Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 155, 23 March 1891 — Page 1

Page PDF (965.41 KB)

This text was transcribed by:  Debbie Tanaka
This work is dedicated to:  To the customers of mauirulez.com

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

Buke II.           HONOLULU, MARAKI 23, 1891.  Helu 135

 

HE MOOLELO NO MORIWIANA.

KEKIU O NA MEA HUNA EKOLU-KA UI I HOOLILO I KE KUA O NA LIO I HOME NONA-O KE KANA KA OPIO I LILO I KOA KAULANA I NA IA O KALEMANA O BOHEMIANA.

 

  Alaila mamua ae o ko lakou lilo pio ana, ua hhawi ia na kukai olelo ana me ka hahana, eia ka leo mua loa o ke kuka'a kana nana i haawi aku i ke koa opio i na kauoha oolea maluna o kona mau kanaka e hou pio ia ua poe powa la me ka oi o na medala kila a me ka ikaika o na mea kaua.

  E like me ka leo kauoha, pela na koa o ua opio Linehama la i uwala ae ai me ka lakou mau mea kaua a i ka minute mua loa o ko lakou mau moku i pili aku ai ma ka aoao o ka moku o na enemi, aia hoi ua koele koke aku la ka lakou mau medala kila me ke poo o kela a me keia powa, a iloko o na minute pokole, aia he paio weliweli loa no ke ola a me ka make ke hoouka ia ana maluna o ka oneki o na aumoku o na aoao e elua.

  Iloko o ka hahana a me ka ikaika o keia paio hahana ana o na aoao elua e lohe mau ia aku ana ka leo o ke loa opio Linehama e haawi ana i na olelo hoolana me ka malie maluna o kona mau kea, me he makua ala i kana mau keiki a na ia mau olelo o ka makee i hoolalapa ae i na manao wiwo ole iloko o kona mau koa, a ku aku la lakou imua o ka enemi no ka make a me ke ola.

  E haule make ana na koa me he palaoa la imua o ka pahi a ke kanaka oki, a o ka leo uwe kaniuhu o na kea i hoeha ia, e lohe ia aku ana ia ma kela a me keia wahi o ua kahua kaua weliweli la, a o ia mau leo @we o ke kaniuhu, oia hou ka ke koa opio Linehama i luai aku ai me na olelo oolea o ke koa a me ka wiwo ole.

  E hoomanawanui e na pok@i, e koa me ga ikaika, a hiki i ko kakou iho pu ana ilalo o ka hohonu o keia moana, me keia poe ilio omo koko.

  O keia mau olelo koa ame ka wiwo ole a ke koa opio i luai, ua hoouna pu aku la oia me ka oi o kana pahikaua e inu me ke koko o na enemi, a i kela a me keia manawa ana e oniu aku ai i kaua pahi, aia he mau kine make o na powa e waiho ana iluna o ka papahele o kona moku a ma ka olelo pokoleana ae, aole mau kina pahi a nakoa opio la i nele me na ulia o ka laki, a na ia mau mea i hoike aku i na powa, o ke alii a alakai nui o na aumoku Italia, aole ia he maukauka hoehewa e hiki ai ia lakou ke hoohaahaa.

  Nolaila me ka puuwai hohe wale hoao ae la lakou e haawi i na @ ana e hiki ai lakou ke mahuka mai ke alo aku o @a opio la.

  Aka e ka mea heluhelu, oia mau kuko hewa ana a lakou, ua kuhihewa loa ia, oiai e like me ke kaa keiki e linehae ia ana imua o ka wana o ka liona; pela @a poe powa la i luku ia iho ai me ka weliweli nui, a pakele mahunehune aku la ma ka apua he hookahi moku, a na ka pouli o ka po i hoonalowale aku iaia mai na aumoku aku o ke koa opio e hahai ana mahope.

  Ano e ka mea heluhelu, eia kaua ke ike nei ua loaa ia Lineha@a ke koa Italia opio ka lanakila ma kana kaua mua loa maluna o na wai akea o ka moana, alaila e hoomanao hou iho kaua, o keia ke kahua kaua moana mua loa nana i hoomaikeike ae i ua koa opo la imua o Europa, he weli a he olali oia no na kai, mahope aku o kona maui a me Morenedai kona kupunakane.

  Ua hoea aku ka leno o keia kahua kaua moana lanakila a ka opion Linehama imua o kona makuakane, a o ia ka ua koa aoo la i hoouna mai ai i kana hoomaikai ma o kana elele la, maluna o kekahi o kona mau aumoku kaua, a e heluhelu ia na olelo oloko o ua palapala la penei:

Kowa o Gibaraleta

Mokukaua Hae Eleele

  I kuu Linehama aloha: Ano iho la no i loaa mai ai ia'u ka lono o kau kahua kaua wiwo ole o ka lanakila mao kau elele la, a e kuu keiki, ua hoohauoli mai oe a me kau mau hana i ko'u naau, o ka hana au e kuu keiki i haawi ai me ka wiwo ole a me ke koa, he kia hoomanao poino ole ia na Europa e noho aie nei nou, a e kuu keiki e lawe aku i na hoomaikai ana a kou makua nei, a @a na lani e hoohui hou ia kaua.  Moriviana.

  O keia palapala hoomaikai a Moriviana no kana keiki, oia ka ua opio Linehama la i panai aku ai ma kana leta me keia mau mamala oello penei:  Mokukaua Verona

  I kuu makua aloha: O kau leta hoomaikai o ke koa e pili ana no'u nei kau keiki, ano e kuu makua aloha ke lawe mai nei au ia i wa maikai no'u e hawawi aku ai i na mahalo ana nou.

 

HE MOOLELO KAAO

-NO-

LILIA ULAULA.

 

KA MEA NANA I HOONAUEUE I NA PANI HAO HE 25 O KE AUPUNI WANEDELA I NOHO HAKU IA HOI E KE KUPUA MASELANA.

 

  Ua ae mai la no hoi o Bawaria i na olelo a kona hanau @, me kona manao la hoi he oiaio keia mau olelo.

  Ua ae koke mai la oia a hoomaka aku la oia e holo mamua a ukali aku la no hoi o Bima mahope.

  Ia laua e holo ana a hiki i ko laua hiki ana i kekahi alu; o kahi no hoi ia a Bima i manao ai e melia i ke ola o kona pokii i ka poho o kona @, ua unuhi ae la ua Bima nei i kana pu panapana mailoko ae o kona poli a paa ae la ma kona lima a kulai mai la oia i ke kiko i hope a kau pono aku la i kana pu e paa ana ma kona lima i kela wa mahope pono o ke poo o kona pokii e holo nanea ana i ka lawe kainapu a ka lio; a kahea aku la ua Bima nei me ka leo nui i ka i ana aku penei:

  E ka hehena nui o ke ao nei nana i hoohaumia i kuu wahine, ka mea hoi nana i hookupouli mai i ko'u manao nona na noonoo he 400 a oi aku iloko o kela a me keia @okona, nolaila, e make oe i keia wa.

  Iloko oia manawa, ua ki koke aku la ua Bima nei i kana pu maluna o kona pokii, me kona manao l@a no e lawe i ke ola makamae o kona pokii.

  I ka lohe ana e Bawaria i keia mau huaolelo, ua huli koke mai la oia i hope; a o ka wa koke no ia i halawai aku ai ka poka lokoino a kona hana mua ma ka pilo ponoi o kona lae.

  Oiai ka poka a ka lokoino i hoonohonoho pono aku ai ma ka piko o ka lae o Bawaria, ua haule pahu iho la oia ilalo mai luna iho o kona lio e kau ana, a waiho a make aku la oia i ka honua.

  I ka ike ana o Bima ua hooko ia kona makemake maluna o kona pokii, ua lele iho la oia lalo a kaualako aku la i kona pokii a ma kahi mame loa mai ke alanui aku ana i pepehi ai; a ma kekahi puha laau i waiho aku ai o Bima i ke kino make o Bawaria, a pane iho la oia i ke kino make o kona pokii i ka i ana iho:

  A make oe no kou hoohaumia i ka wahine a kaua a na ka manu e lele ana, e ai i kou io ke ike lakou ia oe i kou waiho manei, a pela na mea kolo na lakou e ai ia oe a hiki i kou kauliilii ana o kou kino ia lakou, a hiki i ka wa e ike ole ia ai kou kino maanei, a huli aku la ua Bima nei hoi no kona home kua hiwi.

  Ia Bima i hoi aku ai no kona home kuahiwi, ua hoaumoe iho la oia ia po a hiki i ke kani ana o ka hora 4 o ka wanaao, uaala ae la ua Bima lokoino nei a hoomakaukau kau iho ia i kona lio a kau ae la oia a holo aku la no kekahi puu kie kie maluna ae o na kuahiwi.

  Ma keia mo@o ana aku a ua Bima nei no luna o na wahi puu nei, ua lawe pu aku ia oia me kana pu a ma ke ka@ ana o ka hora 5 wanaao, ua kau aku la ua o Bima iluna o ua puu nei, na hoomaha iho la oia, a huli aku la hoi oianana no kahi e waiho laula mai ana o na mana alanui 4, ana i hoouna ai i na koa.

  Aole i hala ka hapalua hora mahope iho, ike aku la ua o Bima i na koa ana i hoouna ai ana ke kukulu hikina, e kamoe ae ana ko lakou alahele no ka mana o na alanui 4, oiai ua nele ka lakou mea i imi ai.

  I ka ike ana aku o Bima i konamau koa, ua hooholo iho la oia e kamoe aku kona alahele no ka ma na o na alanui 4; ua kau koke ae la oia maluna o kona lio a motio aku la me ka wikiwiki loa, no kahi ana i hooholo ai.

  Oiai oia i hiki aku ai ma ka ma na o na alanui 4, ua pee ae la oia mahope o kekahi kumulaau a huki ae la oia i kana mau pu panapana mai kona poli ae, a paa ae la ma kona lima, noho iho la oia kali o ka hiki mai o na koa, alaila hooko aku oia i kona puuwai eleele maluna o kona mau kea.

  Iaia no e kali ana mahope o ua kumulaau nei, ua oili koke mai la ua poee koa nei 5; o ka wa koke no ia i ki aku ai o Bima i kana mau piha p@ maluna o kona mau koa, a pau loa iho la i ka make, aole hookahi o lakou i pakele aku mai ka opu lokoino aku.

  I ka make ana o keia mau koa, ua kali hou iho la ua Bima nei no na koa aku i koe; a pela no oia i hana ai i ka lua o ka manawa.

  O ka nui o na koa i make ma keia hana a ua Bima nei he 13 o koe he 2, aole i make, a o laua no hoi kai hoi ola no ke kulanakauhale.

  O ke kumu o ka pakele ana o keia mau koa, mamuli no ia o ko laua huhewa ana he alahele okoa, a ma ke alahele okoa laua i hoihou mai ai a hiki ma kahi a Bima i pepehi ai i kona mau koa.

  Nolaila e na makamaka heluhelu o keia moolelo, ke ike ae la no kaua i keia mau hana lapuwale a Bima maluna o kona pokii.

  Aole i pau.

 

He Ohohia Nui.

 

O ka Leo o ka Lahui aia iloko o ka lokahi

  O ka hookuee ana oia kona enemi.

  Eia ka poe i hookaa mai ma ka lima o na Luna:

Ian. 1 Princess Liliu Haimoeipo          1

C. W. Ashford Merchang St   5

Chas. Hopkins

Chas. Gulick                           1

W. C. Achi      1

Wm. Kamana Kawaiahao       1

Jas. Quinu King St.                 1

I. Kahiapo Leleo                     1

Puakinamu Kakaako               1

J. W. Okuu Kawaiahao           1

Kaauwai Liliha St.                  1

Wahinelili Kanawai                 1

Ma o George Kanikau ka Luna eleu.

 

Mar. 10 Mrs. C. I. Hiram        5

Makamoe        1

Mahi    1

Hakalaau         1

Kalehua Puukolo         1

@aliapa           1

C. Spencer       1

Mio Kuisokahua          1

Kahiwalani      1

Moku Pauahi   1

La@a Kikinale            1

Halekala Auwaiolima  1

Nakanealoha Panoa     1

Polikopu Auwaiolimu 1

Kapika Pauahi 1

Piipii Kauluwela          1

Kan@aiakala, Ka Luna Eleu.

Mar. 1 A. S. Cleghorn 1

Kaulili 1

Kana    1

Poni     1

Kekula 1

hopoe  1

John Samoa ka Luna.

 

I ka Poe Lawe Nupepa.

  Ke poloai aku nei makou i ka poe heluhelu e lawe nei i ko kakou nupepa, makaala mai i ka hookaa ana i ka uku o ka Nupepa ma ka hebedoma, a e malama i na palapala hookaa mai na inoa aku nona na inoa @ hoike ia ma ke poo o keia nupepa.  No ko paewaewa o ka hookaa ia ana o ke dala, a @e ka hoohiki loa ana mai i ke keena nei, ua hooholo makou ma ka hebedoma ka hookaa, i mama ai ka hookaa ana a ka mea e lawe ana, a i maopopo @ ai ia makou, i kela a me keia hebedoma, ka poe i hookaa mai a me ka poe i hookaa ole mai, a ina na hookaa me ka loaa aku o ka Palapala hookaa he mea hoi e maopopo ai, ke ulu @ ka nele o ka mea heluhelu, ke okiia aku ka nupepa no ke kaa ole ma o na @na ae, alaila, no na luna ka hewa, aole no ka mea heluhelu, a ina aole io maole no na luna ka hewa, alaila, e kala ia makou no ke oki ana aku i ka poe hookaa ole mai i ka lakou nupepa.

J. E. BUSH.

 

Hale Kuai Wati Nui

HELU 1

no C. Ah Kau.

 

Ka oi o na mea Gula, ma DAIMANA, na POHAKU MOMI maka@e loa, na WATI GULA, na WATI DALA & C., @ o kela a me keia ano, na lako wehi GULA a me DAIMANA na WATI nunui ano hou loa o kela a me keia ano, na PUPANAPANA a me na lako e ae e pili ana.

  E hoomanao e na makamaka, o keia AH KAU no ka mea @ana i hana na WATI a me na lako GULA oi loa o keia Aupuni, a i kamaaina makona hale mua inoho ai ma Alanui Nuuanu Helu 37 mamua, a oiai ua hoolilo aku oia i kona hale hou ma Alanui Moi ma Waikiki iho o ke Keena o ka nupepa Elele, a oia no hoi ke Keena oihana mua o ka HuiAlahao Hawaii.   E loaa no na mea a pau e hana hou ia na wati @ me na lako gula me ka hikiwawe a me ke emi loa.  E hoouna mai i na kauoha ma ka Pahu Leta Helu 268.

  E naue nui mai, a e ike no oukou iho.  O na mea hou loa wale no i ike mua ole ia ma Hawaii nei.

C. Ah Kau.