Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 155, 23 March 1891 — Page 3

Page PDF (983.14 KB)

This text was transcribed by:  Kelly Murray
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

KA HOOMANAO O IESU KARISTO.

 

            I na makamaka a me na hoalauna a pau ma ko Hawaii Paeaina, aloha nui oukou:

            Ua makaukau ka hale o keia Hoomana, no ka hoakoakoa ana e hoomana aku i ka Haku ke Akua, e like me kana kuhikuhi maloko o kana olelo Hemolele; a ke kono ia aku nei na mea a pau i makemake i ka pololei a me ka oiaio, o na hana e hana aku ai imua o ke Akua, oiai-keia ola ana:  e hele mai no maanei, ma na manawa i hai ia malalo iho nei.  Aia ma alanui Pa'ipalapala ka Halepule, e kokoke ana me ka pa o ka hale kula kaikamahine o Kawaiahao.  Na manawa halawai; Poaono (Poalima ka helu hoololi) ma ka hora 7:30pm.  La Sabati (Poaono o ka helu hoololi) hora 10:30am.  He wehewehe a me na ninau Baibala, hoomaopopo ana i na wanana, pule, himeni.

_____

NU HOU KULOKO.

 

            I ka auina la o ka la apopo e niau aku ai ke Kinau no kona mau awa maa mau ma ka Hikina.

            Owai keia poe e ohumuhumu nui mai nei e hookahuli i ka noho ana aupuni Moi o Hawaii nei?

            M ka auina la o ka la ehiku iho nei, i puehu aku ai ka mokuahi Eton, no na kapakai o Kaleponi.

            Ua lohe mai makou, aia ke hoonaueue mau ala ke alii wahine o ka lua i ka papaku o ka honua i keia mau la.

            Apopo, e olali mai ai ka Aukekulia, no na kaiaulu o Hawaii nei, a e hoohiki mai ana oia i ka la hope o keia malama.

            Ua lohe mai makou, nui loa ke Uwiuwi a me ke Alalaua e pae ala i Hilo hananui, ola aku la na kini o ua aina ua lani pili ala.

            Ma keia huakai e ke Kinau i huli hoi mai nei, ua lawe mai oia he 19,000 eke kopaa, a i ka hu'e ia ana, hookahi ao a me hapa po.

            Ua hala aku ka moku kaua Mohikana, ma ke kakahiaka o ka la Ehiku nei, no ka paikau hoomaamaa kipu ana i kona mau kanaka.

            Ua lohe mai makou, e nui ana ka ka poe e koho ana i Healani Hale, i na e kudala ana, he 2,000 dala, a kekahi buke waiho nei no keia hale.

            Eia i Honolulu nei o Kapena Keoki Kele me kona moku pepehi Kohola, i kii mai nei i mau kanaka Hawaii, a ole paha he ae ia, pela ko makou lohe.

            Ua hoole ka hui o Kewiki ma i ke koi a ka hui o Waila ma, no ke kii ana i ke ko o Mahukona, no ka mea elima pehu o ke tona hookahi, puu ka lae kahi ke pohue.

            Aohe wa i ike ia ai ka piha kui o na uapo i na moku kalepa, e like me keia, e kali ana lakou i ai no ko lakou mau opu, oiai, ua pololi nui ia e okuu nui mai nei.

            Ua nalowale ke ahi a ka wahine, aohe ikea, aohe hoi he mahu ae a he oki loa no.  He ouli paha'oha'o keia a ka po e hoike mai nei, aole mai kahiko mai akahi wale no a ike ia keia ouli paha'oha'o.

            Ma ke ahiahi Poalima iho nei, i huli hoi aku ai no ka Panalaau o Molokai, o Mr. W.H.Tell, a ua ukali pu  aku ka Peresidena o ka Papa Ola iaia, maluna o ka halelaua Mokilii.

            Ma ka la ehiku iho nei, i hoohikihiki ia mai ai na ukana o ka Moiwahine Kanemake Kapiolani, mai Healani Hale mai a Honuakaha, ua pono liuliu e no i olahonua.

            Ua manao ia, eia maluna o keia Aukekulia, ke keikialii Keliianaole, ke huli hoi mai nei oia no ke alo o ko laua mau mama alii aloha.  Na ke Akua e malama i kou alahele.

            Ua makaukau mau keia nupepa e paio maluna o na kumu a pau, e hiki mai ana imua ona eia kona ipuka ke hamama mau nei i na la a pau, a koe ke Sabati o Iehova, ke akua.

            Apopo, a kupono ka la i ka lolo oia ka wa e olali aku ai ke Zelanadia, no na ale apiipii o ka moana kai nui kai hohonu, no kauhai a holo ana e ike i ka Ipuka Gula o Kaleponi.

            Ua hai ia mai ia makou, o na kua poolua a pau, oia poe e kue nei i KA LEO, a e pai nei i ka mea nana i olelo, i ko kakou Moi aloha i hala, he keiki na Polokamu, o ke alanui Maunakea.

            Ua lohe mai makou, ua olelo ae kekahi poe waha-a, no ka lili ka o Buki ma i ka oihana, nolaila, hana ai i keia mau hana hoonuinui i loaa kahi oihana.  E ka hupo, e noho malie oe, aole makou i lili ia oihana, aka, ua lili makou i ka pono o keia lahui, a me kona noho alii.

_____

HE MOOLELO HAWAII - NO - KUALUNUIAOLA.

 

KE KEIKIKOA O KA MOKUPUNI O MANOKALANIPO, KA HI'APAIOLE O KE KOA I NA LA O KA NOHO ALII ANA O OLA, KE ALII O WAIMEA, KAUAI.

_____

            Aole, wahi a Kahupula, o ko'u akahi no keia a ike i keia wahi.

            O kekaha keia a kakou e hele nei, a no hea kau huakai?  i ninau hou mai ai ua kaikamahine kamaaina ala.

            No kahi o ke alii, a aia la ihea kona wahi?

            He mau hana hoonalonalo wale no keia a Kahapula e pane nei, aka nae o kana ia i manao ai he pono ia manawa.

            Pane mai la ua kaikamahine kamaaina ala, aia kahi o ke alii la i kela kawaha nui e waiho mai la, o Hoea ka inoa oia wahi, a ma keia kuamoo pololei aku no kakou e hele ai a hoea i ka hale.

            Hoomau aku la no lakou i ka hele ana imua a hiki i kekahi hanahanai, aohe i manao aku mai kahi mai o ke alii, noho iho la na hoahele o Kahapula, a hoomau aku la no oia i ka hele ana me ka nana ana o na maka i ka heiau a me ka hale o ke alii.'  Oiai o Kahapula e hele aku ana ike mai la kekahi o na kahu o ke alii, kahea aku la oia ia Ola me ka olelo ana:

            E ka Lani e!  -Eiae ua wahine nei la!

            Ke aha ala, i ninau mai ai o Ola me ke ku pu ana ae iluna a hele mai la no ka puka kahi a ka wahine e noho ana.

            Ke ike nei au i ka ula wahine maikai, wahi a ke kahu.

            Hele mai la ke alii ma ka puka kiei mai malalo o ka moena makalii i hana ia me ka noeau e palulu ana ma ka puka komo, aia hoi ike mai la oia ia Kahapula ua oi aku ka ui a me ka nani mamua o kana i lohe ai mai ka waha mai o kona mau kahu.

            I ko ke alii ike ana i ka wahine ui e kaulana nei, ua huli koke ae la oia a kauoha aku la i na aipuupuu e huai i ka imu ua mo'a, a e hoomakaukau koke mai ka papaaina. 

            He manawa ole ia makaukau mai la na mea a pau, o ka ilio neia ua puholoholo ia a pela no hoi me na puhi nahu maka a ke alii, ka puaa ua pau i ka hakui ia, a ina o keia mau ono a pau oia au a hoohana ia iloko o keia au e hele nei, aohe he huaolelo kupono a kou mea kakau e hopu ae ai ma ka kakou olelo makuahine e kaui pono ai ka naue, o ko ono wale no.

            Mahope iho nae o ka ke alii nana ana ia Kahapula, aole no oia i hoomaopopo o kana wahine no keia e hele aku nei, koe wale iho no kona hoohihi i ka ale mai o ka wai o Mana i ke kula.

            Oiai ke alii e nana ana me ka iini nui, holo mai la o Pokii kekahi o kona mau kahu a olelo mai la i ke alii.

            E ke alii-e, aohe anei he wahine nau keia wahine e hele mai nei?

_____

KA LA 28 O NOVEMABA, A.D. 1891.

 

            O makou ka poe mona na inoa malalo iho, ke poloai aku nei i na hoa makaainana a pau o ka Pae Aina Hawaii, ua makaukau lakou i keia manawa e malama i na hookupu, a kela a me keia mea hookupu no ka malama ia ana o ka la kulaia imua o ka aina, oia hoi ka la 28 o Novemaba, A.D. 1891.  Ua ulu ae keia manao ia makou mamuli o ka manao aloha aina, a ua hookumu iho makou i keia hana me na hoa uuku, a e kahea ia aku ana no he halawai no ka poe i komo mai malalo o na ae ana aku a keia Hui, ke kupono.  O ka poe a pau e makemake ana e komo iloko o keia Hui, e hele ae ma ke Keena o ka LEO O KA LAHUI, a malaila, e wehewehe piha ia aku ailike ano o ka Hui a mena hana.

            1 JNO. E.BUSH

            2 JOS, NAWAHI

            3 R.W. WILIKOKI

            4 W.H.CUMIINGS

            5 WM.WHITE

            6 J. KANEALII

            7 J KEKIPI

            8 J.A. KAHOONEI

            9 KAMAILE

            10 E. KEKOA

            11 J. PUA

            12 J.E. POEPOE

            13 R.K. II

            14 GEO. KANEAO

            15 GEO K. KAIA

            16 L.K. SHELDON

            17 JAS. II

            18 J. PIPIKANE

______

Olelo Hoolaha.

            Ua makaukau ka mea nona ka inoa malalo iho, e hana i na POHAKU PUNA ELEELE a me na pohaku e ae no na pa kupapau, a me na kahua kukulu kia-hoomanao.  O ka poe makemake e waiho mai i ka lakou mau kauoha me Ioane Akina.

J. BOWLER,

Sept.22, '90, d-1y*

_____

HALE HANA WAI MOMONA WAI ANIANI.

 

HARE MA NA ONA                        HELU 81, ALANUI MOI.

 

            Ka poe wale no nana e hana nei ka WAI HOOMAEMAE KOKO KAULANA, oia hoi ka Saseparela a me ka Wai-Hao.

 

Na Wai Momona Awapuhi, Saseparela, Lemi, Wai-pipii, Soda maoli, Sida Kamepena, &c.

 

Mutual 330 - Telepona - Bele 298

 

            E hooia ia ana ka maemae o na wai a pau.  E hooko ia no na kauoha a pau loa mai na Mokupuni mai a me ko ke kulanakauhale nei.

Mar. 15, 1891.  148 d-tf.

_____

KA HUI KAA ENTERPRISE.

 

Ua kukulu ae nei au i kekahi HUI KAA Eleu ma ka aoao iho o KALAKAUA HALE ma Alanui Kalepa.

Ma ka Huina Hoolulu Kaapio Helu 13.

O na kauoha a pau e hoouna ia mai ana ma ke TELEPONA mai na makamaka mai ma na wahi a pau o ke kulanakauhale nei, e hooko koke ia no me ka piha eleu o ka uwila.

 

E Hoao i pau Kuhihewa.

WALLACE JACKSON, Luna Nui.

TELEPONA BELE HELU  113

MATALA                            690.

______

Hoolaha Hookapu.

            Ke hoike ia aku nei ka lohe i na ano kanaka a pau loa.  ua hookapu loa maua i ko maua mau Apana Aina ekolu i kapaia o Kalaheo, Kahaleula a me Puuoihala, no lakou na eka 202 e waiho la ma ka Paa, Kailua, Koolaupoko, Oahu, i hoolimalima ia e maua mai ia Keleau (w) mai.  Nolaila, ke papa loa ia aku nei na holoholona o keia a me keia ano, aole e hookuu wale ia maluna o ua mau Apana Aina la, a o ka mea a mau mea paha e kue ana i keia, e hopu ia no e maua, a i ole ia, e ko maua mau hope paha, a e hooko ia e like me ke kuhikuhi a ke kanawai.  O na poe a pau e makemake ana e komo iloko o keia Hui, e pono lakou e hele mai e hui pu me Mrs. C.I. HIRAM, a i ole ia, me DAVID DAYTON, a i ole ia KUKA.

            Owau no me ka haahaa.

MRS. C.I.HIRAM,

Honolulu, Oahu, Oct. 8, 1890.  3ms-d.

_____

NO KA POE MAKAIKAI MA KA O.R. & L. CO.

MA KA I'A HAMAULEO O EWA.

            O KA POAONO KA LA KUPONO no ka hele ana, oiai e haalele ana ke kaa i kahi hoolulu ma Kuwili, Honolulu, i ka hora 1:45p.m. o na Poaono a pau.

            NO ka auhau, aohe olelo ana, he hookahi wai o ka like, mai ka iiko a ka laele.

            OIA HOI, HE - 50 keneta, hiki i Manana a hoi hou mai - 75 keneta, hiki i Honouliuli a hoi mai.

            O keia ka manawa pono e la'i ai ka holoholo hoohala manawa me ka hanu ana i na ea oluolu maikai, no elua wahi keneta wale no o ka mile.

1m-d  Oct.8 1890.

______

Ka Hui Uwati Kaleponi.

            Na uwati gula o waho, hoopiha ia, me na mea hana o loko, o ka hana uwati kaulana WALTHAM, no $30 o ka uwati hookahi, ma ka uku palua dala o ka pule hookahi.  E kipa ae io -

            A.J. SCHREIBER - Agena

Alanui Hotele, malalo iho o ka Hotele Alonetona.

_____

KAUKA YONG KAM PUNG.

HELU 53, ALANUI MAUNAKEA

 

Ke Kauka Loea o ka Aina Pua.

 

            UA HIKI KE HOOIA IA KELA A me keia ano ma'i, mai ko na kane wahine a me ko na keiki liilii.  O na ma'i ha-no, ua hiki loa ia ke hoola ia me ka maalahi.  A o na ma'i e pili ana i ka maka, pau pu ia i ke ole.

            Ke hoike ia aku nei, oia ke ola ianei me ka oluolu pu o ka auhau.

            E KIPA mai e ka poe i hooluuluu ia me na haawina pilihua i ka ma'i a na'u oukou e hoola aku.

KAUKA YONG KAM PUNG.

Augate 26.      tf-d.