Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 189, 8 May 1891 — Page 1

Page PDF (1.09 MB)

This text was transcribed by:  Nina Agbayani
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

Buke II.                                                                                                                                   HONOLULU, MEI 8, 1891.                                                                                                                           Helu @9

 

He Moolelo Nanea.

NO

De Atanani.

Ke Koa o ka Lio Olohe,

-A @ OLE-

NKIAIEKOLU O FARANI.

            Me keia mau huaolelo a ua kea opio nei, haawi aku la ia i na kunou hoomaikai ana ia kapena Terevila, a huli ae la ia maluna o kona mau kamaa me ka manao e haalele iho i ke keena. aka, ua ka'ua ia mai la oia e na huaolelo a ka Mona aina kapena, i kona pane koke ana mai i na huaolelo penei:

            E kali iki iho e kuu hoaloha opio pela, ua hoop@a mua aku hoi paha au i ka'u mau huaolelo ia oe, e haa wi aku ana au ia oe he palapala hoolauna hou i ka lana nui o ke kula alii Academi@ea?

            Ae e ka Monasina. aka, he mea hooluhi wale na paha ia oe, wahi a Atanani.

            Aka, i hoomau aku ai ua koa opio nei, e kapena Terevila, e hooi ae ana au i ko'u makaala maluna o keia leta. i ole ai e loaa hou he mau keia e like ai me kela leta mua, a o ka mea e hoao ana e pakaha hou mai ia'u aku, e ehaeha auanei oia no ia mea, a e mihi ai hoi oia me kona koko ponoi, a he mea hoi ia na kekahi poe e ae e ike mai ai i ka hewa o ia mau hana, a e ike no auanei oe e Monasina Kapena i ka maluhia o ia mau ano hana karaima ma ke kulanakauhale o Parisa nei.

            Ua uhola ae ua minoaka hauoli maluna o na helehelena o ke kapena no, keia mau huaolelo kuoo'a ka opio.

            Alaila, me ia mau hiohiona no o ka hauoli e halii ana maluna ona, huli iho la oia maluna o kona pakaukau a kakau iho la i kana pala pala i ke kumu nui o ke kula alii Academi o Parisa.

            Mahope iho o ka paa ana ae o ka leta, kuni iho la ua kapena nei me kona hoailona aliikoa kiekie no ka puali kiai o ka aahu eleele.

            Alaila, huli mai la oia maluna o ka opio me ka manao e haawi mai i ua palapala ala, aka, ua hoopuiwa e ia ua kapena ala e ka leo hooho o ka opio i ke kahea ana ae me ke ku ino pu ana maluna o kna mau kapua:

            "Sang Dieu! - aole loa ia o pake le hou ana mai ia'u aku-Mobeleu Sang Dieu!

            Owai ia! owai kela au i hooho ae la? wahi a kapena Terevila me ke pihoihoi nui.

            O ka pkaha a me ka lima aihue o ke kipi! wahi a Atana@i me na maka halili o ka inaina.

            Aha'o kela kanaka kamahao anei o Maua? i ninau mai o Terevila.

            Ae, ae!! e Monasina kapena, o ua kanaka ala kela, aka nae, ua nalowale hou aku la oia. Ho! e loaa oia ia'u e pono ai, a ina he mea hiki, e kue aku no au i kona alahele o ka holomahuka ana mai ia'u aku me ka maka o ka'u pahikaua.

            Ano e Monasina kapena. e kaia mai ia'u no kekahi mau minute, a ina e holopono ka'u apana hana e manao nei. alaila, e hoohiki hou mai no au i ou la me ka lono e pili ana no ka'u huakai hanu ma ka meheu o kela pakaha lima eleele o ka lapuwale loa.

            Ua namunamu liilii iho ua kanena Terevila nei, no kela mau huaolelo a ke koa opio, a mamua ae o ka hiki ana i ua kapena nei ke hoo mailielie ae i ka uhu ana a na manao uilani iloko o ke koa opio aia hoi, ua oili hikiwawe aku la ua opio nei me ka mama nui.

            "Pulelo ke ahi e Kamaile

            Lele puahi ka auhau me ka momoku

            Kepa aku la i Nu'alolo

            I ka pahapaha o Polihale."

Ka Hoohiki ma ka Maka o ka Pahikaua.

            I ka wa a Atanani ke koa opio o ka ho olohe i paae mai ai no na ninau a kapena Terevila, huii ino ae la ia maluna o kona mu kapuai a haalele awiwi iho la i ke keena me ka pupuahulu nui.

            No na leina ekolu, haole aku la oia ilalo o ka papaphele e @oea aku ai i ka lanai o ka hle, a na ia hana ana a ua koa opio la i hoouna aku i ke koa kiai e holoholo ana malaila no lalo o ka papahelel o ka lanai, aia hoi, ua paa aku la kona apo opu i ka hopu ia e kekahi mau lima kona-hao, a me ka leo okalakala pane iho lai ia:

            Aha, he huakai awiwi loa kau e Monasina ea? Alaila e Monasina, malalo o kela misiona au, ua hoeha loa mai oe ia'u.

            Ae e kuu hoaloha, wahi a Atanani, he huakai awiwi lea ka'u e pupuahulu nei.

            Alaila e Mona sina, ea hoeha loa mai oe ia'u, wahi a ke koa kiai; o kau noi huikala ia oe ma kela ano, ke hoole aku nei au aole ioa e loaa ia oe na kala ia ana.

            Ke kaumaha loa nei au no ia mea e kuu hoaloha kiai, aka, he mea hiki ole loa ia'u ke hookaulua hou aku me oe i hookahi sekona hou aku ka loihi, wahi a ke koa hou aku ka loihi, wahi a ke koa opio Atanani.

            Ho! ho!! ho!!! he wahi kanaka hookiekie maoli ka hoi oe, wahi a ke kiai i hooho ae ai me ke ano hoohenehene.

            Aka e ka Monasina, ke hoino nei au nou i keia sekona a ina aole oe e hoopaa mai ana i kau olelo me a'u, alaila, ua makaukauiau e kiola koke aku ia oe iluna o ka papaphele i keia wa.

            A i panai hoi no kau mau hna, wahi a ke kiai i hoomau mai ai, a no ka lua, aole oe o kapena Terevila o ka aahu eleele e hiki ai ke huikala ia me kela mau olelo.

            O keia koa kiai nana kela mau olelo okalakala o ke kou, he kanaka pilalahi wale iho no oia me na helehelena haikea o ka wiwo ole, a ma kona mau lala a p@ na lawe ia me na haawina o ke koa a me ka wiwo ole.

            I ka wa a ke koa kiai i hoopuka ae ai i kela mu huaolelo, ua kalele koke iho la ke koa opio nia ke kuau o kana pahikaua, a hooho ae la me ka leo nui:

            Ma Foi-ma kuu ola ana, aole au i manao o hana i keia mea ma ke ano kolohe a e like me ka'u i ha'i mua aku ai, pela no au e ha'i hou aku nei, a ano e kuu hoaloha Monasina, e hookuu ae ia'u no ka hooko ana aku i ka hanohano o ka hana, i kahea ia mai ai ko'u hiki koke aku i ka wa pono.

            Aha! wahi a ke koa kiai me ka hookuu ana ae i ua koa opio la, no hoopokole ana i ka kaua mau olelo e ike mai oe ia'u ma kekahi o na kia o ka puali aahu eleele o ka moi Lui XIIIP, ano ua maopopo aku ia anei ia oe?

            Ae e Monasina kiai. ma kahi hea e loaa ai ia'u ka hanohano o ka ike ana aku ia oe? wahi a Atanani.

            Ma kahi kokoke ia Carmes Deschaux, wahi a ka pane.

            I ka hora ehia?

            Awakea.

            Awakea alaila, ua pono, e hoea aku na au ilala ia manawa, wahi a Atanani.

            Alaila, e ka Monasina, mai apuhi mai oe ia'u. e kali malaila no ka manawa he hapaha i hala o ka nora 12, o oki ia e a'u ko mau pepeiao, wahi a ke koa kiai me ke okalakala hea papipi.

            Pono a maikai, e hoao aku ana au he umi minute i koe mamua o ka hora 12. wahi a Atanani i i pane aku ai.

            Alaila, me kela mau olelo a ua opio la, huli ae la oia maluna o kona mau kapuai me ka awiwi nui a hoomau aku la i kona alahele ma ka mehea huli i ke kanaka kamahao o Muna.

            O kela koa opio a ke koa opio Atanani i papa lea pu iho la me ka hahana, aole ia he mea okoa aku, o La Fere no ia, kekahi o na olohe a pukonakona o ka puali kiai aahu eleele, a o ua La Fere ala, oia no ke kanaka a ua Atanani nei i aa aku la e halawai me ka oi o ka oi o ka pahikaua, no ko laua mau hanohano pakahi iho ma na palena o Carmes Deschaux.

            E hoomaopopo pu hou iho kaua e kau makamaka, o ke kanaka i helu ia na la iloko o ka oihana koa e like me ua La Fere ala, he mea hewa ole na kaua ke olelo ae, he kanaka pupule a hehena ka mea e aa aku ana e ku imau o kona alo me ka hanohano o ka pahikaua.

 

Olelo Hoolaha.

            Ua makaukau ka mea nona Oinoa malalo iho, e hana i na Poa HAKU PUNA ELEELE a me ka pohaku e ae no na pa kupo@ a me na kahua kukulu kia hoomanao. O ka poe makemake e waiho mai i ka lakou mau kauoha me Ioane Akina.

J. BOWLER. Sept. 22, '90. d-lv*

 

Ka Hui Uwat'i Kaleponi.

            Na awati gula o waho, hoopiha ia, me na mea hana o loko, o ka hana uwati kaulna WALTHAM, no $89 o ka uwati hookahi, ma ka uku palua dala o ka pule hookahi. E kipa ae io-

            A. J. SCHREIBER-Agena Alanui Hotele, malalo iho o ka Hotele Alonetona.

 

NO KA POE MAKAIKAI

MA KA

O. R. & L. Co.

MA KA I'A HAMAULEO O EWA.

            O KA POAONO KA LA KUPONO no ka hele ana, oiai e haalele ana ke kaa i kahi hoolulu ma Kuwili, Honolulu, i ka h@ra 1:15 P. M. o na Poaono a pau.

            No ka auhau, nohe olelo ana, he hookahi wai o ka like, mai ka liko a ka laele.

            OIA HOI, HE -50 keneta, hiki i Manana a hoi hou mai-75 keneta, hiki i Honouliuli a hoi mai.

            O keia ka manawa popo e la'i ai ka holoholo heohala manawa me ka hano ana i na ea oluolu maiki, no elua wahi keneta waie @o o ka mi@.

1m-.1 Oct.8, 1890

 

HOELAHA HOOKAPA.

            Ke hoike'ia aku nei ka lohe i na @ kanaka a pau loa. Ua hookapu loa maua i ko niana mau Apana Aina ekolu i kapaia o Kalaheo, Kahaleula a me Puuoihala, no lakou na eka 202 e waiho la ma ka Paa, Kailua, Koolaupoko, Oahu, i hoolimalima ia e maua mai ia Keleau (w) mai. Nolaila, ke papa loa ia aku nei na holoholona o kela a me keia ano, aole e hookuu wale ia maluna e ua maa Apana Aina la, a o ka mea a mau mea paha e kue ana i keia, e hopu ia no e mana, a e hooko ia e like me ke @ a  ke kanawai. () na poe a pau e makemake ana e komo iloko o keia Hui e pono lakou e hele mai e hui pu @ Mrs. C. I. HIRAM, @ i ole ia, me @ VII. DAYTON a i ole ia KUKA.

            Owan no me ka haahaa. MRS. C. I. HIRAM. Honolulu, Oahu, Oct. 8, 1890. 3 me-d.1890

 

He Ohohia Nui,

O ka Leo o ka Lahui aia iloko o ka @ O ka hookuee ana oia kona enemi. Eia k poe i hookaa mai ma ka H@ o na Luna:

Apr 1 S. Duaida Leleo           1

            Hamaia Ulakoheo       1

            Kaulualoha "               1

            Daniela "                     1

            Kaaumoana Honokaupu         1

            Kimo Ailuene              1

                        Kahaleluhi ka Luna.

Apr. 1 Mele Holesolo Peleula 1

            Haalou "                      1

            Puakalehua Leleo        1

            Dole Niupaipai            1

            Kaui Puukolo              1

            Lahapa "                      1

            Opunui "                      1

            Keopu Panoa              1

            Mana "                         1

            C Spencer "                 1

            Keumi "                       1

            Halekala Auwaiolimu             1

            Kamoku "                    1

            Polikapu "                    1

            Palakiko "                    1

            Keaweiwi Kaakepua   1

            Kamiano "                   1

            Kapika Kapauhi          1

            Kahoiwai "                  1

            Hama@au "                 1

            Laala "                        1

            Piipii Kauluwela          1

            Ane Pelekane              1

            Jas Qnini "                   1

            Kaelele Manuwai        1

            Makanoe Mana           1

            Wakinekoa Kalaekao  1

            Lama Kikihale             1

                        Kaneaiakala Ka Luna Elea.

Apr 14 Kaulili Koula              1

            Lokai Koumakapili     1

            Kauna Koula               1

            Lilia Johnson Nuuanu 1

            Puakinamu Kakaako   1

            John William Kalihi    1

            Kaui Palama                1

            Kaua Kalia                  1

            Kakai Lelea                 1

            Kakalia "                     1

            Poui Kaumakapili        1

            Okau Kawaiahao        1

            Ake Ainahou               1

            Auhea Kawaiahao       1

                        John Samoa ka Laua.

 

Ka Buke Akeakamai.

AO

KE KI GULA

NO KEKAHI MAU MEA HUNA PO HIH@ I HULUA E KA NOE AU O KE KANAKA.

            KAKAU mua ia e ka Mea Hanohano DAVID KALAKAUA a me kekahi poe e ae he nui, a i Hooulaia, Hooponoponoia, a Hoomahuahua hou ia e Levi-i-Levi ole ia ka Akeakamai Hawaii o ke Keneturia 19.

Mahele o ka Buke.

MAHELE 1.

ZODIALOGIA-Hoike Ouli ma na kaulana Mahina.

MAHELE II.

NAEVIALOGIA-Hoike Ouli no ka @ o ke kanaka.

MAHELE III.

METRAGARATIMA-K hoike Ouli ma ka Hoonohonoli linahelu ma ka @elu Kahala.

MAHELE IV.

ONEIROLOGI,

MAHELE V.

Ka Papa Konane Hoailona Pomaikai.

MAHELE IV.

Ka Arimatika Kamahao.

            J. M. POEPOE.

 

Waiwai Haule.

            Ma ka la 23 o keia malama, na haule ia kuu EKE ILI paalima, mawaena o ke Alanui Likelike a me Waikiki @ eke eleele.

            Aia iloko o kaie aka, he wahi aka @ku kekahi, me na waiwai maka@, a peia pu me ke eke Ili nui, aia iloko o na eke ia he mau holoku kekahi.

            O ka mea e loaa ai a hoihoi mai ia'u e loaa no ka uka makana kapono mai a'@ aku, E loaa no au ina @.

            MRS. ALOALOUA.

Mar. 27, 1891. 1w-d.