Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 163, 2 April 1891 — Page 3
| This text was transcribed by: | Rosemary Mccune |
| This work is dedicated to: | Kaelene Ahu Rey |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
=========================
HE MOOLELO HAWAII
-NO-
KUALUNUIAOLA.
--
KE KEIKIKOA O KA MOKUPUNI O MANOKALAIPO, -
KA HUAPAIOLE O KE KOA I NA LA O KA NOHOALIIU ANA O OLA, KE ALII O WAIMEA, KAUAI.
--
No ka mea, ua ike no ia, he okoa ka poe nana ka waiwai, aka, aole ia e hewa ke kuupau i ka laki o kona wahine maikai oiai, he i'a ia i lihi lou mua i kana poho; a nawai no hoi e nele ka opu punalua ia mai, oiai, ua hanau i ka malama Kaaona, ke one ia e ka ui a me ka wahine maikai.
Iloko o keia manawa o ka huahu a ia o Kahapula e neia mau alii wahine mua a ke alii, e nui na olelo e welwnia ai ka naau, i halihali ia mai a lohe oia.
E olelo ana kekahi poe i na olelo hoonaaikola, oia ka lakou wahine kahumu ai, a e akole ana hoi ma ia hope mai, no ka mea, e aha'i ana lakou i ke kane a lakou a paa i ka lakou puniu.
O keia mau hailiili ana nae a pau,hookahi no huaolelo i loe ia aku ia Kahapula i ka olelo ana mai:
Heaha ko'u mea e akole ai, o ke kaia nae paha keia o Malama e nele ai au? Ha'o ae no paha ka pono i o'umau lima, hoi ae no ka pono io'u mau poohiwi.
No kekahi manawa loini mahnope mai o ia noho ana a lakou, koi aku la o Kahapula i kana kane, e hele laua i waimeo e hoohala ai i kekahi manawa.
A oiai, ua pipili paa loa ko Ola manao ia manawa mahope o Kahapula, nolaila ma na mea a pau a kana wahine e olelo ai e hoolohe wale no kana.
O ke kumu o keia koi ana o Kahapule i kana kane e hele i waimea, no ka pilihua a aikena maoli i na manu a ke alii, a malia pana o mama iki ina laua e kaawale aku ana ma kekahi wahi.
No keia hoolala a Kahapula i ka ua kane, a me kekahi la molale maikai o Nana, i ka la hoi o Kaloa ku-kahi, hoomakaukau ae nei ka huakai a na alii no kahoi ana'ku no Waimea.
I ka huakai a ke alii e hele ana no ke alanui, aia ka maka o na mea a pau maluna o ka wahine o ka uka iu ano o Pe'ape'a, a e akena ana no hoi ka poe o ka aoao oolea i ka wahine maikai o Kahapula, a o na wahine hoi, e noke ana lakou i ke ke me ka hookuu-puna ana no ka lilo ana o ke alii o Ola i keia eu, a pela wale iho la no ka huikai aliuui o neme hele ia nei a hiki i ko lakou hoea ana aku no Waimea.
Na keia hiu ana aku a Kahapula i kana kane no Waimea, i hooi loa aku i ka lili punalua iloko o na wahine mua a ke alii, me ko lakou hoopuka ana ae i na huaolelo awaawa penei:
E manao ana paha kela wahi inoino (Kahapula), e nalowale iho ana na hoomanao ana a ke alii ia kakou, o ka a-he ana aku nei no Waimea; oia ka mea aloha i ka hoi upe-loloa hou aku no kahi ana i he le mai ai, a o ka mulea o ka ihiihi ka uku panai no kana mau hana hoo-oioi.
E waiha iki iho ka ua e ka mea heluhelu i ko kamailio koke ana no neia mau opu punalua me ka laua mau kuko ino he nui, a e nana aku no kaua no ka huakai alii e hele la no Waimea.
A uwila hou aku.
-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-
He Molelo Nanea.
No ke
Kamaliiwahine Laulie.
Aiole
HE NANEA KAMAHAO NO KA HULU GULA O KIBERIANA.
-
He Kaao kahiko no Helene.
-
MOKUNA IX.
Iloko o kela manawa koke no nalowale honua aku la ka manu, a ma kahi a ua manu la i ku ai i na minute manua iho, e ku ana kekahi kanaka ui me ka lu ana mai i kana mau hoomaikai he nui imua o kona mau hoopakele.
Mahope iho o koke keiki alii lohe ana i ko Kolana moolele mai mua a ka hope, ua hopu mai laoia iaia me ke aloha a lawe ae la iaia i aikane nana.
Aole oi i mamao loa mai kou aina hanau mai, wahi a ua keikialii nei ia Kolana, aka eia oe i kahi mokupuni uuku o Saredina kahi o ke keikialii sadina a kana wahine ke kaikamahine hiapo a ka moi Morana o Kiveriana a oiai aole e hiki ia oe ke hoi maluna o ka ili o ka moana me ka hele i ke alanui e hiki ai, nolaila ke haawi aku nei au i kekahi o ko'u mau moku nou e hoi ai a hiki i kou aina, kahi hoi a kou hoa o ke anu e kakali mai la nou iloko oke kaumaha.
He maikai keia mau olelo a ke keikialii i ko Kolana manao, nolaila mahope o ka makaukau ana o kona halelana aukai hou, ua huli hoi aku la oia no ka ike ana i na maka o kana wahine.
Ma ia po no, loaa io la ka moku o ua Kolana nei i ka poino mamuli o ka hookui ana me kekahi puko'a iwaena moa a weluwelu liilii.
A oiai na Sela e puauu ana i na kaula likini o ka moku poino, ua lele aku la o Kolana iloko o ke kai, a maluna o kekahi pauku laau nui malaila oia i hoomaha ai.
I ka hala ana ae o kekahi mau minute au aku la o Kolana me ka maopopo ole o kana wahi e holo nei, aia hoi puiwa ae la oia i ke kamumu ana aku o na pauku laau nei ana e hoomaha ana i kekahi mea ana i ike ole ai i na minute mamua iho; a aia wale no kona ike ana ma kela ana.
Nolaila, mai nukunuku mai e na makamaka heluhelu no keia mau wahi pauku e puka aku nei ma ka pepa o keia kakahiaka.
Aole i pau.
========================================
KA LA 28 O NOVEMABA, A. D. 1891.
--
O makou ka poe nona na inoa malalo iho, ke poloai aku nei i na hoa makaainana a pau o ka Pae Aina Hawaiuim ua makaukau lakou i keia manawa e malama i na hookupu, a kela a me keia mea hookupu no ka malama ia ana o ka la kulaia imua o ka ainak oia hoi ka la 28 o Novemaba, A. D. 1891. Ua ulu
ae keia manao ia makou mamuli o ka manao aloha aina, a ua hokumu iho makou i keia hana me na hoa uuku, a e kahea ia aku ana no he halawai no ka poe i kono mai malalo o na ae ana aku a keia Hui, ke kupono. O ka poe a pau e makemake ana e komo iloko o keia Hui, e hele ae ma ke Keena o ka LEO O KA LAHUI, a malaila, e wehewehe piha ia aku ai ke ano o ka Uhi a mena hana.
1 JNO. E. BUSH
2 JOS. NAWAHI
3 R. W. WILIKOKI
4 W. H. CUMMINGS
5 WM. WHITE
6 J. KANEALII
7 J. KEKIPI
8 J. A. KAHOONEI
9 KAMAILE
10 E. KEKOA
11 J. PUA
12 J. E. POEPOE
13 R. K. II
14 GEO. KANEO
15 GEO. K. KAIA
16 L. K. SHELDON
17 JAS. II
18 J. PIPIKANE
======================
OLELO HOOLAHA.
E ike auanei na mea a pau, owau o Mr. Wiwi, ke mea nana i ka ka upena a Mr. Kaulahea. ua kali au iaia i na pule eha i hala aku, mai ka paa ana a hiki i keia la. Ke akuona aku nei au e kii koke mai i keia upena, iloko o na la he 15 mai keia la aku. A ina e hala ka manawa i haiia maluna ae, alaila, e lilo loa ia'u keia waiwai ma ke ano he uku no ko'u hana ana. O na lilo hooiaha nupepa a pau, maluna no ia o ka mea nana ka upenam ke kii mai i ka la i ha'i ia ae la maluna. Me ka oiaio,
MR. WIWI.
Honolulu Iwilei 30. '91. 160-d3t
-------------------
PAPA KUHIKUNHI
...O...
KA HUI ALAHAO A ME AINA O OAHU.
--
E HOOMAKA ANA MA KA LA 25 O OKATOBA, 1890.
--
MANAWA HOLO:
A.M. A.M. P.M. P.M.
Haalele ia Honolulu * 6:15 8:45 1:45 4:30 +
Hoea ma Honouliuli * 7:15 9:49 2:49 5:28 +
Haalele ia " * 7:45 10:51 3:51 5:50 +
Hoea i Honolulu * 8:40 11:55 4:55 6:45 +
*Lapule wale no. + Poaono wale no.
Oct. 21, 1890 tf-d
===============================
[two columns wide]
HALE HANA WAI MOMONA WAI ANIANI.
--
HARE MA NA ONA ........................HELU 81, ALANUI MOI.
--
Ka poe wale no nana e hana n ei ka WAI HOOMAEMAE KOKO KAULANA, oia hoi ka Saseparela -a me ka- Wai-Hao.
--
Na Wai Momona Awapuhi, Saseparela, Lemi, Wai-pipii, Soda maoli, Sida Kamepena, &c.
--
Mutual 330 - Telepona - Bele 298
[pointing finger] E hooia ia ana ka maemae o na wai a pau. E hooko ia no na kauoha a pau loa mai na Mokupuni mai a me ko ke kulanakauhale nei.
Mar. 15, 1891. 148d-tf.
=====================================
[two columns wide]
KA HUI KAA ENTERPRISE.
--
Ua kukulu ae nei au i kekahi HUI KAA. Eleu ma ka aoao io o KALAKAUA HALE ma Alanui Kalepa.
Ma ka Huina Hoolulu Kaapio Helu 13.
O na kauoha a pau hoouna ia mai ana ma ke TELEPONA mai na makamaka mai mana wahi a pau o ke kulanakauhale nei, e hoo ko koke ia no me kapia elau o ka uwila.
E Hoao i pau Kuhihewa.
WALLACE JACKSON
{pointing finger] TELEPONA BELE HELU ......113
MATALA.........690
========================================
[column four]
Hoolaha Hookapu.
Ke ho8ike ia aku nei ka lohe i na ano kanaka a pau loa. Ua hookapu loa mana iko maua mau Apana Aina ekolu i kapaia o Kalaheo, Kahaleula a me Puuoihala, no lakou na eka 202 e waiho la ma ka Paa,Kailua, Koolaupoko, Oahu, i hoolimalima ia e maua mai ia Keleau (w) mai. Nolaila, ke papa loa ia aku nei na holoholona o keia a me keia ano, aole e hookuu wale ia maluna o ua mau Apana Aina la, a o ka mea a mau mea paha e kue ana i keia, e hopu ia no e maua, a i ole iak e komaua mau hope paha, a e hooko ia e like me ke kuhikuhi a ke kanawai. O na poe a pau e makemake ana e komo iloko o keia Hui, e pono lakou e hele mai e hui pu me Mrs. C. I. HIRAM, a i ole ia, me DAVID DAYTON, a i ole ia KUKA.
Owau no me ka haahaa.
MRS. C. I. HIRAM.
Honolulu, Oahu. Oct. 8, 1890. 3ms-s
-------------------
NO KA POE MAKAIKAI
MA KA
O. R. & L. CO.
MA KA I'A HAMAULEO O EWA
O KA POAONO KA LA KUPONO no ka hele ana, oiai e haalele ana ke kaa i kahi hoolulu ma Kuwili, Honolulu, i ka hora 1:45 P.M. ona Poaona a pau.
No ka auhau, aohe olelo ana, he hookahi wai o ka like mai kaliko a ka laele.
[pointing finger] OIA HOI, HE -50 kenetam hiki i Manana a hoi hou mai - 75 keneta, hiki i Honouliuli a hoi mai.
O keia ka manawa pono o la'i ai ka holoholohoohala manawa me ka hanu ana i na ea oluolu maikai, no elua wahi keneta wale no o ka mile.
1m-d Oct. 8 1890
=========================
[column five]
Ka Hui Uwati Kaleponi.
Na uwati gula o waho, hoopiha ia, me na mea hana o loko, o ka hana uwati kaulana WALTHAM, no $30 o ka uwati hookahi, ma ka uku palua dala o ka pule hookahi. E kipa ae io -
A.J.SCHREIBER - Agena
Alanui Hotele, malalo iho o ka Hotele Alonetona.
------------------------------
Waiwai Haule.
Ma ka la 23 o keia malama, ua haule ia kuu EKE ILI paalima, mawaena o ke Alanui Likelike a me Waikiki, ke eke eleele.
Aia ilokoo keia eke, he wahi eke nuku kekahi, me an waiwai makamae, a pela pu me ke eke Ili nui,aia iloko o na eke ia hemau holoku kekahi.
O ka mea e loaa ai a hoihoi mai ia'u e loaa no ka uku makana kupona mai a'u aku, E loaa no au ma Hainmoeipo.
MRS. ALOALOUA.
Mar. 27, 1891 1w-d.
--------------------
Olelo Hoolaha.
Ua makaukau ka mea nona ka inoa mnalalo iho, e hana i na POHAKU P@LA ELEELE a me na pohaku @ na pa kupapau,a me na k@kukulu kia hoomanao. O ka poe makemake a waiho mai i ka lakou mau kanoha me Ioano Akina.
J. BOWLER
Sept. 22, '90, d-1y