Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 174, 17 April 1891 — He Moolelo NO De Atanani. Ke Koa o ka Lio Olohe, A I OLE NA KIAIEKOLU O FARANI. [ARTICLE]

He Moolelo NO De Atanani.

Ke Koa o ka Lio Olohe, A I OLE NA KIAIEKOLU O FARANI.

A iloko o fta minute pokole, aia he paio hahana ke hoouka ia ana mawaena oua poe la a me ke koa opio hookahi. Oke kanaka malihini hoi, ua hoihoi hou iho la ©ia i kana pahi iloko o ka wa-hi, ā lawe ae la ia i kona kulana makaikai n« keia paio mawaena o ke koa opio a nie k©ria mau ii®aloha elua. B koele ana na pauku laau a ua mau kanaka nei, e poha ana hoi ka pauku hao a ka ona hotele ma kela a me keia amo o ke koa opio, a © ua koa «pio la* aia oia ke haawi ala i na.pale eleu ioa me kana pahi no ka hoopakele ana i kona kino mai "ka lilo ana i mea paluku ia na kela mau kanaka. Oiai na minute o ka hakaka e malama ia ana, ua hooho ae la ke kanaka malihini m« keia mau hua-

oielo: E hopu aku i kela wabi Gasecena, a hookau aku iaia maluna o ko na olenaleoa, a kipaku aku iaia e hele. Aole loa, wahi a ke koa opio i pa ne mai ai, aole loa au e haalele i ko'u kulana ke ole oe e make a eha a make paha oe ia'u. Me keia mau huaolele aua opio nei, haawi hou ae la ia i na hoahana aua 1 kana pahi me ka eleu loa ikoka wa mua, e pale ana ka akau lawe kahema, mahiki o luna «•ni o lalo, a oia hou ka ke kanaka malihini i pane mai ai me ke ano ii6ohenehene: A-ha! he wahi Gasecona hou ae la paha ia, alaila, ma kuu hanohano, e hoomau aku ka hulahula ana pela a hiki ikawa e maloeloe ai o keia Wiiai Gasecona poopaa, a malia, o iho i ka luhi, alaila, i •mai ua lawa. O keia mau olelo hoohenehene a vke kanaka naālihini, ua lilo ia he mea lealea loa na kela mau kanaka, e haawi ai ina hooikaika loa ana e haule pio ai ke koa opio malaloo lakou. Aka, • ia miu manao J.na o lakdu pela, ua kuhih#waloa ia lakou, -oiai, o ke koa opio e like me ko Ata nani ano. he mea paakiki ia ke olelo ae, 8 hiki ana ia lakou ke hoi)" pio iaia me ka lilo ole o kekahi o lakou i luahi na ka pahi a ua koa ■*o - )io hi.

Nolaila, me ka puikaika ioa o na manaolana poho ua ano komo mai la ka lia anu maeele iloko o iakou no ke ko ole o ka lakou m«a i kuko ai. •■■■■ ■-■... ":■..■•/' Aka, iloko oke au laki i loaa ia lakou. a me na haawina pakalaki ina ko ke koa opio aoao, aia hoi.no kekahi mau niinute o ko lakou paio hoomaha ole ana, ua loaapono mai la ka pahi a ua opio nei i kekahi o na hauna laau oolea a na hoaloha o ke kanpka malihini, a haki pu ae la ia i na apana elua, a o kekuhi hauna laau hoi»f ua loaa pono mai la ia maluna o kona lae, a na ia ha unn laau hoi i hoonoho iho iaia ila]o oka papahele. he kino i aneane e make iloko o kona mau kulu ko ponoi. Ua holomokukoke n>ai4a na kamaloko o ua keenā, la mai na wahi mai oua haie hotele 11 ei no ke ake e ike a e lohe i na mea i hana ia, a o kahi ona hotele hoi, «a weliweli loa ia oia no keia mau hana pepehikanaka. Ua kaikai aku la oia i.ke kino o ke koa poino.no loko o ka lumi feuke, a nialuna o kekahi punee i hoo makaukau ia nona, waiho aku la laua ia Atanani e moe ana iloko o kona eha nui. O Le kanaka mr»lihini hoi o Muna,ua lawe hou ae la ia i kona kula 'na ma ka puka aniani, a haawi mai la i na makaikai ana maluna ona kanaka e aluka ana ma kela a me keia aoao o ua keena nei, a i ka wa a ka ona hote!e i komo hou mai ai, ua ninau aku 1a ua kanaka malihini nei o Muna: Pehea aku nei ua kanaka

pupule la ? He maikai no e ka mea hanohano ! wahi a Ua ona hotele Ja i pane mai ai. A ! he maikai no ea ? a pehea ko na kulana i keia wa ? wahi hou a ke kanaka malihini i ninau mai ai. Aole lie hopohopo ana i koe nena ua hala na poluluhi ana a ka ehaeha maluna ona i keia wa» i pane hou mai ai ka ona hoiele. Ina pela, ua maikai, wani a ke kanaka malihini o Muna. * Aka. mamua ai o ka hoeha ia ana oua kanaka opio nei, ua hoao ae ia oia me kona ikaika a pau e hoolilo ia oe i pio nana, i hoomau mai ai ka ona hote!e. Ae ! he kohu debolo maoli no keia opio. wahi a ka malihini. Aole pela e ka mea hanohano, ao le o'u manao he debol@ oia, oiai ma ko'u huli ana ma kona paiki, aole ioa he mau mea ano nui i loaa, koe wale iho no, he umikumaolalua wa hi dala (kalaunu) iloko, wahi aka ona hotele. Alaila. aole anei oia he keiki alii malalo o kekahi aahu hoano-e e hoonalowale ana i kona mau ane, wahi a ke kanaka malihini i pane aku ai. Alaila e ka mea hanohano, e hoo manao aku au īa oe, e pono oe e niakaala me ke kiai &na nou iho, wahi a ka ona hoiele.

Aha! ua hoopu-a nae paha ua kanaka opio nei i ka inoa o kekahi mea ? wahia fl:e, kanaka mali hini i ninau koke aku ai me ka pihoihoi nui. Ae, ua hoopa ae ia ma ka pakeke i 0 koua lole ine ka hoopuka pu aoa ae i keia mau huaolelo, e loaa ana | ka ia kakou he uku pan?i mai a M.; jde'Terevila mai, no keia mau hana ! hoohaahaa loa iaia, j OM. de'Terevila ? wahi aka ma j lihini ini nau mai ai me ka holo | ana ae o ka nananakea maluna o ikonoiiuau helehelena. Aha !ua 1 hoooaae ia i Rcna pakeke laia i hoopuka ae ai i kela inoa; alaila, e ka ona hotele naaikai, aole anei ou hoomaopopo aku. aia he manao nui nia kela pakeke ?

Ae e mea han<*hano, ke hoomaopopo ala au i keia wa, me I.e mea ala, he palapala paha ka ua i opio nei na kapena M. de'Terevila o na koa Wai o ka moi Lui XIII. Oia, oia ka'u i manao ai, wahi a ke kanaka naalihini o Muna, Alaila, eka mea hanohano, ua hauoli loa au no ka'u hoike e ana aku ia oe i keia naea, wahi a ka ona hotele. Ae e Mr. 011 a hoiele, ua loaa ia oe ka hanohano nui ma ka hoike ana mai ia'u i keia.lono, aka, e ka ona hotele, na Perevila. anei. i hoo- ; una mai i*k6ia Cxasecona nia ko'u ; meheu ? He kanaka opio loa «ia, i aka nae, he lua ole make koa, a he olohe kiina o ka makakila e : hiki ole ai i kekahi o,na . kanaka koa a kaulana o Farani nei ke hoohaahaa. Mei keia mau olelo a ua kanaka malihini nei, hoomaha iho la ia i kana kamaiiio ana no kekahi mau minute, alaila, hoomau hou mai la io i ke kamailio 1 ka ona hotele. E ka ona hotele, aole anei e hiki ia oe ke hana ma na mea a pau e kaawale aku ai o keia wahi hehena mai ko'u meheu ae ? Aole e hiki ia'u ke pepehi aku iaia e like me kana i upu ai no'u, aka. eka ona hoiele, aia oia. mahea i keia wa ? Aiaoia maloko o ke keena o ka'u wa'hipe, no ka wa-hi ana i kona naau palapu, wahi a ka ona hotele i pane aku ai. Aia pu no anei me ia kona wahi eke ili, ua wehewehe anei oia i kona mau aahu koa ? i ninau mai ai ke kanaka malihini. O kona mau mea a pau, aia no iloko o ka lumi kuke, a ina he oiaio, he mau hana hoohalua io kana no kou ola, alaila, eka m«a hanohano, ialaila, o keia ke kanaka ©pio pupule loa a'u i ike ai maloko o Farani nei ka aa ana mai e ku imua o kekahi o ko Parisa mau olohe oka makakila, wahi a kahi ona hotele. Heimea kanhia oie kela, i pane mai ai ke kanaka malihini, aka, e ka ona hotele maikai, e hele aku oe e kakau mai i ka hila hookaa o ko'q,noho ana ianei, a haawi ae oe ma ka lima o ka'u kauwa, a nana no auanei e yku rnai ia oe • like me. koiu maken^ikē.