Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 232, 8 July 1891 — Page 4
| This text was transcribed by: | Rosemary Mccune |
| This work is dedicated to: | Kaelene Ahu Rey |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
=======================
KA LEO.
---o-o-o---
John E. Bush.
Luna Hooponopono a me Puuku.
=======================
POAKOLU, IULAI 2, 1891.
=======================
He Molelo Kaao
No
KAMAPUAA.
KE KEIKI PUAA A KAHIKIULA ME HINA - KA MOOPUNA PUAA A KAMAUNUANIHO - KA HOA PAIO HOI O PELE,
KA WAHINE O KA LUA I KILAUEA, A HALA LOA AKU I NA KUPUNA O KUKULU O KAHIKI.
--
O oe ia e Haunuu, e Haulani
E Haalokuloku
Ka Mano e ka I'a nui
E ui, e Uilani
Ko inoa Puaa ia e o mai.
--
I ka hoonuu i ke a hoonaenae o Hiiaka
Noho lae i ka makani
O eli eli kau mai
A ke a hou i na puu a Pele
O eli eli kau mai
A ka lua o Lanauli
I kii i Pahoehoe nei
O eli eli kau mai
A na lae Maka'upili
A ka pua i Hanamalo nei
O eli eli kau mai
A ke awa pae i kaili kii
I ka pali i Molilele
Ele Eli kau mai
Amama ua noa.
I aku la o Kamapuaa ia Pele, ua make oe ia'u, ua lele wale kuu pule, a ina no ua haki kuu pule; make no oe ia'u.
Ia manawa i hoomaka hou mai ai ke ahi a Pele.
Huli ae la o Kamapuaa a nana aku la iluna, i kahi kaikuahine ona, ia ka ua naulu.
Iho mai ana kaua i lalo nei e Leialoha
E Lei Leialoha e -
O ka haka lei o Paoa
O ka haka lei ana
O mahele ana ka oa.
Me ka la e
E iho e io mai ana ka ua ilalo nei
E ka punohu nui o Ikuwa
Kaalewalewa ka ua koko
Po a ka m a a kipo i hana ai
He ino nou he paa ia he paa ai
E Uli e mahea ke ala.
Ia manawa poipu mai la ka lewa a hoomaka ka ua, hookahi kuaua pio ke ahi o ka lua o Kilauea, holo aku nei o Pele ma, pau na kaikaina i ka luku ia aoe ahailono.
Kahea aku nei o Kama, i kona mau kino puaa, e ka puaa Hiwa, a pela aku o eku aku ana na puaa ilalo, i ka hale o Pele, o Halemauliola, ua pau i ka eku ia aohe hale pili wale ae la no o Pele, emi iho la ka wai o ka lua ke ano no o ka ua naulu he pau koke.
Kahea ae nei o Pele ia Kamohoalii, hoi mai la o Kamohoalii mai ka lewa mai, a haawi aku la i ka owili lauoho, a wehe la o Pele, i ka aulina, a me ka aunaki, iloko o ka owili lauoho, a haawi aku la ia Lonmomakua, a a ae la ke ahi.
Ia manawa i hoomaka aku ai o Kamapuaa e hele ma ke ano kino puaa, hoolei aku la keia i ua moku lehua nui mai ke kuahiwi a hiki i ke kai.
Ua ulu koa mai uka a hiki i kai ulu kukui, ulu ke kawau, ulu ka ohiaha, ulu ke ahakea, ulu ka hao,ulu ka aiea,ulu ka olomea, ulu ke amaumau, ulu ka Iii, ulu ka opumauu.
E ai mai ana o Pele pau loa ia laau i ka ai akua ia e Pele, pouli iho la ka lewa i ka uwahi, aohe ike ia o ke kanaka, a pili wale o Kamapuaa, iloko o ke opu ama'uma'u.
A a mai la ke ahi a loaa nai la ka hulu, oia ka puaa hulu piipii, ua hele a ku i ka hohono ka moku i ka hulu o ka puaa.
Ua honi aku la o Kekeleiaiku i ka hohono hulu, kulou iho la kona poo ilalo a helelei iho la kona mau waimaka, a kaawe iho la o Kekeleiaiku iaia iho, no kona aloha i kona pokii, a waiho iho la kona kino lepo ma puu o Kapolei, a malama ana a kona kupunawahine, iloko o ka hale i hookaawaleia no kona kino wailua.
I ka manawa i make ai o Kekelaiaiku, ua lilo io Iouli a me Iomea i mau alii no ka mokupuni Oahu nei, o Kamanumahu a me Kapueonuiokona, he mau alii laua malalo iho.
Maanei e hoohuli ae ko kaua alanui hele ma ke kuamoo pololei o ko kaua moolele.
I kela manawa a Kamapuaa e moe ana, ua oli ae la oia:
Aniani makani o lalo o Kahioki e -
O Hawaiiu ka moku.
Paheahea mai ana kona leo io'u nei
Kahea aloha o ka ipo e -
O Anianimakani
O Kalamakele, o Leleiona keiki manu a Pu
I ke ala a ke alohna nei la e -
Aloha wale
Ia manawa hele aku nei keia leo aloha, oia nei a hiki ia Anianimakani he ipo moeuhane keia a Kamapuaa.
Uwe iho la ua wahine nei, a i iho la, ua make ka paha oe e kuu aloha; nolaila, he wahi kokua no ka'u ia oe, e hookuu mai ana kela i kona kino makani, oia ka makani kona e kapaia nei.
Hele mai nei ka ikaika o ka makani kona mai ke kukulu mai o Kahiki a hoea i Hawaii, ue hele a nawaliwali loa.
A oia ka makani malanai, a nana i kulai aku ka makani i ke kuahiwi; a ike ae nei o Kama ua maamaama, holo aku la o Kama a hiki i Puna, a hoea i Pahuhale he aina aia i uka, o a Kahuwai ka aina o kai.
Eia ke ahi ke a aku nei mahope ona, a he elua mau kanaka e alualu aku ana iaia, oia hoi o Lamaku ma.
Iho aku la o Kama a ike aku la oia i keia mau elemakule, o ko ia hoolilo ae la no iaia nei i kino kanaka, a noho iho la keia mawaena o ua mau elemakule nei.
Ia ia nei no a noho iho ku ana ua mau kanaka nei, a ninau mai la ina elemakule, ea, aole nae paha olua, i ike wahi puaa iho nei.
Aole maua i ike wahi puaa, o ka maua wahi moopuna no keia e noho nei.
Ua huli hoi aku la, ua mau kanaka nei, a hiki imua o Pele, a ninau mai la o Pele, auhea ka hoi ua wahi puaa nei?
Aole i loaa ia maua, he mau elemakule kai loaa aku nei i a maua e pulehu maia ana, a me kahi moopuna a laua,ua hele no hoi kahi opu a keke.
I aku la o Pele ia laua, aole paha ia he wahi keiki e, o Kamapuaa aku la no ia, ua hoolilo aku la i kino kanaka, nolaila, e kii hou aku olua iaia a lawe mai imua o kuu alo.
Ua hoomaka hou mai la ua mau la e hele hou e imi; ia laua i hoea aku ai i kahi a na elemakule e noho ana, ua ninau aku la laua, auhea iho nei ka hoi ka moopuna a olua?
Ua hele aku nei no i ka paani, o ke ano mau no hoi paha o kamalii, aohe he noho paa iho o ka elemu i kahi hookahi, o ke ana-u wale iho la no ia e ana-u ai.
Aole i pau.
================================================
Hale Kuai Wati Nui
HELU 1
No. C. Ah Kau.
--
KA oi o na mea Gula, na DAIMANA, na POHAKU MOMI makamae loa, na WATI GULA, na WATI DALA & C., na omau o kela a me keia ano, na lako wehi GULA a me DAIMANA, na KOMOLIMA GULA a me DAIMANA, na WATI nunui ano hou loa a kela a me ke ia ano, na PUPANAPANA a me na lako e ae e pili ana.
E hoomanao e na makamaka, o keia AH KAU no ka mea nana i haua na WATI a me na lako GULA oi loa o keia Aupuni, a i kamaaina ma kona hale mua i noho ai ma Alanui Nuuanu Hela 37 mamua, a oiai ua hoolilo aku oia i kona kuleana malaila, ua wehe ae nei oia e hale hou ma Alanui Moi ma Waikiki iho o ke Keena o ka nupepa Elele, a oia no hoi ke Keena oihana mua o ka Hui Alahao Hawaii. E loaa no na mea a pau e pili ana i keia oihana me ka emi loa a e hana hou ia na wati u me na lako gula me ka hikiwawe a me ke emi loa. E hoouna mai i na kauoha ma ka Pahu Leta Helu 268.
E naue nui mai, a e ike no oukou iho. O na mea hou loa wale no i ike mua ole ia ma Hawaii nei.
C. Ah Kau.
======================================
Kauka Pake Akamai!
DR. LEONG KANG TONG.
MAKAUKAU OIA E LAPAAU I NA MA'I PAU O KELA A ME KEIA ANO,
ME KA ELEU A ME KA HOLOMUA.
HE OLUOLU KA AUHAU.
[pointing finger] KEENA OIHANA: - Aia ma ka aoao ma Ewa iho o ka halekuai Puaa, e k@ nei ma ke kihi o na Alanui Kamika me Hotele.
---o-o-o---
HE PALAPALA HOOIA.
Honolulu, April 29,1891.
Owau o Chn sam Lan, no ke kulana kauhale o Honolulu, Mokupuni o Oahu Ko Haawaii Pae Aina. Ke hooia , a ke hooiaio aku nei au imua o ke akea,ua ike au a ua maopopo ia'u a ke haawi nei au i ko'u mahalo piha ia Kauka Leong Kang Tong e noho nei ma Alanui Hotele Honolulu, no ka mea, ua lapaau oia
ia'u a ua ola au mamuli o kana mau lawelawe akahele ana, oiai o ko'u ma'i he akepau, a he popo hoi ma ka olelo kahiko. Ke noi aku nei au i ka poe a pau i loohia me kela ano ma'i, e hele ae iaia, a e loaa no ke ola. Ua loaa au i keia ma'i mai ko'u wa opio loa mai a na aneane he 4 makahiki o ka hoomailo ana a keia ma'i i ko'u kino, aka, ma keia wa na loaa ia'u ke ole maikai loa. E hele ae e ka poe i luuluu a kaumaha.
Mei 12,1891. 1m.-d
-----------------------------------------------
Ka Buke Akeakamai.
...AO..
KE KI GULA
NO KEKAHI MUA MEA HUNA POHIHIHI I HULIIA E KA NOEAU O KE KANAKA.
--
KAKAU mua ia e ka Mea Hanohano.
DAVID KALAKAUA a me kekahi poe e ae he nui, a iHoouluia, Hooponoponoia, a Hoomanhuahua hou ia e
Levi-i-Levi ole ia ka AkeakamaiHawaii o ke Keneturia 19.
Mahale o ka Buke.
MAHELE I.
ZODIALOGIA - Hoike Ouli ma na kaulana Mahina.
MAHELE II.
NAEVIALOGIA -Hoike Ouli no ka Ila o ke kanaka.
MAHELE III.
METRAGARATIMA - Ka hoike Ouli ma ka Hoonohonoh Huahelu ma ka Helu Kabala.
MAHELE IV.
ONEIROLOGI.
MAHELE V.
Ka Papa Konane Hoailona Pomaikai.
MAHELE VI.
Ka Arimatika Kamahao.
J.M.POEPOE.
-------------------------------------------------------
OLELO HOOLAHA.
O ka aina o Mrs. Kapai, e waiho nei ma Kikihale, Honolulu, Oahu, i lilomai iaia mai a Paki alii mai ma ka Palapala Kuai.
A i keia manawa, naliloia aina ia'u ma ka haawi ana mai a Kameeui (k) ia'u. O na lilo o ua aina la, na'u ia i hoopau me ka'u dala ponoi, o ke duke makahiki na'u ia mau lilo no na makahiki he 21 i hala aku, a ke noho nei au i ka aina, a owau no hoi ka ona nona ka aina e noho nei.
A ina e hele uku ana o Kameeui e kuai, a morati paha ia oukou i ka oukou mau dala no ia aina a haawi mai, o poho ana nei oukou, oia ka'u kanoha ia oukou e ka poe mea dala; na pake, haole, kanaka, pukiki. Owau no o -
J. NANIANI.
Iuna 23, 1891, Kikihale , Honolulu Oahu.
-----------------------------------------------------------
OLELO HOOLAHA.
Ke hoikeia aku nei ka lohe i na mea a pau, eiama kahi noho o ka mea nona ka inoa malalo iho, kekahi lio kane lae kea umauma keokeo ma ka hao kuni @.
O ka mea no@a keia lio, a mau mea paha, e pono e kii koke mai, me ka uku pu mai i ko'u mau liloa pau, a me ka uku o keia hoolaha ana. E au o hala auanei na la he 13, o ka lilo no o keia lio ia'u.
J. ALAPAI.
Kapalama, Honolulu, Iune 8, 3tsd.*
=========================
Aila Kuai.
-
E LOAA NO MA KAHI O.
J. F. COLBURN.
(KEONI KOKOBANA.)
Ma ke Kihi ona Alanui
Nuuanu
-A ME-
Moi.
-
E loaa no no ke kumukuai haahaa loa o $2.50 o ka pahu.
Hele mai hookahi, helemai elua, hele mai no a pau loa.
Ko oukou hoaloha,
J. F.COLBURN
Honolulu, Iulai 8, 1891. 232dtf.
---------------------------------------
OLELO HOOLAHA
E ike auanei na mea a pau, eia ma ka Pa Aupuni o Makiki nei, kekahi mau lio kane keokeo ahinahina, huele poomuku, hao kuni nno e, ma ka aoao akau
o ka mea a mau mea paha nona keia lio, e pono e kii koke mai iloko o a la he 15. E hoomaka ana ka helu ia ana o keia mau la mai ka la aku e puka ai keia oleelo hoolaha; a i ole pela alaila,e kuai ku dala aku ana au ma ka la 11 o Iulai ae nei 1891.
J. KALEI.
Iune 16, 1891. 3ts-d. Luna Pa Aupuni
---------------------------------------------
AUWANA A AIHUE IA PAHA
Ua nalowale aku mai kahi o ke Kanikela Iapana, alanui Nuuanau. kekahi lio ano hulupala hauliuli, he 8 maahikimhe 15 ana peahi lima kekiekie, a he kiko
keokeo mawaena o na maka, paa eha wawae a pau i ke kapuai hao. O kekahi mea e hoihoi mai ana, a e hoike mai ana i kahi e loaa ai, e uku ia no me ka maikai kupono, ma ka hele ana aku ma ke keena kanikela Iapana. Mei 18, d5ts.
----------------------
I ka Poe Lawe Nupepa.
Ke poloai aku nei makou i ka poe heluhelu e lawe nei i ko kakou nupepa, e makaala mai i ka hookaa ana i ka uku o ka Nupepa ma ka hebedoma, a e malama i na palapala hookaa mai na luna aku nona na inoa i hoike ia ma ke poo o keia Nupepa. No ke paewaewa o ka hookaa ia ana o ke dala, a me ka hoohiki loa ana mai i ke keena nei, ua hooholo makou ma ka hebedoma ka poe i hookaa mai a ma ka poe i hookaa ole mai, ainaua hookaa me ka loaa aku o ka Palapala hookaa, he mea hoi e maopopo ai, ke ulu ae ka nele o ka mea heluhelu, ke okiia aku ka nupepa no ke kaa ole ma o na luna ae, alaila, no na luna ka hewa, alaila, e kala ia makou no ke oli ana aku i ka poe hookaa ole mai i ka lakou nupepa.
J. E. BUSH
---------------------------------
NAWAHI ME HUNTSMAN!
-
NA LOIO LAHUI!
Ua makaukau naua e kokua aku i na poe o ka Lahui i loohia ia e na pilikia kivila a hewa paha; a e koi a e hoopii aku ma kakahi o ia mau ano imua o na Aha Kanawai, mamuli o na uku i aelike ia. Aia no ko mana keena Loio ma ke kihi aka o na alanui Moi a me Alakea maloko o ke kulanakauhale o Honolulu.
Na hora hana mau, mai kahora 9am, a 3 pm, ma ka Poaona naem e pau ana i ka hora 12 m.
O na hana a na aina, mahele aina a me ke kaha ana o na lii a me na palapala aina a pau,ua waiho aku mana na ka Loea Ana Aina a Civila Enekinia kaulana R. W. Wilikoki e lawelawe, a e hooko me ka eleu.
No na mea i koe, e kipa mai me @ ko maua keena nei e kuka pu ai. O @aua no me ka aloha,
J. NAWAIHI me D. L. HUNTSMAN.
Honolulu, Iune 3, 1891 @-dtf.