Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 218, 18 June 1891 — Page 2
| This text was transcribed by: | Andrea Wong-cheng |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ma Ke Kauoha.
Ua hookohaia k keia la na keanima a malalo iho i poe Komosina o na I’a no ka Apana Auhau o Ewa a me Waiaanae, Mokapuni o Oahu.
SAMUEL ANDREWS
J. KEKAHUNA
HIEL KAPU.
C.N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalainioa, Iune 16, 1891. 3ts-d.
KU MO KA HOOLIMALIMA O ELIMA MAU MOO AINA AUPUNI MA HAMAKUA, HAWAII.
Ma ka Poana, Iolai 16, 1891, ma ka hora 12 awakea ma ke ala komo ma ke alo e Aliiolani Hale, e kuai ia ai ka hoolimalima ma ke kuai kudala, o elima mau moo aina aupuni ma Nienie a me Ninole, Apana o Hamakua, Hawaii, penei.
Ap.1. Ma Nienie, 10,000 eka. Uku hookumu hoolimalima o ka makahiki $500.
Ap.2. Ma Kaohe, 15,000 eka. Uku hookumu hoolimalima o ka makahiki $400.
Ap.3. Ma Kaohe, 37,000 eka. Uku hookumu hoolimalima o ka makahiki $300.
Ap.4. Ma Kaohe, 138,000 eka. Uku hookumu hoolimalima o ka makahiki $300.
Ap.5. Ma Kaohe, 25,000 eka. Uku hookumu hoolimalima o ka makahiki $300.
Ka manawa. He 15 makahiki.
Ka uku ana. Ma ka hapa makhiki.
Ua kuai ia keia mau hoolimalima me ka olelo na hiki no i ke aupuni i kekahi manawa iloko o ka wa e hoolimalima ia ai, e komo hou maluna o ka aina, e lawe ae a hoolilo a pau a i kekahi mahele paha o ua aika la no na mea pili aina, home, me ka hooemi ana o ke aupuni i ka uku hoolimalima i kulike ai.
C.N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalainioa, Iune 16, 1891. 4ts-d.
KUALO NA AINA PA HALE MA KE KIHI O ALANUI PENESEKOLA A ME WAILA, KIHIO ALANUI THURSTON A ME GREEN, A MA ALANUI PROSPECT. HONOLULU, OAHU.
Ma ka Poakolu, Iulai 15, 1891, ma ke ala komo mamua o Aliiolani Hale, ma ka hora 12 awakea, e kuai kudala akea ia aku ana he 13 apana aina pa hale ma ke kihi o Alanui Penesekola a me Waila, 2 apana aina ma ke kihi o Alanui Thurston a me Green, a he 5 apana aina ma Alanui Prospect, i like ole ka nunui mai ka 158x200 kapuai a ka 81x150 kupuai ka nunui.
Ka Uku Hookumu. E like ole ana mai ka $200 a ka $100 o ka apana aina hookahi, e like me ka nui a me ke kula@a o ka aina.
Me ke dala ke kuai a me na kumu hoolilo, a e like paha me ka makemake o ka mea kuai ma ka uku hapa dala mamua, a ma ka uku ana i ke koena ma na mahele like ekolu iloko o hookahi, elua, a ekulu makahiki, me ka uku ana i ka ukupanee i ka hapa makahiki ma ka pa eloku keneta no ka makahiki.
E hoopani ka mea kuai iloko o hookahi makahiki mai ka la ana i kuai ai i koua apana aina me kekahi pa maikai kumono a e hoomoe hoi i ka wai mai ka wai mai o ke aupuni.
E hoopuka ia aku no na Palapala Sila Nui no ka aina ma o ke kaa pau ana mai o ke kumukuai.
E ike ia no na kii o ka aina a me na hoakaka piha ana ma ke Keena Aina.
Ua hoomoe a na hooponopono ia na alanui a me na paipu wai, a e hoomoe ia aku ana i ka wa pokole, e pili ana i keia mau apana aina a pau.
C.N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalainioa, Iune 15, 1891. 4ts-d.
KA LEO O KA LAHUI
---
JNO. E. BUSH.
Hunahooponopono a me Puuku.
POAHA, IUNE 18, 1891.
KOHO ANA I KA POE NOHO OIHANA.
- - - - -
I mea e loaa ai ke kanaka i ike ia e ka lehulehu, he maikai a he ku pono e noho ma ka oihana, ua kupono @a le@ ul@h@ e pak@@a. He kahua palahaiaha kela, aka ua ke mae ih@@a o keia ke kaulike o ka papa kalaiaina oiaio, e loaa ai i ka lehulehu ke koho ana i ka poe kupono no lakau iho ma na oihana a pau. Ia kakou e hono nei i keia wa, aole o kakou wahi leo iki i ka hooponopono ana i ko kakou aupuni. Ua like kakou me kekahi pu-a hoioholona. He mea hoopomaikai ia ha’i; e hoopomaikai ana i ka Moi a me ka nioa Ana i makemake ai e hoopunahele, me ka nana ole i ke kulana ka hana. Ka hana a me ke ano o kana mea o hooaoho ai ma ka oihana. E hana ia keia mau hana me ka nana ole ia o ka pono o ka lehulehu, a me ke kuleana o ka lahui.
Ina a o koho ana ka lehulehu o ka apana no ka Luna Alanui o ia Apana, ua maopopo, aole e mau ka noho ana a keia Luna Alanui o Honolulu. I’ela no me ka Peresidena o ka Papa Ola a me na hoa o ka Pana. E ukali aku kakou mai ka oihana kiekie aku a ka oihana haahaa loa, aole he hookahi kanaka i hoonoho ia ma ka oihana mamuli o ke ike ia o kona kulana imua o ka lahui, aka, he poe i hoonoho ia ma ke ano hoopunahele, me ka hoomao popo ole ia e pono a e pono ole ana pa ha ka hana a ka lehulehu, a na keai poe hoi e hoonoho hou aku ka lakou mau pumahele.
Malalo o keai mou ano e hoohana ia nei ka lahui, he mea kupono no ia kakaou e noonoo a e hoonaauno iho i keia wa, i hiki mai ka wa koho no ka poe nana e nana aku ke kanawai, ua loaa na kanaka kupono a nie ka lawa e hiki ai ke hooholo aku i kekahi mau, kanawai, a e hiki ai ke hana ia i kanawai e kaouoha ana i Aha Elele Kumukanawai i loaa na pono pilipaa o ka lahui e hoohana ia nei ma ke ano pili aoao.
Oiai, ke mahuahua nei no ka lahui Hawaii, a ke pu’ipu’i nei no hoi me na hoaloha mekanika a me na paahana me kaukou, o keia mua aku ka wa kupono e hooholo ai kela kanaka keia kanaka, i ke kahu o kona koho ana no kona pono a me kona lahui kanaka – a oia hoi ke koho ana i na Hawaii makee a piele ole i ka pono o ka aina a me ka lahui, i loaa ai ke kuleana koho ia kakou a pau me ke kaupalena ole ia e ka waiwai a pelo aku, alaila, e loaa no ka pono koho ia kakiu no na oihana a pu, mai ka oihaua Lunakanawai a ka oihana Hooko malalo iho i ka Moi.
Ke Kuhihewa.
- - - - -
Ma ka wehewehe ana a ka Luna Kahiko Haws i ke ano o kana hoomana, ua olelo ae oia, ke malama nei ka poe hoomana La Ehiku, i ke Sabati o ka poe Iudaio. He kuhihewa keia, no ka mea mai ka hebedoma mua loa no i Kipohi hoano ia ai ka la ehiku, a i kauoha ia ai o Adamu e malama. He hope loa mai no ka lahui Iudaio, mai kinohi mai no ke kanawai o na kauoha he umi. Me ke Akua no ke kanawai i kinohi. He hemolele ke kanawai a he hemolele ke Akua. Eia wale mai no ka makua o ka Iudaio mai a Aberehama mai; he elua tausani makahiki a oi o ka malama ia ana o ka La Ehiku maua aku ona. Ua kuhihewa ke ao ana a ka Luna Kahiko Hawa mu ia mea. A he kuhihewa no ma kekahi mau mea e ae, ma kekahi no hoi na pololei, e like me ka bapetico (hooluu). He Iudaio o Karisto o ka hua hoopono a Aberehama, a ma o keia Iusaio e ola ai na lahui kanaka a pau, ma ka malama ana i @ kaneha a ke Akua [kauawai] me ka @a@aole ia lesu. Hoik. 11.12.
E huli na mea heluhelu i ka olelo a ke Akua i ike ai eia i ke alanui o ke ola, e ike no anei lakou o ka ma paoio ia Karisto he mohai no kakaou e kuleana ai ka mihi, a o ka mihi oiaio oia ka hualele ana i na hewa a pau a o ka haalele ana i ka hewa oia no ka malama ana i ke kanawai me ka haule ole o hookahi kiko a me hookahi hunehune. O ke ola ka malama hou ana i ke kanawai, a o ka make oia no ke kue ana i ke kanawai. Aole o ka malama i ka la mua no ka ia ehiku, he malama ana ia i ke kanawai e like me ka Iehova ke Kua i malamai ai. O ke malama ana i ka la mua o ka hebedoma, he malama ana ia i ka la a ke kanaka i hoano ai, he mau hana hooioi ae ia i ke Akua, a he kue maoli no, a o ka hoopai oia hana wahi a Karisto, he make. Wahi a Ioane 24, “O ka mea e hana aku ana i ka hewa, oia ka mea e haihai ana i ke kanawai: a o ka hewa oia no ke kue ana i ke kanawai.” Nolaila, ke olelo nei o Karisto, ma o ka manaoio Iaia a ma ka malama ana i ke kanawai hemolele o ke Akua e ola ai na lahui kanaka a pau. Aole he alanui e ae. O ka mea e manao ana e ola ana oia ma kekahi alanui e ae he hoopunipuni oia a aole ka oiaio iloko ona.
Kekahi Kumuhana Nui.
- - - - -
Ma ka hakulo ana i ko kakou kulana i keia wa, ua nui na poino o ka lehulehu e noho nei. O ke kumu o keia ua hoohaiki ia ka pono o ka lehulehu o ke kanawai. Maialo o ke kanawai ua oi loa aku ka mana o ka Aha Kiekie mamua o ke kupono, oiai, i ka wa e paa ai o ke Komisina o kekahi kauaka i hookohuia no ia kulana, ua noho oia no kona ola ana. Oiai he kanaka no ka mea e hoenoho ia ana ma ia wahi, a ua like kona ane me na kanaka e ae a pau, ua manao makou, o ka hooi ana i ka manaw e noho oihana ai na Lunakanawai mamua o ko na Luna Aupuni Nui e ae, he haawi ana ia i ke kulana i oi ae mamua o ke kupono. I ko makou manao, a oia kekahi kumu hana a makou e hooikaika ai i keia kou holo balota ae, e hana nou ia ke Kumukanawai a hoopololei ia ma kahi i lilo he mea e hoomau ai i na luna aupuni mawaho o ka mana o ka leo o ka lehulehu ka mea no na ke luleana i noho ai na luna aupuni a pau. He kupono e koho ia na Lunakanawai Kiekie no eha paha makahiki, a ina ua maikai ka lakou hana he hiki no i ka lehulehu ke koho hou aku ia lakou. Pela no hoi i na luna aupuni e ae, a pau a hiki i na luna hana alanui. Aia wale no penei e hoi ai ka mana o ka lehulehu ia lakou, ke kumu mai o ka mana mai kinohi mai, mahope iho o ka ke Akua haalele ana i Kona noho pu ana me ka lahui kanaka.
He man Hoopu Poho.
- - - - -
Ua hiki mai ke kanoha o ka Aha Hookolokolo Kiekie, ia makou, ma ka hoopii a ka moopuna a Kakina makua. L.A. Thurston, no $5000: ua hiki pu mai no hei he hoopii na kekahi Hawaii ilike, Wundenberg. Luna Leta Nui iho nei, no $5000. He mau hoopii keia no ka ehaeha i ilihia no kekalii mau olelo i olelo ia he hoehaeha a hoino i ko laua inoa. O ka lima keia o ua hoopii a keia @ mea i manao ua huna ino @ e makau imua o ke Kiure i keia kaou ae o @ @ @ @ nui, o ke Akua ka @ i ike i ko makou hewa a hewa ole, a aia ko makou hilinai maluna o ka hana ana mamuli o ka pono.
E NAUE AE ANA I KA LA LUU LOLI O KE ALII.
- - - -
E ka lahui Hawaii oiaio, mai Hawaii Kuauli a Kauai o Mano. O kela poo e kaau ae la maluna, oia kekahi o ma olelo kaulana o ko kakou mau alii, a he naauao maoli no.
O ke alii nana keia olelo i puka ai, oia o Kauakahiakua, no Kaupo, Maui oia; a penei e maopopo ai: I kekahi la; ua kauoha aku la ua’lii noi i kana mau elele, e hele aku e kala mai keia kihi o Kaupo, a kela kihi o Kaupo nei; e hoike aku ana a ka la apopo ua makemake ia na mea a pau e hele e luu loli na ke alii, koe ke keiki ai waiu, a me ka luahina a elemakule i hiki ole ke hele. Emo ole, ua puni ae la ko Kaupo i ka lohe, mai ka uka a ke kai.
I ka hiki ana mai oia ia, ua huliamahi aku la na mea a pau no ka hele ana eluu loli, a o ua Kauakahiakua nei no kekahi, mahope aku o na makaainana.
Oiai nae ua Kauakahiakua nei e iho aku ana, ua halawai aku la oia me keia kaoo kanaka nui e pii mai ane, ua ninau mai la kekahi o ua poe nei iaia nei. E hele ana ihea kou awakea, ua pane aku la ua alii nei ia lakou penei:
E naue ae ana i ka la luu loli o ke alii.
Ninau hou aku nei no ua poe nei iaia, owai ia alii?
O Kauakahiakua, ke alii o Kaupo nei; wahi a ka pane.
Kaha aku la no keia iho, pii no hoi keia poe. I ua poe nei e pii aku ana ua halawai mai la lakou me kehkahi huakai mauka mai, a ninau ia mai la lakou nei. Aole nae paha oukou i ike mai nei i ke alii; ua hoole aku la lakou nei, aole, aka, hookahi elemakule i loaa mai nei ia makou e iho ne ana, ninou aku nei makou i kona wahi o hele ana, hai mai nei kela ia makou; e naue ae ana i ka la luu loli o ke alii ninau hou aku no makou awai ia alii; hai mai la no kela o Kaukahiakua ke alii o Kaupo nei.
Ia wa i pane koke mai ai kela poe; aole ia he kanaka e, aka, o ua alii ala no ia, o Kauakahiakua; nolaila, e hoi hou aku kakou e luu loli na ke alii, ua ae aku la na poe nei, oiai, aole lakou i ike o ke alii keia.
Nolaila, i mea e maopopo ai i na opio o keia au, ka mea nana kela olelo nolaila makeu e hoike piha aku nei, o Kauakahiakua ke alii o Kaupo.
HOOKAHI WALE NO PULE I KOE.
- - - -
E na hoaloha, na makamaka, na kini no a pau; elua kaha ana i ka la’i o Kona nei.
Ke hoike aku nei keia nupepa; he hookahi wale no pule i koe, e kuai manuahi ia mai ai na Hainaka Silika maikai lea ia kakou a o ka pau no ia, nolaila, he mea pono ia na Lede maka onaona o ke Kapitala nei a a me na opio hooni puuwai o ka aono oolea, e naue ae ma ka halekuai hamaka silika maikai loa, mao mai o kahi o Holo ma. Mai kuhihewa nae oe i ka anapa o ka pu-o’a oia ia, aole ia ina iho no i ka papalahi o Maukele, kahi i ahu a lala kukui ai na kinohinohi i wai nohia.
Kuai no ka Manawa
----
HE ELUA PULE WALE NO .
----
HEWAIWAIHUI!
HEWAIWAIHUI!
----
Na Kalakoa. - - - mamua 10 i-a no $1.00, i keia wa 16 no $1.00.
“ Kawela - - - - “ .25 kea. Pakahi, “ 3 no .50.
“ Vikolia - - - - He .75 keneta no ka apana hookahi.
“ Kakini wahine eleele – “ .40 keneta paa. “ .25.
A HE LEHULEHU WALE AKU O NA MEA KUAI I HOOEMI IA
KE KUMUKUAI A HAULE ILALO LOA, A NA OU-
KAU HOI IA E NA MAKAMAKA E WAE
NO OUKAU IHO.
Iloko keia kuai ana a makou, e hoolilo aku ana makou i ko makou mau waiwai no ne kumukuai hoemi. E hoomaka aku ana keia kuai ana mai ka POAKAHI aku, ka la 4 a ka la 18 aku o MEI nei.
S. EHRLICH.
Kihi o na alanui Papu a me Hotele. dtf.