Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 223, 25 June 1891 — Page 3
This text was transcribed by: | Jeri Leen |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
Ka Manao o kekahi Haole kaulana
NO KA
LAHUI HAWAII
O keia Au.
Maloko o ka nupepa "Chronicle" o Kapalakiko, ua hoolaha ia ae kekahi manao i kakau ia e kekahi haole kaulana loa o keia au ma ka haku moolele e pili ana ia Hawaii nei, a penei kekahi mahele hope o ua manao ala i hoopuka ia ai:
I ka wa kahiko, he poe hana a he poe koa ka Lahui Hawaii, he poe paeli a kukulu kahua lakou, a ke ku nei na kahua i nahaha i ke kahiko i kia hoomanao no ka lakou mau hana, a o na huaolelo kanawai ke paa nei ma ko lakou mau aupuni, he mea hoomanao no ko lakou mau eli auwai nui o ia au kahiko. A o na mokupuni hoi, ua piha me na kahua kaua lehulehu wale he nui.
O ko lakou mau manao maikai no ka hana a me na manao koa, me he ala, u kaupalena ia aku ma ke kai; malaila, ua lilo lakou he mau sela eleu me ka wiwo ole, e hahai ia ana e ka mano ma kona mau palena ponoi, a e hoolilo ia ana na ale o ka moana i mea paani. Ma ka aina hoi, ua haalele aku lakou i na hana lima a me na hana ku hoi i ka hooweliweli a ko lakou mau kupuna, a ua lilo hoi lakou i keia la ma ka aina maloo i poe hana pamoena a i poe anee iloko o na keena o ka poe apuka.
I ka wa e noho Lunakanawai ana o Nahinu no Kona, ua loaa iaia me ka hooikaika ana ma ka Aha Hookolokolo, he $2.00 o ka la, a mailoko ae o laila, a mailoko ae o laila, ua uku aku oia i kona mau paahana mahi kope he $1.00 o ka la. No ka loaa ana iaia o keia hana maalahi iki ma kekahi ano, ua lili loa kona mau hoa kanaka Hawaii, a ua kukulu koke lakou i na hana kue e pau ai oia mai ia hana mai. I kekahi wa, ua hoao o Nahinu e hoolimalima i poe Hawaii wale no kona poe paahana, aka, no ka nui o ka lili ia, aole i loaa, nolaila, ua kii oia i pake kona poe paahana.
Ma keia, ua hiki ia kakou ke hoomanao ae no ka poe Farani o ka poai kuwaena o ke kulanakauhale i ko lakou ake oihana, aka, ** Hawaii. o ka lahui holookoa ** ake nei i ka oihana, a haalele i na hanalima.
I ka wa iho nei o ka haunaele kuloko hope loa mai nei o Hawaii, ua loaa aku i kekahi lede he kino kanaka Hawaii e kokelo ana iloko kona kihapai.
"E aha ana oe maanei?" wahi a ka lede, oiai, o keia kahi lede o ka aoao o Wilikoki ma. "Aole anei oe ike ke hono ia mai la e powa kou Moi?"
"Ua ike no au!" wahi a keia hohe wale.
"A heaha kou kumu e hele ole nei e kokua i kou Moi?" wahi a ka lede aloha aina.
"He makak'u wau!" wahi a keia kanaka hilahila ole i ka hoohaahaa i kona lahui, a kolo loa aku la oia no kuahiwi.
He mea kupanaha keia i ike ia i kahi o na mo*puna o na koa kaulana, na lakou i aloalo pu na ihe laumeki he alo a he alo me Kamehameha, imua o na enemi hae kohu ilio o ia mau la maluna o ka lepe a Hawaii, i keia wa, eia ka he hoohe wale na moopuna a na mau koa 'la i moeuhane ole ai e kau mai ana keia haawina hilahila i kana mau pua.
He hoakaka keia no kahi mea i ike maka ia i kahi o lakou. aka, o ka mea oiaio, ua kau aku keia ma'i hilahila maluna o ka lahui holookoa o Hawaii, a he ehia la i pakele aku. Aohe he mea e aa e olelo mai, he mea inaina ole i ka hoomanao ae na mea i hana ia e na kanaka i kela haunaele; aka, o na kumu e hiki ai ka hana, he poe kumakaia a he hoohe wale kahi poe a o na heluna me ke kulana o ka poe i hana ia, ua hoolilo la ka lakou papa hana i mea hoino i ka molelo, mamuli o na hoohe wale o kahi poe o lakou; ina he wahi hunahuna wale le no o ke koa ka iloko o ka puuwai me ke kupaa like i na kanaka Hawaii i kela la hooili kaua aloha aina a Wilikoki ma, ina ua lilo na mea a pau i puu opala, a lilo la ia la i la lanakila nui no Wilikoki ma.
"Hookahi mea haaheo nui i ko'u puuwai, oia ka olelo ae, he lahui koa ko'u lahui i ka wa kahiko!" wahi a kekahi Hawaii ia'u ma Honolulu, aka, i keia la, ua lawe ia aku ia waiwai makamae mai a lakou aku.
O ka Lahui like loa me ka lahui Hawaii, oia no ka Italia. O ka eleu ma ka hoihoi, ka hiehie me ka nani, aia no ia ke kau ala maluna o ka lahui. He oiaio, ua nalo aku ke ano koa o keia no kekahi mau alakai hewa a lalau i loaa ia lahui. Iloko o keia mau 70 makahiki i hala ae nei. Ua like no keia mai ka anai ia ana o ka lahui Roma mai, ka haule ana o Roma malalo o na umii ana a na alakai hewa ia lahui kaulana no na keneturia loihi i hala ae nei. akahi no a ea hou mai lakou ka lahui Italia, ka lahui Roma hou o keia au.
Pela no keia lahui, aia no ka hoi hou mai o ke koa i ko lakou mau puuwai, e panai a lu aku lakou i na alakai lalau a me na luna aupuni apuka huhewa e noho nei maluna o na kulana kiekie o Hawaii nei.
Aka, hookahi mea hiki ole ia kakou ke poina, o na Italia ka pulapula i loaa mai ai na Kaisara kaulana loa o Roma no ka mana; a o na Hawaii no ka pulapula i loaa mai ai na Kamehameha a me na Kaahumanu. Ke kau nei no na ouli koa maluna o na Hawaii; akakoe wale no, aia a alakai ia na Hawaii e na Hawaii koa o lakou e ku kakaikahi nei; alaila, e hoi hou mai kela wiwo ole iloko o ka houpo o na Hawaii, a e ike hou ia na Kamehameha me na koa wiwo ole maluna o Hawaii. Ka loaa hou ia Hawaii o kona nani, hanohano, koa a pela aku; ia wale no a akamai i ka wae ana o na aliimoku i na alakai o Hawaii.
I ke kakahiaka nui onehinei, i ku mai ai ka mokuahi Kinau, a ma o na la. i loaa mai ai na mea hou o Kauakanilehua o Hilo, a eia mai a oili aku.
OLELO HOOLAHA
E ike auanei na mea a pau, eia ma ka Pa Aupuni o Makiki nei, kekahi mau lio kane keokeo ahinahina, huelo poomuku, hao kuni **o e, ma ka aoao akau, o ka mea a mau inoa paha nona keia lio, e pono e kii koke mai iloko o na la he 15. E hoomaka ana ka helu ia ana o keia mau la mai ka la aku e puka ai keia ole*lo hoolaha; a i ole pela alaila, e *uai ku dala aku ana au ma ka la 11 o Iulai ae nei 1891. J. KALEI.
Iune 16, 1891. 3ts-d Luna Pa Aupuni.
Kauka Pake Akamai!
DR. LEONG KANG TONG
MAKAUKAU OIA E LAPAAU I NA MA'I A PAU O KELA A ME KEIA ANO, ME KA ELEU A ME KA HOLOMUA.
HE OLUOLU KA AUHAU.
Keena Oihana: Aia ma ka aoao ma Ewa iho o ka halekuai Puaa, e ku nei ma ke kihi o na Alanui Kamika me Hotele.
HE PALAPALA HOOIA.
Honolulu, April 29, 2891.
Owau o Chu Sam Lan, no ke kulanakauhale o Honolulu, Mokupuni o Oahu Ko Haawaii P*e Aina. Ke hooia, a ke hooiaio aku nei au imua o ke akea, ua ike au a ua maopopo ia'u a ke haawi nei au i ko'u mahalo piha ia Kauka Leong Kang Tong e noho nei ma Alanui Hotele Honolulu, no ka mea, ua lapaau oia ia'u a ua ola au mamuli o kana mau lawelawe akahele ana, oiai o ko'u ma'i he akepau, a he popo hoi ma ka olelo kahiko. Ke noi aku nei au i ka poe a pau i loohia me kela ano ma'i, e hele ae iaia, a e loaa no ke ola. Ua loaa au i keia ma'i mai ko'u wa opio loa mai, a ua aneane he 4 makahiki o ka hoomailo ana a keia ma'i i ko'u kino, aka, ma keia wa ua loaa ia'u ke ola maikai loa. E hele ae e ka poe i luuluu a kaumaha.
Mei 12, 1891. 1m-d
Kuai Kudala
O NA
Pa-Hale ma Kalihi, Honolulu, Oahu.
Ua loaa mai ke kauoha ia'u e kuai aku ma ke kuai kudala akea, ma ko'u Keena Kudala, ma Alanui Moi wahine, i a POAKAHI IUNE 29, 1891, HORA 12 M.
He 36 mau Paa aina Noho Nani, mawae na o alanui Moi me Beckley, he aneane hapaha mile ma Ewa aku o ke Kula Kamehameha. Ua mahele ia keia mau apana ma kekahi ano a me ka nunui kupono e hiki ai ke komo mai iloko o ka lima o kela a me keia mea ka loaa ana e like me ka makemake, kekahi home no lakou ponoi iho iloko e na palena mamao kupono i ka piko o na wahi hana o ke kulanakauhale.
Ke kulana a me na pono lehulehu e ae o keia mau apana aina, ua hiki oke ke hoohalike ia me na aina e ae o keia ano i kuai ia iloko o keia kulanakauhale i na makahiki i hala e aku.
O ke ano o ka waiho ana o keia mau aina, ma ka waha aku o ke awawa o Kalihi ma ke kiekiena kupono, ua loaa mau ke ea oluolu maikai a me ka maikai mao li no o ka noho ana.
E huli ana keia mau aina pa-hale la ia pau i ke alanui Kalihi, he 55 kapuai, oia noi ke alanui oi aku o ke akea ma na wa hi e pili kokoke ana i ke kulanakauhale o Honolulu, a e holo ana hoi mai alanui Moi a puka i alanui Beckley.
Aia malalo iho o ekolu minute ke hele wawae aku a loaa keia mau apana aina mai kahi o ke alanui kaahao (Tramcar) e pau ai.
Ka wai. E hoomoe ia ana he paipu kumu wai, he 8 iniha ke ana-waena e hoomoe ia ma ke alanui Moi, mai na hoomoe ana paipu o ke aupuni, e hoola ana i ka lawa i ka wai. Ano e loaa no ka wai mai ka pa kula Kamehameha mai.
E ike ia no kekahi palapala kii aina o keia mau hale pa hale ma ko'u Keena, kahi no hoi e loaa ai na hoike i makemake ia e ninau aku.
Ke ano o ke kuai ana. Hookahi hapa ma ke dala kuike, ke koena iloko o hookahi makahiki ma ka uhupanee o 9 keneta pa-haneri i hoopea ia ma ka moraki.
O na lilo o ka palapala kuai, me ka mea no ia e kuai ana i ka aina.
JAMES F. MORGAN.
Luna Kudala.
Honolulu, Mei 29, 1891 204-dtf.
OLELO HOOLAHA.
Ke hoikeia aku nei ka lohe i na mea a pau, eia ma kahi noho o ka mea nona ka inoa malalo iho, kekahi lio kane lae kea umauma keokeo me ka hao kuni. O ka mea nona keia lio, a mau mea paha, e pono e kii koke mai, me ka uku pumai i ko'u mau lilo a pau, a me ka uku o keia hoolaha ana. E au, o hala auanei na la he 15, o ka lilo no ia o keia lio ia'u.
J. ALAPAI.
Kapalama, Honolulu, Iune 8, 3t-d*
LA 11 O IUNE.
E! Kakou i ka Heihei!
Na Papale Wahine i hanaia.
E HOOMANAO,
O ke Kilohana o kahi o na Papale i Hanaia.
AIA MA
N. G. SACHS:
(104, Alanui Papu, Honolulu.)
Eia ia makou, a e loaa mau mai ana ma na mokumahu a pau,
Na Paikini Hope a me na Ano Hou Loa.
Na Papale Poepoe i-e nani, eleele a me keokeo, i kahikoia me na pua maikai, mai ka $4.50 o ka Papale a pii aku.
Na Papale Sela i hanaia me na Lipine, $2.00 a pii aku.
Na Papale Sela Spar, i hanaia me na kahiko a me na bo, $2.50 a pii aku.
Na Papale Keiki i kahiko ia, no ke kumukuai haahaa loa.
Na Pua hou! Na Hulu hou! Na Lipine hou!
He mau mea kupono wale no na La Nui e hoea mai ana.
Na Lole Keokeo Lihilihi i-a loihi, ku i ka holoku, he $4.50 no ka lole holoku, Na Lihilihi laula kupono no na Lole Keiki, ma ke .60 a me .75 keneta o ka i-a. Na Lole Keokeo maikai, kakaulo'oa a papamu paha, ma ka .20 a .25 keneta o ka i-a. Aole e lawa ke kahiko lole keokeo, ke ole me kekahi KAHEI SILIKA. E loaa ana no i o makou nei o na ano waihooluu o na ano a pau, no $1.60 a me $1.25 pakahi. Na Lihilihi kekahi no na Lole Lihilihi a me na kahiko lole ma ke kumukuai haahaa loa. Ina oukou e imi ana i na ano i-e hana lole huluhulu a pulupulu keokeo, a waihooluu ia paha, eia ia makou ia ano a kupa'i, no ke kumukuai haahaa loa. Ua hilinai makou i ke kuai hoopono ana, a e pomaikai ana oukou ke kipa mua mai mamua o ke kuai ana aku i kahi e.
"Ka Halekuai Kaulana o na Kahiko Wahine."
Honolulu, Iune 4, 1891. N. S. SACHS.
104. Alanui Papu.
208 dtf.
Papale! Papale!! Papale!!!
E Loaa no maanei na Papale maikai o na ano a pau.
Na PAPALE i hoonani ia a hoonani ole ia.
I loaa ole ka lua ma keia Pae Aina, a no na la hoomanao Kulaia, e loaa no ia oe ma na kumukuai haahaa.
Ina oukou e kuai na PAPALE ma ko makou halekuai nei, alaila, e loaa no ia oe ke kaulike
Nolaila, e kipa mai io makou nei i hoopauia ko oukou kuhihewa.
C. J. Fishel.
Mei 19, 1891 196 tf-d
KUAI HOOPAU NUI.
Mai keia manawa aku a hiki i ko Makou hoonee ana aku iloko o ko makou
HALEKUAI HOU
Ma ke Alanui Papu, (NA HALE BURUA.
E hoolilo aku ana Makou i ko Makou waiwai a pau o na ano Lole:
NA LOLE NANI,
NA LOLE I HUMUIA,
KAPU A ME PAPALE
PAHU LOLE, a pela aku
No na Uku Hooemi Loa Nae.
Egan & Gunn.
ALANUI MOI kokoke i ke ALANUI PAPU.
HOOLAHA HOU
B. F. Ehlers & Co. - PAINAPA.
HELU 99, Alanui Papu.
IA OUKOU E NA MAKAMAKA A ME NA HOALOHA, OIAI HOI, UA makaukau makou i ke kuai ana aku ia oukou i na lako lole wahine o na ano **** la a pau; oia hoi-
Na Silika hou Na Sateen hou
Na Mikilima hou Na Lihilihi hou
Na Lihilihi keokeo hou Na Lihilihi *****hou
Na ano Mamlu hou loa Na P************
Na lole hou o na wahine Na lole o ******
Na lole o k*** a me keia ano e loaa ** ia oukou no na kumukuai **********
E kipa mai e na makamaka i hoopau ia ai ko oukou k******** no ka makou kuai hoopoho aku ia oukou. Owau me ka oiaia.
tf B. F. EHLERS & CO.