Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 242, 22 July 1891 — Page 2

Page PDF (1.11 MB)

This text was transcribed by:  Michael Casupang
This work is dedicated to:  Mr. and Mrs. Amador Casupang (mom and dad)

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

HOOLOHA OIHANA WAI.

            Honolulu, June 22, 1891

E kulike ai me ka @ 4, Mokuna XXVII o na Kanawai o 1886.

            O na mea a pau e lawe nei i ke kuleana wai a e hookaa nei paha i ka uku wai, ke hoomaopopo ia aku nei, o na uku @ ino ka manawa e pau ana i Dekemaba 31, 1891, ua hiki a ua kupono e hookaa ia ma ke Keena o ka Oihana Wai, ma ka la 1 o Iulai, 18@.

            O na auhau wai a pau e waiho uku ole ana ke umikumamalima la mahope iho o ia wa, e pakuʻi ia aku ana no he umi pa haneri keneta.

            O ka poe a pau e hookaa mai ana i ko lakou auhau wai e hoike pu mai i ko lakou @ hope i uku ai.

            Ma ke Keena o ka Oihana Wai ma Kapuaiwa, e uku ia na @.

JOHN C. WHITE

LUna Hooponopono Oihana Wai

223-24ts.

 

            Ua hookohu ia o MR. C.K. FALK, i keia la i Agena no ka lawe ana i na Hooia ana i ana Palapala Aelike, no ka Apana o Kohala Akau, Mokupuni o Hawaii.

C.N. SPENCER

Kuhina KJalaiaina, Keena Kalaiaina, Iulai 7, ʻ91.  23303ts-d.

 

Ua hookohuiia o Mr. Anton Cropp i hoa no ka Papa Alanui o ka Apana o Koloa, Mokupuni o Kauai, ma kahi o Louis Kahlbaum i haalele mai.

            Penei iho ka papa i keia manawa:  Jared K. Smith, Luna Hoomalu

            A. Dreier

            Anton Cropp.

            CN. SPENCER

            Kuhina Kalaaina.  Keena Kalaiaina, Iulai 10, 1891.  3ts-d

 

NA AINA KAHUA HALE AUPUNI MA MAUNA TANTALUS

 

            Ua ana ia a ua makaukau he kanaona mau kahua hale i keia mau la koke iho nei, a ua makaukau no ke kuai.

            E lawe ia no na palapala noinoi no keia mau apana aina kahua hale ma ke Keena Aina o ka Oihana Kalaaina.

            Penei ka waiho ana o keia mau wahi:  He 26 apana ma ka mooaina i ike ia ke kualapa mua, a he 34 apana ma ka mooaina i oleloia ke kualapa o Tanatalus ma ka Hema a me ka Hikina o Mauna Tantalus.

            Ua like ole ka nunui o keia mau apana mai ka hookahi hapa eka a ka 11 1/2 eka, a ma ke kiekie, mai ka 500 a ka 1600 kjapuai.

            He alo ko keia mau apana aina ma ke alanui hou i hanaia iho nei, a ke alanui e hooakea ia aku ana a kupono no ke alanui kaa.  Ka nani o ka nana aana aku o ka aina ma keia wahi, i huipuia me ka oluolu huihui o ke ea, na kumu e hoolilo ai i keia mau apana aina he mau wahi kupono loa no ke kau wela, no ka hooulu ana hoi i na hua ai, na mala pua, a pela aku.

            Ua kau moakaka pono ia ka helu ma kahi e ikera ma ke alanui hele, a me na hoailona kihi o na lihi palena o ka aina.

            E haawi ia no ke kii o keia mau apana aina pakahi i ka mea e makemake ana e nana i ua mau aina la, ma ka ninau ana ma ke Keena Kaliaina, kahi e loaa ai na wehewehe piha ana no na kumu kuai hookumu ma ke kudala, no olelo e ae, a pela aku e loaa ai.

C.N. SPENCER

Kuhina Kalaiaina

Keena Kalaiaina, Iulai 7, 1891.  6ts-d.

 

 

KUAI O KA HOOLIMALIMA O NA AINA AUPUNI A PAU E WAIHO LA MALUNA O NA AINA PA HOME, A MAWAENA O NA AINA O KALOKO HALEOHUI A ME KAUPULEHU, N. KON, HAWAII.

            Ma ka Poakolu, Augate 12, 1891, ma ka hora 12 awakea, e kuai kudala ia ai, na hoolimalima o na aina aupuni a pau maluna aku o na aina Pa Home a mawaena o na aina o Kaloko, Haleohiu a me Kaupulehua nona na eka 1160, oi aku a @ mai paha.  Kona Akau, Hawaii.

            Na Kumu:  No la makahiki, he $60 ke koho mua no ka makahiki, e uku ia mamua ma ka hapa makahiki.

            Ua kuai ia na hoolimalima o keia mau aina me ke kuleana, ua hiki no i ke aupuni i kekahi wa iloko o ka manawa o ka hoolimalima, ke komo, ke awe non a ke hoolilo aku a pau a i kekahi mahele paha o na aina la, no na mea e pili ana i na pa Aina Home me ka hookuu ana o ke aupuni i na @kupono mai na uku hoolimalima.

C.N. SPENCER

Kuhina Kalaiaina

Keena Kalaiaina, @@@@@@@

 

Ua @ o MR. PUAHI i keia la i luna @ @ ana i na lio hele hewa mai na @ Aupuni aku mai Leahi a Kapiolani Paka a me Kaimuki a hiki i ka aoao Ewa o alanui Puowaina ma ia alanui aku a hiki i ke alanui Pauoa, a mai ke alanui Pauoa aku a ke alanui Nuuanu, a maluna hoi o na aina aupuni ma Palolo, Manoa a me Kewalo, Honolulu, Oahu.

C.N. SPENCER,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Iulai 16, 1891, 2373ts-d

 

KUAI O KA HOOLIMALIMA O NA AINA AUPUNI, E WAIHO ANA MA ANAPUKA, HOOPULOA, MILOLII, OMOKAA, A ME KALIHI MA KONA HEMA HAWAII.

 

            Ma ka Poakolu, Augate 19, 1891, ma ka hora 12 o ke awakea, ma ka alo iho o Aliiolani Hale, e kuai kudala akea ana, i ka hoolimalima o keia mau apana aina aupuni, oia o Anapuka Hoopuloa, Milolii, Omokaa a me Kalihi ma Kona Hema Hawaii. o ka nui o ka ili aina 500 eka oi, a emi mai paha.  Manawa hoolimalima 15 makahiki, kumu koho mua, $50 o ka makahiki, e uku ia mamua, ma ka hapa makahiki.

            O ka hoolimalima o keia mau aina aupuni, ua kuai ia me ke kuleana, a ua hiki no i ke aupuni i kekahi wa iloko o ka wa hoolimalima, ke komo aku ke lawe nona, a ke hoolilo aku a pau a i kekahi mahele paha o ua aina la, no na mea e pili ana i na pa Aina Home, me ka hookuu ana o ke aupuni i na hoemi kupono mai ka uku hoolimalima.

C.N. SPENCER

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Iula 14, 1891,.  4t-d.238

 

KUAI O KA HOOLIMALIMA O KA AINA AUPUNI O HONUAULA, KONA AKAU, HAWAII.

 

            Ma ka Poakolu, Aug. 19, 1891, ma ka hora 12 awakea, ma ke komo ana aku mamua o Aliiolani Hale, e kuai kukala ia ai ka hoolimalima o ka Aina Aupuni o Honuaula, Kona Akau, Hawaii, nona ka ili he 15,000 oi aku a emi iki mai paha.

            Na manawa:  He umi makahiki hoolimalima

            Ke kumukuai koho mua, $75 no ka makahiki, e uku mua ia ma ka hapa makahiki.

            Ua kuai ia keia hoolimalima me na kumu pu ua hiki no i ke aupuni i keia manawa o ka hoolimalima, ke komo maluna, lawe mai a hoolilo aku a pau a i kekahi hapa paha o ua aina la no na hana pili no na pahale home, me @ ana o ke aupune e hoemi iho ka uku hoolimalima e like me ke kupono.

C.N. SPENCER

Kuhina Kalaiaina

Keena Kalaiaina, Iula 15, ʻ91.  240-4td.

 

KUAI O KA HOOLIMALIMA O ELIMA MOOAINA AUPUNI MA HAMAKUA HAWAII.

 

            Ma ka Poalua, Iluai 16, 1891, ma ka hora 12 awakea, ma ke komo ana alo o Aliiolani Hale, e kuai ia aku ana na hoolimlima o na Mooaina Elima o na aina aupuni ma Nienie a me Ninole, apana o Hamakua, Hawaii, penei:

            Ap. 1, ma Nienie, 10,000 eka, uku koho mua ma ka makahiki $500.

            Ap. 2, ma Kaohe, 15,000 eka, uku koho mua ma ka makahiki $400

            Ap, 3 ma Kaohe 37,000 eka, uku koho mua ma ka makahiki $300

            Ap. 4 ma Kaohe, he 138,000, uku koho mua ma ka makahiki $400

            Ap. 5 ma Kaohe, he 25,000 eka, uku koho mua ma ka makahiki $300.

            Ka manawa he 15 makahiki hoolimaima,.

            Ka uku ana ma ka hapa makahiki ma ka uku mua.

            Ua kuai ia keia hoolimalima ma na kumu pu ua hiki no o ke aupuni i keia manawa o ka hoolimalima, ke komo maluna, lawe mai a hoolilo aku a pau a i kekahi hapa paha o ua aina la no na hana pili o na pahale home, me ka ae ana o ke aupune e hoemi iho ka uku hoolimalima e like me ke kupono.

            Ua hoopanee ia ka manawa o keia kuai ana a ka Poakolu.  Setp 9, 1891, ma ia hora a ma ia wahi hookahi no nae.

C.N. SPENCER

Kuhina Kalaiaina

Keena Kalaiaina, Iulai 22, 1891, 242 dtf.

 

            Ua hookohu ia o John Richardson, Esq., i keia la he hoa no ka Papa Alanui o ka Apana o Wailuku, Mokupuni o Maui, ma kahi o P. Mondt i waiho mai.  A penei ka huino o ka Papa ano:

            H.G. Treadway, Luna Hoomalu

            W. F. Mossman

            J@ Richardson

C.N. SPENCER

Kuhina Kalaiaina

Keena Kalaiaina, Iula 8, 1891, @

 

KUAI O NA AINA AUPUNI PA HALE.  MA KALUAOPOLUA KALIHI, OAHU

 

            Ma ka Poakolu, Iula 22, 1891, maka hora 12 awakea, ma ke ala kjomo ma ke alo o Aliiolani Hale, e kuai kudala ia ai he elua mau apana aina ma Kaluaopalona, Kalihi, Oahu, penei:

            Apana 5.  Nona ka ili o 687 eka, koho mua $137.

            Apana 6.  Nona ka ili o 879 eka, koho mua $176

C.N. SPENCER

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Iune 23, 1891.  4ts-d.

 

KA LEO O KA LAHUI.

JNO. E. BUSH

Lunahooponopono a me Puuku.

 

POAKLU, IULA 22, 1891.

HE MAKEPONO NO.

 

            He makepono no ia kakou e kamailio ma na mea a pau e pili ana i ko kakou mau pono, i ko kakou mau kuleana, aole hoi no ka lilo ana o ka mana ia hai i keia manawa, he mea ia e "makehewa elike me ka olelo a ka nupepa pili aupuni e olelo nei ma kona mau kolamu no ka pono o na mai lepera.

            Ina o keia iho la ka rula a ka lahui e hahai aia, elike me ka Ka Holomua e ao nei.  alaila, aole he holomua e keia ao.  Ua kupono ke ao ana, he "makehewa" ka hoao ana e kamailio no ka pono o ka lehulehu nona iho, e kapaia he "Holohope" e like me ka inoa ka pakapa, a ka Elele i kapa aku ai ia Holomua i kona mau la kinohi i hoea ae ai.

            O ka ae ana e "makehewa" oia ka ae ana e hana mai kekahi poe kakaikahi e hana e like me ko lakou makemake @ @ @ ana hoi ia e kokua ana i na hana limanui a ka aoao e noho mana ana, a e hookuu ia lakou e nana aku e like me ko lakou makemake, no ka mea wahi a ka Holomua e olelo nei, he "makehewa" ke hana aku i ka poe e noho mana ana,  He minamina makou i ka olelo ae, i ko makou hilahila i ka lohe i ka leo o kekahi nupepa Hawaii, e olelo ana he "makehewa" ke kue ana aku i na hanahana e hoopoino ana i ke ola, a i ka pono paha o kona lahui, a me kona aina.  Aka, o keia iho la ke ano o kekahi mahele o ka lahui i keia manawa.  Ua pauaho a ua like me kekahi ilio i hili mau ia i ke kula a ua haawi pio.

            Ala e ka lahui Hawaii, aole kakou e pauaho, a e haawi pio.  He mau alakai ana ia na na Kaula hoopoino a hoopunipuni.  E hoomanawanui kakou, wahi a ke Aua a e luna i ka mea pono, ma ko kakoujaoao.  a nana e kokua mai ia kakou.  Aole e loaa ke aloha ia o ka mea e olelo ana he "makehewa" keia.  He olelo satana, a he olelo @ ia, e hooulu ai i ka make iwaena o ka lahu.

            I ka hoomanawai o Iakoba i @ ai me ka anela e loaa ia ia @ ia, a ua loaa iaia kana i hoomanawanui ai, a haawi ia mai @ inoa he alii oe, no kou lanala ana, a o kou inoa lanakila o "Iraela".  Aole oia i olelo @ he "makehewa."  Ina ua maikai ke kau o ka hoopii, ka hoohalahala, a e ka hooikaika ana, alaila e @ "ima" aole "ihope" a aole e @ @ @ e ka lanakila i ka poe i pue no ko lakou maluna o ka mea e lawe wale, pela kakou a pau e hana ai

 

HON. P. W. WILIKOKI.

 

            Ua hiki mai ka makou leta, mai ka Mea Hanohano, R. W. Wilikoko, e hoike mai ana.  Ua hiki oluolu a maalahi aku oia, a ua hui pu me kona kaikoeke.

            Ua launa ouolu oia me ia, a ua lohe mai, aia no kana wahine ma Italia me na makua kahi i hoonanea ai, me ke kau mai o na maka onaona ia Hawaii ponoi.  Ma keia @ ana mai o ka mokuahi Zilani, e hiki hou mai ai oia i ke one hanau, me kona kaikoeke pu, kekahi o na ohana alii kiekie a kahiko o Italia.  Ma kana leta kakou e ike iho ai i ka makepno o ko ke kanaka moekahi ana a kaulana no ka makee i kona kuleana, kona aloha aina, a me kona lahui.  Ma keia kakou e ike iho ai i ka haawina mahalo e loaa ana i ke kanaka, ke hele oia mawaho aku o kona aina--ka mahalo ia a me ke ohohie ia. A e hoomaopopo iho kakou i ka makepono o ko ke kanaka luhi ana no kona lahui, a me kona alo ana i na ihe kinai ola no ka pono o kona one hanau a me ke kuokoa o kona noho ana, he mau haawina ia aole e loaa wale me ke dala, e like me na Hawaii waiwai o kakou e hele nei, i na aina e me ka ike ole ia iho o na kanaka o ka aina.

            Ua like keia mau ano o ke kanaka, me he momi la a me he nananu hoi,--ke aloha aina i haawi i kona ola no kona lahui, a me ka uhauha i lawe i kona loaa a hanai iaia iho a me kona anoai kino iho e like me kekahi holoholona anunu ai palena ole.

           

KE KEIKI O KA HEWA.

 

            Aole no paha i poina ia oukou e na makamaka heluhelu, ka moolelo o Satana ke keiki a ka hewa, ka mea hoi i ake e kaana pu i na hana me Iehova ke Akua, a me kana keiki.

            Oiai hoi o Satana imua o ka Haku Mana Loa, e ku ana me kona @ aliali o ka hookamani, me ke ake aua oia pu kekahi e kaana i na hooponopono ana o ke aupuni lani.  Aka, e like me kona manao haakei, ua kipaku ia mai la oia mai ka lani mai, me kona puali anela pu, a eia kana i ume mai ai i ka hapakolu o na hoku o ka lani, a eia o Satana iwaena o ke ao nei e holapu hele ana ma o a maanei, e imi ana hoi i kana mea e ale ai.

            No laila, e like me ka ka Haku i hana ai ia Satana, pela ke kanawai o keia ao i hana ai i kekahi kanaka oiai ua hopuia oia e ke kanawai no ka hewa he @ i na hale ino, oia hoi na hale hook@, mamuli o keia, ua paa oia, a me kona puali anela i ka mana o ka Haku.

 

PAPA KUHIKUHI 

 

O

 

KA HUI ALAHOA A ME AINA O OAHU.

E HOOMAKA ANA @ LA 25 O OKATOBA, 1891.

Haalele ia Honolulu, 615 AM, 845 AM, 145, PM, 430 PM

Hoea ma Honouliuli 715 AM, 949 AM, 249 PM, 528 PM

Haalele ia Honouliuli, 745 AM, 1051 AM, 351 PM, 550 PM

Hoea i Honolulu, 840 AM, 1155 AM, 456 PM, 543 PM

Lapule wale no

Poaonoa wale no

 

MAI KAPALAKIKO MAI

 

LICK HOUSE, Iulai 13, 1891.

Hon. John E. Bush;

Aloha kaua:--

            Ua nui na kakau nupepa i hoolauna mai me aʻu, a ua nui no na ninau e hoopoino ai i ka Nohoalii ina aole au e akahele i ka pane ana.  Ua kau nui loa ia na olelo mai aʻu aku, oiai, o kaʻu olelo ka mea nana e hookahuli i ka manao o na Amerika ma ke kue ana i ka Nohoalii.  Ua manao maoli no ko neʻi poe o kaua na alakai no ke aupuni repubalika i manao wale ia ana.  Ua ae aku au, aia kaua ma ke kahua palahalaha i ae ia a puni ka honua, oia hoi.  "he aupuni mai ka lahui, ma o ka lahui, a no ka lahui, ma keia ano i repubalika ai, aka, ua kakoo aku no au i ka noho alii, e like me ka olelo ma ka "Examiner."  Ua hele maoli mai no kekahi poe, a olelo maoli mai no, aohe e nana i ka Nohoalii, a ua makaukau na nupepa e kakoo ia kaua ma ia mea.  Ua lawe ia mai na olelo lalau a Ake, e olelo ana, "ua hoopoino ka aoao o Bush me Wilikoki i ka pono a me ke kuleana o Kaiulani," ua pane aku au, e hookamaemae aku, ua puka hewa paha ia manao o Ake.

            Ua nui ko kaua mau hoa aloha maikai ma na nupepa alakai kalaiaina o keia mokuaina i keia wa.

            Ua makemake ko nei poe e mau no o "Hawaii no na Hawaii."  O keia iho la na puana ohohie kaulana o ka lehulehu o Kaleponi nei, a ane no paha e hiki aku ana no keia manao i ko kakou ano me ka ike ole ia a i ole eia iho paha ke punohu la i ka poli o kekahi poe.

            Ua kuhihewa loa kekahi mau nupepa he kue kakou Hawaii i na haole, a he hoino loa i na Amerika; aka ua pau ko lakou kuhihewa no ia mea.  Ua makemake mai ka "Examiner" e paʻi pu i kou kii, aka, aole hoi ou kii me aʻu, no laila puka ole aku ai.

            Ke ake nei kekahi poe e ike kino ia oe, a e hoao e haiolelo oe imua o kekahi mau halawai, e hoike ana i ka moolelo a me ke kulana o ka lahui a me ka aina o ka Hawaii ponoi.

R.W.W

 

            He leo kauoha, ke hai ia aku nei i na mea a pau e lawe ana i ka LEO a me ka OIAIO, e hookau koke mai i ko oukou mau koena i koe.  E hoolohe i keia leo, o i mai auanei no hoike mua ole ia aku ka hewa.

Ma ke kauoha.

 

HE ANAINA HOOMANA MA BRITS HALE.

 

            O na Halawai i malama mau ia iho nei ma Ariona Hale ua uwai ia ae nei ma Brits Hale, ma ke kihi o na alanui Moi a me Kamika.  E hoomaka ana ma na Lapule a pau ke anaina haipule i ka hora 10, o ka haiolelo ana i ka hora 11, @ ka mahele olelo la a i ka hora 7 ahiahi no na mea a pau i lohe i ka olelo @ @ haole.

@ @ @

 

OLELO HOOLAHA.

 

            E ike auanei na mea a pau, eia ma ka Pa Aupuni o Makiki kekahi lio @ @, hoailona hao, [U.I.} uha hope akau, eha wawae eleele, elua wawae @ paa i kamaa hao, hookahi wawae hope, paa i kapuaihao @.  @ keokeo ma ka a-i.  O ka mea a mau mea paha nona keia lio, e pono e kii koke mai, ina aole e kii koke mai a hala na la he 13, e @ kudala aku no au ma ka la 25 o Iulai, 1891, awakea, Poaono hora 12.

S.W. David Kaeae.

Luna Pa Aupuni

@ 13, 1891.  @