Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 230, 6 July 1891 — He Moolelo Kaao NO KANA. [ARTICLE]

He Moolelo Kaao NO KANA.

KE AHI KANAKA—-KA HIAPAIOLE —KA MOOPUNA A ULI Kh MEA NANA I HOOHIOLO O HAUPUKELE KA PUtT KAUA I MOLOKAI. 0 Kuheilani, ua kai ia mai la ia e na koa, a hiki i kahi I pe'a ia ai o kona lima ma ke kua» a uakapa ia ka inoa oua wahi la o a hiki wale no i keia wa. Ua lawe hen mai la lakou ia Kuheiiaei, a hiki i ka wa i oki ia ai e kooa ope'a, a ua kapa ia no hoi ka inoa oia wahi, o Kahua % 1 ka pau ana o ko ]aila mai: apa ana, ua kai hou-ia aku la o jani, ma kahi kaawale loa aku, u» pepehi itf i bo la oia a make, uu ia ka naau, a ua kapa ia iho la no hoi ka wahi o Pua-ka-u-u. no ka uu ia ana o ka naau o ua o Kuheilani. f Eia ka me& kupanaha ma kela wah\ i hoike ia ae la maluna, ma kahi i pepehi ia ai o Kuheiiani, aia a hiki i ka ia ona i pepehi ia ai, he ula wale no ka amaumau, la-i. ame ka nahelehele oia wahi, a he ula pu no me ka lepo. O »a wahi i hoakaka ia ka inoa maluna, o na keiki aloha e ka pali o Kaunuohua i Pelekunu ka poe i ike maka. A o Nuakea hoi, ua hoi aku la oia iluna o ka puu, ma kona kulana mua he kilo no ka puu./ O ko Mo-i ma wahi i noho ai me Nuakeakona kaikuahine, he Heiau, o ka inoa o kela Heiau o Maniniaiake; o kela fleiau, aia ma Honokaupu. Ma keia wahi o ko kakou moolelo, e hoomau aku ana kaua ma ke ala poIoW o ka hoomaka ana e kii ia Hoakalani, ma ke ano aihue, a kaili nialu mai iaia mai ka poli pumehana mai o kaaa kane aloha. Ua hoomakaukau ia na waa nunui elua, no Kapepeekauila & me kekahi mau koa helu wale 110, no ka holo ana i Hawaii, e kii ia Hoakalani; ua hoolako ia ho hoi na po- j no o na waa. me na kanaka hoe waa ikaika loa. ī ka hiki ana i na la o Kaloa, ua hoomaka aku la o Kapepeekau la, e holo no Hilo Hanakahi. A i ke Kaloa pau, aia na waa o ua koa nei mawaho pono aku o ka lae o Makanaloa kahi i lana ai, a

ma ka po, ua hookaawaW Akola t?a waa 1 Jt>a. ' Ma ke ao ana aefm homli aina; mai la lakou nei, pek lakon i ai-, a hiki io M»jkn la. Ma ia la no hoi, ua hoomaka aku la na alii knne, ame na alii wahiDe o Hilo i ka hele i ka aoau k»i, oia hoi ka lealea h«e nalo. 0 HoakalanL fee alii nui ia do Hilo mai kona m;rc n "na mal. 1 kekahi la, ua hele aku la na alii kane i ka hee nal*i. a ua ike mai la o Kapepeekauila, i keia poe kanaka a khiilehu wale i kulana hee nalu, ana hoomaopopo iho la ia, aohe o na alii wahinekekahi ma keia la hee nalu: nolaila, na hdokaawaie ioa akir la ko lakou nei waa iwaho loa. A pau ka īa i he# nalu ai na alii kane, a pkekahi hiie. ua hoomaka aku la na alii w*kite i ka heie i ka hee nalu; a qoa ia kakahiaka na hoopilipilimai la ko i kou nf * mau waa 1 ka aina: Ika wela ana ae oka ili i n h ua ike ia akn la nui hewahewa ō na alii wahine, aikane punahele, e lana mai ana maluna o na papa hee nalu. A maluna o kekahi waa kiriloa. ua y |r» na iamea i hoolana mai i ka mpnao o Kapepeekauila; aua ho( pau aku la o Kapepeekauila. i krna nana pono &n&- nialuna o ke J a waa. . " A oia no hoi ka wa, i ike mai ai 0 na kanaka o uka © ka aina, a hoo lio mai la lakou me na leo nui e paiakuli ana i ka lewa lani. | E mahalo ana lakou no keia mnu waa nui, ua kahikoia na waa me na mea ula Ua noonoo mua no o Kapepeekaoila, ī mea e lilo ai na kanqka i ka mahalo mai; a poina ko lakpu, e hee nalu la i kai, i kahi o kulana nalu, * Oia ka wa a Kapepeekauila i kena koke aku ai i na hoe waa e hoe mc ke nnn ikaika, i iihi Inuna akn 1 kahi oua waa alii la e lana mai ana mauka o lakou. Me ka eleu no hoi na hoe waa. ua ane hookokoke aku la lakou ma kahi e lana mai la ka waa; ia manawa pu n o lakou nei i ilee aku ai i ka iho ana iho o kekahi wahine ui o na lielehelena. me ka pa-u, a he o-u holowaa o Olaa oia ma kona hope. Ma ka nana ana aku i ka ili o Hoakalani, me he lau pala v la no ka maia; ka hele a ula a maikai no hoi ke nana ak'i. Nolaila, ua hooho aku la na kanaka oluna o ka waa i ka wahine ui a ka launa ole mai; a ua akena mai la no hoi na wahine hee nalu. i ka nani o keia mau waa. A uā like a like lakou ma ka m ihaloana o na kamaaina ina! malihini; nolaila. ua walewale wile na kamaaina. aohe he noonooi ae e, o ke alii a lakou ke lilo an i { i kela man iwa. ! i pau. j