipau paa loa o ka mare, ma ke ano he kane i mare, ia a he wahine i mare ia a aole hoi he mana malalo iho o ka lani nana e hookaawale ia olua, koe wale no ka make, o oe e ke kane e aloha aku oe i kau wahine, a pela hoi oe e ka wahine i kau kane.

        Ua haawi aku ua mau alii opio la i na konou haahaa ana imua o ka makua katoiika, alaila haalele iho la laua i ke kuahu laahia o ka hoohui mare no kahi i hoomakaukau ia o laua, a malaila i ike aku ai na moi ia laua ma ke ano he mau alii opio i hoohui ia iloko o ka mare i ke au o ka noho'na maluhia a me ka lanakila e Europa mailoko mai o na u@@ paa ana a ko Rodine Huda mana.

        Mahope iho o ka hala ana ae o na la o ka hauoli no keia hoohui mare, haalele mai la na moi poo kalaunu o Europa i na kapakai o Bohemia no ko lakou mau aupuni pakahi, alaila e like me ka mana alii a me ka hanohano o ke kulana alihikaua no Europa holookoa i loaa ia Moriwana, lawe ae la oia i ka hanohano o kana oihana, a hoakoakoa mai la i kona mau hoaloha o ke kahua kaua poina ole o Bohemia, a imua o lakou i papa@i mai ai na opio la me keia mau olelo.

        E o'u mau hoaloha o ka oihana hookahi--aiai e haalele iho ana i na kapakai aloha o ko kakou aina hookama nei, a huli hoi aku no ko'u aina hanau, oia hoi o Italia, nolaila ke haalele iho nei au i ka hanohano o ka hana a me ka laahia o ka oihana koa maluna o ko oukou mau hokua, a ke lana nei ko'u manao a me ka'u mau hua pule, e hooko piha oukou i ka hano hano o ka oukou oihana, a e hoolohe hoi i ka leo o ko kakou moi aloha, e like hoi me ko oukou hoolohe apa mai i ko'u leo.

Aole i pau.

He Ohohia Nui,

O ka Leo o ka Lahui aia iloko o ka lokahi

        O ka hoohuee ana o ia kona enemi,

        Eia ka poe i hookaa mai, ma ka lima o

na Luna:

Iau.  1      Princess Liliu Haimaeipo               1

                Mrs. C.I. Hiram                      5

                C.W. Ashford Merchant St             5

                Chas. Hopkins                         1

                Chas. Gulick                           1

                W.C. Achi                               1

                Wm. Kamana Kawaiahao              1

                Jas. Quinn King St.                 1

                Wm. Rive Merchant Ss.         1

                M.L. Wailele School St.                 1

                J. Kahiapo Leleo                     1

                Puakinamu Kakaako                       1

                J.W. Okuu Kawaiahao            1

                Kaauwai Liliha St.                  1

                Wahinelili Kunawai                       1

 

Ma o George Kanikau ka Luna eleu,

 

Iau. 1      Kaelele Kalihi                        1

                Kaui Kapalama                       1

                Lokalia Koiniu                                1

                Kakai Leleo                            1

                Kalahimoku Honokaupu        1

                H. Dole Niupaipai                  1

                Kumukahi Waikiki                 1

                Elemakule Moiliili                 1

                Kahue Puahia                          1

                Kahailiopua Kamanawai                1

                Kanakaole Waikiki                 1

                Keala Leleo                            1

                S. M. Mahoe Leleo                 1

                Meheula Auwaiolimu                     1

Ma o J.W. H. Keanu Ka Luna

 

Ina. 1               Melenoleko                             1

                Haalo'u                            1

                Kapika                                    1

                Hakalaau                         1

                Kahoiwai Ka@kopua                     1

                Wakinekona                            1

                Keumi                                     1

                Kanealoha                               1

                Mano                                       1

                Keoninaone                             1

                C. Spencer                              1

                Pap i Kauluwela                     1

                Lahapa                                    1

                Kaui                                        1

                Kenahupu Puukolo                 1

                Puakalehua Leleo                   1

                Pahano Ewa                            1

                Kahiwaloni Waikahalulu               1

                Kemiki                                    1

                Ane Pelekane                          1

                Mahi Kikihale                         1

                Kalehua Puukolo                    1

                Halealaka                                1

                Ma@@@ Makeke                  1

                Kaalele Kamanuwai                       1

                Keaweiwi Koleaka                 1

                Makanoe Mana                       1

                Mio Kulaokahua                     1

                Palakiko                          1

                Kamoku Auwaiolimu                     1

                Kekinohou Apua                     1

                C.K. Kapula Koiniu                        1

                W. Mikela Hauhaukoi                    1

                Kaipo Kikihale                       1

                Opunui Haimoeino                 1

                Wiliam Hoopii Kahehua                1

                        Kaneaiakula Ka Luna Elem.

 

Hoolaha Hoopau

Hui.

        Ma keia ke hoolahaia aku nei, o ka Hui o ka poe no lakou na inoa malale iho, malalo o ka inoa Hui KA HUI MAIA HAWAII, ma keia na hoopaula mamuli o ka aelike ana o @a lala a pau.

        ENOCH JOHNSON

        W. H. CUMMINGS

        W.C. ACHI

        D.K. BAKER

        GEO L. DESMA

        J.W.H. WAHINEAUA

        C. KAONOHI

        ISAAC D. IAEA

        S.M. KAMAKAU

        LAHAPA KEKAI

        IOELA KAIANUI

        FRANK ARCHER

        J. PAAKAULA

        J. KEAKAHIWA

        J.W. BIPIKANE

        S.M. KAAUKAI

        JNO. E. BUSH

        MRS. KAHAUNAELE

        C.K. KAPULE

        J.M. BRIGHT

        MRS. J. O. KAAUKAI.

        By W. C. ACHI his At@n

        "  " " " her

                Dec. 16, 1890