Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 229, 3 July 1891 — He Moolelo Kaao NO KANA. [ARTICLE]

He Moolelo Kaao NO KANA.

KE AHI KANANA KA HIAPAIOLE —KA MOOPUNA A ULI—KA MEA NANA I HOOHIOLO O HAI'PUKELE KA PUU KAUA I MOLOKAĪ. >

Pehea mai ka hoike a k# ka p® poe ia kaua ? Olelo aku 3a o Mo-i i ke alii, aole hoike o ka po i loaa mai ia'u. Heaha mai ke kumu ? wahi a ke aiii. Ua ike wau i ke kumu i hnna kele mai nei ke akua o kaua ia'u. Ma ko'u hoi ana aku ma ke nhiahi nei, aohe ko'n kaikuahine o kena hale. a hele loa aku la au e ike :a Kuheilani īna kona hale, aole no hoi oia i loaa ia'u; ke manaolana nei wau. oia ke kumu i hoike ole loō ka po poe ia'u, e. ol uolu no oe e ke alii, e kali $0« kaua a loaa ka wa sjagojio^alaila t hoike aku wau ia oe, 110 ka manawa pono' e kiu lai i kela wahine ui t £ aihue maiiaia. Ina pela ua pono, wah ; a ke alii i pane aku. Ma keia wahi o ko kakou meolelo, e kali iki kuua maanei. i ke kii ana ia Hoakalani, ma ke ano he wahine na keia palaualelo ttui o ke ao nei, a e hoohuli ae ko kaua alanui hele, nia ka meheu o Nuakea, a me Kuheilani. I ka manawa i lohe maopopo ai ke alii i na m*»ae pili ana ia Kuheilani Qia, ua pii ino ae la ka huhu o ke alii Keoloewa, a ua puka ae la kai a olelo kuahaua, e huli na kanaka a pau loa o luna o ka puu ia laua, a ina e loaa, e pepehiia laua a make. Ua huli na kanaka a pau o luna o ka puu, aohe wahi mea a loaa iki o Kuheilani ma. No keia loaa ole; nolaila. ua hoouna ia o Kolea ma e huli a loaa, alaila hoike mai. Ua huli hele o Kolea ma, a puni na pae aina o Hawaii nei, aohe wahi mea a loaa iki. Ua hele loa o Kolea ma e īmihele ana i kukulu o Kahiki; aohe no hoi he loaa iki. He mau anahulu loihi loa keia, o ka auwana hele ana o na elele o luna o ka puu. I ka huli hoi ana mai o Ko!ca

ma, a hoea imua o ke- alii. ua hoole mai la laua, aohe meheu o ka loaa ia laua. Kolaila, ua kauoha bou ke alii, e imi hon laua a loaa; aole paha i Hala loa {aua ma kahi e loa. - E huli olua ma na wahi a pau, e pili ana ma na wahi a pau> e pili aoa ma na wahi a pau h o ko ka&ou puu nei. Ua ae inai )a o Kolea ma, ma ke konou ana o ko laua troo, oiai ka hooinaka ana o ke kolea e kunou. 'Kolaila, mai ia wa kahikoloa mai a hiHi i keia wa a kakou e ike nei, oia ke kumu e kunou ana o ke poo o ke koieā, he hoike a.m aka i ko laua mapūo ae iinua o Keoloewa ke alii. A ua hoomaka aku la laua ma ka laua ap«iua hana iloko o elua la, a ine elua po, a i ke kolu o ka la, ua loaa aku la o Kuheilani ma malalo o ka puu. O ka inoa o keia wahi i loaa iho la e .Kuheilani ma o Waiahookalo, aia aku. maioko o keia wahi. he ana, a o ka inoa o keia ana, o Po'hihi. Nolaila, ua kauoha iho la o Kapepeekanila i na koa e kii ia laua e hopu a paa, a e lawe mai e pepehi ako ia lana. Ia manawn, ua huii ae la o K;i* pepeekauila a ninau aku la i kealii no ka pono o ko laua niake aua a me ka ole. # I mai la ke alii; e kii aku i kekahi ia Mo i, e hel* mai. a ninau r.ku hoi i ka pouo o ko laua make a nie Ua hoouna ia aku ia ke koa e kii aku, a i k<\ hiki ana mai o Mo-i, ua ninau aku la o Keoloewa i ke kahu na penei: . Ua pono anei e make o Kuheila* ni,%ua o Nuakea ? a pehea la kou manao. > Eia ka paie a Mo-i: E aho e make o Kuheiiani, a o Nuakea, oia ke hoola mai. No keia kurnu: Ina e make o Nuakea, nele o luna o ka puu nei i ke kil©kilo ole; aka, aia no nae ia i ka manao ou e ko alii; ir.a no ka make o laua. alaila, kuu aku i Kaulaloa. # Noonoo iho la ke alii. a hooholo iho la i kona manao, oia keia; O Kaheilani ke m.ike o laua, a o Nuakea hoi, oia ke hoola niai, o pilikia auanei ka, pnu kana nei i ke kilokilo ole; a oia ka'u olelo lo, a e pono i na koa ke*hqWohe ī keia mau olelo i puka inai ko'u wa* haaku. Nolaila, ua kii ia aku la o Nuakea, a ua hoola ia ae la e Iik« ine ke kauoha a ke alii. Aole i pau. Ua ia na hoa a. nau o ka hui Onipaa A'olunteer e akoakoa ae ma ko lakou hale i ke ahiahi o ka po o ka la apopo, Poaono, J»uly 4. Oiaihe koho hina nui ko ia po no oukou. Eleu nui ae a pau. j