Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 166, 7 April 1891 — Page 2
| This text was transcribed by: | Mary Deguzman |
| This work is dedicated to: | my brother don |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
MA KE KAUOHA.
-------------------------------------
KUAI O KA AINA AUPUNI E KOKOKE ANA MA UWAPO HAALILIAMANU.
Ma ka Poakolu, Mei 6, 1891, ma ke komo ana alo o Ahiolani Hale, ma ka hora 12 awakea, e kuai ia ai ma ke kudala ke kahi apana aina aupuni (aina wai) ma ka aoao Ewa makai o ka nwapo Haalilia manu, Alanui Moi, nona ka ili he 67,100 eka oi iki a emi mai paha.
He $300 ke koho hookumu aku ai.
C. N. SPENCER, Kuhina Kalaiana, Keena Kalaiaina, Apr. 3 1891. 3ts-d.
----------------------------------------------
Na hookohu ia i keia la o Mr. J. Neill i @lamuku no ka O@ bana Kinaiahi o Holulu nei, ma kahi o J. C. White i waiho mai.
C. N. SPENCER. Kuhina Kalaiaina. Keena Kalaiaina. Apr. 2, 1891. 3ts.-d.
-----------------------------------------
Ua oluolu i ke Alii ka Moiwahine e kauoha e hoopukaia na Palapala Hooia malalo o ka Sila Nui o ke Aupuni e haawi ana i Kona Kane, ka Mea Mahaloia ka Hon John Oven Dominis, ma ka papa a ma ka papa a me ke kulana o ke Alii ka Mea Kiekie ke "Lii Kane, me ke kulana mamua o na kupa e ae a pau.
Aliiolani Hale, Honolulu, Mar. 28, 1891.
--------------------------------------
$500 UKU MAKANA. $500
I ukuia no ka makana o $500 i ka mea e hoike mai ana i ka mea e alakai ai a loaa aku a me ka hoopai ia ana o ka mea a mau mea paha nana i puhi ka hale o HON. A. ROSA i ke ahi ma ke kakahiaka o ka la 10 o keia malama.
CHAS. B. WILSON, Hamuku. Keena Hamuku, Mar. 12, 1891. 3ws-d.
------------------------------------
$250 UKU MAKANA. $250
E uku ia no kekahi makana o $250 i kekahi mea, e haawi ana i na hoike e alakai ai i ka hopu ia a me ka hoopai ana o ke kanaka a mau kanaka paha nana i hana na aihue iloko o ekolu pule i kaa hope iho ia.
C. B. WILSON. Hamuku. Keena Hamuku, Maar. 12, 1891 d3ws.
--------------------------------------
$100 UKU MAKANA. $100
E haawi ia no ka uku makana he $100 i ka mea e lawe mai ana i na olelo e hiki ai ke alakai a hopu ia a hoopai ia ka mea a mau mea paha i aihue mai kahi aku o Geo L. Dall , ma Alanui Kula a me Liliha, he eha mau moa kane hakaka, ma ka po e ka la 11 o Mar. 1891.
C. B. WILSON. Hamuku. Honolulu, Mar 12, 1891. 154 d-15ts.
-----------------------------------------
KA LEO O KA LAHUI.
---------------------
JNO. E. BUSH.
Lunahooponopono a me Puuku.
----------------------------
POALAUA, APERILA 7, 1891.
-----------------------------
KA'U HANA MAWAENA O KA
LEPERA.
---------------
Ma o Kuahine Rose Gertrude.
----------------
( Mai ka Ladies Home Journal.)
"E hookuu mai ia'u; ua ma'i ia o Ape, a he kupono e hana ia kekahi mea nona. E haawi mai i na ki @a'u e kii i ke Kaikuahine (Rose);" @ hi a ka paele.
Ua hoole mai ka luna, a ua hoi aku oia e hiamoe. He mea hiki ole i kekahi mea ke kamailio me kekahi mea ke ole na ki a noho hou iho la laua Ia manawa o Ape i noho malie ai a pau konaku-o ana mai, a manaolana aku la hoi laua na hiamoe oia.
I ka wanaao ana ae, ua kakali wale aku la no lakou o ka wehe mai i ka puka o kona rumi a kahea mai i kona paina, aku, aole nae.
"Malia paha ke moe la no i ka luhi i ka hia-a i ka po nei," pela ae la kekahi.
"E hoala ana au," wahi a kekahi kiai, "malia paha ua ma'i ia."
"Kuu ia aku e moe ana," wahi a kekahi kiai. "E hele kaua e olelo aku i ke Kaikuahine Gertrude a na na ia ae hele mai e poala a nana iho ua ma'i io paha."
Ua hele aku la ka paele no ka rumi laau; ua wene malie aku la hoi ke kiai Hawaii i ka rumi, i ike pono i ke ano ma'i o ka haole.
He oiaio, e hiamee ana no oia e hiamoe ana nae i ka moe kau a hooilo, i ka moe ana e ala ae ai i ka hopena loa, e kaakaa mai ana no na maka e nana ana i ka ipuka i ke komo ia aku i ke aka, nana paha e kii palanehe a lawe aku iaia mai keia ao! He oia mau no na helehelena, ka hoina o ka mea me he la , ua haalele ia oia e kona iho, me he la, o ke ano o ke kanaka i kiloi ia mai kona ohana mai, mai kona home, a mai ka papa launa mai o i a hoa i kona kulana i hanai ia ai oia; he kanaka i hookae ia e ka luakini ahi a kona makuahine i alakai mai ai iaia i kona mau la opiopio, e kukuli hoomaikai i ke Akua i ka manawa o ka maemae o kona kino a me kona uhane.
Ma ka aoao o kona moe, e waiho ana he ekolu mau omole, iloko o ka omole mua kona laau inu, ka lua he omole mea ai momona a'u i haawi aku ai nana, a o ka hope loa, he omole aole he mea o loko, a e kau ana ka hualoelo mawaho "Tinet Opii.," i inu ia a koe iho ke koana wale no.
"Ua kumakena iho la makou, ka poe e noho ana iloko o ka Halemai me ka hoomanao ana iaia me na manao aloha a me ka minamina, a hoomanao ae la me he la ua hiki no oia ke kaohi ia mai kona lele kona lele kohana ana iloko o ke ala pohihihi i ike ole ia. A eia no hoi, he hoa kona kaikuana no ka Papa Ola, ka mea nana e ae e hoinoinoia ke kauka e ka luna me kona keakea ole aku, a ae hoi e haalele mai ke kauka i ka halemai, i ka manawa a ka lapaau ana a ua kauka la e holoopoono amu ana, mamua o kona hoopau ana i ka Iuna mai kona noho luna ana.
Aole i pau.
----------------------------------------------------------
O KA HOOPONO.
--------------------------
(Kakauia no ka nupepa KA LEO.)
O keia poo manao i oleloia maluna, oia ke kahua o ke au hooponopono Aupuni o ko kakou Moiwahine i aloha nui ia. Ua holo hikiwawe ka lono a puni keia mau Pae Moku, a hoea loa aku ma na aina mamao.
He nani a he ku i ka naauao, keia kahua a ko kakou lani Moiwahine i noonoo nui ai, a i wae noiau ai mai kona noonoo ae. ke hooho hauoli mai nei na leo mai kela a keia pe'a o ka aina. i Kona kukulu ana i kia hoomanao no Kona Aupuni.
Ma ka noonoo ana i ke kumu a me ka mole i hoea mai ai keia manao maikai iloko ona, mailoko mai no ia o ka Baibala, pela i hoike ia ma T@note@ 3:16, penei ka heluhe lu ana: "O ka Palapala Hemolele a pau, ua haawiia mai ia e ka Uhane a ke Akua, he mea ia e pono ai, no ka ao ana, no ka papa ana, no ka hoopololei ana, no ka hoonaauao ana ma ka pono." Ua loaa keia haawina pomaikai i ko kakou Moiwahine ma ka lokomaikai wale mai o na lani, a me kona aloha kupaianaha, i kona hookomo ana i ka malamalama o ka naauao iloko ona. Pela i hoieia ma Iako@o 1:17, penei ka heluhelu ana: "O na haawina maikai a pau, a me na makana hemolele a pau, no luna mai ia i iho mai ai, no ka Makua mai o ka malamalama, aole ona ano hou, aole loa ia e luli iki." Ua piha ka Baibala i na olelo ao o ka hoopono, oia kona alanui hele i hoo kahua ai i makia no kona aupuni.
A maluna o keia poo manao i oleloia, ua hoea mai kekahi ninau ano nui e pili ana i keia, a penei ua ninau la: E hooke pono ana anei ko kakou Moiwahine i kana olelo i hookaulana ai? He elua no mahele no keia ninau, o ka hooko pololei ia, a o ka hooko pololei ole ia.
Ma ka nahele mua i oleloia, oia paha keia, o kona hoonoho ana ma na Oihana Aupuni, i ke kanaka i hana pono kaulike a me ke kuikahi; i kanaka naau ahonui a me ka lokomaikai; i kanaka maikai a me ka oiaio; i kanaka i piha i ke akahai a me ka pakiko. Ina pela ke ano, alaila, ua hooko pololei ia kana olelo kaulana, me kana hana i hana i ai, ua hooiaio ia ka @lipono o kona ukali i kona hikimua, oia auanei ka wa a na makaainana e hooko like ai me ka olelo ana: E ola mau loa ka Moiwahine ke Akua; E ola mau loa ka Moiwahine i ke Akua, no ka mea----
Ua aloha nui Oe i Kou mau Makaainana,
Ua hoomamaia na manao kaumaha.
Ua holoiia na waimaka mai na papalina aku,
Ua haliu mai Oe e ike i ko makou kaniuhu.
Ua nana mai Oe i Kou lahui kanaka ponoi,
Ua hana rula mai Oe ma ke ana o ke kaulike,
Ua huli ke alo o ka aina iluna.
Pela auanei ka lahui kanaka e haawi aku ai i na leo mahalo, a e lilo ia ia mea nui i ka puuwai o kou lahui, i kia hoomanao no ka wa mau loa, i waiwai hooiiina no na hanauna mahope aku. I ka hooko ia me ka polelei; aole i luli ma ka akau, aolehoi ma ka hema, aka. ua hele pololei imua a hiki i ka pahu hopu o ka hoopono.
No ka lua o ka mahele i oleloia, oia paha keia, o ka hoonoho ana ma na oihana aupuni. i ke kanaka i piha i ka naau haakei a me ka hookamani, i ke kanaka lehelehe hopunipuni a me ka alunu; i ke kanaka holoholoolelo a me ka ohumu ino wale; i ke kanaka naau hookiekie a me ke aloha ole; i ke kanaka kukoino a me ka hoo@auhala. Ina pela ke ano i hanaia ai, alaila, ua ku kaawale kekahi i kekahi, oia hoi, ua okoa ka hana a he okoa loa ka olelo i hookaulanaia.
Ua pilipono ka mea i palapalaia ma ka Baibala, ke nana aku ma Iakobo 1:8, penei ka mea i kakau ia: "O ke kanaka i lolelua ka naau, ua lauwili oia i kona mau aoao a pau." Alaila, e lohea auanei ka leo o ka lahui: me he la he luku ana la na ka ma'i ahulau nui; e wawalo ana ma na paia o keia mau Paemoku, e like me ka leo o ka hekili e nakoiokolo ana i ka lewa, pela no na manao pilihua o ka lahui. He mea maopopo, e like me ka makani nui e pa ikaika ana maluna o ka moana nui akea; pela no auanei ka noho ana o ka lahui kanaka me na manao ooloku, a me ke kupikipiki-o; e like me ia e ikea nei i keia manawa.
Ua hoomaka keia uluaoa mai ka wa o ka Nohoalii i hala e aku ma kela aoao, a hiki wale mai i ke au o ka Nooalii i keia wa. oia ka ka lahui e nana aku nei, a e kaulona aku nei na maka maluna o keia au hooponopono aupuni, i kulike ai me ka olelo kaulana, "O ka Hoopono."
O ka lahui kanaka no ka hoike nui, nana e apono aku ina ua ku i ka pono; a e ahewa aku ina i ku i ka hewa. Heaha ka mea e ike ia aku ka lahui? Heaha na hiohiona a me na ouli o ka papa konane hoonohonoho oihana aupuni? Ua ua maopopo i ka lahui kanaka like no me ka la i ke awakea loa.
Ke kakoo mau nei me ke ku kilakila ka nupepa. LA LEO a me ka "Oiaio" i ko laua hoike oiaio me ka hopo ole i ko laua mau kalai manao naauao. Ua like me na kukuna o ka la e hoauhee ana i ka pouli, a e nohoalii kona malamalama maluna o na papalina o ka honua, pela no ma kukuna olino o ka nupepa KA LEO a me ka "Oiaio;" e kukala leo nui nei me ka wiwo ole, me ka hoauhee loa aku i na manao luliluli a me ka hopo waale; a e noho alii ka malamalama o ka naau kupaa a me ka wiwo ole; i kulike me kana i olelo ai.
Ma keia mau mahele elua i hoikeia maluna, ua maopopo ko laua mau aoao. kekahi me kekahi; e likeme ka ulu ana o ka laau ma konaano iho, pela no auanei kona hua ma kona ano iho. A o ke Akua nana loa ma ka lani, ka mea nana e kaupaona.
------------------------------------------------
KE KULANA HOOPONOPONO
AUPUNI.
-------------------------------
Ma ke kulana hooponopono aupuni e ike ia nei i keia mau ia, me he mea la, aole i kuikahi na paahana o ka waa aupuni, e huki i ko kakou waa imua; oiai; i ka wa e makemake ai kekahi mau paahana e hoohana ia ka hana, e hoololohe auanei kekahi mau paahana.
Nolaila maluna o keia kahua hooponopono aupuni hou, e oi loa aku ka eepa o na hana, oiai, ua loaa ia kakou na ike maka kupono e hoohuoi ole ai, oia hoi ka oihanamakai, ua hoopau ia he elima kanaka Hawaii, mai loko aku oia oihana, ka poe hoi i ike ole i ka hoolilo ana i ka opiuma i uinihapa, poi, lepoo, a pela aku; koe ka mea ike i ka hoopahaohao i ka lahui Hawaii, oia o Kapena Hapakini, a meia poai i paumaele na lima i kela hanaekaeka loa, maea, hoopailua, a ku i ka hoowahawaha ia.
Nolaila, e na poo malauna o ka oihanao ke aupuni, ahea oukou eueu mai, aia anei a hiki mai ke kau o 1892. alaila, eu poo ae, pela i'o paha?
Ke hai aku nei KA LEO ma ka hookamani ole, ke kali oukou no ka 1892, alaila ua maopopo loa, aole oukou maluna o na kahua a oukou e keha nei, oiai, aia no he wa e hoea mai ana, ka poe nana e pulumi aku i na lima lepo o keia mau la, ka poe hoi a oukou e kumakaia nei. oia auanei ka poe e haaheo ana me ka lanakila oi kelakela i na wa ala.
Aka, ina oukou e huli iki ae ana a ui aku i na pae opua, alaila aole auanei e nele ko lakou hoike mai : "O ka lohe ke ola, o ke kuli ka make."
----------------------------------------------
O KA LEO O KA LAHUI O KA
LEO NO IA O KE AKUA.
-------------------------------
I ka lahi Hawaii oiaio, mai ka iwi, ka i'o, ke koko, mailoko a waho; e noho ana mai ka la puka i Haehae, a ka ilikai o Lehua.
E hoomanao i ke poo o keia lamaku, o ke ola kino ou e Hawaii ponoi, eia ola ke hoike nei i ka malamalama maluna o na puu, na kualono, na mauna, na awaawa, na alu a me na kuono. aole he poopoo i kkoe i ke komoia e ia, ua pau mailoko a waho, mai luna a lalo; mai kela pe'a, a keia pe'a, mai kela huli, a keia huli.
Nolaila, e like me kona hooikakia nauoha ole ana, nou e Hawaii Imiloa, pela hoi kakou e ka lahui oiwi, e hookipa aku ai iaia ma ko kakou mau home; oia nei ka lamaku o ke ola e kakoo ana me ka hopo ole no ku kakou mau pono i lawe wale, oiai, aohe he koa e ae nana e paio no kou pono e ke kanaka Hawaii, o ka LEO wale no.
Nolaila, eia ka wa kupono nou e ke kanaka Hawaii oiaio, e lawe iaia i keiki nau. oiai e hooko ana oia i kou leo i na wa a pau, oiai hoi, he makua oia nou, a ke hooko nei oia i na kauoha a pau a ke Akua.
----------------------------------
NU HOU KULOKO.
--------------------------
Apopo hora 10 a. m., e kaiehu aku ai o Iwalani ma kona mau awa ma ka hikina. E na kini o Hamakua, mai lohi o haule i muliwaa.
Ka-huhu, kai no hoi ua lawa o Waikiki i hookahi no kapena a me na makai, eia ka i mau haole aku kekahi mau kapena, me na uku kiekie aole o ka'e mai, pokeokeo wahi a ka Palahu.
O na moku i puehu aku ma ka la inehinei, no na awa like ole, M'okolii no ka Panalaau o Molokai, Lanai, Lahaina; Waialeale no Kauai; Likelike no Hamakua; Cummins no Koolau.
He hoopunipuni kai ahai ia mai ia makou, ke hooikaika nei, kekahi kanaka aoo o Waikiki, e lilo oia i kapena makai, ma kahi o R. P. Waipa. E kela eepa, mai lapa aku oe ilaila, o Kalepeamea aku ia.
E kela makai hupo, heaha kau karima i hana ai, i ae ai, oe e nana ia kou kino mailuna a lalo, a heaha kou mea ae e houhou ia kou i'o e like me ka lio, ka hou ia i ke kepa, kai no ua hala o waawaaiki naaupo, eia no ka ke ola nei.
Ua lohe mai makou, ina e kauoha ia aku ana na makai e hele mai e houhou ia ko lakou i'o i ke kui e ke kauka, alaila, e haalele ana lakou i ka oihana, no makou iho, ke apono aku nei makou i ka manao o na makai. Oia ka rula.
He lono kai loaa mai ia makou, ua olelo ae ka kekahi luna Aupuni, o keia au hoolehelehe kii, ina ka e hoolaha hou makou i na mea e pili ana i ka Ahakuka o na 'Liiwahine,alaila ka, kalele mai oia maluna o makou; iua he oiaio keia lohe o ma kou.
I keia la e olali aku ai no na ale hanupanupa o ka moana Pakipika, ka mokuahi Aukekulia no ka ipuka gula o Kaleponi, hora 12 m.; Mikahala a me Kimo Maki no ka aina kaili la, 'me na manawa like ole, hora 4 p. m., ko ka mua, hora 5 p. m., ko ka lua; Calaudina, hora 5 p. m. no Kahului.
------------------------------------------------
HOOLAHA I KA POE MAKEMAKE I " KA LEO. "
----------------------------------
Ma keia hope aku ke hoolaha ia aku nei, e kii aku ka poe makemake i ka nupepa LA LEO i na Luna e lawe nei i ka nupepa, oia hoi o J. Kahaleluhi J. Kaneaiakala
Geo. Kanikau Parao
T. Kapualei John Samoa
JNO. E. Bush
Luna Hooponopono.
--------------------------------------------------------
OLELO HOOLAHA.
Ke hai ia aku nei ka lohe i na kanaka a pau, o kela ano, keia ano, ua kapu na ko'a HEE o Kosiki a me Kaaiape iloko o kai Oneui, aole e holo ka waa me ke kanaka a o i ka Hee, o ka mea kue i keia olelo hoolaha, a loaa ia'u, e hoopii no au ma ke kanawai o ka aina.
M. KALEOIKAIKA. Waikane. Maraki 31, 1891. 2ts-d.