Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 234, 10 July 1891 — HE MANA KA NAAUAO E RULA AKU I KA LAHUI KANAKA. [ARTICLE]

HE MANA KA NAAUAO E RULA AKU I KA LAHUI KANAKA.

Hon. .Jno» E Bush; Alolia oe:— E oluolu mai kou hanohano e hookomo iho ina kahi kaawale o kau p*pa : ka mea i kapaia eka La hui, ke koa o na koa, a me ka wiwo oie o na wiwo oie. I kela mau liua olelo e kau ae la manina, i īke mai ai na Uwa kalaiaina mai ka moku o llawaii a hiki aku i Kauai o Mano. Ka niua. o ka naauap: 'fj& olelo ia; o ka mole o ka naauao ka ma ka'u i ke Akua; oia ke kumu. laila. oka ike o ke kauaka nana ouli o ka lani a maluna oka honua, maloKu o ka wai. a inalalo ae o ka' houua. a neie kona ike i ka maka'u i ke Akua, aole no oia hen«4iuao. Aka, ina ua hui keia mauike ohH o ke kanaka' ine ka maka'u i k«Akua, oia auamu ka mea i kapu i;i. Ji«D mana ka uaauuo. A pei)ea k<> t.a ar«o a iiie konn iiiana V PoneL He maua ka naauao e kukulu i kekahi mea paa: aohe mnna e ae nana e wehe a e wawalii: lie man;-. ka uaauao e hle ae ilun.i a he mana n ilio aku iialo o ka papaku o ka honua. a mana oia ma na ano a

Pela no hoi. He nyina ka uaau» ao e kukulo i Kumukanawai no Ka lahui; a he mana e rula ppno aku i ua Kumukaiiawai la; uoiaila, ua mana oia ma na ano a pau oka honua me ko ka lani. Elua mahele ano nui o ka naauao. Ka mua—O ka naauao ma nā ano kue i ka pono kaulike; a manao ua mea uaauao ia, o kpna poao wale iho uo< O keia ka mea i kue ia e ka mana o ka naauao. E uana e ka lahui i na hana iloko o keia aupuui. Ua koho'ia na Lunamakaainana mai Hawaii a Kauai, me ke Alii k» Ahaolelo, e haiolelo aha ma na • paia a me na kuono o na a»ana kahi n ]akou i koho ia ai, i na t>!elo naauao i awili pu ia me ka loea o ke akamai. Maae o ka wa kobo balota, oia ka vva e wae*ri ka o ke kanaka Ika mea kupono ekolio ai; ua ma nao ia, o ka hookapeke o kn oielo a o ka ike o ke kanaka taa na olelo hoakamaī, oia ka mea' e pono ai ka lahui. Aole loa pela. E hoomanno e ka lahui i na hanaooka M. H. 1890, ame na hanai hana ia oia Kau Ahaolelo. Uamanao au o na Lunamakaainana o ka aoao lahui, ua koikoi kona niau paona imua o kaaoao i kapaia; Hoo maemae aia nae a hapai aku ka Leo oia Lahui i ko lakou manao imua oia Kau, oia ka wa e kapeke ai ke po'i o ka umeke a hahao iī iho la na eke i ka poi palaoa o Maleka. Ma ana hana e ka lahui. elua mahele ano nui ke nana ākit v ke ninau nei au. Owai la iloko o keia mau mahele elua i loaa ka niana oka naauao, ke nana nei au aole i loaa ka maua oka naauao iloko b ke kue, a me ke kuikahi o ka noho'na madmae iwaena oka lahui. Ma keia wahi ē ku iho kakou a nana no ka manawae hiki mai ana; no ka mea. eono wale no malania i koe, hoea mai ka M. H. 1892. " Nolaila, mai keia la aku, i aha ka kakou hana ? e hana anei e like me ka Hui Kalaiaina, a meka Hui Mikanika, a me na hui e aeilok«> o keia aupuni. e waha ko'u ai, oia anei ka mea e kupaa ai na manea 0 kona mau wawae, ke Jil© kekahi 1 no ka lahui? Aole, ina he kanalima makahiki e puka maU ai k;i lanakila ma ka aoao lahui i ka wa kohobalota mau no ke kue ia oka Jco; pehea, pomaikai anei kakou aole paha. Nolaila. heaha ka liana e feo ai ka ieo o na makaainaoa iiokoo keia aupuni, e huli a e loaa auanei ka haina o ka ninau lahui, oia a'uanei ka laau lapaau nana e noola i ka mauao kupilikii iwaeua <»u e ka lahui. Ma keia ninau lahui e huli ai, oia ka hana e ko ai, auomaikai hoi ke kanaka nui, ke kanaka iki. Ntnai .

Heah* ka mana o ka nanuao i hiUi rala h a e ko rou manao; a ihoa c hooko ia ai kou mnkomake ? O ka haina -polplei e loaa ai o kei* ninau, oia auauei ka upena naua o hoopuni ia oe e Hawaii, aole he aneia nialalo iho o ka*iatti« nana e iioonioni i kn noho'n» maluhia o ko k:ikou Moi aluha ?rji ia nio kona 'uHui kai?rtku. ■Ma k*ua ninuu luhni, ke wniho nku nei au nuna o na niakaainana o keia aupuui. mai na alii o ka Ahuoh'lo, a i.a Lun:mi.ikaainaua a nu 1..c»i0,-ms na Kuhin.a a ine «a iwa ka'iahina no ka huii pono anai ka mea iloko o ko kab>u aupuni a nia ka weh? ai.ai kn waiwai iu «> kci;r nin:u) !ahui, e loan uuanoi ho laaa'

lapaau # i ka uuuwai aloha aina, aloha iahui, e' hopmanap e ka lahui ma keia ninau, ua uiu mai" ho ia mailoko mai o na manao p\h i ko kakou noho'na aupuni i keiā wa» a ke ku iiei wau a hoike akea aku imua ou e na hoa makaainana. Ua mana ka waiwai o ke kanaka e uhi maluna o ka aina holookoa; ilaila ike* keia makapeni, o ka ma na o ka naauao ka mea nana e rula | i kona I mea e hooko ia ai; ka leo o ka lahui, mai kda wa aku,: e huli me ke akahele, aoJe me ua manao liii pilikino. aole hoi me'ua mea e hoopiUkia wale ia ai ka noho ana maluhia o ka aina, aole me na hooulu kuee, mai hoohalike me na hana o ka la 30 o luue, 1887, a me na hana o ka la 30 o lulai, 1889, e waiho loa ia kela mau aao a me na hana i ©nou ia mai. Nolaila, ke ku nei kēia mau huaolelō imua ou e ka iahni, a ke hoolilo nei'keia makapeni i p ona ume naaa e hooiliwai ifka manao kalai honua, a kalai amaokeia mua aku. Ina 'aole iwaena o keia lahui he mea nana e wehei ka poka ninau lahui; alailanoaai aa kekahi mea e holo ba!ota Lunamakaaina no M. H. 1892. Me ke aloha, 1 W. Nuhi. Honolulu, Oahu, lulai9, 1891.