Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 162, 1 April 1891 — Page 2
| This text was transcribed by: | Stacey Kawano |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
MA KE KAUOHA.
Olelo Kuahaua.
O makou o LILIUOKALANI, ma ka lokomaikai o ke Akua, Moiwahine o ko Hawaii Paeaina, i kulike ai me ka Pauku 22 o ke Kumukanawai o ko Hawaii Paeaina, ke hookohu aku nei, ke nele makou i ka Hooilina o ko makou kino ponoi iho, i ko makou kupa i aloha nui ia a kaikamahine hoi, ka Wohialu Kiekie VICTORIA KAWEKIU KAIULANI LUNALILO KALANINUIAHILAPALAPA oia ko makou hope maluna o ka Noho Moi, mahope iho o ko ke Akua oluolu ana e lawe aku ia makou mai keia ola ana.
Haina ma Halealii Iolani ma Honolulu i keia la 6 o Maraki, iloko o ka makahiki o ka Haku 1891.
LILIUOKALANI.
E ka Moiwahine
SAMUEL PARKER.
Kuhina o ko na Kina E.
Ua oluolu i ke Alii ka Moiwahine e kauoha e hoopu@aia na Palapala Hooia malalo o ka Sila Nui o ke Aupuni e haawi ana i Kona Kane, ka Mea Mahaloia ka Hon John Oven Dominis, ma ka papa a ma ke kulana o ke Alii ka Mea Kiekie ke ‘Lii Kane, me ke kulana mamua o na kupa e ae a pau.
Aliiolani Hale, Honolulu, Mar. 28, 1891.
$500 UKU MAKANA $500
E ukuia no ka makana o $500 i ka mea e hoike mai ana i ka mea e alakai ai a loaa aku a me ka hoopai ia ana o ka mea a mau mea paha nana i puhi ka hale o HON. A. ROSA i ke ahi ma ke kakahiaka o ka la 10 o keia malama.
CHAS. B. WILSON,
Ilamuku.
Keena Ilamuku, Mar. 12, 1891. 3ws—d.
$250 UKU MAKANA. $250
E uku ia no kekahi makana o $250 i kekahi mea, e haawi ana i na hoike e alakai ai i ka hopu ia a me ka hoopai ana o ke kanaka a mau kanaka paha nana i hana na aihue iloko o ekolu pule i kaa hope iho ia. C. B. WILSON.
Ilamuku.
Keena Ilamuku, Mar. 12, 1891. d3ws.
$100 UKU MAKANA. $100
E haawi ia no ka uku makana he $100 i ka mea e lawe mai ana i na olelo e hiki ai ke alakai a hopu ia a hoopai ia ka mea a mau mea paha i aihue mai kahi aku o Geo L. Dall, ma Alanui Kula a me Liliha. he eha mau moa kane hakaka, ma ka po o ka la 11 o Mar. 1891.
C. B. WILSON.
Ilamuku.
Honolulu, Mar. 12, 1891. 154 d—15ts.
KA LEO O KA LAHUI
JNO. E. BUSH.
Lunahooponopono a me Puuku.
POAKOLU, APERILA 1, 1891.
KA’U HANA MAWAENA O KA LEPERA.
Ma o Kuahine Rose Gertrude.
(Mai ka Ladies Home Journal.)
Ina aole au i lawe mua i ka penikila e kamailio maluna a e pane hoi i na mea i oleloia a hoinoinoia maluna o kau hana e pili ana i na ma’i lepera ma Molokai, a me na olelo hoi maluna o kou mau manao pilikino a maluna o kou ano ponoi iho, no keia kumu, e ike ana au, e like me a’u i ike ai, ua puka mai no ia mau olelo a pau, mai na wahi i hilinai ole ia, a ua manao no au aole e puniia mai ia mau olelo e ka nui lehulehu o ke ao nei. Ua manao no au mai mua mai aia keia mau olelo a me na hoinoino malalo loa o ko’u mau manao hoowahawaha, a nolaila ua kohu ole e lilo i mea no ka lehulehu e hoomaopopo ai. Aka.
“Magna est veritas, et praevalebit.”
Ano nae hoi, no ka pono o na ma’i lepera ka poe nona na waimaka e kulu helu ana i ka Lani no ka hoopa’i ana, e ae aku no au i ka poloai mai a ka luna hooponopono o ka “Ladies Home Journal” e kamailio, aneane no ma na olelo i puka ponoi mai ka waha mai o @a ma’i, me kou pakuikui ole iho ma o’u la, i kekahi o na mea e pili ana i na mea i hana ia mai ko’u hiki ana aku.
I ko’u manawa i hiki aku ai ma Honolulu, iloko o ka malama o Maraki, 1890, e hoolilo ia’u iho no ka malama ana i na lepera ma Molokai, ua olelo mai la ka Papa Ola ia’u, ua pilikia loa ka Halema’i ma Kalihi no kekahi kahu malama mai i ao maoli ia; a nonoi mai la ia’u e kapae ae au i ka manao ana no Molokai, no ia manawa hoi, a e noho ma Kalihi, he ekolu mile aku mai Honolulu.
O Kauka Lutz, ke Kauka Geremania i hoonaauao nui ia ma keia ano ma’i, ka mea i holo mai e malama i ka poe lepera, kai hoonohoia ma Kalihi, aka aole nae hoi ona kokua e lawelawe pu me ia ma keia hana koikoi. a ua nonoi aku i ka Papa Ola, ma ko’u ao maoli ia i kahu malama ma’i, ina aole hoi owau ka mea kupono e hana malalo o kana kuhikuhi ana. Oiai ko’u manao i hele mai ai no ke kokua i ka ma’i lepera, ua ae aku hoi au.
O ka huina o ka Halema’i a me ke Kahua Hookipa, oia no, he mau hale noho, i hoopuni ia iloko o aneane ewalu eka aina, i kukuluia maluna o ka pohaku-kona, kahi ulu ole ia e na mea ea koe wale no ka mauu a me na laau kiawe. Ua mahele ia ke kahua, iloko o ekolu hapa;—hookahi no ka poe i “manao wale ia” he poe ma’i,—oia hoi ka poe a na kauka i ike maopopo ole ai ua ma’i ia, hookahi no ka poe ma’i malalo o ka Kauka Lutz lapaau ana, a o ke kolu no ka poe i lawe ia mai e nana ia, a me ka poe popilikia e kakali ana no ka lawe ia no Molokai.
Ua haawi aku ka Papa Ola i ka mana piha o ka Halemai, mawaho ae o na hana lapaau, i ko lakou agena, he makai no hoi kekahi hana ana no ka hopuhopu ana i ka poe ma’i lepera, a lawe mai ia lakou imua o ka Papa e nana ia ai. Ua haawi hoi oia i kona maua i kekahi luna—he mea kiai nui no na ma’i—kekahi o na ma’i lepera, he kanaka i hoonaauao ole ia, he kanaka hoi i hoike ponoi ae no he puni rama oia mamua o kona loaa ana i ka ma’i, a he nui loa kona loaa ana i ka ma’i kepolo. I keia luna ka malama o na ki a pau e launa ai mai kekahi mahele a kekahi, a me ia no hoi a hiki i ko’u haalele ana, ame ko ka poe no hoi i manao wale ia, kahi kupono ole iaia e komo e launa pu aku, oiai oia he ma’i lepera maopopo. Iaia ka malama o na mea liilii o ka halema’i, e hele ana iloko o ke kulanakauhale, he mea i papa ia e ka rula no na lepera, nana e kuhikuhi ka hana a ka poe hana; ua ane like maoli no me ka haku hana o ka hale hana ma Enelani. Mawaho ae o ka Agena, ua kipa pinepine mai ka Peresidena o ka Papa Ola i ka Halemai, a e makaikai ana me keia luna, a e apono ana a ahewa paha i na mea a pau ana i hana ai e like me kona lohe mai ua luna la.
Aole i pau.
Na Hooponopono Hou.
Ua lohe mai makou he nui na hoololi e hanaia aku ana ma keia hope aku. Me he la oia iho la ka mea nui i ka waha o na mea a pau. E ake ana kekahi aoao, e hoomauia ko lakou poe, a e ake aku ana hoi kekahi aoao, e hookomoia lakou ma ka oihana. He oiaio, he mea kupono no na hoololi ana i ka poe noho oihana me ke akahele a me ke kaupaona ana i ke kupono o ka hooloii ana, a me ke kupono o ka mea e hoonohoia ma ka oihana, oiai he wa kau nui keia no ka poe kuleana ole, ka pee kupono ole, a palaualelo, e ake ana e ai i ka loaa o ka hana oihana me ka hiki pono ole ke malama i ka hana. Ma kekahi ano no hoi, he maikai no e hoonee ia kekahi poe mai ka oihana ae, e like me ke ano o ka poe i kulike ole ka manao me ko ka Aha Kuhina, a e like hoi me ko ka poe e ohumu kumu a kuleana ole ana i ka Moiwahine. He okoa ka poe e ao ana, a he okoa ka poe e kamailio hoino kumu ole ana.
Ua lohe makou i kekahi haole e noho oihana nei, e olelo ana mamua aku o ka make ana o ka Moi Kalakaua, aole ana e ae makou e noho ka Hooiiina Moi, a e kuamuamu ana me na olelo,—aole lakou e ae e noho aku malalo o na ’Lii nika. He kakaikahi no keia poe, aka, he kupono lakou e waele ia aku mai ka oihana, a ma ia hana ana e mahalo no kakou i ka Aha uhina.
Ke kakali malie aku nei makou o ka hookoia o ka pono.
Na Hoolilo Nupepa.
Ma ka hoolilo ia ana o ka nupepa “Kuokoa,” he hiki ia kakou ke ike he hana hoohuihui keia i na leo o a nupepa malalo o ka mana hookahi, a i hiki ai ke hele hookahi aku ka manao wale no o ka aoao hookahi o ka aina. He hana kamaaina keia ma na aina e, a nolaila, mamua o ka manawa e hoolala a e hoohana mai ana na aoao paio balota. Nolaila mai keia mau hana, a me na kaapuni ana a Hanale Walakahauki ma e hele kaahele nei. He wahi nika kekahi mahope aku o keia mau kaahele ana e ike a e haiolelo. Aole no he mau hewa keia, aka, o kahi i lilo ai i mea ahewa ia, oia no ka hunahuna ia o ke kaona o ka huakai. Ina e maikai ana na kalai manao, ua hiki no ia kakou ke apo aku, wahi a Paulo, “E lawe mai i ka mea kupono a waiho aku i ka mea kupono ole.”
Ua lilo aku ka nupepa “Kuokoa” i ka hui o Wini, Kakela ma, i olelo ia ka “Hui Gazette.” a ke lohe mai nei makou ke kamailio nei no ke kuai ana i na nupepa e ae. Ho iho a nui i hele malaelae na hana a na hoa kipi o ke au kahiko i nonoho nui ae nei ma na wahi kiekie o ka aina, a me na hoa hoomaemae.
E makaala kakou.
NU HOU KULOKO.
O Aperila fulu keia. a mai fulu wale oe.
I keia kakahiaka nui, e pili mai ai ai i ka uapo ka lei Lehua o Hilo Bay.
Ua ike iho makou i na hoa o ka Papa Ola, he elua hapa Hawaii, a ekolu ilikea.
Ua huli hoi mai nei ke keikialii Keliiahonui, ma keia Aukekulia, mai nei me ke ola kino maikai.
E na makamaka, e hoopahaohao ia ana paha oukou i keia la. oiai o Kaelo keia, e eepa ana o Aperila.
Ma keia Aukekulia mai nei. i hoea mai ai ka pu uwahi ole o Perusia i o kakou nei, a o Mamena ka haku.
E Hipa e! E Hipa hoi!! Mai huhu oe, a mai hoao e ohi’u me kou mau kiwi, o hoomau aku i ka hoopaka ana i ka@ aila pahee.
He mau huapalapala kamahao, kai ike ia iwaena o ka ponaha lani i ka po o Akua, e ka Rose o Sarona, peia ia mai ana hoi ia makou.
Mamuli o na hana pono ole o keia au kapulu, ua ike ia ke paewaewa o na hana; aloha wale ka makia o ka Moiwahine, he Hoopono.
He Puhi Ohe ko Ema Kuea i keia auwina la; a e mele ia mai ana kekahi mau mele hou loa. Mai huhu oukou ia makou, no keia mahina ka hewa.
Ua makemake ia na lala a pau o ka Hui Hoonaauao Mahele Elua o Liliuokalani e akoakoa ae ma Iolani Hale i ka hora 10 a. m. Aperila, 3, 1891. Ma ke kauoha,
MISS MOLLY BUSH.
Ua makemake ia na lala a pau o ka Hui Hololio a Holokaa Liliuokalani. e akoakoa ae ma Iolani Hale, i ka hora 11 a. m. Aperila, 3 1891. Ma ke kauoha,
MISS MOLLY BUSH.
Ma ka Poakahi nei, ua hooholo iho la ka poai nai a e lumai nei i keia lahui iloko o ka make. e lawe ia no ka lua pa-u o Kalawao a me Kalaupapa kekahi o ko maou makamaka i aloha nui ia, Jno. Like jr o Kauakanilekua o Mokaulele Auwe, ehaeha ino. oiai aia no kona hoapili i ka aina hanau. me ka laua mau hapuu; e ike ana paha, aole paha, oiai, ke kaiehu e nei lakou nei.
He kupanaha loa, e like me ka mea i hoike ia mai ia makou, e pau ana o Kapena Tripp, ka luna kiai awa o Honolulu nei, a o Keoni Holo aku ana ma ia wahi. No ka i’o pili anei, no kona ike hana paha. heaha ke kumu o keia ano hana? Aole i nele o Hale Dute i kanaka i ike a kamaaina maoli i ka hana. kii nae i kanaka mawaho; he mea hou kahiko keia. Ke nana aku oe ma ke aniani kilohi, ua akaaka wale no o Haleakala, ka uwe a ke kini a o Koolau. E ao nae oe, ke kapeke iki no la—noho i ke puhi.
O MISS KAMAKALEALEA, AUHEA OIA?
Ua makemakeia e keia Keena, ka mea nona ka inoa maluna ae, no kekahi pono ona e waiho nei me makou, a no ko makou ike ole i ko na wahi i noho ai o Honolulu nei. nolaila ke kahea ia aku nei oia e hele mai i keia Keena.
Keena o KA LEO O KA LAHUI.
Honolulu; Mar. 31. 1891.
HOOLAHA I KA POE MAKEMAKE I “KA LEO.”
Ma keia hope aku ke hoolaha ia aku nei. e kii aku ka poe makemake i ka nupepa KA LEO i na Luna e lawe nei i ka nupepa, oia hoi o
J. Kahaleluhi J. Kaneaiakala
Geo. Kanikau Parao
T. Kapualei John Samoa
JNO. E. BUSH
Luna Hooponopono.
KA LA 28 O NOVEMABA, A. D. 1891.
O makou ka poe nona na inoa malalo iho, ke poloai aku nei i na hoa makaainana a pau o ka Pae Aina Hawaii, ua makaukau lakou i keia manawa e malama i na hookupu, a kela a me keia mea hookupu no ka malama ia ana o ka la kulaia imua o ka aina, oia hoi ka la 28 o Novemaba, A. D. 1891. Ua ulu ae keia manao ia makou mamuli o ka manao aloha aina, a ua hookumu iho makou i keia hana me na hoa uuku. a e kahea ia aku ana no he lawai no ka poe i komo mai malalo o na ae ana aku a keia Hui, ke kupono. O ka poe a pau e makemake ana e komo iloko o keia Hui, e hele ae ma ke Keena o ka LEO O KA LAHUI, a malaila, e wehewehe piha ia aku ai ke ano o ka Hui a mena hana.
1 JNO. E. BUSH
2 JOS, NAWAHI
3 R. W. WILIKOKI
4 W. H. CUMMINGS
5 WM. WHITE
6 J. KANEALII
7 J. KEKIPI
8 J. A. KAHOONEI
9 KAMAILE
10 E. KEKOA
11 J. PUA
12 J. E. Poepoe
13 R. K. II
14 GEO. KANEAO
15 GEO. K. KAIA.
16 L. K. SHELDON
17 JAS. II
18 J. PIPIKANE
OLELO HOOLAHA.
E ike auanei na mea a pau, owau o Mr. Wiwi, ka mea nana i ka ka upena a Mr. Kaulahea. Ua kali au iaia i na pule eha i hala aku, mai ka paa ana a hiki i keia la. Ke kauoha aku nei au e kii koke mai i keia upena, iloko o na la he 15 mai keia la aku. A ina e hala ka manawa i haiia maluna ae, alaila, e lilo loa ia’u keia waiwai ma ke ano he uku no ko’u hana ana. O na lilo hoolaha nupepa a pau, maluna no ia o ka mea nana ka upena, ke kii mai i ka la i ha’i ia ae la maluna. Me ka oiaio,
MR WIWI.
Honolulu Iwilei 30, ’91. 160—d3t
PAPA KUHIKUHI
O
KA HUI ALAHAO A ME AINA O OAHU.
E HOOMAKA ANA MA KA LA 25 O OKATOBA, 1890.
MANAWA HOLO:
A. M. A.M. P.M. P.M.
Haalele ia Honolulu *6:15 8:45 1:45 4:30†
Hoea ma Honouliuli *7:15 9:49 2:49 5:28†
Haalele ia “ *7:45 10:51 3:51 5:50†
Hoea i Honolulu *8:40 11:55 4:55 6:45†
* Lapule wale no.
† Poaono wale no.
Oct. 21, 1890 tf—d.
Hoolaha Hookapu.
Ke papa loa ia aku nei na kanaka a pau o, kela a me keia ano, aole e hele wale e kiki i na ano manu a pau ma na palena a pau o ka aina o Halekou a me Kaluapuhi ma Kaneohe, Koolaupoko, Oahu, o ka mea a mau mea paha e kue ana i keia, e hopu ia no lakou a hoopii ia ma ke kanawai.
MRS. C. I. HIRAM.
Haimoeipo, Honolulu. Oct. 8, 1890
3ms.—d.
Olelo Hoolaha.
Ke hai ia aku nei ka lohe i na kanaka a pau, o ka poe e makemake ana i mau eke paakai maikai a me ona nauahu kie we maikai a makepono no hoi ke kumukuai, e loaa no au ma Haimoeipo, Hale Kaa o ka Moi, a i ole i ko’u home paha.
MRS. C. I. HAIRAM.
Haimoeipo, Honolulu, Oct. 8, 1890.
3ms—d.
$5.00 MAKANA.
E loaa no ka Makana maluna ae i ka mea nana e hoihoi pololei mai i kuu Lio kane hulupala, lae kea, he keokeo kona mau kapuai a pau i hoailona ia ma ka uha hope akau H. E loaa no au ma ke Alanui Liliha.
WM. KAAUWAI.
Honolulu Mar. 26, 1891. 5ts.-d.