Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 148, 12 March 1891 — Page 2

Page PDF (1.15 MB)

This text was transcribed by:  Rodney
This work is dedicated to:  Charles K. Chu

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

MA KE KAUOHA.

 

Olelo Kuahaua

 

            O makou o LILIUOKALANI, ma ka lolomaikai o ke Akua Moiwahine o ko Hawaii Paeaina, i kulike ai me ka Pauku 22 o ke Kumukanawai O ko Hawaii Paeaina, ke hookohu aku nei, ke nele makou i ka Hooilina o ko makou kino ponoi iho, i ko makou kupa i aloha nui @a a kaikamahine hoi, ka Wohialii Kiekie VICTORIA KAWEKIU KAIULANI LUNALILO KALANINUIAHILAPALAPA oia ko makou hope maluna o ka Noho Moi, mahope iho o ko ke Akua ol@olu ana e lawe aku ia makou mai keia ola ana.

            Hanaia ma Halealii Iolani ma Honolulu i keia la 6 o Maraki, iloko o ka makahiki o ka Haku 1891.

 

LILIUOKALANI.

 

E KA MOIWAHINE

SAMUEL PARKER

            Kuhina o ko na Aina E.

 

            Ua oluolu i ke lii ka Moiwahine e hookoku aku i ka poe keonimana malalo iho @ mau hoa no kona Ana Kukamalu o ke Aupani:

            Hon. William H. Cornwell

            Hon. Richard E Bickerton

            Hon. Chas. B. Wilson

            Hon. Fsank S. Pratt

            Hon. Josheph O. Carter.

Hale'lii Iolani, Mar 7 1891.  3ts-d.1t-w.

 

            Ua oluolu ika Moiwahine e hookohu uku ia CHAS B. WILSON ESQ., Ilamuku oke Aupuni ma kahi o C. L. Hopkin Esq. i waiho mai.

W. AUSTIN WHITING

Loio Kuhina

Mar 9, 1891.  146 -- d1w 

 

Ua oluolu i ke Alii ka Moiwahina e @aawi i na hookohu mahope iho:

Hon. John Owen Dominis, Kiina o ka Mkupuni o Oahu.

James William Robertson, Esq.  Puu@@ o ka Hale Alii

Kapena Samuel Nowlein, Kapena o ka Puaii Koa Kiai o ka Moi, ma kahi o J. P. Kahalewai i haalele mai.

            Lutanela Hiram Kaaha, Lutanela Alua oka Puali Koa Kiai o ka Moi, ma kahi o Lutanela Geary i hookiekie ia.

Hale Alii Iolani, Mar 2, 1891.

3ts-d.

 

Ua hookohuia o J. M. Kauwila Esq., @ keia la he hoa oka Papa Alanui oka Apana o Puna, Mokupuni o Hawaii, ma Kahi o W. H. Shipman i haalele mai.

Penei iho ka Papa i keia manawa:

J. E. ELDARTS--Luna Hoomalu

ROBERT A. RYCROFT

J. M. KAUWILA

C. N. SPENCER

Kuhina Lalaiaina,

Koena Kalaiaina.  Mar. 2 1891. 3ts.--d.

 

I KULIKE ai me na olelo oka Pauku I o ka Mokuna XXXVo ke Kanawai i ka paia.  He Kanawai  e hoololi a e hoohuihui ai i ke Kanawai e pili ana i ka Pa Hoopaa Heloholona Helehewa, i na Helehewa, na Kuni a me na Hoailona, i aponoia Augate 11, 1888 ua kukuluia a @@ hookaawale ae au i keia la i kekahi @a ma Kaipohaku, e pili pu la me ka Pa Hale Kula, ma Puuanahulu-uka, no ka hoopaa ana i na holoholona helewa ana ka Apana O Kona Akau Hawaii.

C. N. SPENCER.

KUHINA KALAIAINA

Keena Kalaiaaina Mar. 2, 1891. 3ts-d

 

KUAI O KA AINA AUPUNI MA

ALANUI HEMA, HONOLULU, OAHU.

 

            Ma ka Poaha, Aperila 2, 1891, ma ke komo ana alo o Aliioiani Hale, ma ka hora 12 awakea, e kuai ia ana ma ke kuhula kela apana aina aupuni e waiho la ma Alanui Hema, e pili pu la me ka pahale o Kamalena, (Kawiahao) nona ka ilio 7-100 eka. oi aku a emi mai paha.

            He $300 ke kumukuai koo hookumu.

C. N. SPENCER,

Kuhina Kalaiaina,

 

Keena Kalaiaina, Mar 3, 1891.  3ts-d

 

KUAI AINA AUPUNI MA KE

KIHAI ALANUI ALAKEA A

ME MOI, HONOLULU

OAHU.

Me ka Poaha, Aperila 9, ma ke komo ana alo m@@@ 0 Aliiolani Hale, ma ka hora 12 awakea, e kuai ia aku ai ma ke kudala kekahi apana aina ololi e waiho la ma ke kihi Hikina o alanui Alakea a me Moi, oia hoi he keena o ka @ahale o Waiwai o McDuff, nono ka iliaina he 550 kapuai huina-ha like oi iki a emi mai pahu.

Ka uku hookumu $300

C. N. SPENCER

Kuhina Kalaiaina.

 

Keena Kalaaina, Mar. 4, 1891 @ts-d.

 

KOHO ANA I SILA IA.

 

E lawe ia ana ma ke Keena Kalaiaina a hiki i ka Poalima, Maraki 20, 1891, ma ka hora 11 awakea, no ke pa'i a me ka humuhumu ana he hookahi haneri cope o ka Buke Helu Inoa oka poe Koho o ka Paeaina.

            E ike ia no na olelo hoakaka no ka hana ma ke kKeena o ka Luna Hooponopono o ka Papa Helu Inoa ma Aliiolani Hale.  Aole ke Kuhina Kalaiaina e hoopaa iaia e lawe ika mea koho haahaa loa a koho e ae paha.

 

C. N. SPENCER.

Kuhina, Kalaiaina.

 

Keena Kalaiaina, Mar. 11 '91.   148 3 td.

 

HOOLAHA A KE KEEN AINA E.

Ua hookohuia o Frank P. Hastings, Esq., i keia la, i Kakauolelo o ka Oihana o ko na Aina e, ma  kahi o Konela ka Hon. Curtis P. Iaukea, i haalele mai.

SAMUEL PARKER

Kuhina o ka na Aina e.

Keena Aina e, Honolulu, Mar 1, 1891.

2tsd.

 

KA LEO O KA LAHUI.

 

JNO. E. BUSH.

Lunahooponopono a me Puuku.

 

POAHA MARAKI 12, 1891.

 

IKE ALII.

 

He ike Alii ka i malama ia ma ke la inehimei mawaena o ke Alii ka Moiwahinea me na alii moku o na aumoku kaua Amerika e moku mai la iloko nei o ke awa. Ua maikai ka malama ia ana o ka ike Alii, a he wahi okupe iki no hoi ka makou i ike aku ai; oiai, aole i ma lo pono ae na kaula huki o Iolani Hale, ku ana ua mau keiki aukai nei.

            Owai la ke kuhikuhi puuone o ke alo'lii i wae ole ai i na kina'una'u a pau pono i ola honua?

            E malama ia ke kapu e pono ai, mai hoohemahema o kolea ia mai auanei kakou.

 

Pamuela nui

 

Ma ka mokupuni o Lanai ma ka Poalua nei, ua loaa iho la i kekahi moku pepehi i'a Triton, kekahi kohola i ka paia Pamuela, a o ka waiwai io ma ke puhi ia ana o kona aila 100 barela, a he pomaikai ia no na keiki aukai.  O ka aila o keia ano i;a, oia kekahi ona aila mai kai loa, a pii no hoi o kona kumukuahi; aole i like ke ano o kona aila me na ano kohola e ae me ka moana, he iki keia mau wahi pahu la, he nui nae na polohuku $7,500 .  HOI luuluu ike one o Hanakahi , owe no ka pakeke o ia poe.

 

Ua Hala me ka Lapaau ole ia.

 

            He leta ka i loaa mai ia makou, mai kekahi mai o ko makou makamaka oka ua lu lehua o Panaewa.

            E hoike mai ana oia ua make O-----------me ka lapaau ole ia, maloko o ka malumalu o ke kahawai.  O-----------ua hopu ia no ka hewa pepehi kanaka ma Kona, Hawaii, a ua lawe ia i Hilo hana nui, ua hoopaa ia oia malaila a hiki i kona iho ana aku la ma kela aoao mau o ka honua.

            Ano no i loaa mai nei ia makou keia leta, eia ka e kala kahiko i au wale ka la i hala ai.  Aloha no kakou e Hawaii, a oi i huli ae ka i'a o ka iho aku la no ia i-o ole pau.

 

Mokuahi hou loa oka Laina

Mokuahi o Kina.

 

Ua paa mai nei ka mokuahi hou loa o ka lama mokuahi o Kina, a ua hoomaka ia oia e hooholo mawaena ona kai o Kina.  Japana, Livapulu, Nu I@ka a me B@kelona.

O ka nei o keia moku 6,960 tona 585 Kapuai kona loa, 51 kapuai kona laula, 36 kapuai kona hohonu mai ka oneki elua.

            O ka ikaika o kona Enegini 10, 000 lio , a o ka nui o kona nanahu e lawa ai 1,600, aua hiki iaia ke lawe 200 kanaka.  E hole ana keia moku he 18 mile i ka hora, a i ka wa ino 16 1/2 mile ia hora.

 

He I'a nui ua hei ika Upena Na'e.

 

            Ma ka Poalima e hiki mai ana, e hoopuni ia ai ke awa o Kou nei me kekahi upena na'e, e hiki ole ai i kekahi i'a maloko o keia awa ke pakele.  Oiaii o keia upena, he upena makana ia, i loaa aki i ka lawaia hou a na Kamehmeha i hala.

            Nolaila ke makaukau nei na kapeku e hoohu aku i ka i'a e komo iloko o ua upena nei.  Anolaila ke manao nei makou, aole i'o ne  e nele ana ka hei o keia poe i'a, no ka mea he wa malie keia, a o ka malama o Ikiiki.  E huea ia auanei paha na piha-a moe wai o uka.  E maloo na iwi o hua ia ika la.

 

UA MAKE MALUNA O MOKU

KAUA AMERIKA MOHIKANA.

 

            Ma ka anina la Poalua hora 4 p.m., ua make iho la o John B. Finerly ike 62 o kona mau makahiki.

            Ua hanau ia oia ma Boketona a he kamaaina hoi oia no ia moku aina nui o Amerika Huipuia.

            Ma ka manawa i hoike ia maluna, he paikau hoomaamaa ke malama ia anaia wa, e like me ka rula mau, a o ka haole nona ka inoa maluna ae, e paa ana oia i ke kaula huki i-a i kapaia kaula huki hae.

            Ua loaa mai la iaia ke kauoha e huki iho i ua kaula ala ana e paa ana, i hiki ke holo iho ka ia-a ilalo, aka, me ka maopopo ole e moku ana keia kaula, eia nae. ua moku iho la ua kaula nei. a haule mai la ka i-a maluna ona a make loa iho la, oiai, ua noha ia kona poo. He kaikuahine kona e noho mai la i Boketona.  Aloha wale oia.

 

NA HOU KULOKO.

 

            I keia mau la, ke halii 'la ka malie ia Hilo, Hanakahi, aole ka he onioni ae i ke kaomiia e ke kehau, wahi a na makamaka o ua aina ua lehua nei, i ka Poakolu nei.

            Okalakala heu panini ka hoi kekahi mau wahi ilikea ma kai ae nei o Aina Hou i ke kakahiaka nui onehinei, e ole na kokua i na ua ike ia Kalakaua Hale.

            Eia i Honolulu nei o Jas Balaika ma keia Kinau mai nei, i holo mai nei paha e hoomaopope no ka hihia pepehi kanaa o Hamakua, Hawaii, a hiakou i hoolaha mua aku ai.

            Eia no o Pali ke maalo ae nei no ma na alanui o ke kulanakauhale nei, me kona ano mau no; he keo no hoi a ke kupanaha o ka loaa ole i ka ma'i tiva, a pela aku, mea ia mai hoi la, ina i kapulu loaa koke i ka ma'i tiva; pehea la hoi keia?

            I ke kakahiaka nui onehinei i ku mai ai na mokuahi malalo iho mai na awa like ole mau.  Mokuahi Maru, mai lokahama mai me na lima hana Iapana po na mahiko o kakou nei; mokuahi Eton, mai ka hema mai, me ka piha nanahu no ka ona miliona.

            Ua hai ia mei ia makou na hoaholo ia kahi e noho ai ka Moiwahine Liliuokalani iloko o ka hale pule ma Kawaiahao, aia ka mamua loa, mauka ae o ka Punee Poolelo.

            Ma ke ahiahi Poakahi i hala. i haalele mai ai i keia ola ana o Naholowaa (w) o Kauluwela, mahope o na la loihi o ke kaa ma'i ana.  Ua waiho iho mahope nei he kane me ke keiki.  Aloha wale!

            Ma Kapapala, Kau, Hawaii, na hoonauewe ae ke olai me ka ikaika, pela mai nei na kini o laila ia makou.  O hea aku la kahi i koe e ono ia nei, akahi ka hokulu o ka aina.

            Nui ke ohohia ia o Ka Leo I keia mau la, ke nui mai mei na kauoha pepa mai na wahi like ole mai o ka aina.  He oiaio o Ka Leo keia oke ola e pahola nei maluna oka aina holokoa.

            I o makou nei kekahi Ipuolelo o ka aoao palupalu mai Laiewai mai, i hele mai ka e ike maka ia Ailuene Buki, no ka mea, he nui ke kaulana wahi ana, aole nae he ike maka, akahi no a ike.

            Ma ke kakahiaka Poakolu nei, i komo mai ai ia ke awa la'i o Kou mei ka mokuahi Iapana Maru, mai Iapana mai iloko o na la holo 12, me na Iapana he 1,100 he 700 he mau kane, a o ke koena aku he mau wahine me na keiki, he mau lima paahana keia no na mahiko o ka aina nei.

 

Na Komite la Kulaia.

 

            O na Komite o ka la 28 o Novemaba 1891, e hoolaha ia nei ma ka nupepa Ka Leo o Ka Lahui, ke poloai ia aku nei, e hoolauna mai me ka Puuku, a e kuka pu no na hana e pili ana i ka La Aloha Aina o 'ka Hawaii Ponoi.  E loaa no makou ma kani pa'io Ka Leo ina la a pau koe ka la Sabati.  (Poaono).

 

NA KOMITE LULU DALA LA KUOKOA.

 

            Eia iho malalo ka inoa o na komite i wae ia e ka Papa  Hooko o ka Hui Aloha Aina a makee Kuokoa Hawaii.

            O keia mau inoa kai loaa i keia manawa, a e like me ka loaa ana o ka poe kupono, pela no e hoopiha ia ai ke komite i kela a me keia manawa.  Mamua o ka hana ana aku a keia komite ke poloai ia aku nei lakou e akoakoa mai me ka Puuku a Kakauolelo o ka Hui.

            Eia ka papa inoa o ke Komite:  Timoteo Kaualei, Moanalua; Petero Kaluna, Kalihi; W. H. Kamaki, Kalihi; Helalione Makalii, Kapalama; Itaia Kukaulalii, Kapuukolo; no Honolulu: W. H. Cummings, R. W. Wilcox; J. Bipikane; Mamaile; Pua.

Ma ke Kauoha

Jno. E. Bush

Kakauolelo a me Puuku.

 

KA LA 28 O NOVEMABA, A.D.

1891

 

O makou ka poe nona na inoa malalo iho , ke poleai aku nei i na hoa makaainana a pau oka Pae Aina Hawaii, na makaukau lakou i keia naawa e malama i na hookupu, a kela a me keia mea hookupu no ka malama ia ana o ka la kulaia mua o ka aina, oia hoi ka la 2 0 Novemaba, A. D. 1891.

 

Ua ulu ae keia nano ia m@kou maniuli oka manao aloha aina, a ua hookumu iho ma kou i keia hana me na hoa nuku, a e kahea ia aku ana no he halawai no ka poe i komo mai malalo o na ae ana aku a keia Hui, ke kupono.  O ka poe a pau e makemake ana e komo iloko o keia Hui, e hele ae ma ke Keena o ka Leo o ka Lahui, a malaila wehewehe piha ia aku ai ke ano o ka Hui a mena Hana.

1          Jno E. Bush

2          Jos. Nawahi

3          R. W. Wilikoki

4          W. H. Cummings

5          Wm. White

6          J Kanealii

7          J Kekipi

8          J A. Kahoonei

9          Kamaile

10        E. Kekoa

11        J. Pua

12        J. E. Poepoe

13        R. K. Ii

14        Geo Kaneao

15        Geo K. Kaia.

16        L. K. Sheldon

17        Jas. Ii

18        J. Pipikane

 

            Ma keia hope aku ke hoolaha ia aku nei, e kii aku ka poe makemake i ka nupepa Ka Leo i na Luna e lawe nei ika nupepa, oia hoi o

J. Kahaleluhi   J. Kaneiakala

Geo Kanikau   Parao

T. Kapualei      John Samoa

                        Jno. E. Bush

Luna Hooponopono.

 

H. P. K. Malulani.

 

HE LOIO a he hookapeke olelo na ke Kanawai. e loaa no au mai ke kai hawanawana o Kawaihae e hoene ana me ipo la, a Hamakua au i ka la'i o Kukaiau ma ke alo ona pali.  E ohiia no hoi na aie me ke ku i ka eleu a me ka puahiohio.       Nov 8 '90, d-1y.

 

Olelo Hoolaha.

 

Ua makaukau ka mea nona ka inoa malalo iho, e hana i na POHAKU PUNA ELEELE a me na pohaku e ae no na pa kupapau, a me na kahua kukulu kia hoomanao.  O ka poe makemake e waiho mai i ka lakou mau kauoha me Ioane Akina.

J. BOWLER

Sept 22 '90, d 1y *

 

Hoolaha a ka Hui Kaa Ahi.

 

UA HOOHOLO KA HUI KAA Ahi ko lakau manawa holo, ma ka la Sabati ae nei, Febernari 18, 1891.

 

EHA MANAWA NOLO ILOKO OIA LA.

 

KA HOLO ANA A HOI MAI.

 

                                                            A. M.              P.M.

Haalele ia Honolulu                            7:00                 3:30

Hoaa ma Honouliuli                            8:05                 4:35

Haalele ia Hnouliuli                            8:25                 4:55

Hoea ma Honolulu                              9:30                 6:00

W. G. ASHLEY

Lunahoohana Nui O. R. & L. Co.

Fewb 10, 1891.   5ts-d.

 

HOOLAHA A KA PUUKU.

NO NA HOOKUPU NO NA LA KUOKOA O KA LAHUI HAWAII.

 

            I na Hawaii a pau, ke poloai aku nei ka mea i kohoia he Puuku no ka wa, no ka malama ana i na hookupu, e loaa no oia ma ke Keena LEO O KA KAHUI i na la a pau, koe ke Sabati ka la ehiku o ka hebedoma, e lawai na hookupu a ka poe i aloha i kona aina hanau, i makee i Kona Kuokoa O Hawaii Ponoi.

            I mea e maopopo ai keano o keia hookupu, ke hoike aku nei ka puuku p@@ nei. Ua noa ke hookupu i na Hawaii a pau, i na hookupu dala, a me ai paha.  He mau haneri dala kai hookupu ia ia keia manawa, a he 10 bipi, he 20 mau p@@@.  E hoike ia aku ana no ka papa inoa hookupu i ka wa e pau pono mai ai o na hookapu ma ko'u lima.

            Na ke Kanoha.

                        JNO. E. BUSH