Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 167, 8 April 1891 — Page 3

Page PDF (1.03 MB)

This text was transcribed by:  Joanne Ha'o
This work is dedicated to:  Joseph Kamae Ha'o (KS1939) & Dora Naumu Ha'o (KS 1940)

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

HE MOOLELO HAWAII

 

NO

 

KUALUNUIAOLA.

 

KE KEIKIKOA O KA MOKUPUNI O MANOKALANIPO--

KA HI'APAIOLE O KE KOA

I NA LA O KA NOHOALII

ANA O OLA KE ALII O

WAIMEA, KAUAI.

            Mahope iho o ko laua hoi ana a Waimea, hu ae la ke aloha iloko o Kahapula no kona wahi i hanau ia ai a me na makua.

            Nolaila, ma kekahi po, noi aku la oia i kana kane e hookuu mai e hoi oia e ike hou i ka maka o kona mau makua, no ka mea, hele mai ia ke aloha i na makua a papale i na maka.

            No keia noi a ua ui nei imua o kana kane, ua ae mai la no o Ola me ka i pu ana mai:

            A i hele aku oe ma kou alahele e kuu wahine, e akahele no na hookuia wale ia mai, oiai, eia oe la ua paa pono i ka huahua-a ia, a aole wale no oia, aka, he nui na manu e ake mai nei e kiko iho maluna o na pua o ka'u mahina.

            Nolaila, e akehele e kuu wahine, a e nalo no hoi ke aloha kane e imi hou mai ana a loaa ianei.

            I ka hiki ana mai i ka la e hoi ai o Kahapula e ike i na maka o na makua, ua malama ia he mau lealea, oia hoi ke kilu a me kekahi mau lealea e ae.

            Mahope iho o ka lu'u ana o na mea a pau o Waimea iloko o ka ha uoli nui, ua hemo ae la ka pili hooko'o a loko mawaena o Kahula a me Ola kana kane.

            A oiai ua kaikamahine ala e huli ana kona alo no kona home iu ano i ka waokele, ua ukali pu aku ma kona ehu wawae he nui a lehulehu o ko laua mau makaainana, no ka mea, he aliiwahine oia i aloha nui ia iloko o ia mau la.

            Ma keia hoi ana a Kahapula, aole kana keiki i hoi pu aku me ia.  no ka mea, ua au'a iho no o Ola i ke keiki e noho pu iho no me ia, a o ka wahine hookahi no ke hoi aku no ka uka o Pe'ape'a.

            Hala ae la kekahi mau anahulu, aole nae i hoi hou mai o Kahapula o like me kana i olelo iho ai i kana kane, e hele ae no au e ike i ka ma ka o na makua o kaua a hoi mai no.

            Na keia wahi kaua e ka mea heluhelu e manao iho ai, me he mea ala, ua a'e kahu hou ia aku la paha ua kaikamahine ala, akahi okoa ka nalo o na maka, poina ke aloha mahope nei.

            Aka nae, mai kalele-muku kaua, a na ke au o ka manawa e hoike mai, ina io ua hihia ka umiumi i ka punia a ke alii.

            Iloko o keia mau la a Kahapula e noho nei i ka nahele aloha o Pe'ape'a, a he oia mau no hoi ka noho ana o Kualunuiaola me kona makuakane alii.

            Ua hone ae no ka manao o ua keiki nei e imi i kona makuahine, aka nae, ua lilo i mea ole, mamuli o ka au'a mau ana aku a kona makuakane.

            No ka mea, wahi a Ola i kana keiki, ina no ia ua poina ia oe ke keiki a me a'u ke kaue, e noho mai no kaua, e nana mai no oe ia'u a peia hoi au ia oe, a hiki i ka wa a ko kaua mau aumakua e lawe aku i kekahi o kaua.

            Ina owau ke lawe mua ia o kaua no ka mea, ke iho aku nei ko'u mau la e napoo ma kela aoao o keia ola ana.

            Alaila ka hoi ea, nau no e malama iho na makaainana o kaua, no ka mea, he kanaka koa oe a me ka maka'u ole, a ma ou ala auanei e ola ai ko'u inoa ma keia ola ao.

            Nolaila, o ka'u makemake wale no ia oe i keia manawa oiai ke ola me a'u, e a'o oe i ke koa a nui ka ikaika i paa ka aina, e ike i ke kanaka nui a me ke kanaka iki, no ka mea, eia kanaka o Kauai nei la ua kaulana i ka paakiki.

            I ko Kualunuiaola lohe ana i keia manao o kona makuakane, ua kuiike loa ia me ka pana ana a kona puuwai, nolaila, aohe ana hoole ana, he kunou wale no, a panai aku la oia me na huaolelo o ke aloha makua penei:

            E kuu makuakane aloha, aole pa ha he mea hiki ia oe ke olelo mai e like me ia, oiai, he mea maopopo ole ka manawa o ka make e kipa mai ai i kekahi o kaua, a oiai hoi, owau o kau keiki nei ka mea i oi ae mamua ou e kuu makuakane, nolaila, e kakali aku no ka manawa o ia haawina e hoea mai ai i o kaua nei.

            Ua hookuu ae la keia mau kukai ole ana a laua, a o ka manaoino ilo ko o ua alii nei o Ola, no keia loihi loa o kana aliiwahine no ka uka iu ano o Pe'ape'a, oia wale no ka manao nui hookahi a loko o kona puu wai e hoona-ku hele ana i kona nui kino.

            I ka hala ana ae o kekahi mau la li'u wale ma ia hope mai, ua kua haua aku la ke alii o Ola i na makaainana a pau e noho ana malalo o kona leo, e pii i ka nahele i laau no ke kukulu ana i hale a'o no kana keiki, ma o-ihe ana a me kekahi mau ano e ae.

            Ua hookoia keia manao o ke alii e na makaainana, mamua o ke kani ana o ka moa-kualua i ka wa wehwehe'na kaiao wale.

            Oiai na elele aha'i olelo e kalahele ana ma kela a me keia wahi, e haalele ka poli o ka wahine e i a ka naka o ke alii, e ala e pii nui iuka i ka nahele i laau hale no Kualunuiaola, e wiki o-i puka oie mai ka la.

            I ka lohe ana o na makaainana, ua moe like aku la kaoo no ke kuamoo nui e huli pa-pu mai ana ma ke kua, a i ka huli hoi ana mai i ke ahiahi, ma ka pakahi laau a ka mea hookahi, i ka nana aku, hewa i ka wai ka nui o ka laau.

            Aole i pau.

H. P. K. Malulani.

            HE LOIO a he hookapeke olelo ma ke Kanawai.  E loaa no au mai ke kai hawanawana o Kawaihae, e hoene ana me ipo la, a Hamakua au i ka la'i o Kukaiau ma ke alo o na pali.  E ohiia no hoi na aie me ke ku i ka eleu a me ka puahiohio.       Nov 8 '90 d-1y.

 

Olelo Hoolaha.

            Ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau i aie ia C. I. HIRAM i make, e hookaa koke mai i ko lakou aie ia MRS. C. I. HIRAM, a i ole ia, ia D. DAYTON.  O na poe a pau e hookaa ole mai ana a hala na la he 30 mai keia la aku, e hoopii ia no lakou e like me ke kanawai.

            MRS. C. I. HIRAM.

Haimoeipo, Honolulu, Oct. 8, 1890.

            3ms--d.

 

$5.00 MAKANA.

            E loaa no ka Makana maluna ae i ka mea nana e hoihoi pololei mai i kuu Lio kane hulupala, lae kea, he keokeo kona mau kapuai a pau i hoailona ia ma ka uha hope akau H. E. loaa no au ma ke Alanui Liliha.

            Wm. KAAUWAI.

Honolulu, Mar. 26, 1891.        5ts.-d.

 

OLELO HOOLAHA.

            E ike auanei na mea a pau, owau o Mr. Wiwi, ka mea naua i ka ka upena a Mr. Kaulahea.  Ua kali au iaia i na pule eha i hala aku, mai ka paa ana a hiki i keia la.  Ko kauona aku nei au e kii koke mai i keia upena, iloko o na la he 15 mai keia la aku.  A ina e hala ka manawa i haiia maluna ae, alaila, e lilo loa ia'u keia waiwai ma ke ano he uku no ko'u hana ana.  O na lilo hoolaha nupepa a pau, maluna no ia o ka mea nana ka upena, ke kii mai i ka la i ha'i ia ae la maluna.  Me ka oiaio,

            MR. WIWI.

Honolulu Iwilei 30, '91.          160-d3t

 

PAPA KUHIKUHI O KA HUI ALAHAO A ME AINA O OAHU.

E HOOMAKA ANA MA KA LA 25 O OKATOBA, 1890.

MANAWA HOLO:

                                    A.M.    A.M.    P.M.    P.M.

Haalele ia Honolulu    *6:15   8:15     1:45     4:30+

Hoea ma Honouliuli    *7:15   9:49     2:49     5:28+

Haalele ia        "           *7:45   10:51   3:51     5:50+

Hoea i Honolulu          *8:40   11:55   4:55     6:45+

*          Lapule wale no.

+          Poaono wale no.

            Oct. 21, 1890  tf--d.

 

Keaka Hana Mana  !

Nui ka ike, Nui ka Mana, Nui ka Eleu.

Ma keia ku ana mai nei o ka Mokuahi Auseteralia i hoea mai ai he--

Elua Pake

            i na Hana Keaka Loea a Palamimo loa.  O kekahi o laua he Keiki wale no o 13 makahiki a oia aku no ko laua oi.  I keia po Poaono iho a me ka po Poakahi ae laua e huai pau mai ai ma ka--

Hale Keaka Pake.

NA HANA MANA,

NA HANA PALAMIMO

NA HANA PALANEHE

NA HANA POOKELA.

            @E hele nui mai.  He hapalua dala wale no ka uku komo, alai la, ike i ka Po Le'a o Halalii.  Mai poina aia ma ka--

Hale Keaka Pake

2ts-d.               ALANUI MOI.

 

HALE HANA WAI MOMONA WAI ANIANI.

HARE MA NA ONA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . HELU 81, ALANUI MOI.

            Ka poe wale no nana e hana nei ka                 WAI OOMAEMAE KOKO KAULANA, oia hoi ka

Saseparela

a me ka

Wai-Hao.

Na Wai Momona Awapuhi, Saseparela, Lemi, Wai-pipii, Soda maoli, Sida Kamepena, &c.

Mutual 330--Telepona--Bele 298

            @  E hooia ia ana ka maemae o na wai a pau.  E hooko ia no na kauoha a pau loa mai na Mokupuni mai a me ko ke kulanakauhale nei.

            Mar. 15, 1891. 148 d--tf.

KA HUI KAA ENTERPRISE.

Ua kukulu ae nei au i kekahi HUI KAA Eleu ma ka aoao iho o KALAKAUA HALE ma Alanui Kalepa.

Ma ka Huina Hoolulu Kaapio Helu 13.

O na kauoha a pau e hoouna ia mai ana ma ke TELEPONA mai na makamaka mai ma na wahi a pau o ke kulanakauhale nei, e hoo ko koke ia no me ka piha eleu o ka uwila.

E Hoao i pau Kuhihewa.

WALLACE JACKSON,

Luna Nui.

TELEPONA BELE HELU. . . . . . . . . . 113

MATALA  -- . . . . . . . . . . 690.

 

Hoolaha Hookapu.

            Ke hoike ia aku nei ka lohe i na ano kanaka a pau loa.  Ua hookapu loa maua i ko maua mau Apana Aina ekolu i kapaia o Kalaheo, Kahaleula a me Puuoihala, no lakou na eka 202 e waiho la ma ka Paa, Kailua, Koolaupoko, Oahu, i hoolimalima ia e maua mai ia Keleau (w) mai.  Nolaila, ke papa loa ia aku nei na holoholona o kela a me keia ano, aole e hookuu wale ia maluna o ua mau Apana Aina la, a o ka mea a mau mea paha e kue ana i keia, e hopu ia no e maua, a i ole ia, e ko maua mau hope paha, a e hooko ia e like me ke kuhikuhi a ke kanawai.  O na poe a pau e makemake ana e komo iloko o keia Hui, e pono lakou e hele mai e hui pu me Mrs. C. I. HIRAM, a i ole ia, me DAVID DAYTON, a i ole ia KUKA.

            Owau no me ka haahaa.

            MRS. C. I. HIRAM.

Honolulu, Oahu:  Oct. 8, 1890.         3ms-d.

 

NO KA POE MAKAIKAI MA KA O. R. & L. Co. MA KA I'A HAMAULEO O EWA.

            O KA POAONO KA LA KUPONO no ka hele ana, oiai e haalele ana ke kaa i kahi hoolulu ma Kuwili, Honolulu, i ka hora 1:45 P. M. o na Poaono a pau.

            No ka auhau, aohe olelo ana, he hookahi wai o ka like, mai ka liko a ka laele.

            @OLA HOI, HE--50 keneta, hiki i Manana a hoi hou mai--7@ keneta, hiki i Honouliuli a hoi mai.

            O keia ka manawa pono o la'i ai ka holoholo hoohala manawa me ka hana ana i na ea oluolu maikai, no elua wahi keneta wale@o o ka mile.

            1m-d    Oct. 8, 1890.

 

Ka Hui Uwati Kaleponi.

            Na uwati gula o waho, hoopiha ia, me na mea hana o loko, o ka hana uwati kaulana WALTHAM, no $80 o ka uwati hookahi, ma ka uku palua dala o ka pule hookahi.  E kipa ae io--

            A. J. SCHREIBER--Agena

Alanui Hotele, malalo iho o ka Hotele Alonetona.

 

Waiwai Haule.

            Ma ka la 23 o keia malama, ua haule ia kuu EKE ILI paalima, mawaena o ke Alanui Likelike a me Waikiki, he eke eleele.

            Aia iloko o keia eke, he wahi eke uuku kekahi, me na waiwai makamae, a pela pu me ke eke Ili nui, aia iloko o ua eke ia he mau holoku kekahi.

            O ka mea e loaa ai a hoihoi mai ia'u e loaa no ka uku makana kupono mai a'u aku.  E loaa no au ma Haimoeipo.

            MRS. ALOALOUA.

            Mar. 27, 1891.             1w-d.

 

Olelo Hoolaha.

            Ua makaukau ka mea nona ka inoa malalo iho, e hana i na POHAKU PUNA ELEELE a me na pohaku e ae no na pa kupapau a me na kahua kukulu kia-hoomanao.  O ka poe makemake e waiho mai i ka lakou mau kauoha me Ioane Akina

            J. BOWLER.

            Sept. 22, '90.  d--1y *