Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 163, 2 April 1891 — IHEA E PAE AI? [ARTICLE]

IHEA E PAE AI?

[Hoomauia.] 0 ka pai ana mai a ke "Kuokoa" me ka i niai, ''E like me ia ake Kiunukānawai o keia la e hiipoi nei." 0 kekahi ia ona olelo hookani ani loa i loaa maloko o na lehelehe o ke "Kuokoa" e kamailio an:t imua o kona poe heluhelu. me ka niaka keleawe, a me ka naau ilio. E ka lahui kanaka Hawaii, ka poe i loaa na noonoo maikai ana e hiki ai ke wae. a kaana iho i na olelo a kela mea kakau manao. He mea kahaha nui no makou ka olelo ana mai, tk o ke Kumukanawai o keia ia (Kumukanwai o 1887 hoi ia) ke hoopii nei ka oia i ke aupuni a na Kawiehameha i h')okuuiu ai." No makou nei* ke hoole loa aku nei makou, me ko makou ikaika a pau, a me ka manao aloha lahui oia a pau, aoie loa o ka hiipoi i ke aupuni a na Kawehameha i hookumu ai, ka keia Kumukanawai elau pu i hana ai; aka, o ka ulupa ahao a pakaha haumia hilahila ole, oia kana i hana ihd ai ma ka la 30 o li \w 1887, aolehe hiipoi.

0 keia anei ka mhnawa a Ka im- j pepa mikanele e oleHlo mai ai me . kpna le® moakaka, ka Hewa he Pono'ia; ao ka Pnno hoi he Hewa ia. ?" Ina oia e hoole mai aua, alail:i, heaha ke kumu a me ka īnole oiaio o kela mau oialo v< hiipoi," i paiuuu ia niai e ke "Kuokoa;" oiai, ua moakaka ke awakea kela mau tiiea ino i hanaia, a ua ike maka ia e na tausani kino kanaka o Honolulu nei ? Ina hoi kakou e hoi iho» a olelo ae penei: O ke Kumukanawai e ku nei i keia la, ke hiipoi nei oia i ke aupuni a naKamehameha i hookiimu ai. Alaila, e loaa nna ia kakou keia rula hou o ka hooponopono aupuni ana ma Ha waii nei; oia hoi, e hiipoi ia ke aupuni .i*e na liana karairna kiekie loa, a oia ka mea e onipaa ai. - ]C ka lahui kanakā Hawaii i loaa na ntK>noo kaulike anas- e ae ana anei oukou maiauli oia rula, he mea ia e hoonipaa ia ai ke aupuni Ilawaii noi ? No makou nei, ua -heopailua mau makou i kela rnau hnna knmu. ka mea i hanaia ma kuoiīo pouliuli, nhu ae ni ka weto eia muu hana ino i ke akea, na kualeoko mua hoi o ka hanau ana mai 0 na Kuniukanawai elau nei; a ua heopailu.a mau no makou iaia 'a biki i keia la, a i ka la apepo, ia la ■ akn, a mau loa no. No ka mea, he hewa kona hooknmu ia ana. a he hewa na lawelawe ia ana, ahe he■wa na hooko ia ana, a hanau iho-la 1 no iloko o ica hana hewa nui pokeeIkeo. Ano ia mea i kapa poiio ia ai, he eiau p«; a mahea iho la kahi e hiki pono ai ke olelo ilio. k« hiipoi nei Kumukanawai elau pu la i ke aupuni i hookumu īa e na Kamel ameha ? Aole loa, aole mau loa. Iloko 0 keia mau olelp hor v kaka, ua hiki n© makou ke lawe mai, a hoikeike aku i Kekahi mau hakina olele i iioopu ka la e kekah i haole o Honolulu nei iloko o kekahi ma,kahiki i hala, he aneaue he 20 makahiki ke kaawale mai keia wa aku; a he haole o ua poai nei paha eia 110 ke noho iho la. A penei kekahi oia mau oielo: He hewa nui keia i hana ia aku i keia lahui, ma ka hakoko ana i ke Kumukanawai o 1852 mai o lakou mai, a haule; a laweia mai e pani i keia Kumukanawai hou 01 1864. | Aoie i pau.