Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 201, 26 May 1891 — No Na Hoahanau KALOAIKANAKA. O HALEMANO. [ARTICLE]

No Na Hoahanau KALOAIKANAKA.

O

HALEMANO.

Na Weli o ke au Kahiko, Mai na i 'Līl A NA MAKAAINANA. Nelaila, ua pau aku la ke pohihi, a aohe mea i koe, nolaila, e uai hou ae kaua e ke hoa a kau p<»io ka waa i 1 ke aki. i Hai aku la o Kukaniloko i uaj mau alii nei, o ka la o ke kaua e| hiki mai ana, oia kekahi © na la ino loa. E ku'i ana ka hekili, olapa ka uila, ne-i Jce olai, ua kaua, kaikoo! ka moana, aoke kahua kaua, e pahola pu ia ana ia e ka wai. Nolaila, e hoomanao olua, uiai pulale aku, aia a hala ae ka ua ka iuea oiakau. Oiai e mau ana kela ino ina la ekeiu a e pilipu ana ka hanu o na mea a pau. Ke ike oukou i keia ouli, alaila ka hoi loaa ka lanakila ia olua, i ka la e kaua ai, oiai oke kaua a olua e na alii, aia no īa iloko o Kane, a ina e nele keia mau hion?, alaila kii ac no ia Kukaniloko, a ■-■eia' no ka uku o naiwi, a oia ka'u e hoike aku la ia olua. Ika lohe ana ona lii ame na kaliuna i keia niau olelo a Kukaniloko, ua ano kuihe ia ko iakou lunaikehala i na hoike o keia ano. Oiai ua nele ia maii kahoaka mai a lakou, aole hoi he mau hiona iki i ike ia e na kahuna o ua mau opio nei, aka o fca pouli pu oia kai a lakou. Pela iki iho nae hoi kaua, makia oia ak» no a hoea mai ka mea i iike me Kukaniloko, a e kali iki kaua ei aku i Wahiawa. I ka pau ana ona kukaiolelo aiia mawaena o ua mau alii nei, a me k i elele alii Kukaniloko. . Ua kono ia mai la keia e na kamaaina, o pa:iu, u\ ae aku la keia, aua oi pono aku la keia i kahi o na kohi kelekole * ahu alala kukui mai ana. Ua haupa iho la keia, e hoopiha ana i ka lua oka inainn, a ua ai keia !na «ea a pau, aua iawa. Ua liuliu hou ae la keia e ku e M, aka, ua ilaoe raai ia o Ix>, e ko «lii, ka elelo alii hoi mai ko alo wai okouHaka. O kau mau feoal&aka a pau i Imk* ia aka» na* na aumakua oo ia. •ka po; ako manaoio noi au, ua pololei kat>

hoike, noiaila ke hoomaikai aku nei roakou a pau 1 kau hoike. Nolaila, e ui ae hoi au ia' lakou nei, a pehea la ka lakou pan® fna kahuna) ia Lo e kamailio anapela, ke ike e ia aku la k« ano inae mai o na helehelena o ua poe kakuna nei. Aka, © ko Puali knlana, he oia Haau ia i ke alo pali, 'aole he mau nannina e pahaohao ia ai oia, ae laanao ia aku ai hoi e kona mau haku ua nele oia i na ouli ike. Ia wa huli ae la o Lo a ninau i ko lakou mau kahuna, me keia mau olelo : E na kahuna o ko maua m'au makua, ka poe ia lakou ke ola a me ka make, ka pono hoi a me ka hewa. Ua makemake au ia oukou e hoike mei i ka oukou ouli i ike ai, no ka la o ke kaua e hiki mai ana oiai ua lohe iho nei no kakou a pau i ka hoike a ka elele alii i hooia mai nei i o kakou nei ? Nolaila, o ka oukou hoi kee, i ka pau ana o ka Lo mau kamailio, ua pane mai ia kekahi poe kahuna : E ke alii e, o ka hoike a. Kukaniloko 1 hoike iho nei, aohe oiaio ®ia. he apuhi wale no, nolaila mai hopohopo de. e hiīinai mai maluna o makou. Pau ka hoike ia poe kahuna, ia •wa pane mai la o Puali, e o'u haku alii o Wailua nei e. ke ike nei au e poino aku ana kakou. I na o ka lakou nei ike ka oukou i e lawe ai, oiai aia ka opua la ke i hookiikii mai la, aka. ina ē lawe ia ka hoike a Kukaniloko, loaa. ka lanakila. • | JIia hou, ua hoike iho nei o Kukaniloko, he la ino ia, e uhi paa pn ia ana ka aina mai o a o, a e pahola ia ana ke k&hua niokomoko e ka wai. ma ko'ii ano he kilo. a he kuhikuhi puuone imua o ko olua alo, aineko olua mau makua aiii, o'u haku hoi i noho ai a alua oho. Ke hai āku nei au ia olua, ua pololei kela hoike a keia alii o oukoii. v Ma keia hoike a Puali, e ike ai kaua e ka makamaka heluhelu, i ke kulana o keia phe kahuaa. ua pouli maoli no, a nela Iako\i i hiki ole ai ke hoike me ka polole: i na ouli o ka la e hiki mai ana. A he mea ha'oha'o ia ia kaua ke nana aku. a pela pu no hoi ina 'lii e haohao ai, oiai o Puali i hooki iho ai i kana hoike ana. Ui aku la o Lo i kekahi poe kahuna o lakou. ua pono a nei ka Puali apono ana i ka lioikea ke alii Kufeaniloko aole paha, nolaila. e pano oukou e hoike naai i na oulf a i ike ai, i ka oiaio, a me ka ole o ka Kukaniloko hoike ana iho nei. I ke alii ī hoomaha ihe ai i knna olelo ana, kali aku la hoj oia • ka pane ia mai, a linwale. aole nae he mea i pane mai i kana ninau,. u»i hakanu wale nae no a pau loa. — Ua pau i ke kepa iakamalii hami » olohani ai ? kela la aku nei o ka Hawaii Holomua. a makou hoi i hoike mua aku ai. Pau mo pau hi'u, hele i kai pau i ka maiio. k«le iuka pau ia Riwa*uwa'tt, he)e i * kikl pau i ka lumai ia. A!oha no paba enkou 6 keamakaiiiki ia mai wOL KfaMtr,'Xt«uau, ka«ka puli-i l»4 kak$ui«M)a, ha6Hiki niakeu • haua hoo.