Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 160, 30 March 1891 — Page 3

Page PDF (1.04 MB)

This text was transcribed by:  Michele Anna Jordan
This work is dedicated to:  For my daughter Nicolle Michele Jordan, with boundless love and admiration

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

HE MOOLELO HAWAII

 

–NO–

 

KUALUNUIAOLA.

 

KE KEIKIKOA O KA MOKUPUNI O MANOKALANIPO, – KA HI'APAIOLE O KE KOA I NA LA O KA NOHOALII ANA O OLA, KE ALII O

WAIMEA, KAUAI.

 

A eia no hoi kekahi, wahi hou a Kahapula, in a oia e lohe ana o oe kona makuakane, o ka pau koke no ia o kona huhu, no ka mea, o kona makemake no ia o kona ike i kona ike i kona makuakane.

 

Pau ka uwe ana a ke alii me kana wahine, uhoi aku la laua iloko o ka hale, a ia laua no hoi a kuu ana ka hope ilalo, nui ana ka hanu o kekahi mau kahu o ke alii, a haupu koka ae la no o Kahapula he pilikia.

 

E ke alii e–, e puka koke mai oe, aohe he nao o ou mau koa i ke keiki!

 

Heaha keia ? i ninau koke mai ai o Kahapula.

 

Heaha mai auanei kau, i kii aku nei hoi o Malama i ke keiki e hookuu, olelo mai ana ua keiki ala, e hookaawale koke oe ia oe ma kahi e, o hemo auanei au, o oe ka lehua mua o kuu inaina.

 

I hakalia no ia Malama a kokoke aku, o ka oni mai la no ia o ua keiki nei, oia oni oia wili, aohe i liuliu, o ka hina no ia o ka makia ohia i hoopaa ia ai, hemo pu mai ka honua ae, a me ia mea oia i luku mai nei i na koa, me ka olelo ana, aohe he kanaka nui o oukou e ku mai imua o'u i ka la o kuu inaina, oia ka maua i holo mai nei ia oe e ke alii.

 

No ka mea, ua lohe aku nei makou iaia e olelo ana, o kana luku iho la no ia a hiki i kou make ana e ke alii.

 

No ka mea, ua lohe aku nei makou iaia e olelo ana, o kana luku iho la no ia a hiki i kou make ana e ke alii.

 

I ko Kahapula lohe ana, o kona eu koke ae la no ia iluna me ka olelo ana aku i ke alii e hookuu mai iaia, oiai, ua haupu koke ae la no oia, aohe he mea e ae e paa ai o Kualunuiaola, oia wale no.

 

Mamua nae o ko Kahapula puka ana mai ka hale aku, kahea ana keia mea mawaho o ka hale:

 

E ke alii, in a he kanaka maka-u ole oe, e puka mai iwaho nei e pale ai no kou ola; oiai, ua pololi ia o Kualunuiaola, o ke kolu neia o na la o ka noho wale ana.

 

I keia mau huaolelo no a haihalulu i na pahukani o ua Ola nei ke alii, ua naka ae la oia no ka maka'u, a au ae la kona mau maka ma o a maanei o ka puka pakaka, kahi hoi a kona mau kahu e pau ana i ka naholo.

 

I ke kuu ana iho o neia mau hua olelo a Kualunuiaola, ua ka'ua mai la o Pokii ia Kahapula, aole e puka koke aku iwaho, o hana naaupo ia mai auanei e ke keiki, aka nae, ua puka aku la no ia.

 

A uwila hou aku.

 

KANIKAU NO KALANI LAAMEA.

 

He uwe he aloha nou e Kalani

No Mahinulani Laamea i ke kapu

Nani wale kou ike hope ana aku

Na hau oki hu'i o Kaleponi

Aoha koolua e mehana ai

Auwe hoi e! Aloha wale!!

 

Ma ka hora ewalu kakahiaka

Olowalu na pele o ke Kelepona

E hai mai ana i ka nuhou

Manuwa Kaltona ua ike ia

Ua hapa na have a pau loa

Lelele ka hauli eha ka manao

Auwe hoi e! Aloha wale!!

 

I ka Mohikana a ike lihi

Ninau ka manao ma na have

Hai ia mai ana e ka lono

O Kalanai Laamea ua hele loa

Ma na aekai o Kaleponi

Auwe hoi e luuluu wale

Auwe hoi e! aloha wale!!

 

Hoike na lani i ke aloha

Ku e ka punohu ula i ke kai

Pi'o e ke anuenue i ka lewa

Maluna pono iho o Halealii

Hoike mai ana ia Kamanakapu

I ka mamo wohi a Keaweheulu

Auwe hoi e! Aloha wale!!

 

Ke uwe mai nei o Kapiolani

Auwe kuu haku kuu keiki

Kuu lei a-i poina ole

Imi hanohano a puni ka honua

Ua kuka pu oe me na alii

Me na mana nui o ke ao nei

Auwe hoi e! Aloha wale!!

 

Kumakena nei o Liliulani

Auwe kuu Lani O kunane e

Hoa hele o ka ua me ka makani

Kuka i ka pono o ke aupuni

E Kalani hele poina hoi e

Auhea hoi oe e maliu mai

Auwe hoi! minamina wale!!

 

Ke uwe helu nei o Kaiulani

Ma ke Kelekalapa kona lohe ana

E hana iho i lei pua nani

Kuu ike ole hoi ia oe

Hopu hewa i ke aka kino wailua

Auwe hoi e! Kuu aloha hoi e!!

 

Na Komite La Kulaia.

 

O na Komite o ka la 28 o Novemaba 1891, e hoolaha ia nei ma ka nupepa KA LEO O KA LAHUI, ke poloai ia aku nei, e hoolauna mai me ka Puuku, a e kuka pu no no hana e pili ana i ka La Aloha Aina o ka Hawaii Ponoi. E loaa no makou ma kani pa'i o KA LEO i na la a pau, koe ka la Sabit. (Poaono).

 

NO KOMITE LULU DALA LA KUOKOA.

 

Eia iho malalo nei ka inoa o na komite i wae ia e ka Papa Hooko o ka Hui Aloha Aina a makee Kuokoa Hawaii.

 

O keia mau inoa kai loaa i keia manawa, a e like me ka loaa ana o ka poe kupono, pela no e hoopiha ia ai ke komite i kela a me keia manawa. Mamua o ka hana ana aku a keia komite ke poloai ia aku nei lakou e akoakoa mai me ka Puuku a Kakauolelo o ka Hui.

 

Eia ka papa inoa o ke Komite:

 

Timoteo Kapualei, Moanalua; Petero Kaluna, Kalihi; W. H. Kamaki, Kalihi; Helalione Makalii, Kapalama; Itaia Kukaulalii, Kapuukolo; A. Palekaluhi, Waikahalulu; J. Kaheleluhe, Waikiki, Waialae.

 

Na komite waena no Honolulu:

W. H. Cummings, R. W. Wilcox; J. Bipikane; Kamaile; Pua.

 

Ma ke Kauoha

                        Jno. E. Bush

 

NA HOOKUPU

 

Ke 'Lii Sam Parker . . . . . . $  100.00

R. W. Wilikoki  . . . . . . . .  $    50.00

W. H. Cummings . . . . . . . "    50.00

Ka Leo O ka Lahui . . . . . . "    50.00

Wm. White . . . . . . . . . . . . "    50.00

R. K. Ii . . . . . . . .. . . . . . . ."    10.00

Jas. Ii . . . . . . .  . . . . . . . . . "    10.00

Sam Leleo . . . . . . .  . . . . . ."    10.00

J. E. Poepoe . . . . . . .  . . . . ."   10.00

Laurens Sheldon. . . . . . . . . "   10.00

George Kaneao . . . . .   . . . ."   10.00

J. Kua . . . . . . . . . . . .  . . . . ."  10.00

Wm. F. Bush. . . . . . . . . . . ."   10.00

E. Kekoa . . . . . . . . . . . . . . ."   10.00

J. A. Kahoonei. . . . . . . . . . ."   10.00

Hana Leleo. . . . . . . . . . . . . ."     5.00

J. Pipikane                            "   50.00

D. M. Punini                        "   10.00

Mr. Kamala                          "   10.00

J. K. Kaunamano; 1 Puaa; 1 Bipi

J. Nahinu  . . . . . . . . . . . . . . . .2 puaa

Kaneao  . . . . . . . . . . . . . 2 pahu alani

Kaleoikaika  . . . . . . . . . 1 kakini moa

Hoaloha  . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 bipi

Hoaloha  . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 puaa

Ohana Keiki  . . . . . . . . . . . . .  1 puaa

Kimokeo                                 1 puaa

Napualii                               2 eke uala

 

OLELO HOOLAHA.

 

Mai keia la a mau loa aku, aole loa au e hookaa i kekahi aie i hoopaa ia in a ko'u inoa, ke ole e loaa kekahi ae ana i kakau ia e a'u. JAMES H. KAPAHU. Aleamai, Hilo, March 9, 1891.          43 w3ts.

 

Olelo Hoolaha.

 

Ua makaukau ka mea nona ka inoa malalo iho, e hana i na POHAKU PUNA ELEELE A me na pohaku e ae no na pa kupapau, a me na kahua kukulu kia-hoomanao. O ka poe makemake e waiho mai i ka lakou mau kauoha me Ioane Akina.

 

J. BOWLER.

            Sept. 22, '90, d–1y*

 

Waiwai Haule.

 

Ma ka la 23 o keia malama, ua haula ia kuu EKE ILI paalima, mawaena o ke Alanui LIkelike a me Waikiki, he eke elele.

 

Aia iloko o keia eke, he wahi eke uuku kekahi, me na waiwai makamae, a pela pu me ke eke Ili nui, aia iloko o ua eke ia he mau holoku kekahi.

 

O ka mea e loaa ai a hoihoi mai ia'u e loea no ka uku makana kupono mai mai i a'u aku, E loaa no au ma Haimoeipo.

 

MRS. ALOALOUA.

Mar. 27, 1891. 1w-d.

 

Ka Buke Akeakamai.

 

. . .  . . . A O  . . . . . .

 

KE KI GULA

 

NO KEKAHI MAU MEA  HUA POHIHIHI I HULILA E KA NOEAU O KE KANAKA.

 

KA KAU mua ia e ka Mea Hanohano

 

DAVID KALAKAUA  a me kekahi poe e ai he nui a i Hoouluia, Hooponoponoia, a Hoomahuahua kou ia e Levi-i-Levi ole ia ka Akeaka-mai Hawaii o ke Keneturia 19.

 

Mahele o ka Buke.

 

MAHELE I.

 

ZODIALOGIA–Hoike Ouli ma na kaulana Mahina.

 

MAHELE II.

 

NAEVIALOGIA–Hoike Ouli no ka Ila o ke kanaka.

 

MAHELE III.

 

METRAGARATIMA–Ka hoike Ouli ma

                                      ka Hoonohonoho

                                      Huaheiu ma ka

                                      Helu Kabala.

 

MAHELE IV.

 

ONEIROLOGI.

 

MAHELE V.

 

Ka Papa Konane Hoailona Pomaikai.

 

MAHELE VI.

 

KA ARIMATIKA KAMAHAO.

 

                        J. M. POEPOE.

 

March 26, 1891.  im–d.

 

HALE HANA WAI MOMONA WAI ANIANI.

 

HARE MA NA ONA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  HELU 81, ALANUI MOI.

 

Ka põe ale no nana e hana nei ka WAI HOOMAEMAE KOKO KAULANA, oia hoi ka

 

Saseparela

 

a me ka

 

Wai-Hao.

 

Na Wai Momona Awapuhi, Saseparela, Lemi, Wai-pipii, Soda maoli, Sida Kamepena, & c.

 

Mutual 330–––––––Telepona–––––––Bele 298

 

E hooia ia ana ka maemae o na wai a pau. E hooko ia no na kauoha a pau loa mai na Mokupuni mai a me ko ke kulanakauhale nei.

 

Mar. 15, 1891.  148 d–tf.

 

KA HUI KAA ENTERPRISE.

 

Ua kukulu ae nei au i kekahi HUI KAA Eleu ma ka aoao iho o KALAKAUA HALE ma Alanui Kalepa.

 

Ma ka Huina Hoolulu Kaapio Helu 13.

O na kauoha a pau e hoouna ia mai ana ma ke TELEPONA mai na makamaka mai ma  na wahi a pau o ke kulanakauhale nei, e hoo ko koke ia no me ka piha eleu o ka uwila.

 

E Hoao i pau Kuhihewa.

 

WALLACE JACKSON,

                                                                        Luna Nui.

                                                                                    TELEPONA   BELE HELU . . . .  . . . . . . . . . . 113

                                                                                    MATALA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  690.

 

Hoolaha Hookapu.

 

Ke hoike ia aku nei ka lohe i na ano kanaka a pau loa. Ua hookapu loa maua i ko maua mau Apana Aina ekolu i kapaia o Kalaheo, Kahaleula a me Puuoihala, no lakou na eka 202 e waiho la ma ka Paa, Kailua, Koolaupoko, Oahu, i hoolimalima ia maua mai ia Keleau (w) mai. Nolaila, ke papa loa ia aku nei na holoholona o kela a me keia ano, aole e hookuu wale ia maluna o ua mau Apana Aina la, a o ka mea a mau mea paha e kue ana i keia, e hopu ia no e maua, a i ole ia, e ko maua mau hope paha, a e hooko ia e like me ke kuhikuhi a ke kanawai. O na poe a pau e makemake ana e komo iloko o keia Hui, e pono lakou e hele  mai e hui pu me Mrs. C. I. HIRAM, a i ole ia , me DAVID DAYTON, a i ole ia KUKA.

 

Owau no me ka haahaa.

            MRS. C. I. HIRAM.

 

Honolulu, Oahu, Oct. 8, 1890.  3ms–d.

 

NO KA POE MAKAIKAI

MA KA

O. R. & L. CO.

MA KA I'A HAMAULEO O EWA.

 

O KA POAONO KA LA KUPONO no ka hele ana oiai e haalele ana ke kaa i kahi hoolulu ma Kuwili, Honolulu, i ka hora 1:45 P. M. O NA POAONO A PAU.

 

No ka auhau, aohe olelo ana, he heokahi wai o ka like, mai ka liko a ka laele.

 

OIA HOI, HE–50 keneta, hiki i Manana a hoi hou mai–70 keneta, hiki i Honoulinli a hoi mai.

 

O keia manawa pono e la'i ai ka holoholo hoohal manawa me ka hanu ana i na ea oluolu maikai, no elua wahi keneta wale no o ka mile.

 

                        1 m–d    Oct. 8, 1890.

 

Ka Hui Uwati Kaleponi.

 

Na uwati gula o waho, hoopiha ia, me na mea hana o loko, o ka hana uwait kaulana WALTHAM, no $30 o ka uwati hookahi, ma ka uku palua dala o ka pule hookahi. E kipa ae io–

A. J. SCHREIBER–Agena

Alanui Hotele, malalo iho o ka Hotele Alonetona.

 

KAUKA YONG KAM PUNG.

 

HELU 53, ALANUI MAUNAKEA

 

Ke Kauka Loea o ka Aina Pua.

 

UA HIKI KE HOOLA IA KELA A me keia ano ma'i, mai ko no kan wahine a me ko na keiki liilii. O na ma'i ha-no, ua hiki loa ia ke hoola ia me ka maalahi. A o na, ma'i e piliana i ka maka pau pu ia i ke@@@.

Ke @@@ @@ @@@ nei, eia ke ola i@@@i me ka oiuo@@ @ @a @@ au.

 

@@@ E KIPA @@@ @@ ka poe i hooluuluu ia me wa @@@@@@ @@@@@@ i ka ma'i a na'u eukou @ @@@@ @@@

 

KAUKA YONG RAMPUNG,

 

Augate, 25,                 tf–d.