Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 128, 12 February 1891 — Page 3

Page PDF (1.02 MB)

This text was transcribed by:  Pat Souza
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

HE LOKAHI.

 

          Mamuli o ka poino i ili iho maluna o keia Lahui, ua hooholo lokahi iho la kekahi mau hoomana e makama i mau anaina haipule, hoalohaloha i ke Akua.  Oia ka Ekalesia Katolika, a me Enolani.  Manawa haipule: Hora 6:30 a.m.  Meka no ka eha, hora 11 a.m. no keia lahui kanaka, hora 7 p.m. no ko ke Akua aloha.  a ma ka hora 12 m. o ka Poalima e malama hou ia ai he pule Meka nui.

 

KA MANAO O KE KUHINA O NA AINA E.

 

          Ua lohe mai makou, ua olelo ae ko Kuhina o ko na Aina E, o weheia ka pahu kino wailua o ke 'Lii make a o hookomo ia iloko o kekahi pahu okoa.  Ua hoole ka Moiwahine kane mae i keia manao o ke Kuhina, a ua olelo ae Oia.  Aohe mea mana e ae i ke kino make o ka Moi, Oia wale no.  Aka ua hoaane hou ae ke Kulina me ka olelo ana.  Ina aole ae ia kona manao, e haua aku ana ka oia o like me kona makemake.

          He minamina makou i keia hana a ke Kuhina i ke kino o ka Moi i make, a i ka hooe kuleana ole ia o ka leo o ka Moiwahine a me ka wahine a ka Mea i make.  Kiekie keia o na kiekie, a he hana pouli maoli no i ka hoomaopopo aku.  Aohe he kapu o ke kino o ke 'Lii i ka ohi'uhi'u ia o ka pahu e ka makaainana i kuleana ole ma ia wahi, me ka ike ole ia o na alii aimoku i ka wa e hana ia ana.

 

          He mau moku kaua Kelemania ka i lohe ia mai, e ku mai ana i o kakou nei i keia mau la koke iho, ana pela, alaila e hauwalaau ana ko kapitala alii nei, i ka la e manele ia aku ai ke kino wailua o Kalani Laamea no kahi mau o na mea a pau.

 

HE MOOLELO HAWAII

-----NO-----

KUALUNUIAOLA!

 

KE KEIKI O KA MOKUPUNI O MANOKALANIPO, - KA HI'APAIOLE O KE KOA I NA LA O KA NOHOALII ANA O OLA, KE ALII O WAIMEA, KAUAI.

 

          Maloko mai hoi paha! wahi hou a kamaaina.

          A oia mau huaolelo, he mau huaolelo haule ole ia i keia lahui, a o ko laua ano nui ma ka noonoo iho, he mea hoomaloeloe i na wawae a hoopau hopohopo o na malihini, a ua like no hoi ia me ka olelo ana mai:

          Mai maka'u olua, no ka mea, aole he mea ino he haawi ia aku ana ia olua.

          I imi mai nei hoi paha maua i ke keiki nei la, a o ke kolu ae nei keia o na la o ko maua imi hele ana, oia ka eia no i ka uka hihimanu loa nei.

          Aloha ino no ka hoi, ua i mua aku nei no au i ke keiki nei, e ha'oha'o mai auanei paha ou mau makua ia oe?  A eia mai nei kaua. aohe e ha'oha'o mai.

          Ka kina paha la o ko maua manao la ia ua make, e ole ka lohe a ia ae i kamalii ua pili ke'a puame ia nei, a ua lilo i a-i ipuupuu, oia ko maua mea i huli loa mai nei a hala loa iuka nei.

          I ko Kahapula Iohe ana i keia mea hou, ua olelo aku la oia me ka nana hooku'emakanui ana aku ia Kuakunuiaola, eia ka peia iho la i hiki mai ai keia keiko iuka nei, o ka olelo mai a keia keiki he aikane nana no kona makehehi i ko ia nei kanaka maikai, oia ka mea i hoaikane ai.

          O ka oiaio ka maua e olelo aku nei, i pili kauwa hana laua nei a eo ia iala i kai o Waikaia, oia ka mea i hoi mai ai o keia keiki iuka nei; wahi hou a na malihini.

          Keu io no hoi keia o ke keiki hoopunipuni nui wale, ke ninau ia aku keia keiki i kana wahi e hele nei o ka la, eia ka ianei aohe he iho iki i kai o Waikaia, iloko aenei no o ka ululaau, pehea no la e nele ai ka mama i ka holo i ka uwa mai o ka piha o kamalii a haalele wale.  E waiho ke kamailio a mahope, e ai mua mamua, i haule pono iho ka houpo ilalo, aia a pau ka ai ana, alaila, kamailio ke kamailio aohe e hopu hewa ke kamailio, ua piha ka houpo lewalewa.

          Noho iho la lakou ilalo ai nui iho la a maona, a i ka pau ana ae o ka ai ana, na hoho iho la lakou e kamailio a hiki wake i ke ahiahi ana, ia manawa, hoolale mai la na malihini no ka hoi ana, aka, ua au'a aku la o Kahapula me ka olelo ana.

          O ka hale no keia noho iho, he nani hoi ia, ua aikane ae la no na keiki a kakou, nolaila, e noho no kakou iuka nei, o kahi mea uuku e loaa ae ana ia'u,  hookahi ko kakou ai pu ana, a peia no hoi me olua.

          Nolaila, ua noho nui iho la lakou iuka o ka nahele o Peapea, aohe he manao hoi ana i kai o Makaweli, pola no ko laua noho ana a hiki i ka poina loa ana he hale a he mau wahi lo'i ka laua aia i kai iloko o ka nahelehele kahi i ulu ai, mamuli o ka nui o na hana maikai a Kualunuiaola a me kona makuahine.

          Ua piha paha ke anahulu okoa o ko lakou noho ana iuka, he un@ la hoi ia ka helu a ka Hawaii, lohe ia mai la, he pani oopu ka hana a kane me ka wahine o kai o Makaweli, he ekolu la o ke pani ana i ka wai a o ka a ia o a la, a ma ia la e hoomake ai i ka oopu a me ka opae, me ka hhkumu ana i ka wai o ke kahawai o Makaweli e kahe ma kahi mana okoa; a o ka hana hui iho la hoi ia a kane, ka wahine a me keiki e noke hoopapau ana iloko o ia mau la.

 

HE LEO POLOAI.

 

Ia makamaka a pau o KA OIAIO e noho ana mai hawaii a Kauai, ka poe hoi nana i apo mai a hookipa aku i keia waaolelo hopo ole o ka Lahui.

          Ke kono ia aku nei ko oukou mau manao maikai a aloha Lahui oiaio hoi, e haawi mai i na kokua ana no ka pono a me ka holomiua o keia wahaolelo o ka Lahui Hawaii oiaio, ka nupepa hoi aole e hiki ke punukuia e ka mana o ka poe e ake ana e nalo na ino a me na hana pono ple i manao ia e panee mai maluna o ka Lahui.  Aka, he wahaolelo ia i kukulu ia maluna o ka oiaio, a o ka oiaio ke kahua, a o kona moa no hoi ia.

          A oiai, ua waiho ia mai ia'u ka hana o ka malama ana a me ka hooponopono ana i ka papa inoa o ka poe a pau i lawe i keia nupepa i keia makahiki e hele nei, mai ka papa inoa o na luna a me ko ka poe lawe pakahi a puni na ailana mailoko mai o ka Buke inoa o ka makahiki i hala, a ina makemake nui au e hooikaika o like me kahi makaukau i loaa, no ka hooholo pono ana aku i na mea e loaa pono aku ai ka oukou mau nupepa me ka hauleuhe ole, i kulike me ko oukou makemake.  A i mea e nee mua aku ai keia makemake o ka oukou kauwa nei, aia no ia ma ka oukou apo ana mai me ka lokahi ma ko oukou aoao mai, a e hooikaila no hoi au maanei nei aku, a eia kekahi mau mea i makemake ia e ko no aku ia oukou:

          1.  O ka poe e makemake ana i ka nupepa "Ka Oiaio," e kauoha pololei mai ma keia keena, Keena o ka Oiaio, ma ka inoa o ka Hon. K. E. Bush (Ailuene Buke.)

          2. O na hemahema a me na pilikia no ka oukou mau nupepa, e hoike koke mai me ka maopopo ma keia keena, mai hookaulua,

          3. Kakau pololei mai i ko oukou mau inoa, me na hua kumu, a me ka inoa o kahi a oukou i noho hoola'ila'i ai.

          4. O ka mea a mau mea paha e hoonee ana iaia iho mai, kahi mua a hele aku a noho aku he wahi kaawale, e pono oia e hoike koke mai i kona nee ana, a ha'i mai i kahi hou ana e noho kauaheahe ana.

          5. Ke ola o ka nupepa, aia mai ia ma ko oukou aoao, a o ka mea nui ia; a ua ike no oukou i ka olelo a ka Luna Nui o keia nupepa e pili ana ia mea.  Ina he aloha a he manao maikai, hoike iho ma ka hookaa pono ana i ke ola o ka nupepa.  O na mea pili i ke dala o ka nupepa, me ka Hon. J. E. Bush oukou e kamailio ai no ia mea.

          6. O na leta hoike mea hou a me na manao kakau ia mai, hoouna mai i keia keena, me ka hoike pono mai i ka inoa pololei.

Me ka haahaa,

Edward Kekoa.

Keena OIAIO, Honolulu      Feb. 5, '91.

 

I na Luna Lawe Nupepa a pau

 

          Ke poloai ia aku nei oukou a pau hookaa pono mai ma keia keena i na dala o na Nupepa i na Poalima a me na Poakahi, i ka mea nona ka inoa malalo iho, aole hoi ia ha'i aku.  E like me ka nele mai ia oukou, pela no e nele pu aku ai ka nupepa.  Ua hana ia keia rula i mau ai ke ola o ka maka a me ka Wahaolelo hopo ole no ka oiaio a me ka pono o ka Lahui.

J. E. BUSH

Luna hooponopono Nui.

 

UA MAKEMAKE IA IAKEIA WA.

 

          Ua makemake ka Hui Hana Hao Uniona o Aina Hou i ewalu poe kanaka hana no ka hele ana e hana ma kahi o ka Mahiko Hou o Honouliuli, Ewa, me ka uku pu ia i ka uku kupono.  No na mea aku i koe, e hele mai e ninau pono i ka Luna Nui o ka Hui Hana Hao Uniona,

1 w---d.

 

HOOLAHA A KA PUUKU.

NO NA HOOKUPU NO KA LA KUOKOA O KA LAHUI HAWAII

 

          I na Hawaii a pau, ke poloai aku nei ka mea i kohoia i e Puuku no ka wa, no ka malama ana i na hookupi, e loaa no oia ma ke Keena o i a LEO O KA LAHUI i na la a pau.  @oe ke Sabati, ka la chiku o ka hebedoma, e lawe i na hooku pu a ka poe i aloha i kona aina hanau, i makee i Kona Kuokoa o Hawaii Ponoi.

          I mea e maopopo ai ke ano o keia hookupu, ke hoike aku nei ka puuku, ponei.  Ua noa ka hookupu i na Hawaii a pau, i na hookupu kala, a me ai paha.  He mau haneri dala kai hookupu ia i ke ia manawa, a he 10 bipi, he 20 mau puaa. E hoike ia aku ana no ka papa inoa hookupu i ka wa e pau pono mai ai o na hookapu ma ko'u lima.

Ma ke Kauoha

J. N. O. E. BUSH.

 

JOS. HUBASH.

(Alanui Papu, Honolulu H. I,)

 

He mea Milo Gula kaulana, aia ma ka

Halepohaku o Makanani.

 

                   He Puu nui o na mea Gula,                                           

                                      A

                                      ME

                             Na Loko Dala o kela a me keia ano.

 

          No ke kumukuai haahaa, e ohi oe a luhi ko kino; a o ka lali, ka lilelile, a me ka mahiehie, oia kau e linohau ai; no ka mea, he kou a ka haahaa o na kumukuai.

Honolulu  Feb. 2, 1891                               121 1 w--d.

 

KA HUI KAA ENTERPRISE.

 

          Ua kukulu ae nei au i kekahi HUI KAA Eleu ma ka aoao iho o KALAKAUA HALE ma Alanui Kalepa.

 

Ma Ka Huina Hoolulu Kaapio Helu 13.

 

          O na kauoha a pau e hoouna ia, mai ana ma ke TELEPONA mai na makamaka mai ma na wahi a pau o ke kulanakauhale nei, e koo ko koke ia no me ka piha eleu o ka uwila.

 

E Hoao i pau Kuhihewa.

WALLACE JACKSON,

Luna nui.

 

                   TELEPONA         BELE HELU..............113

                                                MATALA................... 690.

 

Hoolaha Hookapu.

 

          Ke hoike ia aku nei ka lohe i na ano kanaka a pau loa.  Ua hookapu loa maua i ko maua mau Apana Aina ekolu i kapaia o Kalaheo, Kahaleula a me Puuoihala, no lakou na eka 202 e waiho la ma ka Paa, Kailua, Koolaupoko, Oahu, i hoolimalima ia e maua mai ia Keleau (w) mai.  Nolaila, ke papa loa ia aku nei na holoholona o kela a me keia ano, aole e hookuu wale ia maluna o ua mau Apana Aina la, a o ka mea a mau mea paha e kue ana i keia, e hopu ia no e maua, a i ole ia, e ko maua mau hope paha, a e hooko ia e like me ke kuhikuhi a ke kanawai.  O na poe a pau e makemake ana e komo iloko o keia Hui, e pono lakou e hele mai e hui pu me Mrs. C. I. HIRAM, a i ole ia, me DAVID DAYTON, a i ole ia KUKA.

Owau no meka haahaa.

MRS. C. I. HIRAM.

Honolulu, Oahu, Oct. 8, 1890                                           3 ms--d.

 

NO KA POE MAKAIKAI

          MA KA

O. R. & L. CO.

MA KA I'A HAMAU-LEO O EWA.

 

          O KA POAONO KA LA KUPONO no ka hele ana, oiai e haalele ana ke kaa i kahi hoolulu ma Kuwili, Honolulu, i ka hora 1:40 p.m. o na Poaono a pau.

          No ka auhau, aohe olelo ana, he hookahi mai o ka like a ka laele.

          OIA HOI, HE---50 keneta, hiki i Manana a hoi hoa mai ---70 keneta, hiki i Honouliuli a hoi mai.

          O keia ka manawa pono o la'i ai ka holoholo hoohala manawa me ka hana ana i na ea oluolu me ka hana ana i na ea oluolu maikai. no elua wahi keneta wale no o ka mile.

1 m---d                           Oct. 8, 1890.

 

Ka Hui Uwati Kaleponi.

 

          Na uwati gula o waho, hoopiha ia, me na mea hana o loko, o ka hana uwati kaulana WALTHAM, no $30 o ka uwati hookahi, ma ka uku palua dala o ka pule hookahi.  E kipa ae io---

 

A. J. SCHREIBER----Agena

Alanui Hotele, malalo iho o ka Hotele Alonetona.

 

KAUKA YONG KAM PUNG.

HELU 53, ALANUI MAUNAKEA

 

Ke Kauka Loea o ka Aina Pua.

 

          UA HIKI KE HOOIA A IA KELA A me keia ano ma'i, mai ko na kane wahine a me ko na keiki liilii.  O na ma'i ha--no, na hiki loa ia ke hoola ia me ka maalahi.  A o na ma'i e pili ana i ka maka, pau pu ia i ke ola.

          Ke hoike ia aku nei, eia ke ola ia nei me ka oluolu pu o ka auhau.

          E KIPA mai e ka poe i hooluuluu ia me na haawina pilihua i ka ma'i a na'u oukou e hoola aku.

KAUKA YOUN KAM PUNG.

Augate 23,                                                  11-d.