Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 174, 17 April 1891 — Page 1

Page PDF (1.00 MB)

This text was transcribed by:  Toni Lynne Kaefferlein
This work is dedicated to:  Bernd Kaefferlein 42years

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

BUKE II.   HONOLULU, APERILA 17, 1891.   Helu @4

 

HE NANEA PAHAOHAO

-:  NO :-

TAUSANI

- A ME -

Saribano.

 

 Ka wiwo ole hoi o na wiwo ole - Ka Poai honua kunukunu ole - Ka mea hoi nona na lima i ale aie ai ke ao holookoa.

 

 I ka pau ana o keia mau huaolelo a ua luahine ala, ua kukuli iho la oia ilalo, puili ae la kona mau lima mamua o kona alo, leha ae la na maka iluna, a luai hou aku la kona mau lehelehe i keia mau huaolelo, penei:

 "Titiau, titiau, parei, pareina ku, i nihoniho puhe nao."  Ma ka inoa o kuu Akua, ke noi nei au o malaia kuu uhane e kela a me keia mea i like me a'u nei ke ano.

 I hakalia no i ka pau ana o keia mau namunamu ana a ka luahine, o ka ialau koke aku la no ia o Saribano i ka pahikaoa a oki ae la ma ke poo o Kaukani, pa no lele ke noo i kahi e.

 Ia wa no i kahea aku ai o Saribane i na kanaka he 30 ko lakou nui e hele mai e kanu i ka luahine aikanaka.

 Ae, wahi a na kanaka i pane aku ai, a iloko o na minute pokole wale no ua nalo aku la ua luahine ala, uhi ka lepo pau ka oe hana.

 Ia wa i kukuli like mai ai ua poe kanaka ala imua o ka kakou kamaeu Saribano, a pane like mai la penei:

 E ola mau loa oe e ka opio i ke akua, o oe ka hoopakele e ke ao nei, ka lima kokua kokoke i makaukau mau no poke liilii ana aku @na hana ino a lapuwale maluna o ikeia ili honua.

 Ia wa no i noi mai ai ua poe ala, i kuke hoi au nau, a o ka kekahi hoi, i kuene hoi au, a i kahulio au, a pela wale aku ke kohokoho ana a ua poe kanaka nei.

 Ua hooko aku la keia i na noi a pau, a o ke kanaka hope, ua pane mai la oia penei:

 Auhea kuu pu au i haawi mai ai na'u, oiai ua ko iho nei kou makemake, a ua make hoi ko enemi au i pule ae ai ia'u.

 Auwe!  O oe no ka paha ia e kuu akua Azelo, ka mea hoi nana i hooko pono mai i ka'u mau kauoha a pau i waiho aku ai?

 Ae, owau no keia e kuu alii, owau no ia e ku kau la imua ou, wahi a ua kanaka aia i pane mai ai.

 Heaha la hoi, ua ike maka iho nei i ke ko pono o na mea a pau, nolaila e hooko au i ka mea a kou waha i olelo ai.

 Lalau ae la ua Saribano ala i ke kaei o ka pu ana, weha ae la i ka pu a haawi aku la i ua kanaka ala me ka pane ana aku:

 Eia ka pu, a e lawe pau, a e hana e like me kou makemake, a e hoomanao nae oe, owau o Saribano ka mea nana aku kena pu, he pu hooilina kena, ia oe hoi, lilo.

 Ia wa no i lalau mai ai ua kanaka ala i ka pu, pe'a aa la na lima i ke kua, o ka hiu aku la no ia nalowale.

 Ia, manawa na ku iho la o Saribano ala me ka noonoo ana i kana mea e hana ai, a liuliu iki pane iho la oia iaia iho penei:

 Ua make kuu enemi, ke kumu hoi o ko'u hiki ana mai i keia wahi nei, nolaila, e hooko au i kana mau olelo i kauoha mai nei ia'u.

 Ia wa, ua huli ae la ua Saribano ala, a ike aku la keia i ke ku @ei o ke kanaka malama hale, ni@a aku ka keia:

 He manao anei kou ia'u e ke kanaka?  Ina peia, ano ka manawa e hoike mai, a e hooko no au, ina he mea hiki ia'u ke hana.

 Eia ko'u manao e ke alii, wahi a ua kanaka ala.  Ua makaukau ka hale aniani nou e noho ai, a i hakalia wale no ia oe a hoi aku, ai, oi o oe ka moi o keia aupuni.

 Aia pu no hoi malalo o ka ikaika a me kou mana kupua makou a pau e noho kauwa nei, a ina he mau makemake a manao paha kekahi ou, e hoike mai ia'u a na'u ka hana ana.

 Noho iho la ua Saribano nei a liuliu pane aku la:  Aia mahea la ka rumi o kela kaikamahine nona ka inoa o Uwila, ua ike no anei oe i kona rumi?

 Ae,ua ike au, aia maluna i ka hale ekolu, ma ke kihi Hikina o ka hale, o ka rumi helu ekahi no hoi ia i ka nani, he momi a me ke daimana na mea a pau.

 Aia pu no hoi maloko o ua rumi ala, he punawai auau no ua kaikamahine ala, a e pohai mau ana he 11 mau manu makapaa maluna o ua punawai ala, me ka himeni mau ana i ka lakou mau mele nani loa.

 E hiki ole ai hoi i kekahi mea ke ku malie a hoolohe, oiai, i ka wa e lohe ia ai ka leo o keia poe manu e kani ana, e maule no auanei ia mea.

 Ua hoolohe malie ia keia mau mea a pau e ka kakou puhi olali Saribano, a i ka hope loa, ua pane aku la oia i ke kanaka:  Mahalo i kou lokomaikai, a o ka'u ia oe, e hele kaua i kuhikuhi mai ai oe i ke alanui e hiki aku ai ilaila, malia aia ilaila ka iini.

 

He Moolelo Nanea.

No ke

Kamaliiwahine Laulie.

Ai ole

HE NANEA KAMAHAO NO KA HULU GULA O KIBERIANA

 

He Kaao kahiko no Helene.

 

MOKUNA IX.

 

 Ua wikiwiki loa au ma ke kamai lio ana, no ko kapa ana mai nei hoi paha kekani ia'u he lapuwale a he hoomakaleho i ko kaikamahine a'u i ike ole ai.

 O! ua ike mai nei no au ia olua e haiolelo pa ana, nolaila e kahi moo hoowalewale, @aha kau mau olelo i pelo aku nei i kuu kaikamahine?

 No kou ola a me kou make, wahi hou a ua nunui nei, e pane koke mai i ka haina o ka'u ninau mamua o kuu pepehi ana aku ia oe a make, i hiki hou ole ai ia oe ke hoo walewale i kekahi poe ma keia mua aku.

 Ua kamalio ia mai keia mau huaol@o e ua Godiaka nei me ka hehi pu ana iho o kona wawae iluna o ka ilihonua, a huila ae la ho kona mau maka keokeo i ka huhu, a o kona ano i ka nana aku, kau ka weli i ka mea akahi a ike i neia mea he pilikua.

 Mahope iho o ka naueue ana o ka aina o Roneki no kekahi mau minute, ua pio iho la ke kani ana o na mea kani o loko o ka halealii, a o ka poe e hula ana i kela manawa ua puliki aku la lakou kekahi i kekahi me ka piha maka'u, a o keia haawina hookahi no hoi i na holoholona o ke kula, nolaila pau aku la lakou i ka holo e pee malalo o ka malumalu o na laau a hala ae na minute o ka inaina o ua Godiaka nei.

 A ua hoomaopopo pu iho la no hoi o Kolana ua pii ke kai o ua nanui nei, nolaila aohe ana hana pono e ae iloko oia manawa, koe wale iho no ka hoomakaukau ana iaia iho no ke pale ana no kona ola, a wahi ana iaia iho:

 Pehea ana la au ke hakaka me oe, he hakaka pinepine no au mamua, aka i keia manawa iho nei ua waiho aku au ia lealea a'u, o ka'u ia e hopohopo nei o kuu hemahema i ka haalei ana i kuu puupuu wawahi punui.

 Iloko o keia manawa a Kolana e nalu ana iaia iho, ua pane hou mai la ua nunui nei me ka leo i ei aku i ko ka mua:  Ea, aole anei oe o pane mai ana?

 E hoonui wale no oe i ko leo @ ka palena pau hiki ia oe ke kamailio, aole ia he mea no'u e maka'u ai, oiai aole a'u mea i pelo iho nei.

 Ina pela e malama oe nou iho, eia mai ka make a Godiaka ka nunui i olelo mua aku nei ia oe e kena wahi lapuwale o ka aea hele ana mai.

 Me keia mau huaolelo pokole@, lele mai la oia maluna o ka opio me ka weliweli nui oiai kona kookoo apuupuu e niniu ana i ka lewa me he ena-makani la, a hoomaka iho la laua e hakaka me ka weliweli.

 I ka hauna laau mua ne a ua Godiaka nei hala, komo pu aku la iloko o ka lepo me he mea la ua oki pahi ia. a mamua o kona kaikai hou ana ae i ua kookoo nei ona iluna, ua loaa aku la kekahi maka o ua pilikua nei i kekahi puupuu a Kolana.

 Ma keia ku ana o ka maka o ua nunui nei, haalele koke iho la oia i ke kookoo ona, a hoomaka mai la e lele maluna o ka opio me ka holo pahu'a mau ana ma o a maahei.

 Aka no Kolana, ua ike oia i kana mea e hana ai, oia hoi-ka hoololi mau ana i kona kulana ma ka aoao maka-paa o ua nunui nei, a iloko o na minute helu wale no ua po ae la na maka o ka nunui Godiaka, pau mai ka maka akau a ka maka hema.

 Iloko o keia poino nui o kona hoa hakeka, aole ao oia i hooki i ka hakaka ana, aka hapapa mai la no kona mau lima elua me ke a@e ana e loaa mai o Kolana, aka nae he mau maka ko ua opio nei a kana e nana aku ana.

 Oiai ua moi nei e hoaa hele ana ma o a maanei, lalau iho la o Kolana i ke kookoo o ua nunui nei e ku ana, a me ia mea hamare aku la oia ma ka lae, aia hoi haule pahu aku ke kino nui o ua Godiaka nei ilalo, haika ka waha kaka ua wawae.

 Naueue ae la ka halealii mai ka papahele a hiki iluna i kanopoku ma keia haule a makeana o Godiaka ilalo, a o kona leo mauliawa hope lea o ka make, ua lohe ia e na mea ola a pau o ka aina o Roneki.

 Iloko o keia manawa o ka hakaka e malama ia ana mawaena o Ko lana ma, e kiai mau ana ka ui Minoka mawaho o kona pukaaniani i na mea a pau e hanaia ana, a i kona ike ana ua lanakila ka opio a ua make hoi ka nunui Godiaka, ua olelo mai oia ia Kolana, e lalau iho i kekahi huihui ki e paa ana ma ke apo opu o ua nunui nei, no ka mea aia iloko oia huihui ki ke ki e hemo ai ka paka o ka hale paahao.

 Ua hooko koke iho la o Kolana e like me ka kauoka a ua nohea nei, a oiai oia e paa ana i ka huihui ki o ka hale paahao ma kona lima, ku ana ka ui Minoka imua ona me ka haawi ana mai i kana mau hoomai kai he nui no ka make ana o aa ku pu ino nei.

    Aole i pau.

 

He Ohohia Nui,

 

 O ka Leo o ka Lahui aia iloko o ka lokahi

 O ka hookuee ana oia kona enemi.

 Eia ka poe i hookaa mai ma ka lima o na Luna:

 

Apr 18. Duaida Leleo  1

 Hamaia Ulakoheo  1

 Kaulualoha   "  1

 Daniela   "  1

 Kaaumoana Honokaupu  1

 Kimo Ailuene  1

  Kaheleluhi ka Luna.

 

Mar. 10  Mrs. C. I. Hiram  5

 Makanoe  1

 Mahi  1

 Hakalaau  2@

 Kalehua Puukolo  1

 Lahapa  1@

 C. Spencer  1

 Mio Kulaokahua  1

 Kahiwalani  1

 Moku Pauahi  1

 Lama Kikihale  1

 Halekula Auwaiolimu  1

 Nakanealoha Pauoa  1

 Polikopu Auwaiolimu  1

 Kapika Pauahi  1

 Piipii Kauluwela  1

  Kaneaiakala, Ka Luna Eleu.

 

Apr 14 Kaulili Koula  1

 Lokai Koumakapili  1

 Kauna Koula  1

 Lilia Johnson Nuuanu  1

 Puakinamu Kakaako  1

 John William Kalihi  1

 Kaui Palama  1

 Kaua Kalia  1

 Kakai Leleo  1

 Kakalia "  1

 Poni Kaumakapili  1

 Okuu Kawaiahao  1

 Ake Ainahou  1

 Auhea Kawaiahao  1

  John Samoa la Luna.

 

Ka Buke Akeakamai.

--AO..

KE KI GULA

NO KEKAHI MAU MEA HUNA PO HIHIHI I HULIIA E KA NOE AU O KE KANAKA.

 

 KAKAU mua ia e ka Mea Hanohano DAVID KALAKAUA a me kekahi poe e ae he nui, a i Hoouluia, Hooponoponoia, a Hoomahuahua hou ia e Levi-i-Levi ole ia ka Akeakamai Hawaii o ke Keneturia 19.

Mahele o ka Buke.

  MAHELE I.

ZODIALOGIA - Hoike Ouli ma na kaulana Mahina.

  MAHELE II.

NAEVIALOGIA - Hoike Ouli no ka Ila o ke kanaka.

  MAHELE III.

METRAGARATIMA - Ka hoike Ouli ma ka Hoonohonoho Huahele ma ka Helu Kahala.

  MAHELE IV.

 ONEIROLOGI.

  MAHELE V.

Ka Papa Konane Hoailona Pomaikai.

  MAHELE VI.

Ka Arimatika Kamahao.

  J. M. POEPOE.

 

Olelo Hoolaha.

 

 Ke kanoha ia aku nei na kanaka a pau i aie ia C. I. HIRAM i make, e hookaa koke mai i ko lakou ale ia MRS. C. I. HIRAM, a i ole ia, ia D. DAYTON.  O na poe a pau e hookaa ole mai a@ a hala na la he 30 mai keia la aku, e Lo@pii ia no lakou e like me ke kanawai.

  MRS. C. I. HIRAM.

Haimoeipo, Honolulu, Oct. 8, 1890.

 3ms-d.

 

Waiwai Haule.

 

 Ma ka la 23 o keia malama, ua haule ia kuu EKE ILI poalima, mawaena o ke Alanui Likelike a me Waikiki, ao@ eke eleele.

 Aia iloko o keia eke, he wahi eke uuku kekahi, me na waiwai makamae, a pela pu me ke eke lii nui, ala iloko o ua eke la he mau holoku kekahi.

 O ka mea e loaa ai a hoihoi mai ia'u e lo@a no ka uku makana kupono mai a'a aku.  E loaa no au ma Haim@eipo.

  MRS ALOALOUA.

 Mar. 27, 1891.  1w-d.