Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 228, 2 July 1891 — He Molelo Kaao No KAMAPUAA. [ARTICLE]

He Molelo Kaao No KAMAPUAA.

}\E KEIKI PUAA A KAHIKIULA ME HINA —KA MOOPUNA PUAA A'KAMAUNUA- - NIHO—KA HOA PAIO HOl 0 PELE, KA WAHINE 0 KA LUAI KILAUEA, A HALA LOA AKU I NA KUPUNA O KUKULU 0 KAHIKL

O oe ia e Haunuu, e Haulani E Haalokuloku Ka Blano e ka I*a nui E ui, e Uilani \ Ka inoa Puaa ia e o mai. E noho oakou i ko kakou a!r»a ; no ka mea, ua aa'i ia aku nei e a'a a hala loa aku nei i kukulu o Kahiki. E au hou aehoi au i ke kai a liiki aku i ka moku a keia ahi e kii pinepine * max nei ia'u; nolaila, a hoomakaukau ana au ia r u iho no ka'a huakai hele. Alaila, huli ae la oia a olelo aku la i kona hanau mua, ia Kekeleaiku, e auhea oe e kuu hanau mua, ie noho ala oe, a i honi ae oe i ka hohono hulu puaa, alaila, manao ae oe 'make au; aka hoi, i honi ole no hoi oe 1 ka hohono o ka hulu, e mana© ae no oe aohe i poino pokii, a ke ai ala 110 oia i kilo mo'a. Pau ia olelo ana me kona hanau mua. a huli ae la oia a ninau i kona' kupunawahine ? Eia au ke helenei. a oivhu wnle no anei ke le ana ? Heaha hoi ki mea o ka hele hookahi ana, na ke «eiki makua ole ia a me keiki kupuna ole no 3oi; nolaila, a i liele oe hele pu no me ou mau kupuna. neaha auapei Hhoi ka lakou hann o hope nei e iho ai, ke hele ala ao hoi oe !ka iwi koko, no ka mea, o kau mau iauwa I;iwhl iwe no ia, ma kau nlau h->onn nna nniaila lakou e "hoolohe ai, •» k.-« mep hoolohe ole 2 kou leo. e K!i».ku aku iaia mai • koii ;«1 > hkii. M'»h i"' uau o k.i Kainaii'iie n 1 »il»«» na; ua i iuii • o »j>un puaa, ua ]oaa ■ ku:*'»i«o e haaJe!e »■€• "C a c»h # .-ua m.v

hope nAi, a au i ke hai do ka mōkupuni o Hajjvaii. . E hele oe wahi a ke kupunawahine, a na kou mau kupuna no ia e hele aku mahope, a hui aku oukou i Hawaii, oia hoi, kahi au e makemake nei. i Nelaila, ua tyaawi ae la na aloha i. hope loa no lakou, « iho aku la o | Kamapuaa, niai puu o Kapolei aku a hiki i kai o Kualaka'i/ A hoolilo ae la oia i kona kinp kanaka a ikinoi'a; ia la no a po; a mai ia po no a ao, uā pae aku la oia ma kahi i kapaia o Pohākuou, ma Kohala, Hawaii. A ilona piK» ana aku ua hookanaka hou »e la oia, a ike aku la oia i kekahi mau wahine* e ku'i opihi a e hana limu ana no hoi. Ua hele aku la keia a haawi aku la i ke aloha, a ua panai wm ja no hoi na wahine. ; Anuanu ole no hoi ka olim hele kahakai o ke kakahiaka ? wahi a Kamapuu. - He anuanu no, o ka hoomanawanui hoi paha, loaa no kahi paina kākahiaka, he ole loa hoi ka noho aku i kauhale, he nana ika hai | ipukai, wahi a na wahine. j Ae, he oiaio ia; ua loaa no nae ka | olua kahakai ? ' Ae. ua loaa no, e aho hoi ha e hoi aku kakou ma kauhale e paina av, . Aohe o'u po!o!i, wahi a Kamapuaa. A mahea mai nei ©e ? wahi ana wahine. Maanev mai n»i no wau, a e hele aku ana mawaho aku nei o kakou, wani a Kamsrpuaa, * H* wai no aae paha ko olua,? Aohe o 113aua wai a ke ike mai la no oe ia maua la, e kahilihili nei i ka lau o ka ilima, oia no ka wai auau o keia aina, a ua kapaia keia aina ona "Ilima kula wai ole i ka la," no ka mea, he aina wai ole keia. Aka, ina he wai okoa ae kt>u makemake, ina ua loaa koke ia maua, ke makana atu .ia ©e me kali o' e, no ka mea, he wai mapunapuna ia, eia no la ika poli o Hoohila ene hone ae nei. E kakou i ka wai maoli a mahope aku kakou e inu ai ika wai oiu, e noho mai la i ka lipo o ka palai. Alaila, huli iho la ua Kamapuaa nei a kaua a lalau aku la na lima iloko oke kai. a iiu ae la ka wai mapnna iloko o ke kii Nolaila, ua loaa ka #ai, a ua kapaia ka inoa o ua wahi wai māpuna nei o Kipu. E hele mai olua a kioe ae i ka olua hokeo, i loaa ae hoi ona wai no kakou. Ua hele mai la ua mau wahine nei a kioe ae la i ka wai a inu nui ae iu. Ai ka pau ana, ua i aku la o Kamapuaa ī na wahine, i mai nei , hoi olua aohe wai, eia no ka hoi he wai no, aohe no paha olua i inii iho nei. \ I mai la ua mau wahine 'la, he ainawaiole keia mai kahiko mai, a ia oe anei la loaa nei mea o k.-i | wai.

He inea kupanaha keia, ūa noho anei no hoi maua mai ko maua mau la opio mai a hiki i keia wa ! kanaka makua. aoka aku Ino hoi koe, 'loaa ae nei ka wai o keia aina. Ke hauoli nei maua, me ka hoomaikai a me ka 'mahalo kiekie loa ana aku ia oe, no kou huli ana iho nei i wai no keia aina. Nolaila» ua hoeu aku ia ua Kamapuaa nei ma ke ano'hui kino me ua mau wahine nei, a oia ka kou mea kakau i hoemanao ae ai i na hooheno inoao na alii. Hoeu kapolopuava kawaiopua, Heaha la ka mea lena ika uka o kahi'O, He kuahine laua meke kiowao, He mau koko ka apeapea hili ia iluna o ka laau, Ke hookahekahe ae la i Kai o Ewa. Ma keia wahf a Kamapuaa i hana ai i keia mau hana pilikino, ua kapaia ka inoa 0 kekahi mau aina ma ia wahi e waiho la a hiki i keia wa o Hu'alua, o ka hu'a ia o ka waha o Kamapuaa. 0 Kealahewa, o ka hewa ia oka maka a me ka waha. o Kamapuaa; 0 Ooihipau, he mea no ia i piii ia* Kamapuaa. Ike kuu 'ana iho oka nae o kamahele, haawai ke aloha hope a kamoe aku la i kona alanuihele no Kona. - j | Ma ke ahiahi no oia la, ua hiki aku la oia i ka moku o Kau, o Kau ka aina o Ahukiui ka wai. aia i Kamaoa o Molilele ka pali. Ua kipa aku la oia ma ka hale kamaaina, a ike mai la kamaaina 1 keia kanaka maikai e ku aku nei uiawaho, a pa mai la no kahea a kamaaiua, a komo aku la keia a huipu me kamaaina, e like me keia wahi hoohone: mai kau e*hea mai ai, E hea ike kanaka e komo maloko, E hanai ai &. hewa ae ka waha, Eia no ka uku la o ka leo." A e like me ke ano mau o keia lahui, he lahui heahea, ahe puuwai hamama, pela na kamaaina i hookipa aku ai i ka lakou malihini hou. A ua kahea ae la o Kamapuaa i kona mau kupuna e huna a nalo ko ia nei mau wahi huna, >ua hooko mai la no hoi kona mau kupuna; 1 Nolaila, ua hoomakaukau mai la kamaainana, i i\ia mea e oluolu ai ko lakou mau kino; me ona papaaina i luuluu ina mea ai. / Aua hoonuu iho la keia & lawa i ka lokomaikai- o kamaaina, ua hooaumoe iho la keia ilaila ia po. Aike ao ana āe, ua ala mua ae )a no kamaaina a hoomakaukau mai la i papaaina na lakou no ia kakahiaka» A-iko ia nei ala ana ae e kali mai ana kamaaina iaia; a i ka pau ana o ka iakou paina ana, na haawi aku la keia i kona aioha hope me kona mahalo aku no na hana lokomaikai a kamaaina iaia, a pane uku la. Aole i pau.