Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 183, 30 April 1891 — Page 3
This text was transcribed by: | Siira Phoenix |
This work is dedicated to: | beauty, truth, and understanding |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
HE MOOLELO HAWAII
NO
KUALUNUIAOLA.
KE KEIKIKOA O KA MOKUPUNI O MANOKALANIPO, KA HI'APAIOLE O KE KOA I NA LA KA NOHOALII ANA O OLA, KE ALII O WAIMEA, KAUAI.
He ae no au i kou manao e kuu makuahine, aka, eia ka mea pauaka, he wahine ka'u a me na keiki ua nunui, e noho paha auanei kaua iuka hei, noho mai ko kaikamahine me au maopuna i Puna paia ala i ka hala.
Heaha hoi ka pilikia o ka au'a aku a ka makuahine ia oe e ke keiki, a paa ka noho o kaua iuka nei, kauoha aku ko wahine a me au mau keiki e hoi mai.
Ua pono keia manao ia Pi, nolaila, ma kekahi la ae, kii aku la oia i ka wahine me na keiki, a hoi mai la lakou a noho pu iho la me ka makuahine iuka o Pe'ape'a.
A iloko hoi o keia mau la a ke alii e noho ana i Puukapele, ua kuka pu iho la oia me kona kahuna i ka mea pono e hana ai i ka auwai o Kikiaola.
A mahope o ka laua noonoo ana, ua hooholo iho la laua, e kuahaua i na alii a pau a me na konohiki ai aina a pau e noho ana malalo ona o ka mokupuni o Kauai, e hele i ka nahele i ke kalai pohaku, hookahi kanaka hookahi pohaku, a ua hookoia keia manao o ke alii ma kona komo kino pu ana e hana kino maoli me ka nana ole ae i kona ano kapukapu alii.
Oiai, ua makemake ua alii nei e hana i kekahi hana kaulana mamua o kona make ana, nolaila oia i hooikaika loa ai e holopono kana apana hana ano nui i manao ai e hana.
I ko Ola ike ana, ua lawa a ua nui ka pohaku e paa ai ka auwai o Kikiaola, ua haalele iho la oia ia Puukapele a hoi aku la no kai o Puilima e noho ai no kekahi mau la, no ka hana ana i ua auwai nei.
Ua nui ko ke alii noonoo ana i ka mea e holopono ai kana apana hana i makemake ai, a oiai, ua ike oia aole e hoookeia ia mau koiikoi ana a loko ona ina aole he poe e ko kua mai ana iaia, nolaila, ua u-i aku la oia i ka manao o kona kahu na ina paha e hiki no iaia hookahi wale no.
A oia ka ke kahuna i pane aku ai, aohe mea e ae e pono ai o kau hana, o oe no e ke alii; e ninau mau paha auanei oe, pehea la e hiki ai ia oe?
Pehea e hiki ai ia'u ke hana ? wa hi a ke alii.
Ae; a penei e pono ai, he leo nui kou ko ke alii, nolaila, i hakalia no ia oe a kauaha aku i na elele e kii i ke kanaka, o ka loaa koke mai no ia, pau ka pilikia.
Oia hoi ka'u e noonoo ae nei, owai kau kanaka e hoouna ae ai i ka elele e kii?
Hookahi no a'u kanaka kupono e manao nei no ka hele ana mai e kokua ia oe e ke alii ma keia hana au o manao nei, o ko keiki no o Pi, no ka mea, he kanaka ike hana oia a me ka makaukau.
Ua apono mai la ke alii, i keia manao o ke kahuna, nolaila, hoouna aku la oia i kekahi mau kanaka e kii aku ia Pi iuka o Pe'ape'a.
O ka hele ia o na kanaka kii a hoea imua o Pi, a pau ka laua hoike ana i ke ano o ka laua huakai e like me ka kaua i ike mua ae nei, ua pane mai la o Pi:
O uhoi a olela aku i ua makuakane nei o'u e iho aku ana au.
Aole, e iho pu no kakou, e make mai auanei maua ke hoea aku aole o oe kekahi me maua, nolaila, aia no a hele pu kakou.
Heaha auanei hoi, pela iho kakou a hele aku i ka hana a ua makuakane la o'u, aia la ihea kana hana?
Aia i Waimea, o ka hana wale no a paa hoi mai no oe iuka nei.
Ina pela, e moe kakou iuka nei a kakahiaka, alaila, hele ka la okoa, no ka mea, ua hakina keia la. Aole i pau.
He Moolelo
NO
De Atanani.
Ke Koa o ka Lio
Olohe,
A I OLE
NA KIAI EKOLU
O FARANI.
Aole haole maua i maopopo; wahi a na koa kiai.
Ae e na keonimana i hoomau hou mai ai, o kapena Terevila i ke kamailio ana, ua hoike mai ka moi ia'u e haawi aku i ke kauoha paa iwaena o kou puali, aole loa kekahi o lakou e ike ia e maalo ana ma na wahi hoolulu o na koa o ke Cadinela.
Na koa o ke Cadinela ! no ke aha a heaha na kumu o ko makou papa ia ana ma ka launa ana aku me lakou, wahi a Velona.
No ka mea, ua hoomaopopo ia mai iaia, he kahua ia no na hana inuwaiona, a he wahi hoi e hooulu ia ai o na hana hoohakaka a me ka hookahe koko.
Ua uhela ae ka haikea maluna o na koa kiai elua, i ka wa a kapena Terevila i hoopuka ae ai i kela mau huaolelo, a o ko laua mau ono hi maka hoi, hulili ae la ia me ka inaina nui me ka pane leo ole inai.
Ae ! ae !! i hoomau aku ai o Terevila i ke kamailio ana. Ma ko'u ola ana, ua pololei loa na olelo a ka moi, ua hoopuka ae ke Cadinela i na olelo e hoino a e hoahewa ana i ko'u mau koa ma ke kapa ana ia lakou me na inoa hoohaahaa loa e henehene ia ai au, a ua kauoha pu mai oia ia'u no ka hoopaahao ana ia oukou malalo o na kanawai koa e like me ka oukou mau hana hewa i hana ai, a no e De Hapale, no ke aha la oe i noi mai ai ia'u i ka aahu koa kiai, oiai oe ua lawa me ka hanohano o ka oihana Abe.
A o oe hoi e Du Velona, ua kaei wale iho no anei oe i kena kahei nani ma ke ano i puamauu kau pahikaua, a no Monasina La Fere aole au i ike iaia, auhea oia?
O La Fere ! wahi a Hapale me ka leo hakanu, ua mai ia oia.
Mai ! i hooho ae ai o Terevila, heaha kona mai?
Ke hopohopo nei au malia o loaa oia i ke samola poki, wahi a Velona, a ko loaa oia ia mau ano, he mea hewa ole ke olelo ae, ua Ikaboda ia kona mau helehelena.
He samola poki ! he wahi moolelo hoonanea maoli io kaua e Monasina Velona, ka hiki ana e loaa o La Fere i kela mai, ha, ha, ua eha ia oia me ke kumu ano ole. ka hakaka i ke alanui ma ka hoao ana e hoeha i na koa o ke Cadinela, a e na Menasina, ma ke pale ana ae i na kauoha a ke Cadinela a hoomahuka aku ia oukou he hoohaahaa a hoowahawaha ia ana o kapena Terevila i ka hanohano a me ka ihi ihi o kona puali i kahakaha ia me ka huaolelo haaheo:
Na koa kiai o ka aahu eleele, o ka moi Lui XIII.
Mamuli o keia mau olelo okalakala a ke kapena Terevila, ua haalulu ae la ua mau koa kiai la elua me ka inaina nui, a aneane maoli no laua e hehi iho i ka mana kapena o Terevila ilaho, ina aole na hana aloha a ua kapena la i ala mai iloko o ko laua mau hoomanao ana ua hehi ino iho la laua i ka papahele me ka paa pu ana ae i ke kuau o ka laua mau pahikaua, a i ka wa a kapena Terevila i hoomau hou mai ai i ke kamailio ana, auhee aku la na hiohiopa e hoalii ana iluna o laua, a o ke ahi olino o ka wiwo ole, hohola ae la ia ma na papalina o ua mau wahi koa kiai la.
Wahi a Terevila i pane hou mai ai: Na na koa o ke Cadinela e hopu na koa o ka moi, he eono ia eono. Ho ! he eono anei o ko'u mau koa kiai e hopu ia ana e eono koa o kela Cadinela ! A ! aole loa, e kue aku ana au i keia, a ina he mea hiki ia Terevila e haawi ana ia me kona ikaika a pau e hiki ai ke kulai ia kela mau kauoha a ke Cadinela.
Ae e na Monasiu, e haawi ana o Terevila i kona ikaika a pau e loaa ai ia oukou ka huikala ia: e hoea aku ana au no ka halealii Louvre, no ka waiho a haalele ana aku i ko'u hookohu kapena no na koa kiai, a koi aku i kela Cadinela e hookohu mai ia'u i lutanela no kona mau koa, a ina aole pela, alaila, e aho au e iilo i Bihopa no Parisa nei. Aole i pau.
HALE HANA WAI MOMO@@
WAI ANIANI.
HARE MA NA ONA HELU 81, ALANUI MOI.
Ka poe wale no nana e hana, nei ka WAI HOOMAEMAE KOKO KAULANA, oia hoi ka
Saseparela
a me ka
Wai-Hao.
Na Wai Momona Awapuhi, Saseparela, Le mi, Wai-pipii, Soda maoli, Sida Kamepena, & c.
Mutual 330---Telepona---Bele 298
E hooia ia ana ka maemae o na wai a pau. E hooko ia no na kauoha a pau loa mai na Mokupuni mai a me ko ke kulanakauhale nei.
Mar. 15, 1891. 148 d--tf.
KUAI HOOPAU NUI.
Mai keia manawa aku a hiki i ko Makou hoonee ana aku iloko o ko makou
HALEKUAI HOU
Ma ke Alanui Papu, -(NA HALE BURUA.)
E hoolilo aku ana Makou i ko Makou waiwai a pau o na ano Lole:
NA LOLE NANI,
NA LOLE I HUMUIA,
KAPU A ME PAPALE
PAHU LOLE, a pela aku
No na Uku Hooemi Loa Nae.
Egan & Gunn.
ALANUI MOI kokoke i ke ALANUI PAPU. tf--d
Hoolaha Hou!
B. F. EHLERS & CO.,---Painapa.
Ua loaa mai nei ia makou he mau waiwai hou loa, oia hoi
KAKIMIA,
KINAMU,
KEOKEO HALU'A
CHALLI,
VIKOLIA KEOKEO
A ME NA
Mikilima o na ano a pau, a me na paku puka anlani @@@@ a me keia ano, ua na kumukuai haahaa loa.
B. F. EHLERS & CO. Alanui Papu, Honolulu.--25--d3m.