Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 196, 19 May 1891 — He Moolelo Kaao No Na Hoahanau KALOAIKANAKA. O HALEMANO. [ARTICLE]

He Moolelo Kaao No Na Hoahanau KALOAIKANAKA.

O

HALEMANO.

Na Weli o kk a\: Kahikp, Mai na 'Lii a>a Makaaixana

I ke kuu ana iho o tei Maeaea vialia ana, ia wa i kuu aku ai ko laua nei pu kaua oia o Puali, i ka paba iua ka aoao o ka kakou mau koa— He wela e— he wela la Ke apn uiai nei ka wela i ka piko Ke ulili anapu nei i kuti manawa Ka wela ku kapu o ka Hooilo I haona enaena i ke Kau Ka Ia wela kulu kahi o <a Makalii Ke hoeu mai nei ku Tce!j| i o'u poli Haua ka ihii o ka pua®f4 Kaala lAlaa ke kaua e na 'ni- niai ala hou He hou ka wai o ke Uki e hiolo nei I anei la pau ke kaua Ua noa —a. Ia kuu ana ihd o ka Pu»li hooeawewe ana, ia wa, pane aku la kekahi o ua mau aiii nei, i ka elele; E, o hoi a hai aku i na hoa paio o ka la malie: ua kuu ke kaua, ua hemo ka puali. hookau ia ka poe iloiō o na hale pe J a, a auau aku ka hou t> ka la wela i ka wai a Kane. t no al|>Au na elelo a ke «lii, aku kahana ia Maeaea, ku ka pola o ka malo i ka u» met o ka maina i ka hoio. Otft holo ko ia nei a ku āna imua • kōna mau haku; a oi kuu iho ka na«, pa no ka ninau, pehea ka huakai, he opua anei, a i ole he omeo ua paha ? Pahe aku la keia, he opua; a ī ka lohe ana o ua mau alii nei he opua, ua pane aku la kekahi o ua poe alii nei i na koa e hoi, a pelano hoi laua nei i ko laua mau kanaka. I na raau opio nei a kakou i hiki aku ai i ko )aua kahua me ko laua puali. ua hookuu ia aku la na koae hoi i ko lakou raau haiau, a ua kaii oha ia aku lakou e noho kela a me keia me K.a makaukau» aole hoi e hoopalaleha. A no ua inau koa nei a ua kamoe loa aku la laua no ka heiau o Kaoukapuakea, a malaila laua i lawelawe ai i kekahi apaua hana i pili ia laua, a me ko laua mau makua a me na koa. Oiai «im ikila laua luaui

kuakane, a nve oa kahuna a maa: nei kakou eike ai, i ka inoa o tia mau hoahanau nei, oia keia Lo ke kaik*uaana, a o Aikanaka ka pokii. he mau mahofe keia a elua, he u>āu ehu like n© laua. O ka mea 'nana i hoohui i ko la-, na inoa, a īke ia ai o Loaikanaka, oia no ka laua kumu hope o ke ao ana 1 neia mea he īke kaua o ka wa o£jyfroi o Halauola me ku apono pu ana mai o ko laua makua oia o Hoolonoapahu ke aa Mokupaoa ka mākuahine, o laua nei na makua o ka kakou mau olali, sa hoahanau hoi nana i hookau aku i ka weli i na 'lii a pau o Oahu nei. Nelaila, e ka makamaka heluheiu, ua pau ko kaua pohihihi no ka moa o ka kakou mau opio, a me ko laaa mau makua, a me ka laua kumu hope. Nolaila, e hoaui aku kana a nana aku i ka liana a ko lau;i man hoa paio, maki'a he inau napa ana paha kekahi a lakou i ka ehu kai o Puaena, aole hoi o kl'kikio pau i w&i nohia. e hilinai ai Piina kaleb ia I£au. s 0 ka haw a ua poe alii nēi, oiai iakou i hiki aku ai i ko lakou kahua paa, me na puali koa. Oia keia, hoouna aku la kekalii o ua mau ahi nei ia Maeaea ko lakou pu kaua, a he kukini mama hoi ia oke alo o ua poe alii nei, e nolo aku a hoi aku ia Oahu nei, o Ke kaua a na lii o Waialua, ua hoomoe ia a hiki iloko o Kane alaila hoomaka hou. 1 hakalia no i ke kuu ana iho o ka leo ahi, aia hoi ua Maeaea nei ke ahai la ka pueuhiheia no Uko'a nan#lckq ia la. poha ka pola oka ka ua mea o ka nui o ka maraa i ka holo, oiai oia e hooko ana i ka leo alii. A *ia ka ka mea kakau i hoomamanao ae ai i kekahi ona wele kau lana loa i haku ia e ko kakou poe haku mele— Ike ia Kukini he lawaia manu He upena kuu i ka noe o Pokahi Ua hoopuni i ka ohu kakikona Ke na'i la i ka luna o Kaauana Kauahi o ke kapeku e hei ai, O ka ihikapu o kuu alii 0 ke alii wale no k&'u makeniake O ka luhi o maua me ia nei O ko makou lealea noia Ua ike a— kekahi o na helu i hala o ka kaua nanea, ua ike ia ka hui ana o Maeaea. ka elele alii a na lii o Wailua, me kakaua mau koa, a ua ike pU ia no hoi ka pane a Lo a me Aikan^ka. Nolaila • n«ina aku kakou i ko mua aku, oiai o Maeaea imua o kona mau hoa 'lii, a me ka puali koA.