Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 156, 24 March 1891 — Page 3

Page PDF (958.44 KB)

This text was transcribed by:  Kilohana Hirano
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

HE MOOLELO HAWAII

NO

KUALUNUIAOLA.

 

KE KEIKIKOA O KA MOKUPUNI O MANOKALANIPO, - KA HI'APAIOLE O KE KOA I NA LA O KA NOHOALII ANA O OLA, KE ALII O WAIMEA, KAUAI.

 

            Ina hoi ha he wahine na'u, pono loa, oiai, ua ike no oe i kau alii he pupuka, nawai e mahole mai kela mea maikai? Kai no hoi o ka wahine aku ia ina e pono ana.

            Aka, eia ka mea apiki, ke uwe kane mai la uwe keiki, ke ole nae au e kuhiihewa, o ka makuahine kela o ke pio e paa mai nei i ka heiau, oiai, ua ike pono aku nei au i kona mau helehelena i ka huli pa-pu ana mai, ua like loa no me na helehelena o ke pio a ke alii.

            Ina pela, oia i'o aku la, i hele mai la i kane au a i wahine ia no ka pakele o ke keiki, heaha auanei, he ae aku no paha ka'u, he huhu wale mai no ka kanaka a pau ae no, a he nani hoi keia iloko o ko'u mau la e napoo aku ai.

            He oiaio, iloko o keia manawa a Kahapula e hele nei, e uwe ana no oia no ke aloha i ke keiki, me ke kaukau pu ana i ka makuakane alii, a pela i lohe ai o Pokii e like me ka kaua e ike mua ae nei.

            Hoomau loa aku la no o Kahapula i ka hele ana imua, a kokoke i kahi o ka aha kapu e kau ana, o ka haule honua wale iho la no ia o ka aha, a oia ka aha e waiho ana ilalo, o ko Kahapula hele aku la no ia a a'e maluna o ka aha.

            I ka hala ana aku o kahi o ka make, ua ike mai la no kona mau hoa hele, ma keia wahi ku hou iho la o Kahapula uwe i ke keiki, a oiai o Kahapula e uwe helu ana, ua lohe hou mai la no o Pokii, nolaila, ua olelo hou aku la no oia ia Ola penei:

            Ua komo mai la ua wahine nei ma kahi o ka aha ula e kuu alii, a ua haule ka aha kapu ilalo, a ua a'e ia mai la no e ka wahine, a eia la maloko nei o ka aha ola kahi i uwe ai.

            I keia manawa a ke kahuna e kamailio nei, ke nana pono ala ke alii ia Kahapula, aka nae, aohe no ona hoomaopopo, no ka mea, ua pa lulu ae la o Kahapula i kona mau lima ma na maka, oiai oia e uwe ana i ke aloha i ke keiki.

            A liuliu ka Kahapula ku ana ma ia wahi, hookokoke mai la oia i ka puka o ka hale o ke alii, me ka uwe helu pu ana i ka inoa o ke keiki, na la o ko laua hui mua ana me Ola ma ke ano kane a wahine, a oiai o Kahapula e uwe helu aku hiolo wale mai la no na waimaka o ke kahuna, a pela no hoi me ko ke alii i ke aloha i ka wahine.

            I ka ike ana mai o ke kahuna i ka hiolo aku o na waimaka o ke alii, ua ninau hou mai la oia, aole no anei pau keia wahine a loaa mai ai kela keiki, a oia hoi kela e paa mai la i kahi ino.

            Ia manawa, akahi no ke alii a ae mai, ae, o kuu wahine keia, aloha ino ke keiki a maua e paa mai nei.

            E kala no au i olelo @ aku nei ia oe, e paa mai nei nae @ i ka ole, alaa ko mihi la e ke alii, e pono ana paha i ko alii a aole paha.

            Ea! pehea la, e make ana paha au?

            E make ana no hoi paha oe, ua awaawa kau mau hana, nolaila e imi aku kaua i wahi nou e ola ai.

            Pehea au e ola ai e Pokii?

            Aia ko ola i kuu waha, ke ku i kahi o ka pono ola oe, aka, i hoao au a i paa mai, pale ka pono i ke kahuna, aole nae hoi oe e make i ko wahine, o ke keiki a olua ko mea e make ai, i ku ai kana makaia ia oe.

 

HE KAAO

NO

DON KUPIDOA.

 

KA WELI O NA MEA HUNA POHIHIHI - KE KIHAPAI PUA PAHAOHAO O KAMEPULIA - KE ALAHELE O NA MEA HUNA ELUA - ME KA LUAWAI KAMAHAO O TAWANIA.

 

            Iaia no a oili aku, ku ana kekahi alii koa imua ona me kona mau pono a pau no ka aahu ana iho i ka wiwo ole o ka oihana kaua.

            I ko laua halawai ana i kahi hookahi, ua onou koke aku la o Tubidoa i kana pahikaua ala a haule aku la oia iluna o ka papahele no kona aho hope loa.

            Oili loa aku la oia iwaho a luku aku la i na koa o kana wahine mare, Kalolina.

            Ua like ua Don Tubidoa ala i kela wa me he tausani koa ala e hele ana no ke kaua.

            Oiai, iaia hookahi no, ua luku aku oia me kona mau lima ponoi he elua, a ua nui na koa e ahu mokaki ana ma o a maanei me ka ehaeha nui.

            Oiai nae oia e hoomau ana me kana pahikaua ana ole iloko o kela pouli nui e aaki paa ana.

            Lohe koliuliu ae la oia i ka leo o kekahi mea i ka pane ana ae penei: E Tubidoa e - kokua mai oe ia'u.

            I keia wa, haalele aku la o Don Tubidoa i kona kulana nee imua a hoi hou mai la oia i hope, oiai, ua lohe maopopo mai la no oia i ka mea nona keia leo, no kana ipo Kalawalina no ia.

            I kona hoea ana mai, aia hoi, e paa ana kekahi mau koa iaia eha ka nui, a e ku kokoke ana hoi kekahi wahine malaila.

            Ua maopopo aku la no hoi ka wahine e ku ana malaila ia Don Tubidoa, o Kalolina no ia.

            Aia malaila e ahu mokaki ana he eono mau koa, ua make, o keia mau koa e waiho make nei, eia no na koa i make i pepehi ia e Kalawalina.

            I ko Tubidoa ike ana i keia mea, ua pepehi koke aku la oia i ua mau koa ala a hoihoi aku la oia i kana ipo iloko o ka lumi, a ia wa pu no ua komo aku la o Kalolina iloko o ka rumi.

            A me ka leo o ka mea i piha i ka inaina pane aku la oia: A loaa pono olua ia'u e keia mau mea lapuale.

            Hapai ae la o Kalolina i kana pahikaua iluna, me ka manao e pepehi aku ia Tubidoa ma, aka, pane aku la o Tubidoa:

            E kuu aloha! e hoihoi i kau pahikaua ma kona wahi, mai hoao oe e pepehi mai ia'u.

            I keia wa hoi aia no na koa ke hakaka mai la no lakou ia lakou iho me ka weliweli nui.

            Mahope iho o ko Tubidoa ma kamailio loihi ana, ua akakuu mai la ka manao o ua Kalolina ala, a oia kana i pane aku ai penei.

            Aole no kou pono, aka no ka pono o kuu noho alii, e make koke ana oe ia'u, aole oe e pakele ana, ua hana ino mai oe ia'u.

            Iloko o kela wa, ua huli ae la o Tubidoa a pane aku la ia Kalawalina penei: E hoolana i kou manao e kuu aloha, e make ana au, aka nou, aole loa oe e make ana.

            Aole i pau pono ae keia mau huaolelo a ua Tubidoa ala, ua loaa koke mai la oia i kekahi pahikaua aloha ole malalo mai o ka moe ka pahuna mai, a kapoo pu aku la i loko o kona puuwai, a make iho la ua Tubidoa nei, "ka hoku kaahele hoi o Sepania, ka weli o na mea huna pohihihi, ke kihapai pua pahaohao o Kamepulia," na hala, ua hala i ke ao hoi hou ole mai.

 

KA LA 28 O NOVEMABA, A.D. 1891

 

            O makou ka poe nona na inoa malao iho, ke poloai aku nei i na hoa makaainana a pau o ka Pae Aina Hawaii, ua makaukau lakou i keia manawa e malama i na hookupu, a kela a me keia mea hookupu no ka malama ia ana o ka la kulaia imua o ka aina, oia hoi ka la 28 o Novemaba, A. D. 1891. Ua ulu ae keia manao ia makou mamuli o ka manao aloha aina, a ua hookumu iho makou i keia hana me na hoa uuku, a e kahea ia aku ana no he halawai no ka poe i komo mai malalo o na ae ana aku a keia Hui, ke kupono. O ka poe a pau e makemake ana e komo iloko o keia Hui, e hele ae ma ke Keena o ka LEO O KA LAHUI, a malaila, e wehewehe piha ia aku ai ke ano o ka Hui a mena hana.

            1. JNO. E. BUSH

            2. JOS. NAWAHI

            3. R. W. WILIKOKI

            4. W. H. CUMMINGS

            5. WM. WHITE

            6. J. KANEALII

            7. J. KEKIPI

            8. J. A. KAHOONEI

            9. KAMAILE

            10. E. KEKOA

            11. J. PUA

            12. J. E. POEPOE

            13. R. K. II

            14. GEO. KANEAO

            15. FEO. K. KAIA.

            16. L. K. SHELDON

            17. JAS. II

            18. J. PIPIKANE

 

HALE HANA WAI MOMONA WAI ANIANI.

HARE MA NA ONA...HELU 81, ALANUI MOI.

 

            Ka poe wale no nana e hana nei ka WAI HOOMAEMAE KOKO KAULANA, oia hoi ka

Saseparela

a me ka

Wai- Hao.

Na Wai Momona Awapuhi, Saseperala, Lemi, Wai-pipii, Soda maoli, Sida Kamepena, &c.

 

Mutual 330 - Telepona - Bele 298

            E hooia ia ana ka maemae o na wai a pau. E hooko ia no na kauoha a pau loa mai na mokupuni mai a me ko ke kulanakauhale nei.

            Mar. 15, 1891. 148 d-tf.

 

KA HUI KAA ENTERPRISE.

 

Ua kukula ae nei au i kekahi HUI KAA

Eleu ma ka aoao iho o KALAKAUA HALE

ma Alanui Kalea.

 

Ma Ka Huina Hoolulu

Kaapio Helu 13.

 

O na kauoha a pau e hoouna ia mai ana ma ke TELEPONA mai na makamaka mai ma na wahi a pau o ke kulanakauhale nei, e hooko koke ia no me ka piha eleu o ka uwila.

 

            E Hoao i pau Kuhihewa.

            WALLACE JACKSON,

            Luna Nui,

            TELEPONA BELE HLEU...113

            MATALA--...690

 

Hoolaha Hookapu

            Ke hoike ia aku nei ka lohe i na ano kanaka a pau loa. Ua hookapu loa maua i ko maua mau Apana Aina ekolu i kapaia o Kalaheo, Kahaleula a me Puuoihala, no lakou na eka 202 e waiho la ma ka Paa, Kailua, Koolaupono, Oahu, i hoolimalima ia e maua mai ia Keleau (w) mai. Nolaila, ke papa loa ia aku nei na holoholona o kela a me keia ano, aole e hookuu wale ia maluna o ua mau Apana Aina la, a o ka mea a mau mea paha e kue ana i keia, e hopu ia no e maua, a i ole ia, e ko maua mau hope paha, a e hooko ia e like me ke kuhikuhi a ke kanawai. O na poe a pau e makemake ana e komo iloko o keia Hui, e pono lakou e hele mai e hui pu me Mrs. C. I. HIRAM, a i ole ia, me DAVID DAYTON, a i ole ia KUKA,

            Owau no me ka haahaa.

            MRS. C. I. HIRAM.

Honolulu, Oahu, Oct. 8, 1890            3ms-d.

 

NO KA POE MAKAIKAI

MA KA

O. R. & L. Co.

MA KA I'A HAMAULEO O EWA.

            O KA POAONO KA LA KUPONO no ka hele ana, oiai e haalele ana ke kaa i kahi hoolulu ma Kuwili, Honolulu, i ka hora 1:45 P. M. o na Poaono a pau.

            No ka auhau, aohe olelo ana, he hookahi wai o ka like., mai ka liko a ka laele.

            OIA HOI, HE - 50 keneta, hiki i Manana a hoi hou mai - 75 keneta, hiki i Honouliuli a hoi mai.

            O keia ka manawa pono e la'i ai ka holoholo hoohalamanawa me ka hana ana ina ea oluolu maikai, no elua wahi keneta wale no o ka mile.

            1m-d    Oct. 8, 1890.

 

Ka Hui Uwati Kaleponi.

            Na uwati gula o waho, hoopiha ia, me na mea hana o loko, o ka hana uwati kaulana WALTHAM, no $30 o ka uwati hookahi, ma ka uku palua dala o ka pule hookahi. E kipa ae io -

            A. J. SCHREIBER - Agena

Alanui Hotele, malalo iho o ka Hotele Alonetona.

 

KAUKA YONG KAM PUNG.

HELU 53, ALANUI MAUNAKEA

 

Ke Kauka Loea o ka Aina Pua.

            UA HIKI KE HOOIA IA KELA A me keia ano ma'i, mai ko na kane wahine a me ko na keiki liilii. O na ma'i ha-no, ua hiki loa ia ke hoola ia me ka maalahi. A o na ma'i e pili ana i ka maka, pau pe ia i ke ola.

            Ke hoike ia aku nei, eia ke ola ianei me ka oluolu pu o ka auhau.

            E KIPA mai e ka poe i hooluuluu ia me na haawina pilihua i ka ma'i, a na'u oukou e hoola aku.

            KAUKA YONG KAM PUNG,

            Augate 25.      tf-d.