Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 156, 24 March 1891 — Page 1

Page PDF (980.80 KB)

This text was transcribed by:  Joanne Ha'o
This work is dedicated to:  Joseph Kamae Ha'o (KS1939) & Dora Naumu Ha'o (KS 1940)

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

Buke II.           Honolulu, MARAKI 24, 1891.          Helu 156

He Moolelo Nanea.

No ke Kamaliiwahine Laulie.

A i ole HE NANEA KAMAHAO NO KA HULU GULA O KIBERIANA,

He Kaao kahiko ao Helene.

MOKUNA VIII.

            Ua malamaia he mau mele a he mau hookaui pila ia manawa a hiki wale i ka po ana, a ma ia po i kuupau ae ai o Opera i kona akamai hookani pila hapa, a ua oleloia o ka mea ike ole i ka hula e kono ia auanei oia e ku iluna no ka hula ana i kona wa e lohe ai i ke kani o ka pila a ua olohe la ma na mea kani.

            Ua hoomau ia keia mau lealea ana i ke ao a me ka po no kekahi mau la loihi, a hiki wale i ke ano kaea maoli ana o ua iahui puni lealea la o ke ao nei iloko oia au.

            I ka pau ana o na lealea ua hoi aku la kela a me keia no na wahi like ole o ke aupuni o Helene, a koe iho la o Kolana ma me kona mau hoa, na wahine na makua a me na haia-wahine.

            Ua hoohala ia na la mua o ka noho a kane a wahine ana ae o Kolana me ke kamaliiwahine Laulie iloko o ka hauoli, pela i hoomau ia ai a hiki wale i ko Opera ma liuliu ana no ka hoi no k lakou mau wahi pakahi.

            I ka po mamua iho o ka la a Opera ma e pau ai i ka hoi ua aua aku o Kolana, aka nae aole i maliu mai ua lima hei la ma na mea kani, oiai ua paa kona manao no ka hoi ana me kana wahine, a oia manao like no hoi i na keikialii a pau.

            No ia mea oiai o Kolana me kona koolua ma ko laua wahi moe, ua elele aku la oia i kana wahine penei:

            E kuu aloha, he wahi manao no'u ia oe, a oia keia:

            O ka'u no ia i haupu mua ai me ka maka'u, wahi a ua nohea nei o ka wai hoopoina noonoo.

            Heaha hoi kou mea o ka mak'u ana e kuu wahine maikai ?

            Ua wanana mua aku au ia oe, aka e hoike mai oe i kou manao i maopopo.

            Ina o kou manao ia, alaila e hoike aku no au me ke kanalua ole, oiai ua ike au aole ia he mea nou e eha ai e kuu aloha.

            Ua aua aku nei au ia Opera ma a pau ka pono, me kuu hoike pu aku ia laua e nana mai lakou ia'u a pela aku hoi, au ia lakou, no ka mea ina aole ka lakou mau kokua ana ia'u ina la aole au he kane nau a aole hoi oe he wahine na'u.

            Aka nae ua paa loa no ko laua manao no ka hoi ana, aole no hoi o laua wale aka o lakou like no a pau; nolaila ua hooholo iho au iloko o'u, o ka'u hana pono wale no ma ko'u aoao oia ko'u hoihoi kino ana ia lakou a pau no ko lakou wahi, no ka mea i haalele aku lakou i ko lakou mau nohoalii ka hanohano a me ka onana mamuli o'u.

            Iloko o keia wa a Kolana e kamailio nei, hiolo wale mai la no ko Laulie waimaka, a i ke kuu ana iho o na olelo a Kolana ua ea ae la ke poo o ua ui nei a olelo aku la penei:

            He mea keia na'u i olelo mua aku ai ia oe i ko kaua po mua o ka hui ana, e loaa ana kekahi o kaua i ka poino, ina aole o oe alaila owau o kaua, aka nae ke halialia wale mai la no ia'u owau no o kaua ke pilikia ana, no ka mea aohe o'u ohana o keia wahi owau wale iho no.

            Me keia mau huaolelo a ua nohea nei uwe iho la oia me ka ehaeha, a walu ana iaia iho, kai no hoi o ko ahai ana mai ia'u a keia aina malihini e noho mau iho ana oe me a'u, eia ka he mea haalele wale ia iho no e oe.

            A oiai ua nohea nei e uwe haalilipo ana, ua pane mai la o Kolana; e hoomaloo i kou mau waimaka e kuu aloha, no ka mea aole au e hele loa ana me ka manao hou ole mai ia oe, aka e hele ana no au a noho aku o'u hoa o ke ehu-kai alaila hoi mai no au pili kaua.

            E uwe ana no au ia'u iho, no ka mea e kala no na ao opua o kuu aina hanau i halialia mai ai ia'u, aka nae ua hoopapau no au mamuli ou ko'u mea nana i hoopakele, a i kii ae hoi a loaa, eia ka auanei e hiki io mai ana ka la a'u e kanikau ai nou iho me ka ehaeha.

            Ina io eo e hele ana e kuu kane ehia mea aloha owau i ko lawe ana mai ia'u a keia aina makamaka ole hoolele hookahi iho mahope nei.

            Kupana no hoi oe e kuu wahine kai no hoi nou ka makamaka no kaua like no hoi ia, a ina hoi no'u ka ohana no kaua like ia ohana, heaha iho la la kou mea o ka maka'u ana, oiai ua ike no hoi oe o oe hookahi ka mea nui a kuu ohana a me na makaainana a pau o ko'u aupuni, eia ka hoi he mea maka'u ia nau.

            Pela paha, aka ina ua paa kou manao no ka hele ana aole au e paa aku ana ia oe, no ka mea no nehinei iho la no au a he mua ou mau hoa, nolaila e hele no oe, a ua ke au o ka manawa e hoike mai ina he oiaio na halialia ana a na ao opua o kuu aina hanau.

 

He Moolelo NO MORIWIANA.

KE KIU O NA MEA HUNA EKOLU--KA UI I HOOLILO I KE KUA O NA LIO I HOME NONA--O KE KANA KA OPIO I LILO I KOA KAULANA I NA I A O KALEMANA O BOHEMIANA.

 

            E ae pu mai ia'u e haawi aku i na hoomaikai a me na mahalo ana a l@'u mau koa wiwo ole ka poe i haawi i ko lakou mau ola makamae no ka pono a me ka noho 'na maluhia o Europa nei, a ke hiki mai ka hopena o ka kaua mau hana i ka pahu hopu, alaila o ka'u i makemake nui ai oe haawi ia na hoohanohano a@ luna o ko'u mau koa me ka in@ na liona aumoana o ke kaiwaenahonua.

            Ma ka papa hoike kaua o ko'u mau aumoku, he uuku wale no na wahi poino, a mailoko mai o ka heluna ikaika o ko'u mau puali, he hookahi hane wale no wahi koa i kukonukonu loa na eha, a he elua haneri hoi i ano malani na eha, o ka nui o na poino a me na make aia wale no ia ma ka aoao o na powa.           Linehama.

 

            Ano e kuu makamaka heluhelu, mamuli o keia leta hoike kaua a ke koa opio, e ike iho ai kaua, aole no i kukonukonu loa na poino i loaa ma kona aoao, a i ka wa a ka moku powa mahuka i nalowale aku ai mai ka hahai ana a kona mau moku, haawi ae la ka opio i ke kauoha no ke kalewa ana o kona mau aumoku ma ia wahi a hiki i ke ao ana.

            E like me ka leo alii, pela o kapena Lafaela i lawe koke ae ai i ka mana o na aumoku malalo o kona malu, a no na minute pokole, aia na moku e lele pauki ana imua o ka makani, a hiki wale i ke ao ana ae o kekahi la.

            Ma ke kakahiaka ni o ua la ala, ua hoomau hou aku la na aumoku o ke koa opio ma ko lakou alahele moana e hookokoke aku ai i na kapakai o Italia, a mamua ae o ke ka ni ana o ka hora 8 o ua kakahiaka nei, aia hoi, ua hooho mai la ke kanaka kiai, aia he mau aumoku kaua ke hoopiinii mai la ma ka aoao hema o ka laau ihu o ko lakou moku Verona.

            O keia leo o ke kanaka kiai, oia ka ke kanaka opio Linehama i haa lele koke iho ai i kona kulana ma kahi kuhoe me kona kapena, a holo mai la oia no mua o ka ihu o ka moku.

            A ma kahi o ka laau ihu, ku iho la oia malaila, a kau aku la i kana ohe nana imua no kekahi mau minute, alaila, huli ae la oia a haawi aku la i ke kauoha e ho-aui ae i ka ihu o ka moku i mau paina ke paewa mai kona ihu e kau ana ia wa.

            E like me ke kauoha, pela ke kapena Lafaela i hoohuli koke ae ai i ka ihu o ka moku mai kona kulana mua a i ke alahele a kona haku opio i makemake ai.

            Alaila, me ka leo nui o ka haawi kauoha, i luai aku ai ua mau koa opio nei i keia mau olelo maloko o kana o-le mua o kona mau aumoku e hoopii like mai ana:

            E pu-a iho i kekahi mau pe'a, a e haawi ia iho na hoomakaukau a me na makaala ana no ka oukou mau mea kaua, no ka mea, iloko o na miniute pokole, e halawai ana kakou me kekahi hoouka kaua hahana loa.

            Me keia mau huaolelo ae la a ua koa opio nei, huli hou ae la oia maluna o kona kapena a pane aku la i neia mau huaolelo:

            E makaala e ke kapena Lafaela no ka hae hoailona i ka wa a'u e haawi aku ai i ka leo mua loa o ke kukala kaua.

            Ua haawi mai la ke kapena Lafaela i na kunou hoomaikai ana imua o kana alii opio, alaila, huli hou ae la ia maluna o kana hoe, a paa iho la hoi kona mau lima ma ke kuau o ka huila.

            O ua koa opio Linehama ala, pii ae la ia iluna o ka pale ma ka aoao o na likini o ke kia mua o kona moku a malaila oia i ku iho ai a haawi aku la i na nana pono ana no na aumoku o ka enemi me kana ohe nana.

            He haaheo a me ke kilakila ke kilakila ke kulana o ua alii opio la, iaia e ku ana maluna o ka palekai o kona moku, e pulelo kapalili ana kona mau hulu keokeo, a o koua mau hoailona aliimoku kiekie, e anana ana ia imua o na kukuna la o ua kakahiaka nei.

            Ae e ka mea heluhelu, he haaheo a me ke kilakila ke kulana o ua alii moku kiekie ke kulana o ua alii moku kiekie la o ka Verona, a o ka wiwo ole hoi a me ke koa oia ke hoolu'a ana maluna o kona mau helehelena; aka nae, no kona mau aumoku, ua holo ae la ka lia puanuanu maeele o ka weli maluna o lakou ia mau minute a ko lakou alii opio i hoike aku ai, aia he kaua hahana loa ke hoouka ia ana ma ia la, iloko o na minute pokole i koe e hiki mai ana.

            Aole i pau.

He Ohohia Nui,

O ka Leo o ka Lahui aia iloko o ka lokahi

            O ka hookuee ana oia kona enemi.

            Eia ka poe i hookaa mai ma ka lima o na Luna:

 

Ian.      1          Princess Liliu Haimoeipo        1

                        C. W. Ashford Merchant St.  5

                        Chas. Hopkins

                        Chas. Gulick                           1

                        W. C. Achi                              1

                        Win. Kamana Kawaiahao       1

                        Jas. Quinn King St.                 1

                        Wm. Rice Merchant Ss.          1

                        M. L. Wailele School St.         1

                        I. Kahiapo Leleo                     1

                        Puakinamu Kakaako               1

                        J. W. Okuu Kawaiahao           1

                        Kaauwai Liliha St.                  1

                        Wahinelili Kunawai                1

 

Ma o George Kahikau ka Luna eleu.

 

Mar. 10            Mrs. C. I. Hiram                      5

                        Makanoe                                 1

                        Mahi                                        1

                        Hakalaau                                 1

                        Kalehua Puukolo                     1

                        Lahapa                                                1

                        C. Spencer                               1

                        Mio Kulaokahua                     1

                        Kahiwalani                              1

                        Moku Pauahi                           1

                        Lama Kikihale                         1

                        Halekala Auwaiolimu             1

                        Nakanealoha Pauoa                 1

                        Polikopu Auwaiolimu             1

                        Kapika Pauahi                         1

                        Piipii Kauluwela                      1

 

                                    Keneaiakala, Ka Luna Eleu.              

Mar. 1              A. S. Cleghorn                        1

                        Kaulili                                     1

                        Kaua                                        1

                        Poni                                         1

                        Kekula                                     1

                        Hopoe                                     1

            John Samoa ka Luna.

 

I ka Poe Lawe Nupepa.

            Ke poloai aku nei makou i ka poe heluhelu e lawe nei i ko kakou nupepa, makaala mai i ka hookaa ana i ka uku o ka Nupepa ma ka hebedoma, a e malama i na palapala hookaa mai na luna aku nona na inoa i hoike ia ma ke poo o keia Nupepa.  No ke paewaewa o ka hookaa ia ana o ke dala, a me ka hoohiki loa ana mai i ke keena nei, ua hooholo makou ma ka hebedoma ka hookaa, i mama ai ka hookaa ana a ka mea e lawe ana, a i maopopo mau ai ia makou, i kela a me keia hebedoma, ka poe i hookaa mai a me ka poe i hookaa ole mai, a ina ua hookaa me ka loaa aku o ka Palapala hookaa, he mea hoi e maopop ai, ke ulu ae ka nele o ka mea heluhelu, ke okiia aku ka nupepa no ke kaa ole ma o na lana ae alaila, no na luna ka hewa, aole no ka mea heluhelu, a ina aole io maoli no na luna ka hewa, alaila, e kala ia makou no ke oki ana aku i ka poe hookaa ole mai i ka lakou nupepa.

            J. E. BUSH.

 

Hale Kuai Wati Nui

HELU 1

No C. Ah Kau.

KA oi o na mea Gula, na DAIMANA, na POHAKU MOMI makamae loa, na WATI GULA, na WATI DALA & C., na @iau o kela a me keia ano, na lako wehi GULA a me DAIMANA, na KOMOLIMA GULA  a me DAIMANA, na WATI nunui ano hou loa o kela a me ke ia ano, na PUPANAPANA a me na lako e ae e pili ana.

            E hoomanao e na makamaka o keia AH KAU no ka mea nana i hana na WATI  a me na lako GULA oi loa o keia Aupuni, a i kamaaina ma kona hale mua i noho ai ma Alanui Nuuanu Helu 37 mamua, a oiai na hoolilo aku oia i kona kuleana malaila, ua wehe ae nei oia he hale hou ma Alanui Moi ma Waikiki iho o ke Keena o ka nupepa Eleele, a oia no hoi ke Keena oihana mua o ka Hui Alahao Hawaii.  E loaa no na mea a pau e pili ana i keia oihana me ka emi loa a o hana hou ia na wati u me na lako gula me ka hikiwawe a me ke omi loa.  E hoouna mai i na kauoha ma ka Pahu Leta Helu 268.

            E naue nui mai, a e ike no oukou iho.  O na mea hou loa wale no i ike mua ole ia ma Hawaii nei.

            C. Ah Kau.