Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 221, 23 June 1891 — Page 3

Page PDF (1.12 MB)

This text was transcribed by:  Kaiiniokuupuuwai Patelesio
This work is dedicated to:  Dedicated to ku'u makuahine: Cynthia Limaha'i Nicholas

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

LETA A NA MAKAMAKA.

 

Ke hoolaha aku nei makou i na leta a na makamaka; aka, aole maluna o makou ke koikoi o na ahewa ana.

 

Na houheuhene a na lede o kawaikau o keanae a me ko wailuanui, ma ka poaha la 11 o Iune 1891 – la hanau o ka nai aupuni Kamehameha I.

 

Ia Hon J.E. Bush;

 

Welina pu kaua:

 

Me ka ulumahiehie o ko’u lunaike hala e kukai pu mai ana kou ma nao a me kou oluolu, a me na keiki pu noi o ka Papapa’i; oiai, hemea waiwai nui i kau mau nupepa ka hoomaikeike ana ae i na anoai o ka aina.  O keia malalo iho na mea e pili ana i kela mau olelo poo maluna ae:

 

He manawa o 1 malama a me ke kahi mau pule ko keia mau ui wahine i hoomakaukau ai i na pono kahiko kino me ka ike lehulehu ole ia ae, koe wale, no o lakou wale iho.  Oiai ke au o ka manawa e palanehe malie ana a hala ae la he mau la, a owala ae la ka pule oia hoi na la hope o ka malama o Mei i hala, a nee mai la i ka pule mua o Iune, a oiai no hoi ka malie e hoal@ mau ana i ke ao a me ka po, pela wale no a hiki i ka wehe ana mai o ka la nona ka Lani Kamehameha Nui.

 

Ma ka biki pono ana i ka la nona ka pahu hopu a na puuwai wahine e kapalili mau ana, ua wehe mai la ke alaula oia la me ka maikai a hiki wale i ka o ana mai o na kukuna pumehana o ka la me ko na nani nui.  O na ao kaalelewa o ka lani, aole ia; o ke kuahiwi nani o Haleakala a hele i ho i kona mau kukai pali me na kualono, ua ahu wale, aole he kau wahi ohu a he oki loa no hoi na ao haekaeka.  Ma ke kakahiaka nui poniponi no oia la, ua nee mua mai la ka huakai o ka Hui “Ka Ehukai o Kawee” ma luna o ko lakou mau lio, a i kahiko ia lakou iho me na aahu keokeo me na ribine bolu, mai ke kanipuu a na poohiwi a hiki i ka puhaka, e pulelo malie ana i ke ahe laumakani, a me na papale-kapu bolu i hana maiau ia, a wa kahiko pu ia me ka hulu a-i o na lio me na ribine bolu, a he ribine ulaula ma ka ili poo kaulawaha o na lio, a he nani o koa no hoi ko lakou.  Oiai ko lakou mau lio e hele kiau malie ana a kupono ma ko’u wahi e noho hoo nanea, wale ana no ma ia kakahiaka, ua puiwa ia au i ko’u ike ana ia lakou a me ka leo o ko lakou ala kai i ka pa-e ana mai, e naue i ko lakou hale paina, a ua ae oluolu aku la au, oiai o ka lakou huakai mua keia e kono i na ohana e hele i ka lakou mau mea ai e ai pu ai.

 

Ma ka hora 9 a.m. ua hiki aku la au i ko lakou kahua hooluana, oia no ka Home o ke alakai Mrs. J.P. Saunders, oia no ka manawa like loa me ka mea hookani pu @na i ki ae ai no 2 manwa; a ma hope koke no 5 paha minute, ua hoomaka ka ai ana i na mea i hoolakoia oia ka Puaa, na Ula meo kai, na Amaama loko a me na i’o Oio pakelo ua hele no hoi a uluwehi ka papaaina.  O na poe i hiki mua ua noho kupono no lakou, o ka laiki hope, ua kuku iluna ua piha loa, a o kekahi poe ua hoopanee iki ma hope.  Ua hoonani ia ka papaaina me ka pule kalokalo a S.K. Makaewa, a i ka pau ana ua iho ke puna me ke o kikoo na lima i ma i’o Ul@ a me na poke Puaa, pela no hoi i na kai halale o ke pa Oio, a pii kela iho keia, pela no a hiki wale mai no kahi haole e Keoni Bulu a nana i hookuke mai ia ma kou i waho, a noho aku la ka poe hope, pau aku la no hoi ko’i ike ana.

 

I ko’u nee ana ae a noho ma ka lanai o ka hale e hooluana ana, ike ae la au e ku koke ana ka pahu hae ua wili ia me ka palai a me ka ieie, a huli nana ae la au e kau ana na huaolelo Hawaii moakaka “Hui Ka Ehukai o Kawee;” a malaila i maopopo ai ia’u o ka inoa pololei ka ia, o ka’u i lohe mua aku ai he Hui Moalaala; eia ka he ino pahenehene ia, oiai, o keia hui he mau la pokole wale no mamua ae o ka la 11 o Iune.

 

NU HOU KULOKO.

 

I na Luna Lawe Pepa o Ka Leo o ka Lahui, ke ha’i ia’ku nei ka lohe ia oukou, in a he mau helu koe o ka la 3, 10, 20 o Aperila, a me ka la 5 o Mei nei, o ka nupepa Ka Leo, ke kauoha ia aku nei e hoihoi mai ma ke keena nei. Ma ke kauoha.

 

He mau puaa opio no ke kuai aku, aia ma ka aina o Kapohulu, ma ke alanui mawaena o Waikiki a me Kamoiliili, e loaa ai, in a e makemake kekahi e hele malaila.

 

Hoi mai e ai! hooma’ima’i keia e hooma’ima’i! Ho!

Ua wehe ae na hana o ka hoike Kula o Kamehameha i ka la inehinei, a i keia la hoi kekahi.

Ke hoomaka hou mai nei na hana aihue o ka po i keia manawa; o ka aihue moa ia e ha’oha’o mau ia mai nei.

Eia mai na houheuhene o ka wai kau mai o Keanae, ke hoohuai la aku nei, mai ko makou makamaka mai o ua la’i ala J.K. Hueu.

Ma ka la inehinei, i puka aku ai no na awa like ole keia mau moku malalo iho.  Kilauea Hou, no Homu Hawaii; Mololii no Molokai; Kaala no Kauai.

I keia la e kaiehu aku ai na moku malalo iho: Malulani no Maui a me Hawaii; Iwalani no Hamakua Hawaii; Waialeale, Hamakua Hawaii; Mikahala a me Bihopa no Kauai; ; Kalaudine no ke kai holu o Kahului.

Oiai kekahi sela o ka “Hoku Ao’ e holo ae ana mawaho o kekahi o na hale inu rama i ka po Poaono nei, me kakhi pahi ma kona lima, ua hina iho la oia, a moku pu ae la i ka pahi.  Aia oia maka Haukipila i keia manawa.

Ua hauoli makou i ka lohe ana mai, ua loaa ia J.G. Hoapili ka oluolu maikai, oiai ka fiva La Garipa e kuupau ana i na kipona a ka ehaeha maluna ona, aka, iloko o ia luuluu a me ia ehaeha, ua hoomaha mai ka haku iaia.

He hu ka aka i na wahi pohaku eleku a “Pae Aina” i hui ia i pahi mai nei ia Hon. Jno. E Bush @ku wawae wale ia no, o ka puehu liilii no ia, a i nana pono i ho ka hana, he mu no ko loko e aki ana i ka lolo o ka puniu o kona mau mea kakau.  Aloha no paha olua, ika bana eepa ia e na ohana na-mu-na-wa o Waolani.

I ka po Poaono iho nei, ua loaa aku la ke kino o kekahi kanaka e mauliawa ana i kona aho hope loa, ma alanui Liliha, kokoke me alanui Kula, a i ka makaukau ia ana e lawe aku no ka Haukipila, ua ma ke loa iho la oia.  He mau palapu no ka i ike ia maluna o kona kino, aka, o ke kumu nae, aole i maopopo; ua manao wale ia, ua haule oia mai @ i ho o ka lio.

Kauka Pake Akamai!

Dr. Leong Kang Tong.

 

Makaukau oia e lapaau i na na’i a pau o kela a me keia ano, me ka eleu a me ka holomua.

 

HE OLUOLU – KA AUHAU.

Keena oihana: - Aia ma ka aoao ma ewa iho o ka halekuai Puaa, e ku nei ma ke kihi o na Alanui Kamika me Hotele.

 

HE PALAPALA HOOLA.

 

Honolulu, April 29, 1891.

Owau o Chn Sam Lan, no ke kulana kauhale o Honolulu, Mokupuni o Oahu Ko Haawaii Pae Aina.  Ke hoola, a ke hooiaio aku nei au imua oke akea, ua ike au a ua maopopo ia’u a ke haawi nei au i ko’u mahalo piha ia Kauka Leong Kang Tong e noho nei ma Alanui Hotele Honolulu, no ka mea, ua lapaau oia ia’u a ua ola au mamuli o kana mau lawelawe akahele ana, oiai o ko’u ma’i he akepau, a he popo hoi ma ka olelo kahiko.  Ke noi aku nei au i ka poe a pau i loohia me keia ano ma’i, e hele ae iaia, a e loaa no ke ola.  Ua loaa au i keia ma’i mai ko’u wa opio loa mai, a ua aneane he 4 makahiki oka hoomailo ana a keia ma’i i ko’u kino, aka, ma keia wa ua loaa ia’u ke ola maikai loa.  E hele ae e ka poe i luuluu a kaumaha.

Mei 12, 1891.  1m-d

 

Kuai Kudala

O na

Pa-Hale ma Kalihi, Honolulu, Oahu.

 

Ua loaa mai ke kauoha ia’u e kuai aku ma ke kuai kudala akea, ma ko’u Keena Kudala, ma Alanui Moiwahine i ka POAKAHI IUNE 29, 1891, HORA 12 M. He 36 mau Paa aina Noho Nani, mawaena o alanui Moi me Beckley, he aneane hapaha mile ma ewa aku oke Kula Kamehameha.  Ua mahele ia keia mau apana ma kekahi ano, ame ka nunui kupono e hiki ai ke komo mai iloko o ka lima o kela a me keia mea ka loaa ana’e like me ka makemake, kekahi home no lakou ponoi iho iloko e na palena mamao kupono i ka piko o na wahi hana o ke kulanakauhale.

Ke kulana a me na pono lehulehu e ae o keia mau apana aina, ua hiki ole ke hoohalike ia me na aina e ae o keia ano i kuai ia iloko o keia kulanakauhale i na makahiki i hala e aku.

O ke ano o ka waiho ana o keia mau aina, ma ka waha aku o ke awawa o Kalihi ma ke kiekiena kupono, ua loaa mau ke ea oluolu maikai a me ka maikai maoli no o la noho ana.

E huli ana keia mau aina pa-hale la pau i ke alanui kalihi, he 55 kapuai, oia hoi ke alanui oi aku o ke akea ma na wahi e pili kokoke ana i ke kulanakauhale o Honolulu, a e holo ana hoi mai alanui Moi a puka i alanui Beckley.

Aia malalo i ho o ekolu minute ke hele wawae aku a loaa keia mau apana aina mai kahi oke alanui kaahao (tramcar) e pau ai.

Ka wai.  E hoomoe ia ana he paipu kumu wai, he 8 iniha ke ana-waena e hoomoe ia make alanui Moi, mai na hoomoe ana paipu oke aupuni, e hooia ana i ka lawa i ka wai.  Ano e loaa no ka wai mai ka pa kula Kamehameha mai.

E ike ia no kekahi palapala kii aina o keia mau hale pa hale ma ko’u Keena, kahi no hoi e loaa ai na hoike i makema ke ia e ninau aku.

Ke ano o ke kuai ana.  Hookahi hapa ma ke dala kuike, ke koena iloko o hookahi makahiki ma ka ukupanee o 9 keneta pahaneri i hoopaa ia ma ka moraki.

O na lilo o ka palapala kuai, me ka mea no ia e kuai ana i ka aina.

James F. Morgan

Luna Kudala

Honolulu Mei 29, 1891.204-@

 

OLELO HOOLAHA.

 

Ke hoikeia aku nei ka ohe i ua mea a pau, eia ma kahi noho o ka mea nona ka inoa malalo iho, kekahi lio kane lae kea umauma keokeo me ka hao kui =.  O ka mea nona keia lio, a mau mea paha e pono e kii koke mai, me ka uku puniai i ko’u mau lilo a pau, a me ka ukuo keia hoolaha ana.  E au, o hala auanei na la he 15, o ka lilo no ia o keia lio ia’u.

J. ALAPAI.

Kapalama, Honolulu, Iune 8. 3ted*

 

LA 11 O IUNE.  LA 11 O IUNE.

E! Kakou i ka Heihei!

Na Papale Wahine i hanaia.

E HOOMANAO, E HOOMANAO,

O ke Kilohana o kahi o na Papale i Hanaia.

AIA MA

:N.G. SACHS:

(104, Alanui Papu, Honolulu.)

 

Eia ia makou, a e loaa mau mai ana ma na mokumahu a pau,

 

Na Paikini Hope a me na Ano Hou Loa.

Na Papale Poepoe i-e nani, eleele a me keokeo, i kahikoia me na pua maikai, mai ka $4.50 o ka Papale a pii aku. 

Na Papale Sela i hanaia me na Lipine, $2.00 a pii aku.

Na Papale Keiki i kahiko ia, no ke kumukuai haahaa loa.

 

Na Pua hou! Na Hulu hou! Na Lipine hou!

He mau mea kupono wale no na La Nui e hoea mai ana.

 

Na Lole Keokeo Lihilihi i-a loihi, ku i ka holoku, he $4.50 no ka lole holoku, Na Lihilihi laula kupono no na Lole Keiki, ma ke .60 a me .75 keneta o ka i-a.  Na Lole Keokeo maikai.  Kakaulo ‘oa a papamu paha, ma ka .20 a .25 keneta o ka i-a Aole e lawa ke kahiko lole keokeo, ke ole me kekahi KAHEI SILIKA. E loaa ana no i o makou nei o na ano waihooluu o na ano a pau, no $1.00 a me $1.25 pakahi.  Na lihilihi kekahi no na Lole Lihilihi a me na kahiko lole ma ke kumukuai haahaa loa.  Ina oukou e imi ana i na ano i-e hana lole huluhulu a pulupulu keokeo, a waihooluu ia paha, eia ia makou ia ano a kupa’i, no ke kumukuai haahaaloa.  Ua hilinai makou i ke kuai hoopono ana a e pomaikai ana oukou ke kipa mua mai mamua o ke kuai ana aku i kahi e.  “Ka Halekuai Kaulana o na Kahiko Wahine.”

N.S. SACHS

104 Alanui Papu.

Honolulu, Iune 4, 1891.  208-dtf.

 

Papale! Paple!!  Papale!!!

 

E Loaa no maanei na Papale maikai o na ano a pau

Na PAPALE i hoonani ia a hoonani ole ia.

 

I loaa ole ka lua ma keia Pae Aina, a no na la hoomanao Kulaia, e loaa no ia oe ma na kumukuai haahaa.

 

I na oukou e kuai i na PAPALE ma ko makou halekuai nei, alaila, e loaa no ia oe ke kaulike.

 

Nolaila, e kipa mai io makou nei i hoopauia ko oukou kuhihewa.

C.J. Fishel.

Mei 18, 1891  196 tf-d.

 

KUAI HOOPAU NUI.

 

Mai keia manawa aku a hiki iko Makou hoonee ana aku iloko o ko makou HALEKUAI HOU

Ma ke Alanui papu, - (Na hale Burua.

E hoolilo aku ana Makou i ko Makou waiwai a pau o na ano Lole:

NA LOLE NANI,

NA LOLE I HUMUIA,

KAPU A ME PAPALE

PAHU LOLE, a pela aku.

No na Uku Hooemi Loa Nae.

Egan & Gunn.

ALANUI MOI kokoke i ke ALANUI PAPU.  tf-d.

 

 

HOOLAHA HOU

B.F. EHLERS & Co. – PAINAPA.

HELU 99 Alanui Papu

 

IA OUKOU E NA MAKAMAKA A ME NA HOALOHA.  OIAI HOI UA makaukau makou i ke kuai ana aku ia oukou i na lako lole wahine o na ano @ la a pau; ola hoi-

Na Silika hou

Na Mikilima hou

Na Lihilihi keiokeo hou

Na ano Mamalu hou loa

Na Lole hou o na wahine

Na Sateen hou

Na Lihilihi hou

Na Lihilihi kau lole hou

Na Paku Pukaaniani

Na lole o na keiki liilii

Na lole o kela a me keia ano e loaa no ia oukou no na kumukuai @ loa.

            E kipa mai e na makamaka i hoopau ia ai ko oukou kanalua no ka makou kuni hoopoho aku ia oukou.  Owau me ka oiaio.

B.F. Ehlers & Co.