Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 240, 20 July 1891 — Page 2

Page PDF (1.26 MB)

This text was transcribed by:  Michele Pimentel
This work is dedicated to:  La'ikukaumaikala

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

MA KE KAUOHA.

 

KU @@ KA HOOLIMALIMA O ELIMAMAU MOOAINA AUPUNI MA HAMAKUA, HAWAII.

            Ma ka Poaha, Iulai 16, 1891, ma ka hora 12 awakea ma ke alakomo ma ke alo o Aliiolani Hale, e kuai ia ai ka hoolimalima ma ke kuai kudala, o elima mau moo aina aupuni ma Nienie a me Ninele, Apana o Hamakua, Hawaii Penei:

            Ap. 1.  Ma Nienie, 10,000 eka.  Uku hookumu hoolimalima o ka makahiki.  $500.

            Ap. 2.  Ma Kaohe, 15,000 eka.  Uku hookumu hoolimalima o ka makahiki.  $400.

            Ap. 3.  Ma Kaohe, 37,000 eka.  Uku hookumu hoolimalima o ka makahiki, $300.

            Ap. 4.  Ma kaohe, 138,000 eka.  Uku hookumu hoolimalima o ka makahiki, $300.

            Ap. 5.  Ma Kaohe, 25,000 eka.  Uku hookumu hoolimalima o ka makahiki, $300.

            Ka manawa.  Ile 15 makahiki.

            Ka uka ana.  Ma ka hapa makahiki. 

            Ua kuai ia keia mau hoolimalima me ka olelo ua hiki no i ke aupuni i kekahi manawa iloko o ka wa e hoolimalima ia ai, e komo hou maluna o ka aina, e lawe ae a hoolilo a pau a i kekahi mahele pana o ua aika la no na mea pili aina, ho@@e me ka hooemi ana o ke aupuni i ka uku hoolimalima i kulike ai.

                        C.N. SPENCER,  Kuhina Kalaiaina.   Keena Kalaiaina, Iune 16 1891.  4ts-d.

 

KUAI O NA AINA PA HALE MA KE KIHI O ALANUI PENESEKOLA A ME WAILA, KIHI O ALANUI THURSTON A ME GREEN, A MA ALANUI PROSPECT, HONOLULU, OAHU.

 

            Ma ka Poakolu, Iulai 15, 1891, kma ke ala komo mamua o Aliiolani Hale, ma ka hora 12 awakea, e kuai kudala akea ia aku ana he 13 apana aina pa hale ma ke kihi o Alanui Penesekola a me Waila, 2 apana aina ma ke kihi o Alanui Thurston a me Green, a he 5 apana aina ma Alanui Prospect, i like ole ka nunui mai ka 158x200 kapuai a ka 81x150 kupuai ka @@@nnui.

            Ka Uku Hookumu.  E like ole ana @@ai ka $200 a e $400 o ka apapa aina hookahi, e like me ka nei a me ke kulana o ka aina.

            Ma ke dala ke kuai a me na kumu hoolilo, a e like paha me ka makemake @ ka mea kuai ma ka uku hapa dala mamua, a ma ka uku ana i ke koena ma na mahele like ekolu iloko o hookahi, elua, a ekolu makahiki, me ka uku ana i ka ukupanee i ka hapa makahiki ma ka pa ehiku keneta no ka makahiki.

            E hoopuni ka mea kuai iloko o hookahi makahiki mai ka la ana i kuai ai i kona apana aina me kekahi pa maikai kupono a e hoomae hoi i ka wai mai ka wai mai o ke aupuni.

            E hoopuka ia aku no na Palapala Sila Nui no ka aina ma o ke kaa pau ana mai o ke kumukuai.

            E ike ia no na kii o ka aina a me na hoakaka piha ana ma ke Keena Aina.

            Ua hoomoe a ua hooponopono ia na alanui a me na paipu wai, a e hoomoe ia aku ana i ka wa pokole, e pili ana i ke a mau apana aina a pau.

                        C.N. SPENCER, Kuhina Kalaiaina.  Keena Kalaiaina, Iune 15, 1891.  4ts-d.

 

 

KUAI O NA AINA AUPUNI PA HALE, MA KALUAOPOLUA, KALIHI, OAHU.

            Ma ka Poakolu, Iulai 22, 1891, ma ka hora 12 awakea, ma ke ala komo ma ke alo o Aliioloani Hale, e kuai kudala ia ai he elua mau apana aina ma Kaimaopalona, Kalihi, Oahu, penei:

            Apana 5.  Nona ka ili o 687 eka, koho mau $137.

            Apana 6.  Nona ka ili o 879 eka, koha mua $176.

                        C.N. SPENCER, Kuhina Kalaiaina.  Keena Kalaiaina, Iune 23, 1891.  4ts-d.

 

 

            Ua hookonuia o John richardson, Esq., i keia ia he hoa no ka Papa Alanui o ka Apana o Wailuku, Mokupuni o Maui, ma kahi o P. Mondt i waiho mai.  A penei ka nuina o ka Papa ano:

            H.G. Treadway, Luna Hoomalu

            W.F. Mossman

            Jne. Ridhardson.

                                    C.N. SPENCER, Kuhina Kulaiaina.  Keena Kalaiaina, Iulai 8, 1891.   @@@@

 

HOOLAHA OIHANA WAI.

Honululu, June 22, 1891.

 

            I kullike ai me ka Pauku 1, Mokuna XXVI@  o na Kanawai o 1886.

            O na mea a pau e lawe nei i ke kuleana wai a e hookaa nei paha i ka uku wai, ke hoomaopopo ia aku nei, o na uku @@ ino ka kmanawa e pau ana i Dekemaba 31, 1891, ua hiki a ua kupono e hookaa ia ma ke Keena o ka Oihana Wai, ma ka la 1 o Iulai, 1891.

            O na auhau wai a pau e waiho uku ole ana ke umikumamalima la mahoope iho o ia wa, e paku'i ia aku ana no he umi pa haneri keneta.

            O ka poe a pau e hookaa mai ana i ko lakou auhau wai e hoike pu mai i ko lakou likiki hope i uau ai.

            Ma ke Keena o ka Oihana Wai ma Kapuaiwa, e uku ia na auhau.

                                    JOHN C. WHITE.  Luna Hooponopono Oihana Wai.    223-24ts.

 

            Ua hookohu ia o MR. C.K. FALK, i keia la i Agena no ka lawe ana i na Hooia ana i na Palapala Aelike, no ka Apana o Kohala Akau, Mokupuni o Hawaii.

                                    C.N SPENCER, Kuhina Kalaiaina,,  Keena Kalaiaina, Iulai 7, 91.  233 3ts-d

 

            Ua hookohuiia o Mr. Anton Cropp i hoa no ka Papa Alanui o ka Apana o Koloa, Mokupuni o Kauai ma kahi o Louis Kahlbaum i haalele mai.

            Penei iho a papa i keia manawa:  Jared K. Smith, Luna Hoomalu, A. Dreier, Anton Cropp.

                                    C.N. SPENCER, Kuhina Kalaiaina.  Keena Kalaiaina, Iulai 10, 1891.  3ts-d

 

NA AINA KAHUA HALE AUPUNI MA MAUNA TANTALUS.

 

            Ua ana ia a na makaukau he kanaono mau kahua hale i keia mau la koke iho nei a ua makaukau no ke kuai.

            E lawe ia no na palapala nonoi no keia mau apana aina kahua hale ma ke Keena Aina o ka Cihana Kalaiaina.

            Penei ka waiho ana o keia mau wahi:  He 26 apana ma ka mooaina i ike ia ke kualapa mua, a he 34 apana ma ka moo aina i oleloia ke kualapa o Tantalus ma ke Hema ame ka Hikina o Mauna Tantalus.

            Ua like ole ka nunui o keia mau apana mai ka hookai. i-hapa eka a ka 111/2 eka, a ma ke kiekie, mai ka 500 a ka 1600 kapuai.

            He alo ko keia mau apana aina ma ke alanui hou i hanaia iho nei, a ke alanui e hooakea ia aku ana a kupono no ke alanui kaa.  Ka nani o ka nana ana aku o ka aina ma keia wahi, i huiuia me ka oluoiu huihui o ke ea, na kumu e hoolilo ai i keia mau apana aina he mau wahi kupono loa no ke kau wela, no ka hooulu ana lioi i na hua ai, na mala pua, a pela aku.

            Ua kau moakaka pono ia ka helu ma kahi e ikera ma ke alanui hele, a me na hoailona kihi o na lihi paleua o ka aina.

            E haawi ia no ke kii o keia mau apana aina pakahi i ka mea e makemake ana e nana i ua mau aina la, ma ka ninau ana ma ke Keena Kalaiaina, kahi e loaa ai na wehewehe piha ana no na kumu kuai hookumu ma ke kudala, na olelo e ai, a pela aku e loaa ai.

                                    C.N. SPENCER, Kuhina Kalaiaina.  Keena Kalaiaina, Iulai 7, 1891.  6ts-d.

 

KUAI O KA HOOLIMALIMA O NA AINA AUPUNI A PAU E WAIHO LA MALUNA O NA AINA PA HOME, A MAWAENA O NA AINA O KALOKO, HALEOHIU A ME KAUPULEHU, N. KONA, HAWAII.

 

            Ma ka Poakolu, Augate 12, 1891, ma ka hora 12 awakea, e kuai kudala ia ai, na hoolimalima o na aina aupuni a pau maluna aku o na aina Pa Home a mawaena o na aina o Kaloko, Haleohiu a me Kaupulehu nona na eka 1160, oi aku a emi mai paha, Kona Akau, Hawaii.

            NA KUMU:  No 15 makahiki, he $60 ke koho mua no ka makahiki, e uku @amamua ma ka hapa makahiki.

            Ua kuai ia na hoolimalima o keia mau aina me ke kuleana, ua Liki no i ke aupluni i kekahi wa iloko o ka manawa o ka hoolimalima, ke komo, ke  lawa nona a ke hoolilo aku a pau a i kekahi mahele paha o ua aina la, no na mea e pili ana i na pa Aina Home me ka hookuu ana o ke aupuni i na hoemi kupono mai ua uku hoolimalima.

                                    C.N. SPENCER, Kuhina Kalaiaina.  Keena Kalaiaina, Iulai 11, '91.  236 4t-d.

 

 

            Ua hookohuia o MR. PUAHI i keia @u i luna no ka hopu ana i na lio hele hewa mai na Alanui Aupuni aku mai Leahi a Kapiolani @aka a me Kaimuki a hiki i ka aoao Ewa o alanui Puowaina ma ia alanui aku a hiki i ke alanui Pauoa, a mai ke alanui Panoa aku a ke alanui Nuuana, a maluna hoi o na aina aupuni ma Palolo, Manoa, a me Kewalo, Honolulu, Oahu.

                                    C.N. SPENCER, Kuhina Kalaiaina.  Keena Kalaaina, Iulai 16, 1891.  237 3ts-d

 

KUAI O KA HOOLIMALIMA O NA AINA AUPUNI E WAIHO ANA MA ANAPUKA, HOOPULOA, MILOLII, OMOKAA, A ME KALIHIMA KONA HEMA HAWAII.

 

            Ma ka Poakolu, Augate 19, 1891, ma ka hora 12 o ke awakea, ma ke alo iho o Aliiolani Hale, e kuai kudala akea ana, i ka koolimalima o keia mau apana aina aupuni, oia o Anapuka, Hoopulao, Milolii, Omokaa a me Kalihi ma Kona Hema Hawaii, o ka nui o ka ili aina 500 eka oi, a emi mai paha.  Manawa hoolimalima 15 makahiki,, kumu koho mua, $50 o ka makahiki e nku ia mamua ; ma ka hapa makahiki.

            O ka hoolimalima o keia mau aina aupuni, ua kuai ia me ke kuleana, a ua hiki no i ke aupuni i kekahi wa iloko o ka wa hoolimalima, ke komo aku ke iawe nona, a ke hoolilo aku a pau a i kekahi mahele paha o ua aina la, no na mea e pili ana i na pa Aina Home, me ka hookuu ana o ke aukpuni i na hoemi kupono n ai ka uku hoolimalima.

                                    C.N SPENCER, Kuhina Kalaiaina.  Keena Kalaiaina, Iulai 14, 1891.   4t-d.238

 

 

KUAI O KA HOOLIMALIMA O KA AINA AUPUNI O HONUAULA, KONA AKAU, HAWAII.

 

            Ma ka Poakolu, Aug. 19, 1891, ma ka hora 12 awakea, ma ke omo ana aku mamua o Aliiolani Hale, e kuai kukala ia ai ka hoolimalima o ka Aina Aupuni o Honuaula, Kona Akau, Hawaii, nona ka ili he 15,000 oi aku a emi iki mai paha.

            Na manawa:  He umi makahiki hoolimalima.

            Ke kumukuai koho mua, $75 no ka makahiki, e uku mua ia ma ka hapa ma kahiki.

            Ua kuai ia keia hoolimalima me na kumu pu na hiki no i ke aupuni i keia manawa o ka hoolimalima, ke komo maluna, lawe mai a hoolilo aku a pau a i kekahi hapa paha o na aina la no na hana pili no na pahale home,me ae ana o ke aupuni e hoemi iho ka uku hoolimalima e like me ke kupono.

                                    C.N. SPENCER, Kuhina Kalaiaina.  Keena Kalaiaina, Iulai 15, 1981.  240-4td.

 

KA LEO O KA LAHUI

JNO. E. BUSH, LUNA HOOPONOPONO A ME PUUKU.

POAKAHI, IULAI 20, 1891.

 

UA HULI HOI MAI.

 

            Mamua ae o ke kani ana o ka hora 7 o ke kakahiaki o nehinei, na hookon@o mai la no ke awa la'i o Kou nei, ka kmokuahi "Mikahala," @@ kana ukana hanohano ka Moiwahine Liliuokalani me ka Mea Kiekie ke Keikialllii Keliianaole.  He maikai ko laua ola kino, a a hele wale hoi a lamalama i ka hoope ia mai nei e ko Mano mau kini.  Ua hoohanohano @a hoi kma o ka p@ na'i ana aku o ka batari o Kakaako i na pu aloha.

 

Ua A@@@a iki.

 

            Mamuli o ka l@@@@@ kolu pakana kakaik@@@ ana iho nei e kela mau la aku nei, ua ike ia ka hoopu'ipu'i iki ia ana mai o na inawai o kakou, a me ka hiki pu hoi ke hookana ia kekahi mau ano e ae o k@ k@lanakauhale nei, e ina hoi na kukui uwila alanui a kme na ukui uwila kauhale.  Ma o keia ike ia ana i k@ahona iki mai  =o ka loaa hou ana mai o ka wai, no lail, ua hoo@@ahaka  pauma ana a ke Kaawai Helu 2 i ka luawai aniani o Kamaki Kuea, a ke hoomaemae hou ia nei ua kaawai la, i kau a mea o ka hele a palokeloko na mea hana i ka hookina i ka hana i kela mau la aku nei.

 

Ka Oihana Makai.

 

            Ua ike ia i keia mau la koke iho nei, ka nui o na hana pakaha a me aihue maloko o ke kulanakauhale, a me na olelo hoino a hookae maopopo e hooili ia ana maluna o ka Oihana maluna'e.  Pela i'o no, o ka kmea pololei no ia; aka, o ka hooi wale ana aku no i na olelo lili pili oihana a me ka helupapa pu ana aku a kekahi poe i ka heluna ikaika o ka Oihana e ku nei i keia wa, he mea maopopo, he mau manao e ae kekahi mawaho o na manao kumui'o iloko o lakou; e like hoi me kahi "Paeaina" i noke kmai ai i ke ka-pi mai ke poo [oia hoi ka Ilamuku] a ka hi'u.  Nolaila, ma ko makou aoao iho, ua hewa i'o no na lima hooko o ka oihana i ka makaala ole i ka lakou apana hana, aka, ma kekahi ano e ae, he mea makehewa wale no ia.

 

Kani ka Pu a Kiha.

 

            Ma ka haiolelo ana a ke Kuhina Nui Paka ma Koloa, Kauai, ua a'o aku la kana mau olelo i na makaainana o ke 'Lii, e huli mai lakou a e kakoo i ka Moiwahine a e hiipoihoi i kona Aupuni, me ka hoolana ana i ka manao o na kupa i@aila ia e like me ko ke ka-no e niniu ai ka huila kaa.  I kona kuu ana iho, ua kani mai la ka leo o ka pu a Kiha, a hooku'iku'i a palakuluku mai la i na olelo a ke 'Lii Paka, e i ana:  "Pehea a hiki ai i na makeainana ke kakoo aku i ka Moiwahine, oiai, ke kaupale mai nei ke Kumukanawai ia lakou.  Ua ake aku na makaainana e hoololi ia keia Kumukanawai, i hiki ai ke kakoo aku, aka, na na 'Lii no ka hooko ole, a wahi a ka lohe mai, na ke kokua ole ana no hoi kekahi o ke Kuhina Paka e hoololi; nolaila,

            "Ua niniau eha ka pua.  I ka nao a ke kiu o Lehua."

            He oiaio ke ano o ka Kiha mau olelo; a nolaila, ua hiki ole no i ke Kuhina ke jpane aku.  Aole o ke Alii ana o ke Alii, a aole hoi o ka nui waiwai ana o ke Kuhina, oia iho la ka mea nana e ume mai i ke aloha o ka lahui, hookahi wale no kumukuai e huli ai o ka lahui o ke aloha ia aku, ka ike ia iho, aole me na ollo hookamani, aka , me na hana e hoike ana i ke aloha oiaio.

 

E NA HOA'LOHA A ME NA MAKAMAKA.

 

            Ka @wi, ka i'o, ke k@ko ou e Hawaii ponoi; ke ualo aku nei makou imua o ou@@@, a @@ @anae makou he mea pono ke a'e aku ia oukou, a ola keia:

            Aole makou e hoolana ana i na @eta pilikono o na ano a pau, a me na hooopaapaa waiwai ole o kela a @e kaia ano; oiai, oia mau hana, aole ia he mau a'o ana e naauao ai ka lahui; aka, he mea hoikeike a hookelakela ike wale no ia, no ka mea, @@@ @@ kekahi @ @@@@ @@@@ @@@@ kou @@@@ i waiho @@ a no @@ @@@@@ @@@@@@ @ ke ole i na hana o @a ano, no laila, ua kaohi iho makou i ka hoolaha ana ia mau leta a hiki i ka lehu ana:

            Aole makau e @apae ina he mau leta me na mea hou ano nui, e ko'u ai ka puu ke nuu iho, a mi#ololohua no hoi ke @oni aku, oia ka makaou i makemake ai, a, ina ma ia ano, ua hamama mau na kolamu o Ka Leo ame "Ka Oiaio" e hoo@@pa mai ia lakou, ma ke laua ma@ keena wainohia, nolaila e hoolohe i keia e pono ai, mai manao oukou e na kini e, he mea maikai na pa@o ana ma na mea pilikino, ke hoike aku nei makou, aohe waiwai o ia hana, aole no hoe he pomaikai e loaa mai ana; nolaila, eia ka leo a'o o ke ola, hoolohe ia mai, aiai, eia Ka Leo ke kiai nei i na mea a pau, aole oia, no ka kmea hookahi, a ohana hookahi paha, aole, aole loa, aka, no na mea ia a pau.

 

UA HOOHAULEIA.

 

            He mea hou ka lohe ia ana mai, ina he oiaio, ua hele kapae aku nei ka huakai alii, kme ke kipa ole ana ma kahi o ka Hon. P.P. Kanoa.  Me he la, o ka kmua keia o ka huakai aimoku i hiki aku ma ka mokupini o Manokalanipo, i kipa ole aku kma kahi o ke kanaka o na alu, oia hoi ka mea i maa mai mua mai.  Ua lilo aku ke alo alii i ke keiki Hon. W.Raiki, a o ke k@a hoi @@i a Niumalu me Huleia.  O ka hooko ana keia i ka wanana a ke kaula i kana keiki,--i nui ke aho a pa ka ili i ke kai, @no ke kai ka hoi ua, aina.

 

LETA A NA MAKAMAKA.

 

            Ke hoolaha aku nei makou i @a leta a na makamaka; aka, aole maluna o makou ke koikoi o na ahewa ana.

 

NA MEA HOU O KAUAI.

 

Hon. Jne. E. Bush   Aloha oe:--

            Ua kipa mai ko kakou Maoiwahine Liliuokalani ma Koloa nei, a ua halawai me makou na kmakaainana, a ua hookipa makou iaia, e like me kahi mea uuku i loaa ia makou.

            Ua weheia ke haiolelo alii ma o ke Kuhina Nui ala, o ke ano nui o kana haiolelo i wehe ai oia keia, "Ka Hoopono," a aua kamailio loihi mai oia maluna oia kumu hai-ao, a i ka hope loa o kana kamailio ana, ua olelo mai la oia, e pono kakou na makaainana aloha alii a pau, e kakoo0 i ke aupuni, a e kokua i ka noho'lii, a haawi mai la oia kona aloha, a o ka panina ia o kana haiolelo.

Ia wa i pani aku ai o W.A. Kiha, m ka waiho ana aku i na ninau he lehulehu, a i waena

@l@ mau ninau, hookahi ninau @@ @@i a @@a keia:  Ma ke kumu @@@ e hiki ai e kokua i ka noho'lii, @@@ha ke kumu e kokua ai iaia, oiai, aole i ae ia ka makemake o ka lahui i Kumukanawai Hou?

            O keia ninau a Mr. Kiha, oia kekahi ninau ano nui i hiki ole i ka aoao o ka Moiwahine ke pane aku me ka pololei, o ka kmea i ike ia a i lohe ia hoi, oia ka pane olal@ ma ke aoao o ka Moiwahine me ka olelo pu ana mai, aole apana pakike e ae i ike ia e like me keia ame ka hoopu@a pu ia mai o keka@i o na olelo ku ole i ka naauao.

            A ma ia mea ua waiho aku kou mea kakau ia mau hi@@a.  Me Ka