Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 178, 23 April 1891 — Page 3

Page PDF (1.00 MB)

This text was transcribed by:  Wendy Tokumine
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

HE MOOLELO HAWAII

NO

KUALUNUIAOLA.

 

KE KEIKIKOA O KA MOKUPUNI O MANOKALANIPO—KA HI’APAIOLE O KE KOA I NA LA O KA NOHOALII ANA O OLA, KE ALII O WAIMEA, KAUAI.

 

            Ke luku mai la o Pi me ke akua o laua, aka hoi, o Kualunuiaola, ke luku nei oia me kona mau lima ponoi i kokua ia e kona mau olona wikani.

            Ua hoomau ia keia kaua makapo a ua mau hoahanau nei, a hike wale i ko laua hui ana he alo a he alo me ko laua mau wahi koa kaka ikahi wale no i koe.

            I ko laua hui ana ae me ka hoomaopopo ole aku o kekahi i kehahi ua hoana mai la o Pi i kana laau ihe e pahu, aka nae, i ka manawa kupono loa ana i manao ai o ka pahuna ia e make ai ua opio la a kana iloko o kona koko, ua paa ia ae la kana ihe.

            Nolaila huli ino ae ia o Pi e nana mahope ona ina paha he mea kekahi e paa ana i kana ihe, eia nae ka mea hilu loa aole ana mea i ike aku, a o ke kumu o ka paa ana aole i maopopo.

            No Kualunuiaola hoi, ike aku la oia i ka apa mai o kona hoa paio, nolaila, me kona ikaika a pau, onou pololei aku la oia i kana ihe nui imua o Pi.

            Oiai kaki he a ua opio nei e lele ana me ka huhu, hoomaopopo iho la oia, he kina ia e loaa ole ai ke ola i ke alkai o na enemi, a o ka lanakila o ke kaua o ia la, ua maopopo iaia ia mea. Aia ia mea iloko o ka poho o kona lima.

            Aka nae, iloko o keia manawa kupilikii loa o ke ala o Pi, ike aku la oia i ka alo ana ae, aka nae, ua hapa pu ka alo ana ae, loaa e ka mahiole hulumanu i ka ihe a Kualunuiaola,

            I ka haule ana ae o ka mahiole o Pi ilalo, ua kamailio mai la oia me ka leo nui:

            Aohe no hoi he wa a make o Pi ia oe i keia ia, o ka haule e ana nae ka hewa o ka papale ilalo, nolaila, o kau makek hoi ia, eia mai hoi ka’u make!

            Me keia mau huaolelo, hoao hou mai la oia e pahu i kana ihe, aole nae he hike, no ka mea, hele ae la kona mau lima a laau e like me ka pauku laau ala.

            A oiai oia e apa ana me ka maopopo ole o kona mea e hamabaga nei, ua ike pono aku la o Kualunuiaola in a helehelena o kona hoa hanau, a oia hoi kana i kaohi hou mai a ii kana laau palau aole i hookuu aku, a ninau koke aku la no oia ponei:

            O ee no anei ia e Pi kuu hoahanau?

            Owau no keia e Kualunuiaola! Wahi a pi, mahope iho o kona lohe ana ma ii ka leo o ko@ hoahanau.

            Ia manawa koke no, ua kiola like iho la laua i ka laua mau mea kaua ilalo, a holo like mai la kekahi a me kekahi a hui aloha alo la laua.

            Oiai laua e puili aloha ana iluna o ke kahua i kiheahea me ke koko, ua mihi aku laua a mihi ma ii ka pakele, a he ku i ka ehaeha ke ike aku ia laua iloko o ia mau sekona.

            Iloko a kela manawa, akahi no o Pi a hoomanao ae na ke Akua no o laua i paa kana ihe, aole na ka mea e ae, a nana no hoi i hoopakele iaia mai ka make mai, no ka mea, ua ike oia, e make ana oia i kela pahuna ihe a Kualunuiaola; aka nae, he hakalaki walel no kahi o kona pakele ana ae.

            Mahope iho o keia ike ana o Kualunuiaola me kona hoahanau, ua kkuahaua ia ae la ka hoopau ia ana o ke kaua.

                                    Aole i pau.

 

He Moolelo

NO

De Atanani.

 

Ke Koa o ka Lio Olohe,

A I OLE

NAKIAIEKOLU O FARANI.

 

            A aole loa no hoi o lilo, ina he iwakalua tausani pikole no ua leta nei.

            Na keie mau huaolelo a ke koa poino, na ia mea i hoomalamalamam aku in a noonoo o ka oua hotele, a oia kana i panbe mai ai:

            Ina pela, alaila e ka opio, he manaolana ko’u aole i nalowale maoli kela leta.

            Pehea? heaha kau mea i olelo ae la?  wani a Atanani i ninau hoo kui’o aku ai.

            Aole! wahi a ka ona hotele, aka. he wahi haupu wale ae ia no ko’u, aole i nalowale maoli kela leta, aka ua aihue maoli ia aku no ia.

            Aihue ia! ho! owai ke debolo nana i aa e powa mai ia’u? wahi a ke koa opio me ka nana pono ana aku maluna o ka ona hotele.

            Ke ole au e kuhihewa, na kela kekonimana malihini a kou hanohano i enemi ai, oiai oia maanei inehinei; ua iho aku oia no ke keena kuke no kahi a kou mau paolo e waiho ana, ua noho oia maloko o laila no kekahi mau minute liuliu, a kea a nei au he pili, nana i’o i aihue kela leta.

            Pela anei kou manao e Mr. ona hotele? wahi a Atanani.

            Ae e ke koa opio, oiai, ia’u i hoike aku a ii ua kanaka malihini la, o oe kehahi o ka kapena Terevila malihini kiekie, a aia he leta malalo o kou malu na ua kanaka kaulaua la, aia hoi, ua hoopihoihoi nui ia ua kanaka malihini la me ka haikea ana ae o kona mau helehele na, a ninae mai ia ia’u i kahi i wai ho ai e kela leta; ua hoele aku au i kana mau ninau, aka mamuli o kona ike ana i kahi io waiho ai o kou mau aahu koa, ua iho koke mai la oia no ka rumi kuke me ke kamailio hou ole mai ia’u, a hik wale i kona huli hoi ana aku la no ke kulanakauhale o Parisa.

            Alaila, a Mr. ona hotele, o kela kanaka ko’u mea nana i powa a pa kaha mua loa mai maluna o ka lepo nei o Farani; e hoike aku ana au i keia mau mea a pau i ke kapena Terevila a nana e hoike loa aku imua o kuu moi.

            Me keia mau olelo a ka opio o la lio olohe, unuhi ae la ia mailoko ae o kona eke he elua mau apana dala kalaunu, a haawi aku la i ua ona hotele la, he uku no kona nolio ana ma ua hotele nei, a kau ae la ia maluna o kona lio olenalena a kamoe aku la i kona alahele no ke kulanakauhale pookela o Parisa, maloko aku o ka ipuka o Sana Anatoine.

            ilaila, kuai a hoolilo aku la ua koa opio la i kona lio no na wahi dala kalaunu wale no he ekolu.

            Alaila e ka mea heluhelu, ma keia wahi e ike iho ai kaua i ka uhaki a pale ana a keia kanaka opio in a olelo a kona luaui makuakane i kahoahoa e mai ai iaia.

            ma ka la aku i hala, aole oia i kuai a hoolilo aku i ua lio nei no na makana a pau o keia ao, a e ma lama hoi iaia a hike i kona make kupapau ana.

            o ka hoolilo ana aku o ua koa opio la i kona lio, alaila, o ka piha ana ia o kak hookahi kauna o na ulia pakalaki e hahai ana mahope o ka meheu o ua opio la, e laa ka haki ana o kana pahikaua ma Muna, ka lilo ana o kana leta hoolauna ia kaapena Terevila, ka loaa pono ana aku o kona lae i ka hauna laau newa, a no ka hope loa, oia no kona hoolilo ana aku i kona lio no ke kumukuai poho loa.

            Mahope iho o ka hoolilo ana aku o ua opio la i kona lio olohe, haalele hope iho la ia in a palena o Sana Anatoine, a koele wawae aku la ia loa no ka puuwai ponoi o kela kula nakauhale pookela o kea o nei, a na koa kaulana o Farani e kehamau ai ma ka olelo ana:

            “Iloko o ka puuwai o Parisa, ka kakou huakai e maki ai e na koa Farani.”

            Ua he@ pono aku ua koa opio Atanani la iloko o ka puuwai o Parisa, a mahope o kona imi hele ana i wahi keena hoolimalima nona, loaa iho la iaia no ka uku haahaa loa ma kekahi halo e ku ana iloke o Rue. des Fosoia, kokoke i Ruxemaboro.

            i ka loaa ana ae o ua wahi keenala, uku aku la oia i ka hoolimalima ma ka heokaa mua, alaila, ma ke koena o ua la mei, lawe ae la ia i kona manawa ma ke pahonohono ana i kona mau wahi aahu, a me ka lawe ana i kana pahikaua e pahonohono hou ia me ona mau apana hou no kahi i haki.

 

HALE HANA WAI MOMO@

WAI ANIANI.

 

HARE MA NA ONA….HELU 81, ALANUI MOI.

 

            Ka poe wale no nana e hana nei ka WAI HOOMAEMAE KOKO KAULANA, oia hoi ka

 

Saseparela

            --a me ka –

                        Wai-Hao.

 

Na Wai Momona Awapuhi, Saseparela, Lemi, Wai-pipii, Soda maoli, Sida kamepena, &c.

 

Mutual 330—Telepona—Bele 298

            E hooia ia ana ka maemae o na wai a pau.  E hooko ia no na kauoha a pau loa main a Mokupuni mai a me ko ke kulanakauhale nei.

Mar. 15, 1891.  148d—tf.

 

KUAI HOOPAU NUI.

 

Mai keia manawa aku a hike i ko Makou hoonee

ana aku iloko o ko makou

 

HALEKUAI HOU

 

Ma ke Alanui Papu, -(NA HALE BURUA.

E hoolilo aku ana Makou i ko Makouwai wai a pau o na ano Lole:

            NA LOLE NANI,

                        NA LOLE I HUMUIA,

                                    KAPU A ME PAPALE

                                                PAHU LOLE, a pela aku

 

no na Uku Hooemi Loa nae.

 

Egan & Gunn.

 

ALANUI MOI kokoke i ke ALANUI PAPU.                      tf—d.

 

Hoolaha Hou!

B.F. EHLERS &CO.,--PAINAPA.

 

Ua loaa mai nei ia makeu he mau waiwai hou loa, oia hoi

 

            KAKIMIA,

                        KINAMU,

                                    KEOKEO HALU’A

                                                CHALLI

                                                            VIKOLIA KEOKEO

 

 

A ME NA

 

Mikilima e na ano a pau, a me na pake puka aniani e kela a me keia ano ne na kumukuai haahaa loa.

                        B.F. EHLERS & CO.

Alanui Papu, Honolulu—25-d3m.