Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 167, 8 April 1891 — Page 1

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

Buke II.           HONOLULU, APERILA 8, 1891.    Helu 167

 

HE MOOLELO KAAO

-NO-

LILIA ULAULA.

 

KA MEA NANA I HOONAUEUE I NA PANI HAO HE 85 O KE AUPUN WANEDELA I NOHO HAKU IA HOI E KE KUPUA MASELANA.

 

            I keia la a’u e komo ne ii keia kahiko alii, he kahiko ana ia me ka naau kaumaha, aole no ka hauoli, oiai, o oe ka mea a’u e kanikau nei; ka mea nana i hookiekie ae ia’u, a ike mai ai na aupuni nui ia’u ma o ka loaa ana mai o keia kahiko alii a me na hoku 7 o Helene nei. E alohi nei maluna o ko’u umauma; mai ia oe mai no ia.

            O ko’u kahiko mua ana i keia kappa, ua loaa ia’u ka hauoli i ko’u hui ua ana me kona luaui makuakane ma kou aina hanau, a malaila no oe i make mai la; aloha oe, o ka lua o ka manawa o ko’u kahiko ana i keia kappa, oia no kou hoonee ana aku ia’u a noho ma ka noho kalaunu, ma kea no he hope moi no Helene nei; ke kolu o ka manawa o ko’u kahiko ana i keia kappa, oia no ko’u hoike ana aku imua o kou hanau mua Bima.  Ka mea nana i pepehi mai la ia oe a make; a o ka ha o ka manawa, oia keia a’u e kahiko nei me ka naau kaumaha, a e hele aku wau e hoike i ka lono o kou make ana, imua hoi o ka moi Bope o Helene nei a me Bomera kek ‘lii powa kaulana o Helene nei kona hanau mua.

            Ina paha laua e lohe ana i kou make ana, alaila pehea la ko laua manao, nolaila, e hele aku wau e hoike ia laua a ku ae la ua o Ninewa iluna me ka naau luuluu a hele aku la i ka pa alii.

            I kona hike ana aku imua o ka moi Bope, ua haawi mai la ka mo ii kona aloha ia Ninewa a ua panai aku la no hoi keia i ke aloha i ka moi; ua ninau koke mai la ka moi iaia nei, i ke kumu o kana huakai o ka hike ana aku imua o kona alo, ua hoike aku la no hoi keia mai ka mua a ka hope no na mea e pili ana no Bawaria, ka laua keiki hookama.

            Oiai ka mo ii lohe aku a ii na mea e pili ana i ka make ana o Bawaria, ke laua keiki hookama ka hooilina kalaunu o Helene, ua nui loa kona kaumaha, a hoouna koke ia aku la kekahi elele e lawe i ka lono make o ka laua keiki hookama, oia hoi o Bawaria, a hoike aku i kona hanau mua e noho la i ke kuahiwi ke alii powa Bomera.

            I ka hala ana aku o ka elele lawe kauoha. Ua huli koke ae la ka moi Bope a kauoha aku la i kona puuku e hele e kauoha aku in a poo aupuni a pau o Helene e kahiko ke kulanakauhale holookoa i ke kanikau, no ka make ana o Bawaria.

            He manawa ole, ua paa ke kulanakauhale holookoa i ke kanikau, i ka lohe ana aku hoi o ka moi Bomera i ka make ana o Bawaria ka laua keiki, ua kauoha koke aku la no hoi oia i kona poe kanaka e kahiko i ke hanikau, a ua hooko aku la no hoi kona poe kanaka i kana kauoha i ke aupuni o Helene e noho ana iloko o ke kanikau no Bawaria ka mea a ke aupuni o Helene i kappa aku ai iaia no ka nani o kona mau helehelena, ka hoku kaa hele ma na kaei olu i ka wa e hooipo aku ai ka la i ka ilikai.

            I ka wa i lohe ai ka mo ii na hua olelo a Ninewa, ua pane koke mai la oia me na huaolelo moakaka ne@

            Ina he mea oiaio, na make ka mea nona keia aupuni, a’u a me kuu hanau mua e noho mai la i ke kuahiwi, i haawi aku ai no ke keiki hookama a maua; i pani mai ma hope o maua ke make maua, ina hoi he oiaio ua hala aku ia ma kela aoao, alaila, o na mea a pau o keia aupuni ke haule aku maua, e ili aku no ia maluna ou a me kou mau hooilina aku, nolaila, ua lohe oe i keia wa, e hoi e noho me ka maikai a lohe mai oe ua make maua, kii ma ii ke aupuni a lawe aku nou.

            Ua ae koke mai la no hoi keia a huli aku la no oia hoi no kona wahi, a noho iho la no hoi ka moi me ka naau luuluu i hele a piha i ke aloha no kana keiki hookama.

            I ka hala ana aku o Ninewa, ua hoi aku la ola a hike i kona rumi, ua kakau iho la oia i leka, a i ka paa ana, ua hele aku la oia a ke keena aupuni, ua kuni iho la oia i ke sila o ke aupuni o Helene maluna o ua leka nei a hoouna aku la i ua o Ninewa i kekahi elele e lawe i ka leka a haawi aku i kekahi adimarala, a e olelo aku oe iaia, ma ke kauoha a ka hooilina moi, e lawe oia i keia leta a hike i ke aupuni o Inia, a e lawe pololei oia a ka halekula alii, a e ninau aku hoi oia i ke keiki i kapaia ka inoa o Lilia Ulaa ina oia e kuhikuhi ia mai, alaila, e lawe ola i keia leka a haawi aku iaia, nolaila, e hele aku oe e hooko i keia.

                        Aole i pau.

 

He Moolelo

No

MORIWIANA.

 

KE KIU O NA MEA HUNA EKOLU—KA UI I HOOLILO I KE KUA O NA LKIO I HOME NONA—P KE KANA KA OPIO I LILO I KOA KAULANA I NA I A O KALEMANA O BOHEMIANA.

 

            Mamua ae o ka hoohaua ia ana o ka ikaika o na aoao elua, aia na alakai o kela a me keia aoao e ku ana maluna o ka palekai o ko laua mau moku me ka laua mau ohenanana e kau ana ma ko laua mau maka.

            I ka wa a na aumoku o ke koa Italia i kaalo iho ai ma kea lo o na aumoku o ka Haku Kalare, ia wa i haawi ae ai ka pukuniahi aumoana i ke kahona maloko o kana o-le no ka hooholo ana aku i hona mau moku iloko o ma luina kaua o ka enemi.

            E like me ka leo kauoha pela na aumoku o ke koa opio i lawe koke ae a ii ko lakou kulana o ka hookokauoha, a iloko o na minute pokole halawai ae la na aoao elua me ka ikaika o na mea kaua.

            E poha a ana ka leo hooho o na koa me ka weliweli, e koele ana na medala kila me ka ikaika, a o na olelo hoolana o ke koa a me ka wiwo ole a ke alakai o kela a me keia aoao, e lohe mau ia aku ana ia e haawi ana in a kauoha maluna o ko laua mau kanaka.

            Ano e kuu makamaka heluhelu o ka la hike i Nuuanu, a ka la i ka iho’na o kaimuki; ua hike mai kakou i kahi i hooko ia ai o na manao lili iloko o keia mau kanaka opio, no ko laua hui ana he al a he alo, a o ka papahi ana i ka hanohano a me ka lanakila, oia ka minute hope loa a ko laua mau ma nao koa i ake nui ai e hooko ia.

            Ma ka aoao o ka olali o na kai ka Haku Kalare, ua haawi ae ia in a olelo haaheo loa o ke koa maluna o kona mau kanaka, a ma ka aoao hoi o ke koa Italia, o ka pauda o ka wiwo ole a me kea hi o ke koa, oia kana i hoohua aku ai iloko o kona mau kanaka me ka ulumahiehie nui, me he mea la ia mau huaolelo iloko o ka puuwai o na koa me ka ipo manuahi, e i mai ana imua a inu i ka wai awaawa.

                        Aole i pau.

 

KA HOOMANAO O IESU KARISTO.

 

            I na makamaka a me na hoalauna a pau ma ko Hawaii Paeaina, aloha nui oukou:

            Ua makaukau ka hale o keia Hoomana, no ka hoakoakoa ana e hoomana aku i ka Haku ke Akua, e like me kana kkuhikuhi maloko o kana olelo Hemolele; a ke kono ia aku nein a mea a pau i makemake i ka pololei a me ka oiaio, o na nana e hana akku ai imua o ke Akua, oiai keia ola ana; e hele mai no maanei, ma na manawa i hai ia ma lalo iho nei.  Aia ma Alanui Pa’ipalapala ka Halepule, e kokoke ana me kak pa o ka hale kula kaikamanine o Kawaiahao.  Na manawa halawai; Poaono (Poalima ka helu hoololi) ma ka hora 7:30 A.M. La Sabati (Poaono o ka helu hoololi) hora 10:30 A.M.  He wehewehe a me na ninau Baibala, hoomaopopo na in a wanana, pule, himeni.

 

E Kokua Aloha mai.

 

            Ke poloai aku nei makou i ka Lahuui Hawaii ponoi, no lakou na puuwai hamama, a me na umauma i piha i ke aloha hoa kanaka, e haawi ma ii na kokua aloha ana no ka hapai ana aku i kela hihia nui loa e waiho hoohemahema wale ia mai nei no e ka poe ia lakou ia hana, oia hoi kela kanaka o Kalaniwahine ka inoa, i pepehi maoli ia ai no ma Hamakua Hawii, a makou i hoolaha aku ai.  A i mea e hike ai ke hoolimalima aku i ka loio nana e lawelawe ia hana ma ka aoao o ka lahui, oia ka makou e poloai aku nei ia oukou e pahola ma ii na kokua ana e like me ka mea i pono i kela a me keia; a e lawe mai a hooili mai paha a loaa i ka Hon. J. E. Bush, ka puuku nana e malama a makaukau, o ka hapai koke aku no ia e hana i ua hana la.  Ua loaa mai la i keia la 2 o Aperila, na W.H. Daniela mai o Wailuku, $5.00; na ka Leo, $5.00; Hon. J. Nawahi, $2.00, D. M. Punini Jr., $1.00.

            Hookahi no manao nui iloko o keia hapai ana, o ke aloha i ke kanaka i pepehi maoli ia, a o ke aloha ka mea i oi ae mamua o na mea a pau.

 

KA LEO O KA LAHUI.

Aperla 2, ‘kk91, Alanui Pa’i Palapala.

 

NA KOMITE LULU DALA LA KUOKOA.

 

            Eia iho malalo nei ka inoa o na komite i wae ia e ka Papa Hooko o ka Hui Aloha Aina a makee Kuokoa Hawaii.

            O keia mau inoa kai loaa i keia manawa, a e like me ka loaa ana o ka poe kupono, pela no e hoopiha ia ai ke komite i kela a me keia manawa.  Mamua o ka hana ana aku a keia komite ke poloai ia aku nei lakou e akoakoa mai me ka Puuku a Kakauolelo o ka Hui.

            Eia ka papa inoa o ke Komite:

            Timoteo Kapualei, Moanalua; Petero Kaluna, Kalihi; W.H. Kamaki, Kalihi; Helalione Makalii, Kapalama; Itaia Kukaulalii, Kapuukolo; A. Palekaluhi, Waikahalulu; J. Kaheleluhe, Waikiki, Waialae.

            Na komite waena no Honolulu:

            W. H. Cummings, R. W. Wilcox; J. Bipikne; Kamaile; Pua.

                        Ma ke Kauoha

                                    Jno. E. Bush

Kakauolelo a me Puuku.

 

He Ohohia Nui,

O ka Leo o ka Lahui aia iloko o ka lokahi O ka hookuee ana oia kona @.

Eia ka poe i hookaa mai ma ka lima o na Luna:

Ian. 1 Princess Liliu Haimoeipo          1

C.W. Ashford Merchant St.      5

Chas. Hopkins

Chas. Gulick                             1

W.C. Achi                                1

Wm. Kamana Kawaiahao         1

Jas. Quinn King St .                  1

Wm. Rice Merchant Ss.            1

M. L. Wailele School St.           1

J. Kahiapo Leleo                       1

Puakinamu Kakaako                 1

J. W. Okuu Kawaiahao                        1

Kaauwai Liliha St .                    1

Wahinelili Kunawai                  1

Ma o George Kanikau ka Luna eleu.

 

Mar. 10 Mrs. C.I Hiram                        5

              Makanoe                                 1

              Mahi                                        1

Hakalaau                                 1

Kalehua Puukolo                     1

Lahapa                                                1

C. Spencer                               1

Mio Kulaokahua                     1

Kahiwalani                              1

Moku Pauahi                           1

Lama Kikihale                         1

Halekala Auwaiolimu             1

Kapika Pauahi                         1

Piipii Kauluwela                      1

            Kaneaiakala, Ka Luna Eleu.

 

Mar. 1 A. S. Cleghorn                         1

Kaulili                                     1

Kana                                        1

Poni                                         1

Kekula                                     1

Hopoe                                     1

                        John Samoa ka Luna.

 

I ka Poe Lawe Nupepa.

 

            Ke poloai aku nei makou i ka poe heluhelu e lawe ne ii ko kakou nupepa, makaala ma ii ka hookaa ana i ka uku o ka nupepa ma ka hebedoma, a e malama in a palapala hookaa main a luna aku nona na inoa i hoike la ma ke poo o keia Nupepa.  No ke paewaewa o ka hookaa ia ana o ked ala, a ne ka hoohiki loa ana ma ii ke keena nei, ua hooholo makou ma ka hebedoma ka hookaa, i mama ai ka hookaa ana a ka mea e lawe ana, a i maopopo mau ai ia makou, i kela a me keia hebedoma, ka poe i hookaa mai a me ka poe i hookaa ole mai, a ina ua hookaa me ka loaa aku o ka Palapala hookaa, he mea hoi e maopopo ai, ke ulu ae ka nele o ka mea heluhelu, ke okiia aku ka nupepa no ke kaa ole ma o na luna ae, alaila, no na luna ka hewa, aole no ka mea heluhelu, a ina aole io maoli no na luna ka hewa, alaila, e kaia ia mekou no ke oki ana aku i ka poe hook@ ole ma ii ka lakou nupepa.

                        J. E. BUSH.

 

Hale Kuai Wati Nui

HELU 1

No C. Ah Kau.

 

Ka oi o na mea Gula, na DAIMANA, na POHAKU MOMI makamae loa, na WATI GULA, na WATI DALA & C., na @ o kela a me keia ano, na lako wehi GULA a me DAIMANA, no KOMOLIMAM GULA a me DAIMANA, na WATI nunui ano hou loa e keia a me ko ia ano, na PUPANAPANA a me na lako e ae e pili ana.

            E hoomanao e na makamaka, o kela AH KAU no ka mea nana i hana na WATI a me na lako GULA oi ioa o keia Aupuni, a i kamaaina ma kona hale mua in oho ai ma Alanui Nuuanu Helu 37 mamua, a oiai ua hoolilo aku oia i kona kuloana malaila, ua wehe ae nei oia he hale hou ma Alanui Moi ma Waikiki iho o ke Keena o ka nupepa Elele, a oia no hoi ke Keens ooihana mua o ka Hui Alahao Hawaii.  E loaa no na mea a pau e pili ana i keia oihana me ka emi loa, a e hana hou ia na wait u me na lako gula me ke hikiwawe a me ke emi loa.  E hoouna ma ii na kauoha ma ka Pahu Leta Helu 268.

            E nane nui mai, a e ike ne oukou iho.  O na mea hou loa wale no i ike mua ole ia ma Hawaii nei.

                        C. Ah Kau.