Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 147, 11 March 1891 — Page 1

Page PDF (1.08 MB)

This text was transcribed by:  Nirakazi Ng-diliiza
This work is dedicated to:  To my kumu, Ahura Z. , who is also my makuakane, mahalo nui loa for your continuous support.

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

Buke II. Honolulu, Maraki 11, 1891. Helu 147

 

He Moolelo no Moriwiana.

            Ke kiu o na mea huna ekolu-Ka ui i hoolilo i ke kua o na lio i home nona-o ke kana ka opio i lilo i koa kaulana i na ia o Kalemana o Bohemiana.

            I hala ae ai oia mai ka inaina aku o kela kiina paha ahailono ole a ke koa Moriviana, a iloko o na sekona pokolo. Aole ua naita la o ka hulu keokeo ma ka hokua o kona lio.

            O keia ike ole ia ana aku o ua  naita la o ka hulu keokeo maluna o ka hokua o kona lio, na ia mea i hoike aku i ke anaina ua haule oia he pio na ke koa pukani o Europa a oia ka lakou i haawi ae ai i na leo huro o ke ohohia nui, aka e ka mea heluhelu o ia mau leo hooho o na kanaka he mau leo hooho ia o ke kuhihewa nui, oiai ua ike ia aku la ua koa la o Europa i ka hoolei ana ae i kana pahikaua iloko o ka lewa a lole iho la ia mailuna iho o kona lio me ka puili ana ae o kona mau lima iluna o kona umauma.

            O keia mau hana a ua koa la a Europa i weliweli nui ai, ua hoopaha’oha’o aku ia i na noonoo o ke anaina, a i ka wa a lakou i ike aku ai i ka naita o ka hulu keokeo i ka hoolei ana iho i kana pahikaua ilalo a holo mai la imua o ua koa kaulana la.

            Aia hoi ua hookuihe hou ia mai la na noonoo o ke anaina no keia mau hana a ua mau moho la, a hoomanao ae la lakou he mau hoaloha ka paha laua akahi no a hoohalawai hou ia no kekahi mau makahiki loihi o ke kaawale ana.

            Emeole aia ua mau koa la o na minute uahoa iho i hala e u kuikuilima ana, me ka laua mau pahikaua e hii ia ana e kahi kuapuu kauwa a ka naita o ka hulu keokeo ua kamoe aku na kapuai o ua mau moho la no kahi a ka Ilamuku nui a ka la, a ia laua i hoea aku ai malaila, ia wa i wehe mai ai o Moiviana me keia muu olelo:

            E na alii a me na makaikai, ma ka hookuu ana aku i na hana o keia la, e ae mai ia’u e hoomaikeike aku ua lilo ka hanohano o ke kahua lealea i ka naita o ka hulu keokeo.

            No’u iho ua loaa ia’u na manaolana ulumahiehie ana o ka haaheo na’u ka haaheo o ke kahua i keia la ma kela kiina pahi hope loa a’u.

            Aka e na lii a me na makaikai ma ka lokomaikai o na lani ua hoo una e mai la oia i ka anela hoopakele mai ka hoolilo ana ia’u a me ka’u pahikaua i mea pepehi kanaka.

            Nolaila ma ka hapa a ka naita hulu keokeo ke kukala aku nei au ua lilo ka hanohano o ke kahualealea iaia. a oia ka hakulii o keia la haaheo nui wale o ke koa, a e na lii a me ua makaikai, ma ka hoike hope ana aku ia oukou, o keia naita hulu keokeo o Verona, aole ia he opio okoa, aka, o ka’u keiki kamakahi no ia, ka mea i nalowale mai ia’u aku no na makahiki elua i hala ae nei.

            Ua kuewa oia maluna o ka ili ho nua e like me ke kanaka hune, a ua hakoko hoi me na mea o keia ola ana no ka ihiihi o ka inoa naita ana i makaleho nui, a na ka loaa ana iaia o kela inoa ka naita hulu keokeo o Verona, na ia mea i hoohuli hope mai i kona mau kapuni no ka aina hanau , me na manaolana ulumahiehie maluna o ka lepo aloha o kona aina kulaiwi oia e haaheo ai me ka hanohano o kela inoa naita.

            Ano e na alii a me ke anaina, ua hookuu ia na hana o keia la, a e huli hoi aku kela a me kona wahi iho.

            Me keia mau olelo a ka Ilamuku nui o ka la noho iho la ia ilalo ia wa i ku ae ai ka haki kiaaina o Roma a kamailio pokole mai la penei:

            E na alii a me na makaikai wahi a ua kiaaina la, mamuli o ka hookuu ia ana o na hana o ka la, e kono aku nei au i kela a me keia e noho iho ma ka’u papaaina hoohonohano o keia la, e ai me ka hauoli e inu me ka lealea no ka hanohano o ka lede Magerita a me ka naita hulu keokeo o Verona, no ka panina o ka’u mau olelo: Ke kukala aku nei au, ua lilo ka lima akau o ka’u kaikamahine i ka moho lanakila o ka la malalo o ka inoa ka naita hulu keokeo o Verona.

            Ua noho iho ka haku kiaaina o Roma ilalo, iloko o na leo huro o na kanaka, a ia wa i hoomaka aku ai ke anaina e holomoku no kahi i kono ia mai ia lakou e ka haku kiaaina o Roma.

            O ke koa Moriviana hoi, ka Ilamuku nui hoi o ia la nui, kana alii wahine nui hoi o ia la nui, kana alii wahine a me ka laua hapuu, ua huli hoi aku la lakou no ko lakou home ma kahi kauhale o Verona, a malalo o ka malumalu o ko lakou home aloha, i hoohala iho ai ka makua a me ka laua kamakahi iloko o na wiliau olelo ana a ke aloha.

Aole i pau.

 

He Molelo Nanea.

No ke Kamaliiwahine Laulie.

Aiole he nanea kamahao no ka hulu gula o kiberiana.

He Kaao kahiko no Helene.

Mokuna VIII.

            I ka ike ana mai o ua moo la ia Kolana ma e hele pololei aku ana no kahi a ka hulu gula e kau ana, ua kiei mai la kona poo me kona mau wahi maka liilii e haka pono ana me ka hahu, oiai kona alele waiawa e oni ana iwaho i ka makani, a i ko Kolana ma kokoke loa ana aku ua oni ae la ua moo nei me ka uwo ana me ka ikaika, aia hoi naueue ae la na kihi a pao o Kineriana iloko oia mau minute ha kanu o ka po.

            Oiai ua meo deragona nei e ki ana ua naueue ae la na kumulaau nunui mai ka wekiu a ka mole, haaleale ae la ka wai o na muliwai mai ko lakou mau wahi hooki’o mai, pilipu ka hanu o na holoholona, puoha ka hiamoe o ko ke kulanakauhale a pau, ala ae la ke kane hopu i kana wahine, a o ka makua hine hoi puili mai la oia i kana keiki iloko o ka maka’u nui.

            Iloko o keia manawa a ua moo nei e hoonioni ana i ka aina o Kiberiana, ua huli mai la o Kaliope a olelo mai la ia Opera penei:

            E Opera ka mea a’u i lohe wale ai a ku a uluhua, e hoike koke ae i kou akamai hookani haoa i keia manawa, no ka mea ke ike nei au aole e maliu ia mai ana ka’u mau malileo ana, oiai ke okala mai nei ka unahi o ua moo nei me ke alelo i ka loa.

            I hakalia no a pau na olelo a ke kaikamahine nui nelunelu a ka moi, o ko Opera hopa iho la no ia i kana pila punahele hana kupanaha e lewalewa ana ma ka aoao, a hoomaka iho la e kiai hou i kona mau manamana lima pa’anehe ma ka iniki pakahi ana i kona mau kaula molioiio kekahi mahope o kekahi.

            A oiai ka lae ula me na mea kani e kuupau ana i kona ike hookani pila, aia hoi hohola hou mai la na eheu anoano o ka meha maluna o ka ululaau, kalou iho la ka lau o na laau ilalo, lana malio iho la ka wai o na muliwahi emi hou aku ia ihope ke poo o ka @ deregena  a pili i ke kumulaau, pili iho la kona mau lehelehe, a e kona mau maka hoi oleha ae la ia iluna i ka nanea a nalowale ka onohi eleele, a ma ka hoopokole ana ae he meo oluolu a maikai ua moo la ia manawa aole hoi e like me na minute mamua iho ka pii o ke kai a haale i kumupali.

            Oiai ua moo nei e hoonanea ana i ke kani hoeue o ka pila hapa a ke keiki Opera me ka huli pono ana o kona poo i kahi a ka hulu gula e kau ana. ua iniki mai la o Kaliope ia Kolana i ukaluua e keia mau hua olelo-

            Owai o kakou i aa e kii i keia manawa o i nenea ka moo?

            Mamua o ka pau ana o keia mau huaolelo a Kaliope hele aku la ua opio nei a kaua a a’e ae la maluna o ka moo, a e like me kona ano mau o ka piha eleu kaili mai la oia i ka hulu gula e kau ana iluna o ke kumulaau.

            I ko Kaliope ike ana ua lilo ka hulu gula ia Kolana ua huli ae la oia holo me ka nana hou ole aku ihope a nana hoi ka holo hookahi ka holo ou ana me Kolana ma.

            O ka mea kupanaha ia lakou i hoi aku ai me ka awiwi, aohe ka papohaku na pau i ka hio’o , aohe i li’uli’u ka lakou holo ana loaa aku la o Aromeda ma e kali mai ana, a iloko o ka puouahulu nui hoi loa aku la lakou no ka moku.

            Aohe he mau mea ano e i ike ia ma ia hope iho o ka lilo ana o ka hulu gula ia Kolana, a oiai lakou a pau akoakoa iluna o ka moku ua mahuka koke iho la no lakou ia po me ke kali hou ole aku.

            Oiai o Kolana ma e makaukau ana no ka hoe ana me na hoe paka hi i ka lima, ua pane mai la o Aromeda; i hoe aha keia a oukou e a@a mai nei. O ka hoeuli no ka oukou a paa a paa a na ka moku  no ia e holo.

            Aka nae he mau olelo hoopohiahihi keia a ka nani o ke kai eleele i ka poe ike mua ole i kana ano hana, nolaila na hoe aku la no o Kolana ma me ka piha hauoli no la loaa ana o ka hulu gula, a oiai ko lakou haleaina e pakika pahee ana i ka ohuku ale, ua like na hoe paina nunui iloko o ka lima o na keiki alii me ka niau burumi ka palupalu, nolaila he mea makehewa wale no ka hoe ana.

            O keia mau hana hoopaahaehao a pau na ka ui Aromeda wale no, aka nae o ka mea kupanaha mahope iho o keia nele ana i ka hoe, he oia mau no ka holo o ko lakou halelana aukai imua e oki pu ana i kekai ma o a maanei.

            Aole i pau.

 

HE OHOHIA NUI,

            O ka Leo o ka Lahui aia iloko o ka lekahi o ka hookuee ana oia kona enemi, Eia ka poe i hookaa mai ma ka lima o na Luna:

Ian. 1 Princess Liliu Haimoeipo 1, Mrs. C. L. Hiram 5, C.W. Ashford Merchant 5, Chas. Hopkins,  Chas. Gulick 1, W.C. Achi 1, Wm. Kamana Kawaiahao 1, Jas. Quinn  King St. 1, Wm. Rice Merchant Ss. 1, M.L. Wailele School St. 1, J. Kahiapo Leleo 1, Puakinamu Kakaako 1, J.W. Okuu Kawaiahao 1, Kaauwai Liliha St. 1, Wahinelili Kunawai 1.

            Ma o George Kauikau ka Luna eleu.

Mar. 4 Kaui 1, Kamiano 1, Palakiko 1, Kahoiwai Kaakopua 1, G. Dole 1, B. Kaaloa 1, Holeso 1, Puakalehua 1, Haawinaaupo 1, Kalama 1, Keumi 1.

`           Kuneaiakala, Ka Luna Eleu.

Mar. 1. A.S. Cleghorn 1, Kaulili 1, Kana 1, Poni 1, Kekula 1, Hopoe 1 .

            John Samoa ka Luna.

 

I KA POE LAWE NUPEPA.

Ku poloai aku nei makou i ka poe heluhelu e lawe nei i ko lakou nupepa, makaala mai i ka hookaa ana i ku uku o ka Nupepa ma ka hehedoma, a o malama i na palapala hookaa mai na @una aku nona na inoa i hoike ia ma ke poo o keia Nupepa. No ke paewaewa o ka hookaa ia ana o ke dala, a me ka hoohiki loa ana mai i ke keena nei, ua hooholo makou ma ka hebedoma ka hookaa, i mama ai ka hookaa ana a ka mea e lawe ana, a i maopopo mau ai ia makou, i kela a me keia hebedoma, ka poe i hookaa mai a me ka poe i hookaa ole mai, a ina ua hookaa me ka loaa aku o ka Pelapala hookaa, he mea hoi e maopopo ai, ke ulu ae ka nele o ka mea heluhelu, ke okiia aku ka nupepa no ke kaa ole ma o na laua ae, alaila, no na luna ka hewa, aole no ka mea heluhelu, a ina aole io maoli no na luna ka hewa, alaila e ka@ @ makou no ke oki ana aku i ka poe hookaa ole mai i ka lakou nupepa.

J.E. Bush.

 

HALE KUAI WATI NUI.

Helu 1.

No C. Ah Kau.

            Ka oi o na mea Gula, na Daimana, na Pohaku Momi makamae loa, na Wati Gula, na Wati Dala & C. na @ o kela a me keia ano, na lako wehi Molima Gula a me Daimana, na Wati nunui ano hou loa o jela a me ke ia ano, na Pupanapana a me na lako e ae e pili ana.

            E hoomanao e na makamaka, o keia Ah Kau no ka mea nana i hana ua Wati a me na lako Gula oi @ o keia Aupuni, a i kamaaina ma kona hale mua i noho ai ma Alanui Nunanu Helu 37 mamua, a oiai ua hoolilo aku, oia i kona kuleana malaila, na wehe ae nei oia he hale hou ma Alanui Noi ma Waikiki iho o ke Keena o ka nupepa Elele, a oia @ hoi ke Keena oihana mua o ka Hui A@hao Hawaii. E loaa no na mea a pau e pili ana i keia oihana me ka emi loa a e hana hou ua na wati a me na lako gula me ka hikiwawe a me ke @ @. E hoouna mai i na kanoha ma ka Pahu Leta He@ 268.

            E naue nui mai, a e ike no oukou iho. O na mea hoa loa wale no i ike au a ole ia ma Hawaii nei.

            C. AUK@U.