Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 153, 19 March 1891 — Page 1

Page PDF (1.01 MB)

This text was transcribed by:  Richard Tavares
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

-----

Buke II.                                   HONOLULU, MARAKI 1891                                 Helu 153

-----

He Moolelo

No

MORIWIANA.

 

Ke kiu o na mea huna ekolu

            Ka ui i hoolilo i ke kua mo na lio i home nna

            O ke kana ka opio i lilo i koa kaulana i na ia o Kalemana o Bohemiana.

-----

            Ma keia wahi i hoohalawai ia mai ai na lena ike o ua koa opio la me kekahi mau aumoku e hoolulu ana iloko o kahi kuono o Kalaisa, a o ia ka ua koa opio nei i kau ae ai i kana ohenana, a nana aku la maluna o na aumoku, a no kekahi mau minute, huli ae la ia a pane aku la i kona kapena.

 

            Ke ole au e kuhihewa e Lafaela o na aumoku kela o kuu makuakane; a no e kuu kapena, e haawi kau oe i ke kauoha i na aumoku no ka hoomakaukau ana ia lakou iho a e hookomo aku iloko o ke kai kuono o Kalaisa.

 

            E like me ke kauoha, pela ua ka pena la i lawe koke ae ai i ka mana o ka hooke kauoha, a nol na minute pokole aia na aumoku o ua koa Italia la e hookomo ana n ke kuono lulu o Kalaisa me kona hae aliimoku kiekie e welo haaheo ana ma ke kia mua o ka mokukaua Verona.

 

            Oiai na aumoku o ke koa opio e hookomo aku ana a ma kahi he ha palua mile ka mamao, ia wa i huki ia ae ai ka hae hoeilona ninau i na he mau aumoku lakou no ka enemi a i ole he hoaloha paha.

 

            O keia hae ninau ma ka aoao e ke koa opio, ua panai ia mai la ia e na aumoku e hoolulu ana iloko o ke kaikuono me ka hae hoailona he mau hoaloha lakou, a no na minute pokole, aia ka hae alii moku kiekie o ke koa Moriviana e welo kapalili ana imua o ka welelau makani, a na ua hae la i pahola ae ka lono hauoli maluna o na aumoku o ke koa opio, no ka palekana o ko lakou haku alii a koa nui ma ka oi hana.

 

            Emoole aia ka moku o ka opio Linehama e pili ana ma ka aoao o ka moku o kona luaui, a o ua koa opio la hoi, aia laua iloko o na puiii aloha ana o ka makua a me ke keiki.

 

            Ae e kuu makamaka, he mau minute ia no ke aloha a me ka pumehana o na puili ana mawaena o ka makua a me ke keiki, e laa keia mau makahiki loihi o ke kaawale ana me ka hui ole o kekahi me kekahi, mahope iho o kela po a ka ino nui i wawahi ae ai i ko lakou mau laina kaua moana.

 

            Ua hoike aku mke koa opio i ka moolelo o kona aea hele ana maluna o ka hokua laula o ka moana a hiki wale i ko laua halawai ana iho la, a ua hoike pu aku no hoi ua koa opio la no kona halawai ana iho la, a ua hoike pu aku no hoi ua koa opio la no kona halawai ole ana me ka enemi iloko o keia mau makahiki loihi.

 

            O keia mau hoike a ua koa opio la, oia pu no hoi ka kona luau ii hoike mai ai, a wahi a ua koa aoo la, ua manao kuhihewa oia ua holeaia aku kana hapuu iloko o ka opu hohonu o ka moana lipolipo a i ole ia ua lilo oia he lahui no ka enemi.

 

            Oia mau kuko ino ana iloko ona wahi na ua koa aoo la i hoomau mai ai i ke kamailio ana, ua hookaumaha a hoehaeha loa ia aku ia i kona naau, me kona hoohiki paa, e hoouna pakahi aku no ia i na kipi a me na pakaha a pau i paumaele me ke koko o kana keiki; aka nae, ua okoa kana mau kuke i upu ai mai ka manao aku o na lani.

 

            Ano e kuu makamaka heluhelu; eia kaua ke ike nei i ua mau koa haahaeo la elua o Italia e hui ana no ka wa mua loa mahope iho o ko laua hookaawale ia ana e ka inaina o kela po a ka ino nui wale me ka loaa ole o ka enemi a ko laua mau puuwai koa ii mi nui ai e hokala ia ka ai o ka laua mau medala kila me ko lakou koko eleele o ke kipi a me ka pakaha.

 

            Nolaila e kuu makamaka; mahope iho o ka hui ana o ka makua me ke keiki, hiu hou ae la ka heleuma o ko laua mau aumoku kaua, a hoopuka hou aku la no waho o ka nuku awa o ke kaikuono o Kalaisa me na ulumahiehie o ke koa, aia no he la e hiki mai ana, a e halawai no laua me ka mea a ko laua mau iini i ake nui ai.

 

            Aka e kuu makamaka, malia paha o komo iho ka haohao iloko ou, a ninau iho no na alihikaua eha a ke koa Moriviana i hoonoho aku ai maluna o na mana kaua aupuni o Europa, auhea la lakou a me ko lakou mau mana kaua.

 

            O ka pane pokole a kou mea kakau me keia wahi; ua makau a hohe lakou imua o ua weli a olali la o na kai, a o ka mana o ka oihana i waiho ia aku ai malalo o ka lakou mau lawelawe ana, ua kiola ia aku la ia e lakou me ka puuwai hohe wale o ke kanaka makau wale, a pela iho la i lanakila loa ai na hana pakaha a ua powa la ma kela a me keia wahi o Europa, a hiki wale i ka wa a na aupuni poo kalaunu i kahea aku ai ia Moriviana, e haawi mai i na kokua ana ia lakou.

-----

HE KAAO

NO

DON KUPIDOA.

Ka Weli o na Mea Huna Pohihi---

            Ke Kihapai Pua Paha Hao o Kamepulia---

            Ke Alahele o na Mea Huna Elua me ka Luawai  Kamahao o Tawania.

-----

            Ia wa pu no nae, ke lohe pu ia ala na leo o na alihikaua o na aoao elua, e hea ana i ko laua mau puali like ole elua n ka nee ana imua me ka hopo ole.

 

            O ka mea hilu loa nae m a keia kaua ana, ua mahuka aku o Kalolina mai ka puali kaua aku, a na haawi iho la oia i ka mana a pau maluna o ka alihikaua Grooks.

 

            He hoike maopopo ana keia i ka hohe a maka’u wale o ua Kalolina ala, a ke upu aku nei hoi o Kalawaliha o kona hui kino aku hoi me kona hoa paio, aka nae, i ka mao ana ae o keia kaua ana, ua ike ia, ua nui ka poino maluna o na koa Palani, a he ole loa ma ka aoao o na Suedena.

 

            Ua ike ia nae, he hookah kanaka iwaena o na koa Suedena oia ka oi ma ke kaka pahi kaua ana.

 

            Aohe ana hauna hala i kela a me keia manawa, a na ia kanaka hookah i luku aku ina koa Palani a nui loa ka make ma ko lakou aoao, aohe opala koe aku i kau a mea o ka hu o ka makani o ka pahi inu koko a ua kanaka ala.

 

            O ka nohea Kalawalina hi, aia no oia ke ku ala i kahi hookah me kana pahikaua e hulali ana i kona lima, a iloko o kela wa, ua holo mai la ka alihikaua a haawi mai la i kana pahikaua me ka pane ana mai:

 

            Ke haawi aku nei au i ka’u pahikaua nau, e hoike aku ana hoi au ia oe, ua pio au ia oe, aia ia oe ka mana a pau o k’u puali, aohe a’u mea e ae e hana aku ai ia oe.

 

            Aia ka hoi ihea ko oukou alihikaua? wahi a Kalawalina i ninau aku ai.

 

            Owau no e ku aku la imua ou e ke aliiwahine, wahi a ka alihikaua Grooks.

 

            Aole o oe, he alihikaua wahine hoi ko oukou, pela ko’u lohe mai wahi a Kalawalina.

 

            Ua mahuka aku oia mai ke kahua kaua aku, a ua waiho iho oia ia’u e kaua me na koa he hookah tausani.

 

            Auwe! pehea la oe i lanakila ole ai maluna o’u, oiai he wahine au, a he hemahema hoi ma ke kaua ana, aohe i maa.

 

            Nolaila, e hoi oe a hoike aku i ke aliiwahine hohe wale o oukou, ke lawe nei au i ka lanakila o ke kaua o keia la a e hoike pu aku oe iaia, e lilo ana ke kane ana ia’u i ka la apopo.

 

            Ke kappa pu aku nei au iaia, he wahine hohe wale, aole oia i kupono no ka paio ana mai me a’u, a olelo pu aku iaia, mai keha hou oia iaia iho he loea, he akamai, a he wiwo ole, o pa auanei ka papa auwae ona i ke pa’i mahanahana ia’u.

 

            Ke hookuu pu aku nei au ia oe a me kou mau koa i koe iho, e hoi lanakila oukou ma ke ano he pio i hookuu ia aku e a’u.

 

            Haawi mai la ua alihikaua ala ina hoomaikai he nui ia Kalawalina me ka pane ana mai me keia mau huaolelo:

 

            Ke noi nei au i ka mea mana loa, e hooloihi mai i kou mau ia, a e hahai ia hoi kau mau huakai a pau a na pomaikai he nui.

 

            Me keia mau kukai olelo ana, ua huli ae la na puali koa elua a hoi aku la no ko lakou mau home, iloko hoi o na leo hooho o na koa Suedena.

 

            O keia lanakila kamahao i loaa i na koa Suedena, aole ia mamuli o ko lakou akamai a me ko lakou ikaika, aka, mamuli no ia o Don Tubidoa.

 

            Oia no kela kanaka nana na hauna pahikaua hala ole i kela wa hooili kaua a kaua i ike mua ae nei.

 

            Mamuli o keia lanakila ana o na koe Suedena, ua lilo loa ia he mea na Kalolina e hopohopo ai, a ua hooi palua ia ae hoi kona huhu i keia wa i ko ka wa mua.

 

            Noia mea, ia po ana iho, ua hoouna aku la oia i kona kaa ‘lii e kii aku mia Don Tubidoa ma ka hale paahao.

 

            I ke kii ia ana aku nae, aole oia maloko oia ka ka luna paahao i hai mai ai penei:

                                                                                                                        Aole i pau.

-----

HOOLAHA I KA POE MAKEMAKE I “KA LEO.’

-----

            Ma keia hope aku ke hoolaha ia aku nei, e kii aku ka poe makemake i ka nupepa Ka Leo i na Luna e lawe nei i ka nupepa, oia hoi o J. Kahalel@hi     J. Kaneaiakala             Geo. Kanikau

Parao   T. Kapualei      John Samoa                 Jno. E. Bush

Luna Hooponopono.

-----

He Ohohia Nui.

-----

O ka Lo o ka Lahui aia iloko o ka lokahi

            O ka hookuee ana oia kona enemi.

            Eia ka poe i hookaa mai ma ka lima o na Lu

na:

 

Ian.      1          Princess Liliu Haimoeipo                    1

                        C. W. Ashford Merchant St               5

                        Chas. Hopkins                                    

                        Chas. Gulick                                       1

                        W. C. Achi                                          1

                        Wm. Kamana Kawaiahao                   1

                        Jas. Quinn King St.                             1

                        Wm. Rice Merchant Ss.                      1

                        M. L. Wailele School St.                     1

                        I. Kahiapo Leleo                                 1

                        Puakinamu Kakaako                           1

                        H. W. Okuu Kawaiahao                     1

                        Kaauwai Liliha St.                              1

                        Wahinelili Kunawai                            1

Ma o George Kanikau ka Luna eleu.

 

Mar. 10            Mrs. C. I. Hiram                                              5

                        Makanoe                                                         1

                        Mahi                                                                1

                        Hakalaau                                                         1

                        Kalehua Puukolo                                             1

                        Lahapa                                                                        1

                        C. Spencer                                                       1

                        Mio Kulaokahua                                             1

                        Kahiwalani                                                      1

                        Moku Pauahi                                                   1

                        Lama Kikihale                                                 1

                        Halekala Auwaiolimu                                     1

                        Nakanealoha Panoa                                         1

                        Polikopu Auwaiolimu                                     1

                        Kapika Pauahi                                                 1

                        Piipii Kauluwela                                              1

                                    Kaneaiakala, Ka Luna Elen.

 

Mar. 1              A. S. Cleghorn                                                1

                        Kaulili                                                             1

                        Kana                                                                1

                        Poni                                                                 1

                        Kekula                                                             1

                        Hopoe                                                             1

                                                            John Samoa ka Luna.

-----

I ka Poe Lawe Nupepa.

 

            Ke poloai aku nei makou i ka poe heluhelu e lawe nei i ko kakou nupepa, makaala mai i ka hookaa ana i ka uku o ka Nupepa ma ka hebedoma, a o malama i na palapala hookaa mai na luna aku nona na inoa i hoike ia ma ke poo o keia Nupepa.  No ke paewaewa o ka hookaa ia ana o ke dala, a me ka hoohiki loa ana mai i ke keena nei, ua hooholo makou ma ka hebedoma ka hookaa, man@ ai ka hookaa ana a ka mea e lawe ana, a i maopopo mau ai ia makaou, i kela a me keia hebedoma, ka poe i hookaa mai a me ka poe i hookaa ole mai, a ina na hookaa me ka loaa, aku o ka Palapala hookaa, he mea hoi e maopopo ai, ke ulu ae ka nele o ka mea heluhelu, ke okiia aku ka nupepa no ke kaa ole ma o na luna ae, alaila, no na luna ka hewa, aole no ka mea heluhelu, a ina aole i@ maoli no na luna ka hewa, alaila, e kala ia makou no ke oki ana aku i ka poe hookaa ole mai i ka lakou nupepa.

                                                                                                                                    J. E. BUSH.

-----

Hale Kuai Wati Nui

HELU 1

No C. Ah Kau.

-----

            Ka oi o na mea Gula, na DAIMANA, na POHAKU MOMI makamae loa, na WATI GULA, na WATI DALA & C., @ kela a me keia ano, na lako wehi GULA a me DAIMANA, ma KOMOLIMA GULA a me DAIMANA, na WATI nunui an hou loa o kela a me ke ia ano, na PUPANAPANA a me na lako e ae e pili ana.

 

            E hoomanao o na makamaka, o keia AH KAU no ka mea nana i hana na WATI a me na lakoGULA oi ma o keia Aupuni, a i kamaaina ma kona hale @ i noho ai ma Alanui Nuuanu Helu @ mamua, a oiai na hoolilo aka oia i kona kuleana malaila, ua wehe ae nei oia he hale hou ma Alanui Moi ma Waikiki iho o ke Koena o ka nupepa Elele, a oia no hoi ke keena oihana mua o ka Hui Alahao Hawaii.  E loaa no na mea a pau e pili ana i keia oihana me mka emi ka a e hana hou ia na wati a me na lako gula me ka hikiwawe a me ke emi loa.  E hoouna mai i na kauoha ma ka Pahu Leta Helu 268.

 

            E nane mai, a e ike no oukou iho.  O na mea hou loa wale no i ike mua ole ia ma Hawaii nei.

C. AH KAU.