Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 198, 21 May 1891 — Page 2

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

MA KE KAUOHA.

KUAI O KA HOOLIMALIMA O KA AINA AUPUNI O KAUPAKUEA, HILO, HAWAII.

            Ma ka Poakolu, June 17, 1891, ma ka hora 12 awakea, ma ke ala komo ma ke alo o Aliiolani Hale, e kuai kudala ia aku ai ka hoolimalima o ka lihi mauka o ka Aina Aupuni o Kaupakuea, Hilo, Hawaii, nona ka ili o 210 eka oi aku o emi mai paha.

            Ka manawa––he 10 makahiki.

            Ka uku hookumu $500 no ka makahiki e uku ia ma ka hapa makahiki mamua.

C. N. Spencer,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Mei 11, 1891.                                  4t-d.

 

KUAI O KA HOOLIMALIMA O KA AINA AUPUNI O KANAIO, HONUAULA, MAUI.

            Ma ka Poakolu, June 17, 1891, ma ka hora 12 awakea, ma ke ala komo ma ke alo o Aliiolani Hale, e kuai kudala ia ai ka hoolimalima o ka Aina Aupuni o Kanaio, Honuaula, Maui, nona ka ili o 7680 eka oi aku o emi mai paha.

                        Ka manawa––he 10 makahiki.

            Ka uku hookumu $150 no ka makahiki e uku ia ma ka hapa makahiki mua.

C. N. Spencer,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Mei 11, 1891.                                  4ts-d.

 

KUAI O KA HOOLIMALIMA O NA KOENA NA AINA AUPUNI O NINOLE A ME WAILAU, MALUNA AKU O NA APANA AINA HOME, KAU, HAWAII.

            Ma ka Poakolu, June 17, 1891, ma ka hora 12 awakea, ma ke ala komo ma ke alo o Aliiolani Hale, e kuai kudala ia aku ai ka hoolimalima o na koena o na Aina Aupuni ma Ninole a me Wailau, mauka aku o na Apana Aina Home, ma Kau, Hawaii, nona ka ili o 6300 eka oi aku o emi mai paha.

            Ka manawa––he 15 makahiki.

            Ka uku hookumu––$150 no ka makahiki, e ukuia ma ka hapa makahiki mamua.

            E hoolilo ia aku keia mau hoolimalima malalo o ka pono a me na kuleana i ae ia malalo o ka Mokuna, XXXIV, Pauku 1477 Kanawai Kivila.

C. N. Spencer,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Mei 12, 1891.                                  4ts-d.

 

KUAI O KE KOENA O KA AINA AUPUNI O AAPUEO, KULA, MAUI.

            Ma ka Poakolu, June 17, 1891, ma ka hora 12 awakea, ma ke ala komo ma ke alo o Aliiolani Hale, e kuai kudala ia ai ke koena o ka Aina Aupuni o Aapueo, Kula, Maui, nona ka ili aina o 376.49 eka oi aku a emi mai paha.  Kumu koho $500.

C. N. Spencer,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Mei 9, 1891.                                    4ts-d.

 

KUAI O NA APANA AUPUNI MA HONUAKAHA, HONOLULU, OAHU.

            Ma ka Poakolu, June 10, 1891, ma ka hora 12 awakea, ma ke komo ana ma ke alo o Aliiolani Hale, e kuai ia ana he umi (10) apana aina aupuni, aia ma Honuakaha, Honolulu, Oahu, nona ka nui mai ka 38 a ka 98 kapuai a ke 63x118 kapuai.

            Kumu Kuai Hookumu ––E like no me ke ano o ka aina, mai ka $200 a ka $250, no ka apana hopkahi.  O ke kumu a me ke ano o ka hookaa ana ma ke dala kuike, a i ole ma ka manao o ka mea kuai, he uku hapalia o ke dala, a o ke koena ma ka uku mahele like e uku ia ana i ka hookahi, elua a me ekolu makahiki, me ka uku panee o ehiku keneta o ka makahiki ma ka uku hapa makahiki.

            E kukulu hoi ka mea kuai i ka aina ana i kuai ai i kekahi pa kupono iloko o hookahi makahiki mai ke kuai ana, a o hookomo hoi i ka wai mai na ha mai o ke aupuni.

            E hoopuka ia ana na Palapala Sila Nui no ka aina ma ka pau pono ana o ke kumukuai i ke kaa.

            E ike ia no ka palapala kee o na apana aina a e lohe ia no hoi na mea a pau e pili ana ma ke Keena Aina.

C. N. Spencer,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Mei 6, 1891.                                    4f-d.

 

KUAI O NA AINA AUPUNI MA KALUAOPALENA, KALIHI, OAHI.

            Ma ka Poakolu, June 17, 1891; ma ka hora 12 awakea, ma ke ala komo mamua o Aliiolani Hale, e kuai ia ai ma ke kudala, keia mau apana aina iho:–

            Ap. 2.  Nona ka ili he 768 eka, e hoomaka aku ma ke koho mua he $160.

            Ap. 3.  Nona ka ili he 80 eka, e hoomaka aku ma ke koho mua he $160.

            Ap. 18.  Nona ka ili he .99, e hoomaka aku ma ke koho mua he $198.

C. N. Spencer,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Mei 11, 1891.                                  4ts-d.

 

NA AINA PA-HALE NO KE KUAI MA KA HULI HEMA O PUOWAINA, A MA KE KIHI O ALANUI WAILA A ME PENESECOLA  HONOLULU, OAHU.

            He elima mau Apana Aina hou i hoolala ia ma ke kamoe hema o Puowaina, maluna aku o Alanui Prospect, a he umikumamakolu pa-hale hoi i hoolalaia ma ke kihi o Alanui Waila a me Penesecola, i like ole ka nunui mai ka 158x200 kapuai a ka 81x150 kapuai a ua makaukau no ke kuai i keia manawa.

            E waihoia ae na nonoi ana, no keia mau apana aina ma ke kumukuai hooku@u aku o $500 a $400, no kela a me keia apana, e like me ke ano o ka nunui o na apana a me ke kulana e waiho la, i hiki ke ike ia maloko o ke Keena Aina, i ke Keena Kalaiaina.

            O na nonoi ana no keia mau Apana Aina e hoike ia mai ka manao kuai a me ka hooponopono ia ana o ka aina.

            O ke ano a me ke kumu o ke kuai ana ma ke dala, a i ole e like me ko ka mea kuai makemake, he hookahi-hapaha e ukuia, a o ke koena ma na uku mahele like ana iloko o hookahi, elua a me ekolu makahiki, ma ka hapa makahiki, ma ka ehiku pa-keneta ukupanee no ka makahiki.

            E kukulu ka mea kuai i kekahi pa maikai kupono iloko o hookahi makahiki mai ke kuai ana a e hoomoe hoi i ka wa mai ka paipu wai o ke aupuni.

            E hoopuka ia aku no ka Palapala Sila Nui i ka pau pono ana mai o ka uku kuai o ka aina.

            E ike ia no ke kii o ka aina a me na wehewehe ana maloko o ke Keena Aina.

            Ua hoomoeia na alanui a hooponoponoia, a ua hoomoeia no hoi ka wai a pili kokoke ana i keia mau apana aina.

C. N. Spencer,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Mei 7, 1891.                                    4ts-d.

 

KA LEO O KA LAHUI.

JNO. E. BUSH.

Lunahooponopono a me Puuku.

POAHA, MEI 21, 1891.

Ua ko ka Hana a ka Ewaewa!

            Ma ka Poalua i hookoia ai na hana hookahuli aupuni a k aoao kue ia kakou Hawaii, ma o na hana o ka Papa Ola.  O keia mau hana a ka Papa e kipaku nei i na kanaka ma’i a ma’i ole paha, me ka hoohana ole aku i na lapaau e mahalo ia nei, eia ma ka lima e ka Bihopa o ka Hoomana Enelani a me ke ola maopopo a kakou e ike kino ai aia ia Kauka Luka, oia na hana e hoeueu ana, “me he la e lawelawe i kekahi keehina i makemake ole ia e kakou a pau .”  Ae, he oiaio, o keia ka makou e hopohopo nei, ua hana ia keia mau hana maalea, mamuli o ke alakai ana a na hoa haole hookamani o ka Papa Ola, me ka pani wale o na hoa Hawaii.  E kuhi ana makou e ola a @ hana kaulike ia ana la hoi me ke aloha, na lawelawe ana o ka Papa Ola, a e waiho ia ana hoi ka poe lahilahi o ka ma’i e lapaau ia me na lapaau i ike ia hoi ua ola kekahi poe.  Aka, aole oia ka makemake, o ka make ke kuko a na ha@le e ake nai, i kahuli ai ke aupuni ma ko lakou lima.

 

Mai Moku ke Poo ia Luheluhe.

            Ua lohe mai makou mai moku ke poo o ka Peresidena o ka Papa Ola, o Kanihonui ia Luheluhe.  A penei:  Ua kaohi ia iho kekahi mau ma’i, a ua paakiki hoi ka Papa Ola, e hoouna i Kalawao.  I ka waihoia ana aku nae o ka olelo a kekahi a na Kuhina i olelo ai, a i lawe ia aku e kekahi mea a i ka Peresidena, “Ina oe e hana ana ia mea, moku ko poo.”  ia wa ua emi aku la ua poo la, e like me ke poo o ka honu, a nalowale iloko o kona alualu.  Ma keia ua haule ka kaulike, a me ka olelo hooholo a ka Papa, a ua haule pu mai na lani, e like me ka olelo kahiko.  Ma keia, he elua kanawai e hoohana ia nei maluna o ke kino o ke kanaka, e like me ka olelo a Ianua, aia ma ke helu waiwai ke ko’iko’i, aole ma ka helu kanaka.  He kupanaha no paha ke kalai manao o kekahi poe.  Ina ka waiwai a pau ma ka lima o umi kanaka o ka aina nei, alaila, na ka umi kanaka iho la e leoleo a e hoopae, a e hooholo i na mea e hana ia maluna o ke kanaka.  O keia iho la ka papa kalai kuikamawae a ka “Hawaii Holomua” @ hapai nei, a e ao nei oia iho ia ka pololei.  Hoi hou i kauhale e ao ai i ke kalai aina a me ka hooponopono ana i na hana e pili ana i ka pono o kela a me keia kanaka.

 

O ka hao o ka Wai Nui, Aohe Lau Laau e Koe.

            Ke puapua mau mai nei na lono oiaio; ina iho ka make o ka lahui Hawaii a holapu hele mai iloko o na ipuka hale o kakou, no ka hao ana aku, e ohi hapuku ana e kiola holookoa aku i na wahi pulapula i koe no ka lua kupapau o Kalawao:  ka mea hoi a ka nupepa “Hawaii Holohope” @ olelo nei aohe hewa o ka hana a ka Papa Ola.

            O na lono oiaio, aia a pau keia kau hapuku; alaila, ma keia hope aku, o na poe lepera e hiki mai ana e nana pu ia ana lakou me na poe i hookuuia e ai loau; a ina ua hooholo ia lakou he lepera; alaila, o ka wa no ia e hookomoia aku ai iloko o ka mekini ohi hapuku, a kiola ia aku no ka make mau loa.

            Ua loheia ae, ua waeia ae kekahi poe mamuli o ke kauoha a ka Moiwahine, e hookoe ia lakou ma Honolulu nei no ka lapaau ana; aka, ano, ua lalau mai la na lima ana ole o ka Papa Ola a ka Moiwahine no i hoonoho ponoi ai, a ka punahele no hoi ana e minamina nei.  I anei la ike iho kakou owai la ka oi o ka punahele o ke ola paha e kona lahui, a i ole ia, o ka leo o ka hoaloha.

            Ua hoomaopopo makou, he mea nui na makou ke ola o ke kanaka, a pela no ke ola o ko makou lahui Hawaii, a ka “Hawaii Holohope” e hoinoino nei; me ka hoopeepee iaia iho mamuli o na hoopailani ana aku i ka Papa Ola aloha ole.

            Ua lawe mai o “Hawaii Holohope” he rula kaulana, a oia keia, “Mawaena o na pilikia elua, e koho i ka pilikia uuku”––Nani ka rula; aka, i kana hoohana aku ia Kauka Luka ua olelo ae oia e pono oia e hele i Kalawao i kahi nui o ka pilikia mamua o kona noho ana ma Kalihi e lapaau ai i na poe i loaa lahilahi i ka ma’i lepera.

            Alaila, ina elua hale o a ia ana e ke ahi, hookahi ua kokoke e pau loa i ka a ia, a hookahi, akahi no a hoomaka e a ia; alaila, ma ka hoohana ana a “Hawaii Holohope”––E pono e kii e kinai i ka hale i kokoke e pau i ka a ia e ke ahi, a, aia a hoomaka e pau loa ka hale i a uukuia, alaila, hoomaka e kinai aku.

            O ka makou e olelo nei, e ou i ka maka o ka Wauke oi opiopio, aole e kali a oo loa.  E pono e lapaau koke ia ka ma’i lepera oiai e lahilahi ana, aole o kali a oo.

            O ka palapala hoopii a ko Honolulu, e noi ana ia Kauka Luka i Kauka no Kalihi a me Kalaupapa.

            Pehea la e hiki ai i ka ike Loio o Poepoe ma ke ao aku i ka Papa Ola e nihi ae a olelo aku ia Kauka Luka, e hoi oia i Kalaupapa ?  Oiai, ua olelo ka palapala hoopii no Kalihi a me Kalaupapa.

            Hookahi no kumu e hiki ai e olelo pela, o ke aloha ole i ka lahui; aka, no makou iho, iluna makou o ko makou lahui, a hiki i ko makou hana hope loa.

 

Ka Hui Waapa “Kaiulani.”

            Ma ke ahiahi o ka Poaha o ka pule i hala, Mei 14, ua akoakoa ae kekahi mau keiki Hawaii opio ma Honuakaha, no ka hoala a hookumu ana i “Hui Hoe Waapa” no na keiki Hawaii oiaio a pau.  Ma ka malama ia ana o ka halawai, ua hooholo ia, o ka inoa o ua hui la.  “Ka Hui Hoe Waapa Kaiulani,” ua hooholo ia ko lakou Kumukanawai, a ua koho pu ia no hoi me na Luua Nui, o ke Kama’lii Kalanianaole Peresidena, Sampson Palama Kakuolelo, W. C. Ulukou Puuku a me Kapena; o ka Rapa Hoohana, o na Luna Nui i hoike ia ae la maluna a me na keonimana no lakou keia mau inoa, W. F. K. Kaae, James L. Aholo, J. A. Thompson a me Jos. Liwai.  He $10 ka uku komo o ka poe a pau e makemake ana e lilo i mau lala no keia Hui, a he $1.00 ka uku mau o ka mahina.

            Ke kono ia aku nei na Hawaii opio a pau i ake nui i keia hooikaika kino maikai, eia iho ka hui, komo ia iho, he Hawaii wale no mai ka Peresidena a hiki i na lala.  He Hui keia ke ku nei kona hale Waapa, i lako me na waapa noho hoholo, noho paa a me na lana nunui, no lakou iho keia mau inoa, Kaiulani noho hoholo 6 hoe, Kapiolani noho hoholo 8 hoe, Kekaulike noho hoholo 8 hoe, Kanoelani, Puaala a me Malia, noho paa 6 hoe pakahi, na lana Kuliaikanuu a me Hanakeoki.  He lako ma na ano a pau.

 

NU HOU KULOKO.

E I na Luna Lawe Pepa o Ka Leo o ka Lahui , ke ha’i ia’ku nei ka lohe ia oukou, ina he mau helu koe o ka la 3, 10, 20 o Aperila, a me ka la 5 o Mei nei, o ka nupepa Ka Leo , ke kauoha ia aku nei o hoihoi mai ma ke keena nei.

Ma ke kauoha.

 

            Ke oili aku nei o Kualanuiaola i keia la no ka wa hope loa.  Aloha no paha oia me kana mau hana.

            Pakele mai pau i ke ahi ka hale hana manua o Frank Cooke, makai o Koholaloa, ma ka Poalua nei, e ole na lima kokua pakele ai.

            O ka malama keia o Ikiiki, nolaila i haiki ai ka noonoo o na noa o ka maka peni, a me kona poai, oiai ke hou hewa nei i o a ia nei.

            Apopo, oia ka la e puka aku ai ka helu mua o ke Buke III o ka “Oiaio” nolaila, e like me ke ohohia o oukou e ike i ka oiaio @ na wa a pau, pela no oia e niau aku nei imua o oukou, hookipa ia aku ka lei o ka lahai he Hoopono.

            Nui ka hooikaika ana o Luka Wilikoki a me kana alii wahine no ka laua lei aloha he keiki, ma ke kaohi ana mai na lima mai o Keo Kaaka ma, a ua loaa ka maha.

            Pehea oe e Hawaii Holomua, ua kokua i’o anei na haole a me na Hawaii o ka Papa Ola i ke oa ou e Hawaii Holomua, nau ia e hai, oiai o oe ko lakou puu kala hala?

            Eha wale no poe i koe iuka o Kalihi e noho mai la ma ka pa mai e kali ana no ko lakou nana ia.  O keia ke koena o kela poe iliula i lawe ia aku la, no ka heana hope loa.

            Ma ka auina la Poalua iho nei i huki ia ae ai o Malulani iluna o ko alahuki moku, no ka hoomaemae ana i kona iwi kaele, i pahee oia i ka ohuku ale, ke olali aku i ka la apopo.

            Ua hala ma kela ka’e o ka muliwai eleele, i ke kakahiaka Poalua iho nei, o Kapena Walaka Beki, a i ka la iho la inehinei i manele ia aku ai kona kino lepo no ka ilina o Maemae.  Aloha wale oia.

            E na makamaka, ka poe hoi nana e hoolawa nei i ka i’a i ke kulanakauhale o Honolulu nei, mai pakaukau mai oukou i na i’a ino, e like me ka kekahi @ oukou i kuai ai ia Pupule i ka Poakahi nei, i makaala oukou i ka pono o ka lehulehu.

            Pakele kahi olalau a Kuapakaa i lumai ia ai iloko o ke kai ma Waikiki i kela mau pule aku nei, mai Holomua ka ihu a me kahi niho haki iluna o ke ako’ako’a i ke kakahiaka o nehinei; e ole ka ike e ana o ke Pukiki i ka Liona, pakele ai.  Ea, mai hoonana oe i ka poe i lawa, o ka hana ana aku auanei ia, lilo oe i haumana na Kauka Oliva.

            Ua hoohui ia ma ka berita maemae o ka mare, e ka makua Leonora, ma Roma, i ke ahiahi Poaono iho nei, o Mr. Lott Fernandez, he keiki kamaaina ko ka ua Kukalahale nei, he aloalo kuaua hoi no Hanalei, me Miss Emily Cockett, o Molokai Nui a Hina.  O ka makou e kalokalo ae nei, e hoolaupa’i ia ko olua noho’na kane a wahine e na pomaikai he nui.

            E na hoa’loha, na makamaka, na hoa o ka pupuu hookahi, me ka leo walohia Ka Leo e hele aku nei imua o oukou a hai aku i keia lono.  O kakou Hawaii oiaio, ua pulumi ia aku la a pau no Kalaupapa a me Kalawao, kekahi huina nui ou e Hawaii, ua lawe ia lakou a pau no ka lua pa-u hope loa @ ke ola ana ma keia ao.  Aloha wale e Hawaii e hai-na ia nei e na ili keokeo a me na hoa Hawaii iloko o ka Papa Ola.

 

HE ANAINA HOOMANA MA ARIONA HALE.

            Ma na Lapule a pau, e hoomaka ana ka anaina haipule i ka hora 9 a hiki i ka hora 10:30 a.m., @o na kanaka Hawaii, a ma ke ahiahi hora 7:30 p.m. no na haole, a me ka poe e makemake ana e hele.

Lu@kahiko A. Haws.