Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 189, 8 May 1891 — Ke Kumu Laulaha o ka Ma'i Lepera. [ARTICLE]

Ke Kumu Laulaha o ka Ma'i Lepera.

Oiai kc oia o ksi Inlnn ka inea nui-ia"kakou e ii'Kmoo ai, ri o kamai!Lo ui. ii hc iuea tvui hoi i na ohana a pau o ka Ilawaii ]»onoi. nolaiia, e k:ua ia makou no ka ho()papau i na manao lehulohu ma ia mea. Eia keia ma'i ke pahola hou nei nia na wahi a pau o ka houua, a ua ole'o ia hoi o 4 ka home o keia aia'i, Ma ka nana ana i ka moolelo he oiaio no keia maumea eiua, kaln o ka ma'i i noho mua ai. a me ka eu hou ana, me he ona moa ala ka n.ee ana !»a ke alo o ka ;iina. Ua hoike he,500,000 ka lieluna o ka poē i Joaa i keia ma'i e noho la ma īma. Ife mnn kuianakauhale okoauo ko lakou. A e hookaawale ia ana no hoi ka poe ma'i ma

kekahi wnhi knawale, aole nae i pa ia e liko «me ko kakou nei. Jie hoonohoi.i i kahi hookahi, nhe papa ia ka poe holp aku, aol« hoolauna mo na Hia'i. Ua lnha nui no hoi keia ma'i ma Kiīia, a aole no he aina o Asia i nelo i ka poe i loohia i keia ma-i, mai loa mai. Aole i akaka pono ]oa ke kumu i ulu ai o keia m a'i iwaena o ka lahui kanaka, aliiki i keia ]a. Eia no na kanaka ake ike, ke haopapau nei e loaa ka ike ia lakou, i-ke ano: a me ke kuinu o ka ulu ana o keia ma'i. Aka, aole he loaa pono, he 'pono koho walē aku no ka hapn nui. I koia hi.iu mnkahlki e like; me ka lahn nni ana o ka ma'i ma na aina nmuiao holomua e like mei ito Europa a nje ko Amnika, pola i hooikaika īuu ai ka imi ia <•> ke kumu a me ke ano o koia nia ; i, a me na mea e hoola a e kaohi ai paha i kona laha ana.

Malalo o keia mau kuniu, ua! mahuahua ae na ike o ka poe la-| paau ma ; i. Ua ike ia he mea lii|ii ole ia e kn niaka maoli ke| nana iho. aka, he ike ia nae me ke aniam hoonui. Ua ike ia keia e Kauka Anina ma Ilawaii nei, a me kekahi man kauka. a aku wia na aina e. T ikA loaa nna o keia ike, na iim ia>ka mea nana e lioopau ii keia mea e hoopunana ana ma kei kino' o ke kanaka a e omo ana ii kona ola a hoolilo aku iaia mamua o ka lele ka helike me| mea popo mamua o ana niai o ka hanu. Mamuli o keia ike ua imi ia ka laha ana o ka m-i'i; h« lele paha, ma o ke «a paha, uia o ka pili kino paha, a ma kekuhi mau kumu ei aepaha. i keia manawa koke iha n«i ua hoike inai kekahi mau Kauka kaulana 'oa, ua iaha ke : a ma'i ma 0 na pala i o ia iloko o ke kino o ke kanaka, mai na kino ma'i mai o ke kanaka a me ka holoholona. He hui ko hh kauka e ku nei ma Laeiana, nona na hoa ma m wahi a pau o ka hoaua, be hui e kw an& 1 ka o ana i ke kjfa» kaoaka me nm

},u!ahe, no ke jmle at\a i im lUa-i e iike■■ib-c ko kn ina'i hebera e o ia nei. Ma ua 6 ia kekahi kauka, a ua nui k«*% wawa ia oia hana iio ka make ana o ua kauka la, no.ka pehu ana iMii ke ino o ka po.la i o īa »1, he mau la elu;t mahope o kwnu o ia ana ua make aku la oia. Ile nui no na hoike e hoole ana i ke kupono o ka o ana mai ka i>jtla,' ma na h©ohalikt'iike ana. Ma keia ua polelei ka hoole o na 3J:nvaii, e kue nei i ka o lima at:a. Me he la, oka linia maoii no ke kmnu i Inha nui ai o ka ma'i koko ino i iaha uui ai i keia laliui. a i kniiiU hoi i keia inunawa. Ua aai !oa keia mea he o iinia no ka mea, | i ka wa e o iiina nui ia ana keia I iahui i ka makahiki 1853 a maiiope mai, ua komo knkt>nukr>nu ka ma'i kaokao o na haoh iloko © na wahine Hawaii, a mai a lakou aku laha i na i'ai o, a n>a ka o lima i hoomau ia ai o like me ia e aai nei maluna • keia lahui. Me he la no hoi ua ike na kumu ia lakou ka hr«rnalu a me kft a© ana o ka lahui. na lakou mai ke kumu i iaha ai o ka ma'i lepera. a no ko lakou liilahiia o ikea e ko ke a© nei, ka hupo a me ka hewa nui 0 ka lakou mau hookele ana i keia lahu:, a lakou i kaena ai i ko ke ao, nolalia, ke hoonapau nei lakou e hoonalo aku i keia palaho o ka lahui .a lakou i liana ino ai, ma © ke kanu ola ana v mai ka poe i ioaa 1 >. ka liaukeuke a ka poe maoli i loaa io i ka palalm.