Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 154, 20 March 1891 — Page 1
| This text was transcribed by: | Renee Horie |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
Buke II HONOLULU, MARAKI 20, 1891 Helu 154
He Moolelo no MORIWIANA.
KE KIU O NA MEA HUNA EKOLU--KA U I HOOLILO I KE KUA O NA LIO I HOME NONA--O KE KANA KA OPIO I LILO I KOA KAULANA I NA I A O KALEMANA O BOHEMIANA.
A'aila e kuu makamaka me keia mau hoike polole ana e hoomaopopo iho ai kaua, ua nele a hakahaka na mana kaua o Europa i ke kanaka kupono ole nana e hoopio na hana pakaka a keia kipi, a o ke kanaka nona keia moolelo, aia wale iho no maluna ona na hilinai hope ana i koe a ko Europa ikaika, a ke haule oia alaila, he mea oiaio e hoi hou mai auanei na la hakumakuma o Europa i ke au o Rodine Huka [Sineda] ka hookahuli aupuni o ka pakaha.
Ano i ka mea heluhelu, e hoi hou aku kaua ma ke kuamoo polelei o ko kaua moolelo a hoonee aku imua, oiai, ua ike mua ae nei kaua ua haalele aku ua mau koa haaheo la o Italia i ke kaikuono o Kalaisa, nolaila, i ka wa i haule hope aku ai o ua kaikuono la, ia wa i haawi hou ia ae ai o ke kauoha no ka hoo piipii ana aku o na aumoku no ke kaiwaenahonua ka pahu hopu a maluna o kona mau wai akea e hoo kahua iho ai ua mau moho la i ko laua kulana hanu paa ka meheu e e loaa aku ai o kela kipi a me ka pakaha.
Ala le me kela kauoha, aia ua mau aumoku kaua la malalo o ko laua mau ahi moku kiekie ka makua a me ke keiki, e haaheo ana me na kulana like ole.
Ua hoea aku ua mau aumoku la ma na palena o ke kaiwaenahonua a ma na wai akea o ua moana la i lawe ae ai ua mau koa nei i ko laua mau kulana like ole.
Aka e ka mea heluhelu no na makahiki loihi o ka huli hele ana o ua mau koa la hooholo iho la laua e kuahaua aku ina aupuni a pau o Europa; e ala lakou me ka makaukau a hopu pio aku i ua kanaka powa la, aka, oia kuakaua aole loa i hooko ia.
O keia mau manaolaua poho no ka loaa o ka enemi, ua hoonaukiuki nui mai i na koa haaheo o Italia, a hooholo hope iho la laua e hanu ma ka meheu o ua powa la a hiki i kona loaa ana.
Nolaila me kela mau olelo mawa ena o ka makua a me ke keiki, lawe ae la laua i na alahele moana like ole, me ka hoohiki paa e hopu po laua i na moku a pau e maalo ae ana ma ko laua alahele, a e huli ia hoi ko lakou malu me ka ikaika o na mea kaua.
Alaila e ka mea heluhelu, me kela olelo hoohiki paa mawaena o ka makua a me ke keiki, aia laua e haaheo ana maluna o na wai akea o ke kaiwaenahonua me ko laua ikaika kaua moana o ewalu moku kaua pakahi.
O kela kulana ikaika kaua moana mawaena o ka makua a me ke keiki, na ia mea i hoike aku imua o na moi poo aupuni o Europa, he mau koa Italia laua o ka manao hana a me ka hooko oihana, a no laua hoi na umauma i lalapa ia me ke ahi wiwo oie o ke koa a me ka ikaika.
Nolaila i ka wa a ua mau koa la i lawe ae ai i ko laua mau kulana like ole maluna o na wai akea o ka moana, alaila e ka mea helhelu e olelo pokole ae kaua no ke koa nona keia moolelo, ua hoohalawai ia mai no ia me na haawina o ka pomaikai mamuli o kona hopu pio ana he lehulehu wale o na moku powa, aka nae, o ko lakou alakai, aole loa ia i ike a i ole hoi hui kino paha, aole loa.
O keia mau aumoku i paa pio iho la ia Moriviana, he mau aumoku lakou e holo ana malalo o na hae apuka lehulehu, ka mea hoi na na i hoohoka i ua koa haaheo la o Europa no kekahi mau Ia lehulehu loa i hala hope aku.
Alaila e hoomanao iho kaua e ka mea heluheiu pela ka i pakele mau ai lakou ma ke apua mai ka lilo ana i luahi na ke koa Italia, alaila pehea ia kana keiki, ua halawai like paha oia me na haawina hookahi e like me kona makuane?
Ua halawai like ua koa opio la me na haawina hookahi o ka laki oiai oia ma kona alahele moana, a na ia haawina laki i hoomaikeike mua loa ae i ua opio Linehama la, aole oia he naita wale no no ka hulu keokeo, aka he pukani aumoana maopopo oia no Italia, oiai oia wahi ikaika moana o 8 wale no mau moku kaua, ua hopu pio ia eia he 12 mau moku powa me na Hae apu ka o ka wahahee, a na ka huli ia ana o ko lakou malu e ka ikaika o na mea kaua a ke koa opio, na ia mea i hoike ae he poe kipi lakou a me ka pakaha, a e holo ana hoi malalo o na hae aupuni he lehulehu o kela a me keia aupuni a lakou i pakaha ai.
Ua ike ae nei kaua e ka mea heluhelu, i ka hopu pio ia ana o kela mau moku powa a me ka pakaha, e na aumoku kaua o ke koa opio Linehama.
He Moolelo Nanea.
No ke
Kamaliiwahine Laulie.
Aiole
HE NANEA KAMAHAO NO KA HULU GULA O KIBERIANA.
He Kaao kahiko no Helene.
MOKUNA VIII.
Mai hoopunipuni oe i ka makapo e ka opio maikai, aole paha oe o kuu keiki, no ka mea aohe a'u keiki e ole nei.
Ia manawa hoike aku ia o Kolana i na mea a pau, oia no kana keiki ponoi, ka mea hoi ana i lawe ai na Kerona ka hapalio e ao iluna o ka mauna Perone, a no ka hele ana e kii i ka hulu gula, oia no ko'u ku mu i haalele iho ai i ka aina nei a akahi no a hoi.
I ka maopopo ana ia Esona o kana keiki io no keia, ua pulike mai la oia me ka uwe ana, a mahope iho o ko laua uwe e@a, me ke aloha ua ku ae la o Kolana iluna a olelo aku la ia Atene:
E haawi mai oe i ke aupuni ia'u i keia manawa e kuu makuakane e like me kau e hoohiki imua ou oia ke kiu ana a ka hulu gula:
Ua pil@a loa ia ka moi Atene me ka maka'u, nolaila ua haawi mai la oia i ka hooponopono ana o ke aupuni ia Kolana a me na mea a pau nolaila ua hoouna koke ia aku la ka lono e pili ana i ko ka moi Atene waiho ana i ke aupuni e like me kana i hoohiki ai.
A oiai na elele e holo ana i ka loa a me ka laula o ka aina, ua hoo una aku la o Kolana i ke kaa alii e huki ia ana e kekahi mau paa-lio laiwale i kai o ka moku no ke kii ana i ka hulu gula o Kiberiana.
I ka hiki ana aku o ke kaa alii i ka moku, ua ana maule ia na kalai wa kaa i ka ike ana i na helehelena nani o ka mea nona keia nanea, no ka mea ua aahu iho ia ua nohea nei o na aekai mamao i ke koloka o ka wahine maikai, e ha'i ai malule ke kino o ka aoao oole'a.
Aka nae no ka manawa pokole wale no keia umii ana a ka eehia maluna o na hookele kaa, a i ka hoi hou ana mai o ko laua noonoo maikai a ke ana iliwai like, ua hoike aku la laua i ka laua apana hana o ka hiki ana aku.
Ua ae mai la no hoi ua nohea nei, a i hakalia no a aku i ke kaa oni ka huila pa iho ka uwena iwa kiani na ka lio ka hana.
Aole i upu iho kapalulu ana lakou i ka paalii, kahi hoi a ke anaina kanaka nui e hookeke ana me ke ake e ike lihi i ko lakou moiwahine hou.
Holo pololei aku la ke kaa a ku ioho la ma ke alapii o ka halealii, ia manawa iho mai la o Kolona me Opera ma a ku iho la ma ka aoao o ke kaa alii, a iloko oia wa i ike aku ai ka lehulehu i ka lele kohana ana mai o ka mea nona keia moolelo aohe wahi puolo, a o kahi kapa no i ka ili oia hookahi no kona wahi lole.
Aka nae, o ka nani o kona aahu ua lawaia no ke kuai ana ia Helene holookoa, a o ka nani o kona mau helehelena aohe he mea e hoohalike ae ai ma ke ao a puni, aole ma ka lewa aole no hoi malalo aku o ka honua.
Mamua o ka pii ana aku o Laulie iluna o ke alanuipii pohaku o ka halealii, ua huli mai la oia a haawi mai la i kona aloha malihini i na makaainana o Ilecosa.
A e like me ka ua nohea la i hana mai ai, pela no hoi na makaainana i panee ai, a iloko o na leo ohohia piha hauoli o ke anaina kanaka nui i nale aku ai ka huakai alii iloko o ka halealii.
Aole i pau.
HOOLAHA I KA POE MAKEMAKE I "KA LEO."
Ma keia hope aku ke hoolaha ia aku nei, e kii aku ka poe makemake i ka nupapa KA LEO i na Luna e lawe nei i ka nupepa, oia hoi o.
J. Kahaleluhi J. Kaneaiakala
Geo. Kanikau Parao
T. Kapualei John Samoa
JNO. E. BUSH
Luna Hooponopono.
NA HOOKUPU.
Ke 'Lii Sam Parker $100.00
R.W. Wilikoki 50.00
W.H. Cummings 50.00
KA LEO O KA LAHUI 50.00
Wm. White 50.00
Geo. K. Kaia 10.00
R.K. Ii 10.00
Jas. Ii 10.00
Sam Leleo 10.00
J.E. Poepoe 10.00
Laurens Sheldon 10.00
George Kaneao 10.00
J. Kua 10.00
Wm. F. Bush 10.00
E. Kekoa 10.00
J.A. Kaahoonei 10.00
Hana Leleo 5.00
J. Pipikane 50.00
D.M. Paoini 10.00
Mr. Kamala 10.00
J.K. Kaunamano; 1 Puaa; 1 Bipi
J. Nahinu 2 puaa
Kaneao 2 pahu alani
Kaleoikaika 1 kakini moa
Hoaloha 1 bipi
Hoaloha 1 puaa
Ohana Keiki 1 puaa
Kimokeo 1 puaa
Napualii 2 eke uala
NALO WALE.
Ma ka Poaono iho nei, ua nalowale aku he Ilio wahine, e o ana i ka inoa o Gib, ke hea ia aku. Aole lei-a-i, ua pi'o ka wawae akau mua. E uku ia no ka makana kupono, ke hoihoi ia mai ka Ilio ma ka Hale Inu Lama Pantheon. 3ts.
He Ohohia Nui,
O ka Leo o ka Lahui aia iloko o ka lokahi
O ka hookuee ana oia kona enemi.
Eia ka poe i hookaa mai ma ka lima o na Luna:
Ian. 1 Princess Liliu Kaimoeipo 1
C.W. Ashford Merchant St 5
Chas. Hopkins
Chas. Gulick 1
W.C. Achi 1
Wm. Kamana Kawaiahao 1
Jas. Quinn King St. 1
Wm. Rice Merchant St. 1
M.L. Wailele School St. 1
T. Kahiapo Leleo 1
Puakinamu Kakaako 1
J.W. Okuu Kawaiahao 1
Kaauwai Liliha St. 1
Wahinelili Kunawai 1
Ma o George Kanikau ka Luna eleu.
Mar. 10 Mrs C.I. Hiram 5
Makanoe 1
Mahi 1
Hakalaau 1
Kalehua Puukolo 1
Lahapa 1
C. Spencer 1
Mio Kulaokahua 1
Kahiwalani 1
Moku Pauahi 1
Lama Kikinale 1
Haleakala Auwaiolimu 1
Nakanealoha Panoa 1
Polikopu Auwaiolimu 1
Kapika Pauahi 1
Piipii Kauluwela 1
Kaneaiakala, Ka Luna Eleu.
Mar. 1 A.S Cleghorn 1
Kaulili 1
Kaua 1
Poni 1
Kekula 1
Hopoe 1
John Samoa ka Luna.
I ka Poe Lawe Nupepa.
Ke poloai aku nei makou i ka poe heluhelu e lawe nei i ko kakou nupepa, makaala mai i ka hookaa ana i ka uku o ka Nupepa ma ka hehedoma, a e malama i na palapala hookaa mai na @@na aku nona na inoa i hoike ia ma ke poo o keia Nupepa. No ke paewaewa o ka hookaa ia ana o ke dala, a me ka hoohiki loa ana mai i ke keena nei, ua hooholo makou ma ka hehedoma ka hookaa, i mama ai ka hookaa ana a ka mea e lawe ana, a i maopopo mau ai ia makou, i kela a me keia hehedoma, ka poe i hookaa mai a me ka poe i hookaa ole mai, a ina ua hookaa me ka loaa aku o ka Palapala hookaa, he mea hoi e maopopo ai, ke ulu ae ka nele o ka mea heluhelu, ke okiia aku ka nupepa no ke kaa ole ma o na luna ae, alaila, no na luna ka hewa, aole no ka mea heluhelu, a ina aole io maoli no na luna ka hewa, alaila, e kala ia makou no ke oki ana aku i ka poe hookaa ole mai i ka lakou nupepa. J.E. BUSH.
Hale Kuai Wati Nui
HELU 1
No C. Ah Kau.
Ka oi o na mea Gula, na DAIMANA, na POHAKU MOMI makamae loa, na WATI GULA, na WATI DALA & C., na omau o kela a me keia ano, na lako wehi GULA a me DAIMANA, na KOMOLIMA GULA a me DAIMANA na WATI nunni ano hou loa o kela a me ke ia ano, na PUPANAPANA a me na lako e ae e pili ana.
E hoomanao e na makamaka, o keia AH KAU no ka mea nana i hana na WATI a me na lako GULA oi loa o keia Aupuni, a i kamaaina ma kona hale mua i noho ai ma Alanui Nuuanu Helu 37 mamua, a oiai ua hoolilo aku oia i kona kuleana malaila, ua wehe ae nei oia he hale hou ma Alanui Moi ma Waikiki iho o ke Keena o ka nupepa Elele, a oia no hoi ke Keena oihana mua o ka Hui Alahao Hawaii. E loaa no na mea a pau @ pili ana i keia oihana me ka emi loa, a e hana hou ia na wati u me na lako gula me ka hikiwawe a me ke emi loa. E hoouna mai i na kauoha ma ka Pahu Leta Helu @68.
E naue nui mai, a e ike no oukou iho. O na mea hou loa wale no i ike m@a @l@ ia ma Hawaii nei. C. Ah Kau.