Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 168, 9 April 1891 — Page 2
| This text was transcribed by: | Keoni |
| This work is dedicated to: | Winnie K. Rivera |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
MA KE KAUOHA.
Ua hookohu ia o PHILLIP M. dAVIS i keia la, i luna e hopu i na holoholona auwana wale ma na alanui aupuni mai Kamoiliili, Uwapo ma Kapiolani Paka, a e komo pu aua ke a'anui Puowaina a me na Aina Aupuni hoi kekahi ma ma noa a me Kawelo, Honolulu Oahu.
C.N. SPENCER.
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, April 9, 1891. d6t@
KUAI O KA AINA AUPUNI E KOKE ANA MA UWAPO HAALILIAMANU
Ma ka Poakolu. Mei 6, 1891, ma ke komo ana aio o Aliiolani Hale. ma ka hora @2 awakea e kuai ia ai ma ke kudala ke kahi apana aina aupuni (aina wai) ma ka aoao Ewa makai o ka uwapo Haalilia manu. Alanui Moi, nona ka ili he 67,100 eku oi iki a emi mai paha.
He $300 ke koho hookumu aku ai.
C.N.SPENCER,
kuhina kalaiaina
Keena Kalaiaina, Apr. 3, 1891. 3ts-d.
I kulike ai me ka Pauku @ Mokuna XXXV o na kana@ o 1888, ua hookaa wale ae au i keia la i kekalii pa pohaku hoopaa ana i na helehewa ma Waikapu, Maui. ma kekahi apana aina ma Waika@, ma ke awawa o Waikapu, a he aneane @00 ia mai ke alanui aupuni aku e @le la i Wailuku, mokupuni o Maui.
C.N.SPENCER
Kuhina Kalaiaina.
I kulike ai me ka Pauku 2 o ka Mokuka XXXV o na Kanawai o 1888, ua hoohohu aku au ia MR. E.B. FRIEL i keia la i Luna Pa Aupuni no ka Pa Aupuni maluna ae.
CN. SPENCER
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina. Apr. 8 1891. 3ts-d.
$500 UKU MAKANA $500
E ukuia no ka makana o $500 i ka mea e noike mai ana i ka mea e alakai ai a leaa aku a me ka hoopai ia ana o ka mea a mau mea paha nana i puhi ka hale o HON. A. Rosa i ke ahi ma ke kakahiaka o ka la 10 o keia malama.
CHAS.B. WILSON,
Hamuku.
$250 UKU MAKANA $250
E uku ia no kekahi makana o $250 i kekahi mea e haawiana i na hoike e alakai ai i ka hopu ia a me ka hoopai anao ke kanaka a mau kanaka pahi nana i hana na aihue iloko o ekolu pule i kaa hope iho la.
C.B. WILSON.
Hamuku.
Keena Hamuku, Mar. 12 1891
$100 UKU MAKANA $100
E haawi ia no ka uku makana he $100 i ka mea e lawe mai ana i na olelo e hiki ai ke alakai a hopu ia a hoopai ia ka mea a mau mea paha i aihue mai kahi aku o Geo L. Dall, ma Alanui Kula a me Lili@ ke eha mau moa kane hakaka, ma ka op o ka la @ o Mar. 1891.
C.B. WILSON,
Hamuku.
Honolulu, Mar. 12, 1891. 154 d-15ts.
KA LEO O KA LAHUI.
JNO. E. BUSH.
Lunahooponopono a me Puuku.
POAHA, APERILA 9, 1891
NA LUNA AUPUNI I HELE I NA AINA E.
Aole i pili ko makou manao hoohalahala a hoahewa i na Luna Aupuni i hele i na Aina E, ina ua hoouua ia lakou e hele a hana i kekahi hana pili aupuni. he mea maikai wale no ia, a he kupono ke dala o ka lehulehu ke ukuia no ua mau hanaila; aka, no na hana hookano wale a na Luna Aupuni haole a kakou no e ike maka mau nei, he lili ko makou manao. A oia lili. he lili kupono, a oiaio loa.
A e like me kela hoohalike i panola ia aku no Kakou pakahi iho, he mea oiaio loa. aia iloko o kakou pakahi kela kanawai, he kue loa i na kauwa hana pono ole a kakou, a he hoihoi ole loa maoli no ke kupono ole ka lakou mau lawelawe ana no kakou iho. oia loina pili ia kakou pakahi, ua pili no ia ia kakou ma ke ano Hui a Lahui. a Aupuni hoi.
Nolaila, ke pahola aku nei makou imua o ka lahui a ke hoomalamalama aku nei hoi i keia kumuman@o pili pono i na Luna na na e ai hookano nei i ke dala o ka lehulehu, e haliu wai, a e koomaopopo @ho, he hana kupono ole na kekahi Luna Aupuni haole, @ona ohi wale i ke dala o ka lehulehu, oiai oia o hele makaikai, a hooluolu paha nona iho ma na aina E.
Eia no hoi kekahi. Ua manao no makou, o kekahi o ko kakou mau Luna Aupuni o noho mau nei, he kupono lakou e ukuia ma ka manawa hana, aole ma ka uku makahiki.
Ma ko makou hakilo ana, a me ka hoomaopopo kui'o maoli ana iho no hoi, ua ike makou, ua lu wale ia ke dala o ka lehulehu i kekahi mau Luna Aupuni e kakou, me he mea la he manawalea wale no. A no ia mea, ua ulu mai iloko o makou ka manao, e nana pouo i keia ano hana e hoomauia nei, a e makaikai popo hei, ina paha he kupono a kupono ole paha ua ano hana mau la.
Aole i pau.
Ka Oihana Ilamuku.
O W. C. Paka, ka haole i noho loihi ma ka Oihana Ilamuku o ke Aupuni Hawaii nei; a ua kamaaina ka lahui no ia Luna Aupuni. I kona pau ana, ua noho aku o J. H. Sopa ma ia kulana; a pau hoi oia, noho aku o J.L. Kaulukou; a pau ae oia, o J. H. Sopa hou aku; mahope mai ona, o C Hapakini aku; aole no hoi i ulu iho ka limu oia Ilamuku, panee aku nei, a noho aku la o C.B. Wilison ma ia kulana hookahi.
Iloko o keia mau Ilamuku mahope maio W.C. Paka, o J.L. Kau lukou o lakou ka mea i oi ae ka maemae o ka lawelaweia ana o ka oihana, koe wale no kona hoohemahema ana i ka oi o kana peni i ka la 30 o Iune 1887. A o na Ilamuku mahope mai, iloko o ko laua au i hu ai ka opiuma a lilo i Poi, a i Luau, a i Uwinihapa.
A i ke au hoi o keia Ilamuku hou, lole ia ka ilikona o na ope'a o ka Oihana Makai, a helu pono ia ka nui o na ukulele a me ka ukupapa, a kaupaona ia hoi ke ko'iko'io na pohaku, o na hupo puni wale ake oihana, makee ole iho i ke kapu me ka laahia o ka maluhia o ke kino; a o ka @oe ano naauao a makee hoi i ko lakou maluhia kino, kai hoole aku. a olahani like ae la e waiho aku i ka hana, me ka ae ole e hehi ku ia ke kapu o ko lakou mau poli. Koe wale no ko ka poe hupu haalele loa.
No ka poe i ae ole i kela kauoha e helu ponoia na limukala o ko lakou mau kahakai pali kapu, e kela Kauka o hea la, no lakou ka makou mahalo, a me ka hoomaikai nui; no ka mea, he poe lakou i hoike ae i ka manao makee, a me ke ano kanaka ua loaa na noonoo kanaka makua ana.
E na hoa a me na makamaka o ka oiwi ponoi, e makaala pono oukou, aole e ae wale aku i na kauoha kanawai ole a na Luna Aupuni.
Na Komite Imua o ka Loio Kuhina.
Ma ka Poalua nei, ua hiki kino aku la imua o ka Loio Kupina, kekahi mau Komite, ma ka aoao o ka Lahui.
I na Komite imua o ka Loio Kuhina, ua ninau mai ka Loio Kuhina i ke kumu o ko lakou hiki ana aku imua ona, a ua pane ia aku ka ninau a ka Loio Kuhina e na Komite, ma o J. Kanui la, me ka waiho pu ia aku he mau ninau imua ona, a nana e pane mai.
1. He kanawai no anei kekahi e ae ana e huli wale ia ke kino o ke kanaka?
2. He Rula no anei kekahi i ae ia iloko o keia Aupuni e hana ia pela?
3. Mai ka puu kala hea ae e uku ia ai na lilo o keia hana?
4. Nau anei i kauoha e hanaia na makai e like me keia e ikea nei, ka huli ia o ko lakou kino?
Ma keia mau ninau a pau i waiho ia aku imua o ka Loio Kuhina, hookahi no pane, oia hoi: Aohe kanawai, aohe no he rula, aohe no au i ike i keia mea, aka, e pono au e ike i keia mea mamua o ko'u hoike piha ana aku i ka'u pana ia oukou.
A nolaila, apopo alaila hele hou mai oukou ianei, aka, aole no au i manao ua pono keia hana, ua kue maoli no keia hana i ke kanawai.
A ua hoi mai na Komite a ka lahui.
AHU KUPANAHA A KA LA I MANA.
Mr. Lunahooponopono;
Aloha oe:--
E oluolu oe e hookomo iho ma kahi kaawale o kou kino lahilahi i kela mau huaolelo e kau ae la maluna; oiai hoi, aia ma ka la 6 o keia malama e nee nei me kana mau hana, ua hanaia kekahi hana kupaianaha loaimua o ka Oihana Makai o ke Aupuni Hawaii, ma o ko lakou nana ia ana e kekahi o na Kauka i hookohu ia e ka Oihana Makai, a i hoakaka ole ia hoi kona uku ma ka Bila Haawina o kela Kau Ahaolelo aku nei i hala.
Nolaila; mahalo o keia nana ia ana o na makai ku mau o ke kulanakauhale o Honolulu nei, na olohani iho la na sela o ka moku Aupuni, a oia ka mea i ike ia aku; aka, ma ko makou hoomaopopo ana i na kumu o kela olohani ana o na sela o ka moku Aupuui, ua ike maopopo makou he mau kumu kupono i'o no a me ka maikai loa ma ka aoao o na sela oka moku Aupu ni ka olohani ana.
Oiai hoi, o keia mau sela, aole lakou he mau kilinahana; aka, he mau sela kahiko loa lakou i maa i ka alo ana i na kai anu o Alika; a oiai hoi, ua noho lakou maluna o keia moku Aupuni no na makhiki loihi me ka paewaewa ole; a he mau sela hooko kauoha lakou me ka pololei loa; oiai hoi ko lakou mau kapena mua i maa i ka alo ana ia mau kai o ka Oihana Aupuni.
Aka, i ko lakou hoonee ia ana ae nei mai ua moku Aupuni nei, ua lilo iho la ua poe sela punahele nei ia lakou nei i mea hoowahawaha; nolaila makou i puana ae nei i keia mau hua e kau ae la maluna: "Ahu kupanaha a ka la i Mana."
Eia kahi mea apiki loa i na kapena o ua moku Aupuni nei o keia wa, ua ae no na sela kahiko o ka moku Aupuni e nana ia lakou e ke Kauka me ko lakou uku ole i ka hookahi dala ($1.00) a ina hoi lakou e nana ia aole lakou e ae ana e @ehe ia ko lakou wahihuna; oiai hoi, he wahi kapu loa ia mai kahiko loa mai, oiai ke Akua i hana ai i ka lepo a lilo i kanaka, ua noho ke Akua e noonoo a ua hooholo oia e hoohiamoe i ua kanaka nei ana i hana ai i mea e kohu ai kela wahi huna ana i hana ai i ke kino o ke kanaka.
Nolaila; ua hana Oia i wahine i mea e ku ai i Kona ano iho; ina e nana pono ia kela manawa a ke Akua i kahea mai ai i ua mau kanaka makamua nei ana i hana ai; aia hoi, e ike pono ia no e na mea a pau lea i hookaakaa ia ko lakou mau maka; ua huna laua i ko laua wahi huna; aole laua i hoikeike wale; oiai e noho ana no laua i ke au o ka pouli; aka, ua naauao laua ma kela wahi; ua palulu laua i ka lau Piku.
A pehea hoi keia? Ehoikeike wale no anei hoi imua o ke Kauka me kona ano keonimana ole?
manao makou he mau kumu ku pono io no kela a ka makai i olohani ai pehea e nana mai ana oukou e ka Lahui i ke kupono a me ka ole, a na oukou ia e puana mai.
ua lawa au maanei, me na keiki oniu hua metala ko'u welina, a me ka Lunahooponopono ko'u aloha.
Owau no me ka haahaa,
J. K. Keawe.
Honolulu, Oahu, Aperila 8, 1891.
NU HOU KULOKO.
Ke kahea ia aku nei na lala a pau o ka Hui Aloha Aina, e akoa kou ae ma ka Hale Halawai o Mau nakiekie, ma ka Poaha ae nei, Aperila 9, hora 9 A.M. Ma ke kauoha.
Aperila 8, 1891. 2ts-d.
Na kahi eueu Sribano ka eha o keia la.
Maiki ke ola kino o ka Moiwahine Kanemake, i keia mau la e nee nei.
O ke kuhinia, momona a me ka ono, aia no ia ma ko'u aoao 4. Ke wali hoi ia oe.
I k@ia la e ku mai ai ka mokuahi Mariposa mai Kapalikiko mai, keloaa ole i na kuia o ke alahe@e moana.
Ke linohau, a hoomaemae hou ia nei na wahi paluhe o ke alanui Beritania i keia mau la. Oia ka hana ana.
Hala mai la oe, pehea aku la kela? Ole ka nana, nono no ia me kona kuleana, hele no au me ko'u. Hewa ia la.
He 40 ka nui o na aoao o ka Buke hou nona ka inoa ke Ki Gula J.M. Poepoe, he pahee aku koe i ka welowelo.
O ke kumu ka o ka eepa ana o ka uwila i ka po Poalua iho nei, aole no Aperila fulu, aka, no ka eepa o ka hana a ka wai i na paipu hao wai.
Mai ke kakahiaka no hoi a aui ka la. piha pono ka 12 o na manu i make i ko makou keiki popehi manu, i ka Poalua iho nei, a i nehinei, he 6. Laki.
Ua eha au i Ka Leo o ka Lahui, wahi a kekahi ipu olelo i hoopu-a ae ai i kela la aku nei. Aohe no keia he hana, he hua'i-pau maoli no i na nihoniho. Aloha no.
Nunui ka i'a kula i loaa aku ia Kapuupuuakamokuha i ka Poakolu iho nei ma alanui Beritania, oiai e hana ia ana ka puka o ke paipu wai aupuni. Laki no ua kanaka.
I keia Poalima ae e hiki mai ana Aperila 10, he huakai nui ka ka Moiwahine Liliokalani e kamoe aku ana no ka ulu niu o Poka-i; no ka hauu ana i na ea oluolu oia huli o Kakuihewa.
E na keonimana, he mea menemene no makou ka lohe ana i ka olelo a kekahi Kauka no ka mea e pili ana i kekahi kanaka Hawaii, oiai ua ike oia i kona wahi huna, a ua lilo nae i mea kamailio nana; nolaila e hoopau oe i kela.
Ua loli ae nei ka nana ia ana o na makai, mai ke olohelohe a ka hume malo, iloko o keia mau la e hoonawele nei.
he mea pono i ka Ilamuku e hoopau loa i kela ano hana ana, o ka hu'e-pau i ke kino'o ke kanaka, oiai, he hana kanawai ole ia, a he hana rula no hoi. Ua kapu ke kino o ke kanaka aole e huli wale ia, o ka mea ku-e i keia, ua a'e oia i ka maua o ke kanawai.
Ua heo aku no ka Ipuka Gula o Kaleponi, ke Kakauolelo Elua o ka Aha Kiekie, Mr. J.H. Reist, a ua waiho iho oia mahope nei, @he hoapili he wahine, a he mau hua mai ko laua mau puhaka mai. O ke kumu o keia kaawale, wahi a ko makou lohe, he maikai ole ka neho'na me ka ohana.
I kela la aku nei i hoea mai ai kekahi waapa mai Kahului mai i o kakou nei, he 4 kanaka, 1 hapa Tahiti, a he 1 haole. O ke kumu o keia aa ana mai e holo no Honolulu nei ma ka waapa, a haalele ae la ke alanui maalahi, ka mokuah, Kalaudine; no ka nui ka o ka eha o ka naau o kahi haole, oiai, ne noho kino wale no kai o, eia i Honolulu nei ka uhane, ke ola, u me ka ii ni pau ole a ka puuwai, ke aloha kakia i ka iwi. Pakele no ka hulu o ka manu koraka mai pau i ka ako ia, e ole ko miki e ana mai nei. oia ka rula.
Na Komite La Kulaia
O na Komite o ka la 28 o Novemaba 1891, e hoolaha ia nei ma ka nupepa Ka Leo o ka Lahui, ke p@loai ia aku nei, e hoolauna mai me ka Puuku, a e kuka pu no na hana e pili ana i ka La Aloha Aina o ka Hawaii Ponoi. E loaa no makou ma kahi pa'i o Ka Leo i na la a pau, koe ka la Sabati. (Poaono).
HOOLAHA I KA POE MAKEMAKE I "KA LEO."
Ma keia hope aku ke hoolaha ia aku nei, e kii aku ka poe makemake i ka nupepa Ka Leo i na Luna e lawe nei i ka nupepa, oia hoi o
J. Kahaleluhi
Geo. Kanikau
T. Kapualei
J. Kaneaiakala
Parao
John Samoa
Jno. E. Bush
Luna Hooponopono.
Olelo Hoolaha.
O ka mea nona ka inoa malalo ae nei ke papa a ke hookapu loa aku nei oia i na mea a pau loa, aole e hele a lawaia ma kuu Loko o Apili a me ka muliwai, e w@iho la ma Kalihi--kai; ua kapu no hoi me na holoholona, aole e hele wale maluna o ka aina, oiai na lilo mai ia Loko a me ka muliwai a me ka aina pu ia'u ma ka hoolima'ima, mai a Kale Luka mai, no na makahiki he umikumakahi i koe mai keia la aku. A na hoonoho aku au ia S. K. Hookano, i Luna Nui, a nana no e malama, e hoopii i ka poe a pau e kue ana i keia Olelo Hoolaha.
AH TIKA (Pake.)
Apili, Kalihi-kai, Oahu, Apr. 8 lmd.
OLELO HOOLAHA.
Ke hai ia aku nei ka lohe i na kanaka a pau, o kela ano, keia ano, ua kapu na ko'a HEE @ Koaiki a me Kaaiape iloko o kai Oneuli, aole e holo ka waa me ke kanaka a o i ka hee, o ka mea kue i keia olelo hoolaha, a loaa ia'u, e hoopii no au ma ke kanawai o ka aina.
M. Kaleoikaika.
Waikane, @aki 31, 1891 2ts-d.