Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 188, 7 May 1891 — Page 1

Page PDF (985.10 KB)

This text was transcribed by:  Pat Souza
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

Buke II.                                               HONOLULU, MEI 7, 1891                           Helu   88

 

HE NANEA PAHAOHAO

-----NO-----

TAUSANI

-----A ME -----

Saribano

 

Ka wiwo ole hoi o na wiwole - Ka Poai honua kunukunu ole --Ka mea hoi nona na lima i aie ai ke ao holiikoa.

            Kauona hou ae la ua Saribano ala i kona mau koa, e hoomakaukau koke ia mai kona lio a me ona mau koa.

            Ua hana ia mau mea a pau me ka hikiwawe loa, a i ka makaukau ana, ua kau ae la ua Saribano ala me na koa pa hoi kahi, a hele nui aku la.

            Oiai ka huakai a ke alii e hele ala malalo hoi o ke kuhikuhi ana a le kanaka nana ka hoike hope, no kona hui ana me Tausani.

            A i ka hala ana ae o kekahi mau la ina keia huakai paoa a me ka meme, a mamua ae o kona manao ana e huli hoi no kona home, ua haiawai mai la oia me kekahi mau kanaka i hahai mai mahope o@@ me ka pane ana mai:

            E ke alii, o kau wahine aole ia ina kona home, ua nalowale oia i kou la no i hele mai ai.

            I'kela wa, ua hoopiha loa ia ua Saribano ala me ka huhu nui i pauini ia i ko ka wa mua.

            Me keia ano, huli ae la oia i hope a hoi aku la no kona hale alii me ka noonoo nui ana.

            I kona hiki ana aku i ka home, aole kana wahine, o ke ku mai no a ka hale, aole nae ke kili onohi aia la ihea.

            Maanei i uwe naauauwa ai o Saribano no kana wahine me ka naau mokumokuahua i ke aloha wahine, a i ka hope loa, ua kupu hou ae la kona manao e hele hou ma kana huakai hope loa no ka mai ana i nana keiki a me ka wahine.

            O keia mau mea elua, oia kana e noho ala me ne kuko ana i na wa a pau me ka luuluu nui.

            Mahope iho o kona hooholo ana i kona manao, ua kauoha ae la oia i kona mau poe akamai a pau i ke kaka pahikaua e hele aku imua ona.

            Ua hele aku na mea a pau imua ona, a iwaena o lakou, ua wae mai o Saribano a he hookahi wale no i helu ia ma ia ano, oia no ka loea Hopena.

            O keia kana aikane i hooaikane aku ai, no ka manawa hope loa, a kauoha aku lu oia i kana poe kamana akamai loa e hele mai.

            Ua hiki mai he heluna nui o ka poe akamai, ua lawe mai hoi o Saribano he hookahi o lakou, ka noeau Nira.

            Ua hoaikane aku ke keikialii iaia, a ua noho pu keia niau kanaka loea me ia ma keia kulana o ka hookahi wai o ka like me ke keiki alii.

            Mai keia poe aku, na wae hou mai oia hookahi kanaka akamai loa i ka hookele moku ana, a ua hooaikane wale ia no keia poe a pau e ia.

            I ka loaa ana o keia poe ekolu, ua kauoha koke ae la oia e kapili ia i moku nui a maikai, a ua hooko ia ka makemake o ke alii opio e kona mau akaainana me ka hakalia ole.

            I ka makaukau ana o keia mau mea a pau, ua hoike ae la ua Saribano ala i kona manao holo i kona makuakane a me kona mau makaainaua, a i ka hiki ana mai i kona la e holo ai.

            Ua kau aku la oia a me kona mau koa he elua haneri, a o keia poe aikane ana ekolu oia kana i nana aku ai e lakou @@@@@@@@@@@ keia poe koa a pau.

            Oiai akou a pau i hala aku @@ ua kui ko maka'u o na makaainana no na hana a ka luahine hoopahulu o ka po, me ko lakou manao pu no hoi eole no paha e nele ka hoohahana hou mai o ua luahine ala.

            I ka moku hoi o ke keikialii Saribano e heo ala, a i kona mamao ana mai ka aina aku, ua kaa hooponopono ana o ka moku malalo o ke kapena, ka mea nona ka inoa o Bafina.

            I ka wa a ua kapena ala e kiei ana maluna o ka ililaumania o ka moana nui akea, aia hoi, ua pane aku la oia i ke keiki alii Saribano penei:

            E ke alii, e like me na ike i loaa ia'u ma ka'u oihana hoi au i hookiekie mai ai oia, ka'u e hoike aku nei ia oe.

            Eia au ke ike nei i kekahi aina nani loa, he maikai kona mau ae kai, lilelile ka nanaina o kona mau kahawai.

            A me ke kuhihewa a paewaewa ole, ua hiki loa ia'u nei kau kauwa ke hoike aku i kona inoa, oia hoi o Borani.

            Ia wa no hoi i pii ae ai ke kanaka kamana a luna o na i-a o ka moku, leha aku la kona mau maka iuka o ka aina, e nana ana hoi mao a maanei, a liuliu iki huli iho la oia a pane iho la me ka leo moakaka i ke keiki alii Saribano me ke kuhi pololei ana aku o kona lima akau imua o ke aheahe lau-makani penei:

Aole i pau.

 

He Moolelo Nanea

NO

De Atanani.

 

Ke Koa o ka Lio Olohe,

---A I OLE ---

 

NA KIAI EKOLU O FARANI.

 

            Ua holo ae ka pihoihoi kapalili o kapena Terevila mamuli o keia pane a ke koa opio, a oia ka ua kapena la i manunamu iho ai me keia mau olelo:

            Oia ! oia !! o ua kanaka i'o ala no kela, ke kuhi nei au, aia no la oia i Berusela.

            Aha ! i hooho ae ai ke koa opio, ua ike ka oe no kela kanaka powa, alaila e Monasina kapena ina ua ike oe owai ia kela kanaka a uwai la kona inoa, e ha'i mai ia'u, a aia la ihea o Parisa nei konawahi?

            Ae e ke kapena, i hookahi a'u huaolelo, a e huikala aku no au ia oe mailoko aku o kau ma

hoohiki ana no'u, ina ia he mea pu e loaa ole ai ke kuleana e komo aku ai ilo ko o kou puali ma ke au koa kiai, no ka mea, maluna ae oia mea a pau, na aa loa au e hooau aku i ka hoopai ino maluna oi no kana mau hana.

            Ua hoomaha iho la k@oa opio i kana mau olelo me na ika hulili, a kalele iho la ia i ke ko o kana pahikaua me he la, aia ia enemi imua o kona alo, a oia kapena Terevila i pane aku ai:

            E akahele e kuu hoana opio ! e akahele, ina oe e ike aniaia e hele mai ana ma kekahi ao @ ke alanui, alaila, e lawe ae ikekahi ao ao o ke alahele nou; ai haawi i na nana ana malua ia pohaku o wawahi mai auanei ia oe me he aniani ala.

            O ia mau noonoo a aole loa ia he mea no Atanani e pohopo a maka'u iho ai, ina me hui ana he alo a he alo ma ka mua aku ma ke ano uha, wahila opio la me na huaoleio ko'ikika mea i niha i ka inaina.

            Pela i'o no, aka, o hoaloha opio, e lawe i ka'u ua'o ana ia oe, a e loaa no ia oe palekana, wahi a Terevila:

            Ua hoomaha ino i kapena la i kana mau olelo ana, a haawi mai la i na nana pono ana maluna o ke koa opio, a no kekahi mau sekona, ala mai la iloko ona na hoomanao ana, me he la, he mau hana apuhi wale no paha ka keia kanaka opio iaia, a malia, he kiu oia mai ke alo alii mai o ke Cadinela malalo o ka aahu huna o ka hookamani, a i hele mai ma ke ano e apuka i kona pono, a kumakaia aku hoi iaia imua o ua Cadinela la.

            Nolaila, me kela mau noonoo i ulu ae iloko o ke kapena, ua haawi ae la ia i na nana pono ana maluna o ua kanaka opio la, ina paha, aia ua mau hiohiona la ana i koho wale ai maluna o ke koa opio.

            Aka e ka mea heluhelu, ua hoonele ia ai ua kapena ia me ia mau ano, a oia ka ua kapena nei i pane iho ai iaia iho:

            Ua maopopo ia'u he kanaka opio Gasecona oia, aka, malia oia paha kekahi o na kiu a kela Cadinela me na aahu apuhi o ke kolohe e hoao mai nei ia'u, aka, e hoao no nae au nona.

            Alaila, kamailio hou la ola ia Atanani, e kuu hoaloha, o ka noi a me ke Cadinela, he mau hoaloha @@@@@@@@@@@@@@@@@ hoaloha opio, e hoomaopopo i kou mau noonoo, a e hoomanao no ka inoa o kou ohana, a o kapena Terevila kekahi iloko o na kokua ana nou.

            I keia mau olelo a kapena Terevila, na panai ia aku ia e ke ko opio me na olelo koa o ka wiwo ole penei:

            E Monasina kapena, ua hele mai au i Oarisa nei no ka hau @@ mano o ka lila ana i koa.  O ke kauaha a ko'u luaui, oia no kou hoopaa ana ia'u iho a malalo o ka moi a me ke Cadienela, aole hoi i kekahi mea e ae, aka, mawaho ae o laua, o oe hookahi wale no kana kanaka i hai mai ai ia'u, ma ou la au e haawi aku ai i ko'u mau nilinai ana ma na ano a pau.

            He kanaka opio hoopono maoli oe e kuu hoaloha, aka, no keia manawa, e ae mai ia'u e ho@@au aku i ka hanohano o kela wahi anana ha na a'u i haawi mua aku nei nau; o kou hale neia, ua hamama ia nou i na manawa a pau, a o kau mau mea a pau e noi mai ai, e loaa aku no ia ia oe me ka uku panai ole, wahi a Terevila.

            Ke haawi aku nei au i ko'u mau hoomaikai ana no kau makana e ka Monasina, aka, o ka loaa ana ia'u he a pono koke ana aku no kau kono, e ae mua mai ia'u e Monasina kapena, e haawi mua au i na noonoo ana a ko'u lolo, mamua o ko'u lawe ana mai i kau makana, wahi a Atanani.

 

HE OHOHIA NUI,

O ka Leo o ka Lahui aia iloko o ka lokahi.  O ka hookuee ana oia kona enerai.  Eia ka poe i hookaa mai ma ka lima o na Luna:

 

            Apr. 1                                      Duaida Leleo                          1

                                                            Hamaia Ulakohea                    1

                                                            Kaulualoha "                           1

                                                            Daniela       "                           1

                                                            Kaaumoana Honokaupu         1

                                                            Kimo Aiuene                           1

                                                                        Kahaleluhi ka Luna.

           

            Apr. 1                                      Mele Holesole Peleula 1

                                                            Haalou                 "                   1

                                                            Puakalehua Leleo                    1

                                                            Dole Niupaipai                        1

                                                            Kaui Puukolo                          1         

                                                            Lahapa    "                               1

                                                            Opunui    "                               1

                                                            Keopu Pauoa                           1

                                                            Mana      "                                1

                                                            C. Spencer "                            1

                                                            Keumi        "                            1

                                                            Haleakala Auwaiolimu            1

                                                            Kamoku            "                     1

                                                            Polikapu            "                     1

                                                            Palakiko            "                     1

                                                            Keaweiwi Kaakepua               1

                                                            Kamaiano        "                      1

                                                            Kapika Kapuauhi                    1

                                                            Kahoiwai       "                        1

                                                            Hakalaau        "                        1

                                                            Lama              "                        1

                                                            Piipii Kauluwela                      1

                                                            Ane Pelekane                          1

                                                            Jas. Quinn  "                            1

                                                            Kaelele Manuwai                    1

                                                            Wakinekona Kalaekao            1

                                                            Lama Kikihale                         1

                                                                        Kaneaiakala, Ka Luna Eleu.

 

            Apr. 14                                    Kaulili Koula                           1

                                                            Lokai Kouinakapili                 1

                                                            Kauna Koula                           1

                                                            Lilia Johnson Nuuanu             1

                                                            Puakinamu Kakaako               1

                                                            John William Kalihi                1

                                                            Kaui Palama                            1

                                                            Kaua Kalia                              1

                                                            Kakai Leleo                             1

                                                            Kakatia    "                              1

                                                            Poni Kaumakapili                    1

                                                            @@@@@@@@@              1

                                                            Ake Ainahou                           1

                                                            Auhea Kawaihou                    1

                                                                        John Sainoa ka Luna. 

 

Ka Buke Akeakamai,

----- A O -----

KE KI GULA

NO KEKAHI MAU MEA HUNA PO HINIHI I HULUA E KA NOE AU O KE KANAKA.

 

            KAKAU mua ia e ka Mea Hanohano DAVID KALAKAUA a me kahahi poe e ae he nui, a i Hoomahuahua hou ia e Levi-i-Levi ole ia ka Akeakamai Hawaii o ke Kenetruia 19.

 

Mahele o ka Buke.

MAHELE I.

ZODIALOGIA - Hoike Ouli ma na kaulana Mahina.

MAHELE II.

NAEVIALOGIA - Hoike Ouli no ka Ila o ke kanaka.

MAKELE III.

METRAGARATIMA - Ka hoike Ouli ma ka Hoonohonoho Huahelu ma ka Helu Kabala.

MAHELE IV.

ONEIROLOGI.

MALELE V.

Ka Papa Konahe Hoailona Pomaikai.

MAHELE VI.

Ka Animatika Kaahao.

J. M. POEPOE.

 

Waiwai Haule.

            Ma ka la 23'o keia makaaua, ua haule ia kuu EKE ILI paalima, mawaena o ke Alanui Likelike a me Waikiki, he eke eleele.

            Aia iloko o keia eke, he wahi eke nuku kekahi, me na waiwai makemae, a pela pu me ka eke Ili nui, aia iloko o ua ele la he mau holoku kekahi.

            O ka mea e loaa ai a hoihoi mai ia'u e loaa no ka uku makana kupono mai a'u aku, E loaa no au ma Haimoeipo.

MRS, ALOALOUA.

Mar. 27, 1891.  1 w-d.