Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 198, 21 May 1891 — Page 3

Page PDF (897.78 KB)

This text was transcribed by:  Tiffany Cabos
This work is dedicated to:  Dennis Cabos

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

He Moolelo

 

--NO--

 

KUALUNUIAOLA.

 

KE KEIKIKOA OA KA MOKUPU-

NI O MANOKALANIPO.---

KA HI'APAIOLE O KE KOA

I NA LA O KA NOHOALII

ANA O OLA, KE ALII O

WAIMEA, KAUAI.

 

        Mahope iho o ko Pi puka ana mai ka hale mai, au haule iho la ke alii hiamoe, a oiai nae oia e hia-moe ana, o ka maka no ke pili, a o kona noonoo nae, ke lalau hele wa-le ala no ia i o a ianei, a nolaila, ua hia-a loa ae la oia.

        Ala loa ae la oia a i aku la i ke-kahi o kona mau kahuna e hele e mama awa no lakou.

        A oiai no hoi, he puni ia na na kanaka o kahi alii iloko o ia mau la, nolaila, ua like me ka ole keia olelo a ke alii, i ka hoolale ana aku penei:

        Ina o keia ala wale ana a kakou a i mama ia mai nei e kekahi o ou-kou i wahi awa, una ua pono loa, i hoonanea iho ia a haule aku hia-moe, lealea hoi paha ka hiamoe ana aku.

        I hakalia no a pau keia mau hua olelo a ke alii, o ka miki koke mai la no ia o na kahuna, monawa ole, lawa ka mea i makemake ia, o ka ia ma-na ae o kana ma-na ae, kaele pono ke ka-noa.

        Pau ka mama ana, hoka a pau, alaila, kae-e iloko o na apu, inu nui a pau ka inu ana, kamau ka pupu, noho nui aku la hookaan olelo.

        Oiai no nae lakou e noho ana, oia no @oi ka wa aole i hekau pono mai o Luaua iluna o lakou pakahi, aia hoi, lohe aku la lakou i ke koe le mai o ka pohaku o ka auwai o Kikiaola i ua po nei, lohe aku la lakou i ka nalulu, ka hamumu a pela aku.

        Mamua nae o ko lakou hoomao-popo loa ana aku i na mea a pau e hana ia ana iloko o ia wa o ka po, ua oki mai la ka ona o ka awa ia la kou pakahi, a haule aku la lakou hiamoe, a pela i hole ai ke mele a ka poe haku mele:

        "Aohe hana i koe a Kauhikoa,

        Ua kau ke poo i ka iluna."

        Oia moe o ke alii i ka ona o ka awa, a i pueho ae ka hana i ka wa-naao, e moe ana o Pi, o kona ma-nawa nae i hoi mai ai, aole lakou i ike.

        Oia moe o Pi a pau ka lumilumi ana a ka hiamoe i kona mau ma-ka, hoi hou mai la hoi ka ikaika i kona mau lala maluhiluhi, mahope o ke kuupau ana i ka hana i ka ni-honiho ma ia po, ala mai la oia, ua kahikole ka la aia iluna.

        Mamua nae o kona ala ana mai, e kamailio ana o Ola me na kana-ka no ka auwai o Kikiaola, oiai, ua hoouna ke alii ma ia kakahiaka i ke-kahi mau kanaka no ka nana ana i ka mea i hana ia.

        I ka hoi ana mai o au mau wahi kanaka nei, ua noke mai la laua i ka haanui i ka maikai o ka hoono-honoho ia ana o ka pohaku, a ua olelo ia, kokoke e mile kahi i hana ia o ua auwai nei ma ia po hoo-kahi.

        Ua lilo keia auwai i mea makai-kai nui ia ma ia la e na kanaka a pau mai koa-uka a koa-kai.

        A o ka huaolelo hookahi i puka mai ko lakou lehelehe mai, oia no ka mahalo i ka mea i hana ia, a me ka mea nana i hana.

        Eia ke waiho nei keia kahawai i hoonoho ia i ka pohaku a hiki i ke-ia la, e maalo ana hoi mai kekahi hanauna a i kekahi.

        I ka paa ana o ka auwai o Kiki-aola, ua lilo o Pi i puhahele na ke alii o Ola, me ka haawi ia o kekahi ahupuaa o Kauai nona, a ua mai-kai no hoi kona noho ana me kona hoahanau me Kualunuiaola.

        No Kualunuiaola hoi, ka mea no na keia moolelo, ua noho ho-ae iho la oia me kekahi kaikamahine alii o Kauai, oia hoi ka mare ia kakou i keia manawa.

        Mahope iho o ko laua noho ana ae a kana a wahine i hookahi kau-nu ana i Waiolohia, au make iho la kona makuakane, nolaila, lilo kao-koa ae la iaia ka malama ana i ka moku o Kauai.

        Ia manawa, akaki no a ike hou hou o Kahapula kona makuahine ia kai o Waimea, a me kana huno-na kaikamahine.

        O ia noho o lakou a mahope iho; hapai iho la ke aliiwahi a hanau mai la he keikikane, a o ka moole-lo o keia keiki a laua, oia kekahi moolelo walohia a le'a loa o Kauai, a oiai, aole nona keia moolelo, e ka-mailio no kaua no Kualunuiaola, oiai, ua pili keia moolelo iaia wale no.

        I ka hanau ana o keia keiki a Kualunuiaola ma, lilo i ka makua-hine ka hanai, a nana i malama a hiki i ka nui ana.

        Ano e kuu makamaka heluhelu, no ka manawa mua loa, akahi no kou mea k@kau a kamailio mawae-na o kaua iho, oiai, ua hiki mai nei kaua i ka hopena o keia nanea, a kaua hoi i uhaiaholo iho nei no ke-ia mau la loihi, holaila, e oluolu oe e lawe aku i ke aloha o kou mea kakak, a hookuu aku kaua ia Kua lunuiaola e walea ana ia Kauai, me kona kokoolua o na po anu o ua aina nei.

        No ka mea, ua mauao au, o kahi a kou mea kakau i kuekaa pau aku ai mai mua mai i pau mua ae nei hoi ia kaua i ka mama, oia no kahi kaulana a hookelakela a ua Kualu-noiaola nei maloko o kona moolelo, a mahope iho o ka mako ana aku e kona makuakane alii o Ola, aohe ana mau hana kaulana e ae i hana ai ma ia hope mai, no ka mea, ua hala aku la no na la o ka laiwale a me ka hoohaua ana a kona mau aa-huki.

        He mau hana hooha'iha'i olelo wale no a me kona hoohalua ia ana mahope iho e make, aole nae i la-nakila ia mau hana ana maluna ona.

        Me keia mau wahi hoakaka poko le ana a ka mea kakau, ke haawi aku nei o Kualunuiaola i kona aloha hope i na kini makamaka he-luhelu o KA LEO O KA LAHUI.

KA HOPENA.

 

NA HUI KIUIPOPO.

 

Mei 23 Kamehameha vs Honolulu

" 30 Honolulu vs Hawaii

Iune 6 Kamehameha vs Hawaii

" 13 Kamehameha vs Honolulu

" 20 Hawaii vs Honolulu

" 27 Kamehameha vs Hawaii

Iulai 4 Kamehameha vs Honolulu

" 11 Honolulu vs Hawaii

" 18 Kamehameha vs Hawaii

" 25 Kamehameha vs Honolulu

Aug 1 Hawaii vs Honolulu

" 8 Kamehameha vs Hawaii

" 15 Kamehameha vs Honolulu

" 22 Honolulu vs Hawaii

" 29 Kamehameha vs Hawaii

 

OLELO HOOLAHA.

 

        E ike auanei na mea a pau, eia ma ka Pa Aupuni lio o Makiki ke-kahi mau lio; hookahi lio kane, hao kuni [d] Q F, akau, lae kea wawae keokeo 4; hookahi lio wahihe, lae kea ulaula wawae keokeo hope he-ma kiko keokeo hope akau, hao ku-ni JK. Ua komo mai keia mau lio i ka la 11 o Mei, makahiki 1891, a ina aole e kii mai ka poe nona keia poe lio alaila e kuai kudala ia aku no keia mau lio ma ka la 23 o Mei.

J. KALEI,

Mei 19, 3ts-d. Luna Pa Aupuni.

 

HE KOKUA!

 

NO KA POE PILIKIA, E HELE AKU I KE KEENA O

 

R.W. WILIKOKI MA.

 

        HE KOKUA ma ke KANAWAI, a no ka Hooponopono ana i na ku-leana Aina a me na palena Aina. Ua makaukau oia e hana i na Pa-lapala Kanawai o na ano a pau, a ua lawa oia no ka hana ana imua o na Aha Hookolokolo a pau o ke au-puni, ma o kona hoa, kekahi o na Loea Kaulana o keia mau la.

        Keena Helu 15, Alanui Kaahumanu. 195-d1y.

 

Hoolaha Hookapu.

 

        Ke hoike ia aku nei ka lohe i na ano kanaka a pau loa. Ua hookapu loa ma-ua i ko maua mau Apana Aina ekolu i kapaia o Kalahea, Kahaleula a me Puuoihala, no lakou na eka 202 e waiho la ma ka Paa, Kailua, Koolaupoko, Oa-hu, i hoolimalima ia e maua mai ia Ke leau (w) mai. Nolaila, ke papa loa ia aku nei na holoholona o kela a me keia ano, aole e hookuu wale ia maluna o ua mau Apana Aina la, a o ka mea a mau mea paha e kue ana i keia, e hopu ia no e maua, a i ole ia, e ko maua mau hope paha, a e hooko ia e like me ke kuhiku-hi a ke kanawai. O na poe a pau e ma-kemake ana e komo iloko o keia Hui, e pono lakou e hele mai e hoi pu me Mrs. C. I. HIRAM, a i ole ia, me DAVID DAYTON, a i ole ia KUKA.

Owau no me ka haahaa.

MRS. C. I. HIRAM.

Honolulu, Oahu, Oct. 8. 1890. 3ms-d.

 

Kauka Pake Akamai!

 

DR. LEONG KANG TONG.

 

MAKAUKAU OIA E LAPAAU I NA MA'I A PAU O KELA A ME KEIA ANO, ME KA ELEU A ME KA HOLOMUA.

 

HE OLUOLU KA AUHAU.

 

        KEENA OIHANA:--- Aia ma ka ao-ao ma Ewa iho o ka halekuai Puaa, e ku nei ma ke kihi o na Alanui Kamika me Hotele.

 

HE PALAPALA HOOIA.

 

Honolulu, April 29, 1891.

        Owau o Cho Sam Lan, no ke kulana kauhale o Honolulu, Mokupuni o Oahu Ko Hawaii Pae Aina. Ke hooia, a ke hooiaio aku nei au imua o ke akea, ua ike au a ua maopopo ia'u a ke haawi nei au i ko'u mahalo piha ia Kauka Leong Kang Tong e noho nei ma Alanui Hotele Honolulu, no ka mea, ua lapaau oia ia'u a ua ola au mamuli o kana mau lawela-we akahele ana, oiai o ko'u ma'i he ake-pau, a he popo hoi ma ka olelo kahiko. Ke noi ake nei au i ka poe a pau i loohia me kela ano ma'i, e hele ae iaia, ae loaa no ke ola. Ua loaa au i keia ma'i mai ko'u wa opio loa mai, a au aneane he 4 makahiki o ka hoomailo ana a keia ma'i i ko'u kino, aka, ma keia wa ua loaa ia'u ke ola maikai loa. E hele ae e ka poe i luuluu a kaumaha.

Mei 12, 1891. lm.-d.

 

Kuai no ka Manawa

 

HE ELUA PULE WALE NO.

 

HE WAIWAI NUI!

HE WAIWAI NUI!

 

Na Kalakea, - - - mamua 10 i-a no $1.00, keia wa 16 ne $1.00.

" Kawele - - - - " .25 ken. pakahi, " 3 no .50.

" Vikolia - - - He .75 keneta no ka apana hookahi.

" Kakini wahile eleele " .40 keneta paa, " .25.

 

A HE LEHULEHU WALE AKU O NA MEA KUAI I HOOEMI IA KE KUMUKUAI A HAULE ILALO LOA, A NA OU-KOU HOI IA E NA MAKAMAKA E WAE NO OUKOU IHO.

 

        Iloko keia kuai ana a makou, e hoolilo aku ana makou i ke makou mau waiwai no ne kumukuai hoemi. E hoomaka aku ana keia kuai ana mai ka POAKAHI aku, ka la 4 a ka la 18 aku o MEI nei.

S. EHRLICH.

Kihi o na alanui Papu a me Hotele. Mei 6, 2w d.

 

KUAI HOOPAU NUI.

 

Mai keia manawa aku a hiki i ko Makou hoonee ana aku iloko o ko makou

 

HALEKUAI HOU

 

Ma ke Alanui Papu, --(NA HALE BURUA.

E hoolilo aku ana Makou i ko Makou waiwai a pau o na ano Lole:

NA LOLE NANI, NA LOLE I HUMUIA, KAPU A ME PAPALE PAHU LOLE, a pela aku

 

No na Uku Hooemi Loa Nae.

Egan & Gunn.

ALANUI MOI kokoke i ke ALANUI PAPU. tf-d.

 

HOOLAHA HOU

B. F. Ehlers' & Co., --PAINAPA.

 

HELU 99, Alanui Papu.

 

        IA OUKOU E NA MAKAMAKA A ME NA HOALOHA, OIAI HOI, UA makaukau makou i ke kuai ana aku ia oukou i na lako lole wahine o na ano Stai-la a pau; oia hoi--

Na Silika hou

Na Sateen hou

Na Mikilima hou

Na Lihilihi hou

Na Lihilhii keokeo hou

Na Lihilihi kau lole hou

Na ano Mamalu hou loa

Na Puku Pukaaniani

Na lole hou o na wahine

Na lole o na keiki liilii.

Na lole o kela a me keia ano e loaa no ia oukou no na kumukuai haahaa loa.

        E kipa mai e na makamaka, i hoopau ia ai ko oukou kanalua no ka makou kuai hoopoho aku ia oukou. O wau me ka oiaio,

tf-Daily. B. F. EHLERS & Co.

 

Papale! Papale!! Papale!!!

 

E Loaa no maanei na-Papale-maikai o na ano a pau

 

Na PAPALE i hoonani ia a hoonani ole ia.

 

I loaa ole ka lua ma keia Pae Aina, a no na la hoomanao Kulaia, e loaa no ia oe ma na kumukuai haahaa.

 

Ina oukou e kuai i na PAPALE ma ko makou halekuai nei, alaila, e loaa no ia oe ke kaulike.

Nolaila, e kipa mai io makou nei i hoopau ia ko oukou kuhihewa.

C. J. Fishel.

Mei 19. 1891. 196-tfd.