Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 214, 12 June 1891 — Ka Emi Ana o ka Lahui Hawaii. [ARTICLE]

Ka Emi Ana o ka Lahui Hawaii.

I keia mau la e npe nei, ua lohe nni ia ea leo hoehaehii puuwai o na hoaloha e i ana, o keia paha na la o k» ehaeha i ike ia ai. a o ka hopena paha keia o ka nianawa, oiai ke lawe.nei ka ma'i no Kalawao. lawe hoi ka make no ka luakupapau. a he wa emi ikaika loa keia 0 ka lahui Hawaii e ike ia nei* aole mai kahiko mai. a pela wale aku. E na hoaloha, na makamaka, na kini no a pau e noho ana mai Hn-v waii Okekahialiikamoku a Kauai Okaleiomano: ke hoike aku nei makou imua o oukou ni" ka oiaio loa, a oia paha Ra mea e pau ai ko oukou pohihihi. 0 ke 71 keia o na inakahiki o ko kakou lolie ana i na olelo ao he nui a ine na kalaimanao ana o ka poe knkau. a me na hooiloli he nui wale. 1 ka inakahiki l-Si-»0. ua lohea na leo c wa a»a o kokani p»»e. e i ana, a«>le e }}-»la na mukahiki he 40 ma keia, hop" aku, ao!e loa e iken hookahi kanaka Hawnii i koe. O kela mau mapuna olelo walohia i lohea ua lilo ia uie? e hoo])ilihuā ai i ka naar ona knnaka Ilawaii oiaio. Aka, ua noho na kunaiea Hawaii me ke kali ana i ka 'nopenu o ke!a wanana hooiloilo i lohea. a hiki i Ka 185*1. ua ikea ke pihoihoi o ka lahui Hawaii, o'ai ua h:ki mai la ka ina'i luku weli oia hoi ka l( 4 t*er't h onie r,ku la i kekahi heh.nu inu «► na kanaka Hawaii, a uhp lilt. ia i mea- no ka pi)e nana ka wauana « hauoli ai. Ao'e uela ko ke Akua maiuu». u.i hoomau no oia i keia lahui a hiki 1 keia ]a, oiai ua hala aku !a na makahiki he 40 i kilo ia ai nou e Hawai , a ui pakeu pali w:*le aku keia.

Nolaiia, iuiea o moakaka ai.fceia lahiii, he pono ia iw.teou e hoike aku. 1 E kolu no manawa i ike ia ai-ka euii a»a o keia lanui, e like meia i oieio ia i ka moolelo o Hawaii -nei.. mailoko ae o ka wah&.o kekahi poe kahiko. a penei ka hoonohonoho ana. Mai ko Keawenniannii noho ana hia kona r.oho alii ma Ha*vaii.- ahi*. ki i ka Vra o Lonoikamahiki, oia Ua wa mua. . Mai l'o Lonoikamakaliiki noho ana ma k;% .noho alii o knna inakua kane a hiki i ke kaua ana o iionoikamakahiki Kamaialawalu. nia Wniinen i Hawaii. oia ka wa elnaIloko keia man wa ehia. he "maii k.iwa nui ekr«lu iloko 'oin v*a. a mailaiJa mai i hoop.iaka ai ka emi ana o koia lali'oi. A ina e hooniaouono ia k<v moolelo- o Lonoikaniakahiki. e ike ananei kakou i ka emi ana. 1 ka v.a ia o Hawaii Kuauli. ua nui na lii maklo ona, oiai eono niahele aina o Hawaii, eono aiii ia ana i hoonohonoho 'ii. Aka o keia mau. alii>a pau eono ua h u:li aknlako\j k i pi i a Keawenuiaumi, eia ka inoa o ua inau alii kipi ala, o Palahalaha ka Wohilani keiki ia, oia ko Ivoh:;!a alii. O Puuniaia ka -Wanui keiki ia. oia ke alii o Hamnkua. O Hilohamakua, ka Kulukulua keiki ia. oia ko alii o Hilonaaukele. O Liiilehua, ka fjuaa keiki ia, ko Puna alii īa. . O Kahalemilo. ka Imaikalani koiki ia, oia ko f Kan. O Moihala. ka Heapae keiki ia, no Kona ia. Aka o keia poe alii a pau. ua huli aku iakou a kue ia Keawenuiaumi ma ke kaua i Puumaneo, he puu kaua ia, aia ma Pololu nia Kohala Akau, ua make na ahi, ma ke pu me na kanaka.

Na kela hoouka kaua i luku nui ina kanaka o llawaii n» i. Iko Lonoikamakahiki au hoi o ka noho moi ana, uia kahi o kona niakuakane. ua hoouka ia no homau kan' weliweli. oiai o Lōnoikamakahiki e noho. ana ma Kakuhihewa Hale Alii o Lonoikaiuakahiki. ma Kuilua Knolaupoko Oahu noi. Aia hoi ua kauii "aku a kaua mai na lii, oiai o Kaikilani i hiki aku ai i īlawa.ii. " A koe o Pupuakea ko Kau alii, i kj3 ike ana o Kaikilani i keia kaua, u:r4ioi hou mai oia i (Tfhu nei. iinua o Lonoika'naknhiki. Ua holo kino maoli o U»noikamak:thi.ki i Ilnwaiimnhopoihoo konu hoopau a«a i* kjma hoohiki ma Kalaupapa Moiokai. Ua holo loa na woa o Lonoikamakaiiiki a p*e i Kealaakekua, a ilaii.i kona p *kii kahi i kaii ai iaia. oia l'uapuakoa, oiai o Puaj uak« a, <»ia keka.'ii o na koa a iva oia aiii' ,\ mamuli oko laua hui ana ua like iaua e luk.u i na kipi a p»u. a na heoko ia, a ua kapa ia !?i k »ua a »n.s o Kihttnwi«i. i |»!iu.