Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 222, 24 June 1891 — Page 2

Page PDF (1.12 MB)

This text was transcribed by:  Rosemary Mccune
This work is dedicated to:  Kaelene Ahu Rey

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

========================

MA KE KAUOHA.

=============

KUAI O KA HOOLIMALIMA O ELIMA MAU MOOAINA AUPUMNI

MA HAMAKUA, HAWAII.

     Ma ke Poaha, Iulai 16, 1891, ma kahora 12 awakea ma ke alakomo ma ke alo o Aliiolani Hale, e kuai ia ai ka hoolimalima ma ke kuai kudala, o elima mau moo aina aupuni ma Nienie a me Ninole, Apama oHamakua, Hawaii, penei:

     Ap. 1     Ma Nienie,  10,000 eka.  Uku hookumu hoolimalima o ka makahiki $500.

     Ap. 2     Ma Kaohe,  15,000 eka.  Uku hookumu hoolimalima o ka makahiki $400.

     Ap. 3     Ma Kaohe,  37,000 eka.  Uku hookumu hoolimalima o ka makahiki $300.

     Ap. 4     Ma Kaohe, 138,000 eka. Uku hookumu hoolimalima o ka makahiki, $300.

     Ap. 5     Ma Kaohe,   25,000 eka.  Uku hookumu hoolimalima o ka makahiki, $300.

     Ka manawa.  He 15 makahiki.

     Ka uku ana.  Ma ka hapa makahiki.

     Ua kuai ia keia mau hoolimalima me ka olelo ua hiki no i ka aupuni i kekahi manawa iloko o ka wa e hoolimalima ia ai, e komo hou maluna a ka aina, e lawe ae a hoolilo a pau a i kekahi mahele pa@a o ua aika la no na mea pili aina, ho@e,me ka hooemi ana o ke aupuni i ka uku hoolimalima i kulike ai.

C. N. SPENCER,  Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Iune 16, 1891.     4ts-d.

-------------------------------------------------

 

KUAI O NA AINA PA HALE MA KE KIHI O ALANUI PENESEKOLA A ME WAILA,

KIHI O ALANUI THURSTON A ME GREEN, A MA ALANI PROSPECT, HONOLULU, OAHU.

     Ma ka Poakolu, Iulai 15, 1891, ma ke ala komo mamua o Alliolani Hale, ma kahora 12 awakea, e kuai kudala akea ia aku ana he 13 apana aina pa hale ma ke kihi o Alanui Penesekola a me Waila, 2 apana aina ma ke kihi o alanui Thurston a me Green, a he 5 apana aina ma Alanui Prospect, i like ole ka nunui mai ka 158 x 200 kapuai a ka 81 x 150 kapuai ka @nui.

     Ka Uku Hookumu.  E like ole ana mai ka $200 a ka $400 o ka apana aina hookahi, e loike me ka nui a me ke kula@a o ka aina.

     Ma ke dala ke kuai a me na kumu hoolilo, a e like paha me ka makemake @ ka mea kuai ma ka uku hapa dala mamua, a ma ka uku ana i kekoena ma na mahele like ekolu iloko o hookai, elua, a ekolu makahiki, me ka uku ana i ka ukupanee i ka hapa makahiki ma ka pa @iku keneta no ka makahiki.

     E hoopuni ka mea kuai iloko o hookai makahiki mai ka la ana i kuai ai i kona apana aina me kekahi pa maikai kupono a e hoomoe hoi i ka wai mai ka wai mai o ke aupuni.

     E hoopuke ia aku no na Palapala Sila Nui no ka aina ma o ke kaa pau ana mai o ke kumukuai.

     E ike ia no na kii o ka aina a me na @akaka piha ana ma ke Keena Aina.

     Ua hoomoe a ua hooponopono ia na alanui a me na paipu wai, a e hoomoe ia aku ana ika wa pokole, e pili ana i keia mau apana aina a pau.

C. N. SPENCER, Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Iune 15, 1891.   4ts-d.

------------------------------------------------

 

KUAI O NA AINA AUPUNI PA HALE, MA KALUAOPOLUA, KALIHI, OAHU.

     Ma ka Poakolu, Iulai 22, 1891, ma ka hora 12 awakea, ma ke ala komo ma ke alo o Aliiolani Hale, e kuai kudala ia aihe elua mau apana aina me Kaluaopaloua, Kalihi, Oahu, penei:

     Apana 5.  Nona ka ili o 687 eka koho mua $137.

     Apana 6.  Nona ka ili o 879 eka, koho mua $176.

C. N. SPENCER, Kuhina Kalaiaina

Keena Kalaiaina, Iune 23m 1891.   4ts-d.

-------------------------------------------------

 

KUAI HOOLIMALIMA O KA AINA AUPUNI MA WAIAHOLE, KOOLAUPOKO, OAHU.

     Ma ka Poakolu, Iulai 22, 1891, ma ka hora 12 awakea, ma ke ala komo ma ke alo, e kuai kudala akea ia aika hoolima lima o kekahi apana aina raiki a hanai holoholona ma Waiahole, Koolaupoko, Oahu, nona ka ilihe 31.18@ eka oi akua emi mai paha.

     Na Kuma - Hoolimalima ana @o 10 makahiki e uku mai ai.

     Uku kono ana - $100 no ka makahiki.  Ma ka hapa makahiki e uku mua ai.

C. N. SPENCER, Kuhina Kalaiaina

Keena Kalaiaina, Iune 23,m 1891.   4ts-d.

=============================

 

KA LEO O KA LAHUI.

-

JNO. E. BUSH.

Lunahooponopono a me Puuku

=====================

POAKOLU, IUNE 24, 1891.

====================

HE ANA NA HAIPULE.

-

     O na hoomaemae ana a pau, he kupono no ia e hoomaka ia aku mai ka ekalesia aku.  E like me ka olelo a ke Keiki a ke Akua e hoolilo i ko oukou malamalama hana maikai i mea e ike ai ko ke ao, a hoomaikai ae i ko oukou Makua iloko o ka Lani.  Ehia la o na hoahanau i lawe i keia olelo nani a ka Makua, a hooko aku e like me ka olelo a'o.  He lamalama oukou, me ka oukou hana e hoomalamalama ana i na wahi pouli o ka honua nei.  Nui na hoahanau o Karisto e hele nei ma na alanui o ke kulanakauhale nei i like ole me ia ma na ano o ke Kahu hipa.  Maikai.   Ina ua like ole, alaila, aole kakou he hipa nana, a aole hoi e hahai ana i kona leo a e komo ana i kona aupuni, i kona wa e hookaawale ai i kana mai na hipa eleele ae.  Ehia la o na hoahanau i hoomaemae ia a i like ko lakou mau ano me kahau ka maemae?  Ehia i like me Enoka, ka hoolohe a hele pu me ke Akua, e like me kona kanawai no ekolu haneri makahiki?  Owai kai lilo he hoaloha  e like me Aberahama no ka manao io?  Owai ka i aloha ia me Noa a me Daniela no ka hoopono?  A owai hoi i like me Noa no ka hoomanawanui?  E o mai ka mea i hana i ka makemake o ke Akua, e like me keia poe, a ua makaukau makou e like me na kanaka lawelawe o na Kaula o ka wa kahiko.

     He pono hele wale iho no ka ka hapanui i ka luakini o ke Akua, nui na leo i ka pule, poolelo a himeni, aka, ehia la o lakou i lilo ka lakou mau hana he mohai aala imua o  ke Akua?  Ke hopohopo nei makou no kakou, ua mama na haipule o keia au, a ua lilo lakou he alakai pouli no ka poe e noho pouli ana, a na lilo ka lakou hana he mea e imihala ia ai ka olelo a ke Akua.  E ala e ka Ekalesia a hoomaemae ia oe, o pua'i hou ia mai auanei oe a me kou lala a pau.  Nolaila, e na ekalesia, e heluhelu iho i keia me ke akahele.

---o-o-o---

 

E Hoololi ka Noho Ana.

     Ma America a ma Europa, ua ua ike ia he mu kekahi o loko o ka i'o puaa, a nolaila mai kahi kumu ma'i o kanaka.  He kulike keia ma ka ka buke hemolele i olelo ai he i'o maemae a kupono ole ko keia holoholona i ka ai ia.  Me he la o kekahi mea i omaimai ai o ka lahui Hawaii no ka laukua o na mea ai kupono ole e komo nei i ko lakou kino.  O ka ai oi aku o ka maikai, ka ai e maemae ai a e ole loihi ai a mau ka ikaika o ke kanaka oia no na mea ulu a me na hua o ka laau, e like me ia i haawi ia ai i kinohi.  Ua hoao makou i ka ai hoohalike ana me ka ka baibala kuhikuhi, e like ae la me ia, a me ka i'a o ke kai i hoomo'a ia.

    I pakui e pono ai keia hoololi ua haalele makou i na wai ona o na ano a pau,a me ka baka puhi a nau hoi, a ua kaupalena a noho rula ma na ano e ae o keia noho ana.  Malalo o keia mau ano hou me ka hooikaika ana e like me Karisto, ke ike nei makou ke loli nei ke ano, a me ko ke Akua lokomaikai, ke hilinai nei makou me ka manaoio, ua hanau hou ia a ke loli mau nei ko makou kino a e lilo aku ana no he kanaka hou. - E hoao oukou, mai hoole honua, i ike pono ai.  Aka, aole nae e loaa keia mau haawina, ke ole  e pa i ka lima aloha me na hoeha ana a imi ke kanaka i ke alanui hou e olelo ia nei.  Nolaila, e kou mau noa Hawaii, he hewa no hoi kakou ke haalele i na hana make o ka hewa, mihi no na hala a hoopono hou ai i ka noho ana, i mau ai,wahi a ke kanawai maluna o ka aina a ke Akua i haawi ai ia kakou.  He hoolohe ke ola, he hookuli ka make.

---o-o-o---

 

Ka Ai a me ke Puhi Paka.

-

     He mea ai anei a he mea ola anei ka baka ma kona ano a pau no ke kino?  Ma ko makou hoomaopopo ana, he mea waiwai ole ka baka ma kona ano a pau no ke kino o ke kanaka; he mea hoohaumia i ke ano ka waha a me ka hanu o kekanaka; ma kona ano a pau he mea make, a e hoolilo wale ana i ka luhi o ka imi ana i mea e ola ai ke kino a e pono ai ka ohana ma na mea kupono.

      Ma ke a'o ana a na kumu Karistiano i hiki mua mai i Hawaii nei ke apono nei makou i ko lakou papa ana a hoole ana i keia mea he baka.  I ko makou manao, aole he Karistiano oiaio ke kanaka e ai a e puhi ana i ka baka, ka hana e hoohaumia ana i ke kino, a lilo e mea hoowahawaha ia e ka Uhane Hemolele no ka pelapela.  Ma ka lakou a'o ana a ma ka lakou hooko ana ma keia mea, ua maikai na ma kua misionari, aole nae hoi pela na keiki; no ka mea, he nau no a he puhi baka, a he inu waiona no ka hapanui o lakou.  He mea hewa loa keia, aka, aole nae me kakou ka hoopai no ia mea.  Na Iehova e a-na mai ia mea.

     O ka hoomalamalama, a me ka wehewehe ana i ike iho ai ke kino maemae a ke Akua i hana ai, i ka pono ole o kona hana ino, hoopelapela i ua kino la, oia ka makou e ake aku la e ike ia.  Oia nae paha, ua mama ka hele ana a ke kanaka e puka ana ka uwahi haumia o ka baka ma kona ihu e like me ka mokuahi e holo ana me ka hua'i o ka uwahi ma na puka uwahi.  Ke uwe nei kekahi poe no ke kaa ole o ka auhau o ke Aupuni, a no ka pilikia, aka, aole nae o lakou haalele i ka anoai hoohaumia a hooilihune o ka baka me ka hooluhi pu kekahi, i ka puolo hele i kahi wa-hi paka, ipu puka, ahikoe a pela aku a me ka hooluhi pu i ka ohana e huli mau i kahi i waiho ai o keia mau mea.

     He wa emi keia o ka loaa o ka aina.  He kupono no i kela mea keia mea, e haalele wale i na mea anoai lapuwale wale hoopoino wale a e ai pakiko noho hoomaemae, me kahoomanawanui, a e lilo no anei ko kakou noho ana i mea pomaikai a i mea hauoli.

---o-o-o---

 

E hui ana ka poe kiki pu pololei o ka Hui Raifela Hawaii, ma ka Hotele i keia ahiahi.

=================

 

NU HOU KULOKO.

-

      [pointing finger]  I na Luna Lawe Pepa o KA LEO O KA LAHUI, ke ha'i ia'ku nei ka loe ia oukou ina he mau helu koe o ka la 3, 10, 20 o Aperila, a me ka la 5 o Mei nei o ka nupepa KA LEO, ke kauoha ia aku nei e hoihoi mai ke keena nei.

                                          Ma ke kauoha.

---o-o-o---

     I keia la e haalele ai ka moku mahu Yamashiro Maru,m no Yokohama a me Hongkong.

     Auwe - hoomalimali i ka lei o ka bea!  Makemake no hoi au la, eia mai nei ka hoiu ia oe.  I-u mahope ike.

     E ole e hookulukulu mai na moopuna a Makalii i kela mau la aku nei, loaa iki ai kahi ma-u, ina la ua malolo kai-olohia.

     Ma ka Poaha a me ka Poalima ae nei e holo hapa hora ana na kaa alahao o ke kulanakauhale no ke Kula Nui Kapunahou.

     Ua lawe ia no Kahului ma ke Claudine he umikumamalima mau lio heihei no ka heihei la 4 o Iulai ma ke kahua heihei Kahului.

     I ka la inehfnei i hoolohe ia ai ka hoopii a Chas, Swinton, e hoike mai ke kahu malama waiwai i kaua moolelo o ka wa e noho kahu ana.

     Mamuli o ke kokoke ana mai o ka mokuahi Auseteralia, i ke kakahiaka onehinei ua kaulua iki ka Malulani, no ka leka o na kua aku nei.

     Nui ka poe e ike ia aku nei e hele ana e hoomaamaa kiki pu, aohe no he hewa o ka makaala i kulike ai me kela olelo kahiko o awaii nei: Iluna no ka ua, waele e no ke pulu.

     I ke kakahiaka nui o nehinei, i ku mai ai ka mokuahi Auseteralia mai ka hikina mai, me na ohua lehulehu mai ke anu mai o Omaha, a i waena oia poe, he poe kamaaina kekahi, o na kaiaulu o Hawaii nei.

     Ua lohe mai makou, ua hooluu ia i ke kai o Kahala, ma ka Poakahi nei kekahi mau hoahanau hou a ka hoomana o na la hope mamua aku nei ekolu, oia o Iokepa, Iakopa, Nakanaele,  a ia laua nei hoi, kualima.

     I na pali hauliuli aku nei o Koolaupoko, ko kakou Kuhina Nui, Sam Parker, i ukali ia e Kapena Loke, i hoohala manawa aku nei ma ia mau kualono; a ma ke ahiahi Lapule nei ka hoea ana mai i ke kulanakauhale ne me ke ola kino maikai.

     Ua kepa ia aku no na mahiko na Iapana i hiki mai ma ka Yamashiro Maru, maluna o ka mokuahi Makee a me ke Kilauea Hou.  He 30 kane a he 11 wahine, no ka Hui Maki:  he 25 kane, 9 wahine, no Hanalei; he 15 kane 5 wahine no Hakalau; he 20 kane, he 7 wahine no Paauhau; he 5 kane 2 wahine no Ookala.

     Ua lohe mai makou ua lapu ia ka e ka eepa o Waolani, kekahi luna hooponopono nupepa o keia kulanakauhale, ma ka po Poakahi nei, oiai oia e nana ana i ka aleale ana o ka wai iloko o ke kiaha oia ka wa a ka mana o Alahe i uhi mai ai maluna ona, o ka pau no ia o ka ike ana i na hoa kaau.

     Lilo i Puna e, Lilo i Puna.

     Lilo i Puna i ke au a ka hewahewa.

==========================

 

LETA A NA MAKAMAKA.

-

Ke hoolaha aku nei makou i na leta a na makamaka; akak aole maluna o makou ke koikoi o na ahewa ana.

-

NA HOUHEUHENE A NA LEDE O KAWAIKAU O KEANAE A ME KO WAILUANUI,

 MA KA POALA LA 11 O IUNE 1891, - LA HANAU O KA NA'I AUPUNI KAMEHAMEHA I.

-

     Ia'u a me na hoa ai e nanea ana ma ka lokomaikai o keia Hui, ua loaa ae la i ko'u mau hoa he kuka olelo maikai ana e hele e makaikai i na hana a kekahi mau Hui, oia hoi ka 2 o na hui wahine o Keanae nei, a o ko lakou kahua ma kahi o Kawaikau ponoi e o nei kela inoa o Keanae nei - "Kawaikau o Keanae."

I ko makou hookuene pono ana ua loaa ka papa hoonohonoho pololei o na hoa, oia keia: Mr. J. P. Saunders, M. K. Benjamin, J.Keola, Kalilimoku, Dr. Poopaa a me mi nei no hoi, he 6 ko makou huina.

     I makou e hele nei, ua hele pae-e me ka like ole, a hiki i ka huina o na alanui hele no Wailua a me koKeanae nei, ua hui like hou ae la makou; malaila i hoomaha iki iho ai, e  huli papu ana ke alo no ka lanai ahaaina o ka Hui Hooheno, oia kahui wahine i Kawaikau ponoim, e ku ana ko lakou lanai me ka Hae Hawaaii e welo ana, a e nonoho ana lakou maloko o ka malu o ka lanai iluna o na noho,a okalole ka'u e ikeaku ana i ka mohaha ua lawakea,m a e hoomakaukau ana no ko lakou paina.  Ua lohe ia aku la he leo o ke kane e kahea mai ana no ka hele aku e paina pu; aka ike iho la au eia au a me ko'u hoa imua no ka heleana no Wailuanui, ua hala hope kahi i kupono no kekono ana mai.  Hoopuka mai la ko'u hoa he wahi manao; aole kela he kahea pololei oiai eia kaua imua loa nei; o kekahi aolekela he leo o ke poo papaaina.  He wahi mino a ka maluna o'u no kela olelo a ko'u hoak a hoomanao ae laau i kaolelo kaulana a Kamaiopili o Lahaina - "I ke alo iho no ka hoi ka ulu, o ka hala iho la no ia."

                                                                       Aole i pau.

====================

 

Kauka Yong Kam Pung.

(APANA.)

-

Helu 53, Alanui Maunakea.

Ke Kauka Loea o ka Aina Pua!

-

Ua hiki kehoola ia kela a mekeia ane

ma'i, mai ko na kane, wahine a me

na keiki liilii.  O na ma'i ha-no

ua hiki loa ia kehoola ia one

kd maalahi. A o na ma'i

e pili ana i ka maka

pau pu ia ike

ola.  Ke ho-

ike ia aku nei

eia ke ola ia nei, me

ka oluolu pu o kahi au-

hau.  Ka noe pilikia hanau

keiki a hele nui paha o ke koko

a pau a lolii pana kahanu ana paa

paha o ka wai@,m e hele nui mai i o'u nei.

-

[pointing finger] E KIPA mai ekanoe ihooluu lau ia me na haawina pilihua a ka@

a na'u oukou ehooluolu aku.

KAUKA YONG KAM PUNG.

Honolulu  Iune 2, 1891.           3@-d@

 

 

 

 

-