Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 200, 25 May 1891 — No Na Heahanau LOAIKANAKA. O HALEMANO. [ARTICLE]

No Na Heahanau LOAIKANAKA.

O

HALEMANO.

Ka Wkli oke au Kahiko, Mai xa ? Lh a xa Makaainaxa.

Ia wa i lawelawe hou ia ai mi ano e pili ana i ko ?a mau la, o keia la eia o Kupau, a e hoowanao iho kaua e ka heluhelu, ina io iloko o na Kaloa e hoomaka hou ai ke kaua,alaila ua like ia me 17 p« ma ka helu Hawaii, alaila hoomaka hou a&u no hoi ke kaua o ua mau alii nei, a owai ana la b I'akou ka meanona ka la, aka, no kaaa iho, e ua hoa hoinainau jiei o ka makani an*i he waikoloa; mai maka 7 u no ka kaua koa. Aole kaua e hewa ke hoopua ae, e lawe ana na hoahanau Loaikanaka i ka lei.o ka ]awakila ma ia la nui weliweli e hoea mai ana, a oia no hoi ka la nana-.e hoike aku i ko Waialua a pau o na keiki mahoe a Hoolonoapahu o hiua na hiapai ole o ka laau ihe, na pukonakona hei o ke ko'i pahoa, na Ikna lawakua o ka laau palau. a me na inea'kaua e ae he nui. I ka pau ana o na hana ana ma ka heiau, ua hoi aku la lakou nei no ka hale auolo. ua makaukau na mea a pau, o na ane mea ai e ike ia nei; ae waiho pu ana kekahi mau hokeo awa no ua maualii opio nei a kaua a me ko laua makuakane, a pela no hoi kona kahuna, ia wa i kuu mai ai kekahi kahuna i ka pule e noi ana i na auipakua e hoopomaikai mai i na alii a me na makaainana; e like me keia— E fcu la Lalani ku la O Poili la o Poele la Opu kalakala īa kauakahi aku o Kane He kua nui, he kua mana * O ka aiana, o ku ike, o ke ola Puka i ke ao i ka onkou mau pu« lapula Amamauanoa Lele wale aku la. Pau ka pule, o ka wala like mai la-no ia o na e-o awa o ua poe alii nei, a me na kahuna, kamau kauahi ai ka aheahe, h«okomo ka }»io, "noa ka ke akua papaaina, noa ku 110 a loa no. O ka huii like ae la no ia o ua poe alii nei, lalau na hoolua puaa ;

I ilio, na. kv,kjk;i, o ka h;uipa iho Ia i 110 i;i :i piiia ka Ilia o k;i in.iinn. j hiaile no la kualolH'lelio, e hoeknaI nin ; i a\ i ka'o oono aku ka opu, oi- | ai,|iui hole a likiliki k;» ua mea o ; ka helouUuilu, a ua liophala ia.ko i ]q,jp>u manawa ina ke kamaiHo ana j ua mea e pili ana i ke kaua. ! Oiai vn mau opio neia kauao | nanea ana me ko iaua niau makua, | na alii a rne na kahuna, ua hoohij kilele ia ko lakou manao i ka hoea I ana niai o keia koa o-ia hoi o Kuka- ( niloko. a oia kekahi o na hia paiole | o ka laau ihe iloko oia :uau la, e paio lua aiia na ale o ka moana. I ka hookokoke ana mai o Kukaniloko, ua pa aku la kahea a kamaaina: maloko hale wale e k'e hoa, na kamaaina ka ©haoha; © ko ia nei koiao aku la no ia a noho iloko, ia Kukaniloko no a noho iho, aa pai koke mai la no kamaaina e paina, a manope hoopuka ka huaolelo 0 ka hele ana mai o keia loa. Pela iho hoi palia, a kuu ihō ka nae, oiai, aole au i hele mai nei no ka ai, aka, no kuu aloha ia ©lua oia ke kumu o ko ? u hele ana mai nei. . Nolaila, e o'u haku, e hoololie mai; o ke kaua a olua a kaua hou aku, eia la he ohe, oiai, o Oalui nei apun i, ke kii 111 ai an a ekau a i a olua, no ka nu-a aia ka eleie kli a kela aeao, ke kala hele la i na lii a me na koa o keia iuau kalana aku e hele mai e paio ia olua; nolaiia i mii ke aho, imua a inu ka hoi i ka wai koolihilihi manao ae ka maha ou a me ou m.iu makaainana. No kaua ilio e ka makaui:ika heluhelu o keia nanea; e auo pahaohao ana paha oe ia Knkaniloko. a e ui ana me ka ninau ana. mai hea mai oia, a aawai i hoeuna mai.iaia, he kokun i'o anei oia a.i ole he kiu paha. Ke hoike aKti nei ka mea kakau 1 kona auo. kahi ona i hoouna ia mai ai, a me ke alii nanaoia i hoou j na mai, e koiea akn impa o ua mau koa nei a kaua. O keia Kuka.iiloko, oia kekahi o na alii kiekie o Kualon, a he koa oia no ke alo o kona makuakane, oia o Kualii, a na ponoi no i hoouna iaia'e hele e hai aku lua mau olali nei a kaua e ka makamaka, i ka hana a kela poe alii puuwai eleele. O keia Kualii hoi. lie alii no oia no Wuialua, a o kona aina hanau ia, aka, malalo o na hana epa a Ue hoa, oia ke kun'.u o k «n:i haah'le ana ia wahi, a ku a hele a noh •> i | Kualoa. a mailaila nku. noho iluna I o Mokolii. a maiaila oi i kaiii i noi ho ai a hiki i kuaa inau la hope.