Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 248, 30 July 1891 — Page 2

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

MA KE KAUOHA

 

 

HOOLAUA OIHANA WAI.

 

            Honolulu, June 22, 1891.

            I k@like ai me ka Pauku 1, Mokuna XXVII o na Kanawai o 1886.

            O na mea a pau e lawe nei i ke kuleana wai a e hookaa nei paha i ka uku wai, ke hoomaopopo ia aku nei, o na uku @ ino ka manawa e pau ana i Dekemaba 31, 1891, ua hiki a ua kupono e hookaa ia ma ke Keena o ka Oihana Wai, ma ka la 1 o Iulai, 1891.

            O na auhau wai a pau e waiho uku ole ana ke umikumamalima la mahope iho o ia wa, e paku’i ia aku ana no he umi pa haneri keneta.

            O ka poe a pau e hookaa mai ana i ko @akou auhau wai e hoiko pu mai i k@ la kou likiki hope i hope i uku ai.

            Ma ke Keena o ka Oihana Wai ma Kapuaiwa, e uku ia na aunau.

            JOHN C. WHITE.

            Luna Hooponopono Oihana Wai

223-24ts.

 

 

            Ua hookohuiia o Mr. Anton Cropp i hoa no ka Papa Alanui o ka Apana o Koloa, Mokupuni o Kauai, ma kahi o Louis Kahlbaum i haalele mai.

            Penei iho ka papa i keia manawa:

            Jared K. Smith, Luna Hoomalu

            A. Dreier

            Anton Cropp.

            C. N.SPENCEI.

            Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Iulai 10, 1891.         3ts-d

 

 

NA AINA KAHUA HALE AUPUNI MA MAUNA TANTALUS.

 

            Ua ana ia a ua makaukau he kanaono mau kahua hale i keia mau la koke iho nei, a ua makaukau no ke kuai.

            E lawe ia no na palapala nonoi no keia mau apana aina kahua hale ma ke Keena Aina o ka Oihana Kalaiaina.

            Penei ka waiho ana o keia mau wahi:  He 26 apana ma ka mooaina i ke ia ke kualapa mua, a he 34 apana ma ka moo aina i oleloia ke kualapa o Tantalus ma ke Hema a me ka Hikina o Mauna Tantalus.

            Ua like ole ka nunui o keia mau apana mai ka hookai i-hapa eka a ka 11 ½ eka, a me ka kiekie, mai ka 500 a ka 1600 kap@ai.

            He alo ko keia mau apana aina ma ke alanui hou i haneia iho nei.  a ke alanui e hooakea ia aku ana a kupono no ke alanui kaa.  Ka nani o ka nana ana aku o ka aina ma keia wahi, i huipuia me ka oluoiu huihui o ke ea, na kumu e hoolilo kupono loa no ke kau wela, no ka hooulu ana hoi i na hua ai, na mala pua, a pela aku.

            Ua ka moakaka pono ia ka helu ma kahi e ikera ma ke alanui hele, a me na hoailona kihi o na lihi palena o ka aina.

            E haawi ia no ke kii o keia mau apana aina pakahi i ka mea e makemake ana e nana i ua mau aina la, ma ka ninau ana ma ke Keena Kalaiaina, kahi e loaa ai na wehewehe piha ana no na kuma kuai hookumu ma ke ku@ala, na olelo e ae, a pela aku e loaa ai.

            C. N. SPENCER.

            Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina          Iulai 7, 1891.   6ts-d.

 

 

KUAI O KA HOOLIMALIMA OO NA AINA AUPUNI A PAU E WAIHO LA MALUNA O NA AINA PA HOME, A MAWAENA O NA AINA O KALOKO, HALEOHIU A MEKAUPULEHU, N. KONA, HAWAII.

 

            Ma ka @oakelu, Augate 12, 1891, ma k@ hora 12 awakea. e kuai kudala ia ai, na hooiimalima o na aina aupuni a pau maluna aku o na aina Pa Home a mawaena o na aina o Kaloko, Haleohiu a me Kaupulehu m@na na eka 1160, oi aku a emi mai paha, K@na Akau, Hawaii.

            NA KUMU: No 15 makahiki, he $60 ke koho m@a no ka makahiki, e uku ia mamua ma ka hapa makahiki.

            Ua kuai a na hoolimalima o keia mau aina me ke K@ana ua @hiki no i ke aupuni i kekahi wa @oko o ka manawa o ka hoolimalima, ke k@m@ ke lawe nona a ke hoolilo aku a pau a i kekani mahele paha @ ua aina la. @ na mea @ pili ana i na pa Aina Homeme ka hoo@uu ana o ke @ani i na @e kupono ma @ @ku hoolimalima.

            C. N. SPENCER.

            Kuhine Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Iulai @, @  @-d.

 

 

            Ua hookohuia o MR. PUAHI i keia la i luna no ka hop@ ana i na lio hele hewa mai na Alanui Aupuni aku mai Leahi a Kapiolani Paka a me Kaimuki a hiki i ka aoao Ewa o alanui Puowaina ma ia alanui aku a hiki i ke alanui Pauoa, a mai ke alanui Pauoa aku a ke alanui Nuuanu, a maluna hoi o na aina aupuni ma Palolo, Manoa. a me Kewalo, Honolulu, Oahu.

            C. N. SPENCER,

            Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Iulai 16, 1891.         237 3ts-d.

 

 

KUAI O KA HOOLIMALIMA O NA AINA AUPUNI, E WAIHO ANA MA ANAPUKA, HOOPULOA, MILOLII, OMOKAA, A ME KALIHI MA KONA HEMA HAWAII.

 

            Ma ka Poakolu, Augate 19, 1891, ma ka hora 12 o ke awakea, ma ke alo iho o Aliiolani Hale, e kuai kudala akea ana, i ka hoolimalima o keia mau apana aina aupuni, oia o Anapuka, Hoopuloa, Milolii, Omokaa a me Kalihi, ma Kona Hema Hawaii.  o ka nui o ka ili ama 500 eka oi, a emi mai paha.  Manawa hoolimalima 15 makahiki, kumu koho mua, $50 o ka makahiki, e uku ia mamua, ma ka hapa makahiki.

            O ka hoolimalima o keia mau aina aupuni, ua kuai ia me ke kuleana, a ua hiki no i ke aupuni i kekahi wa iloko o ka wa hoolimalima, ke komo aku ke lawe nona, a ke hoolilo aku a pau a i kekahi mahele paha o ua aina la, no na mea e pili ana i na pa Aina Home, me ka hookuu ana o ke aupuni i na hoemi kupono mai ka uku hoolimalima.

            C. N. SPENCER,

            Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Iulai 14 1891.          4t-d.238

 

 

KUAI O KA HOOLIMALIMA O KA AINA AUPUNI O HONOAULA, KONA AKAU, HAWAII.

 

            Ma ka Poakolu, Aug, 19, 1891.  ma ka hora 12 awakea, ma ke komo ana aku mamua o Aliiolani Hale, e @nai kukala ia ai ka hoolimalima o ka Aina Aupuni o, Honuaula, Kona Akau, Hawaii, nona ka ili he 15,000 oi aku a emi iki mai paha.

            Na manawa: He umi makahiki hoolimalima.

            Ke kumukuai koho mua, $75 no ka makahiki, e uku mua ia ma ka hapa ma kahiki.

            Ua kuai ia keia hoolimalima me na kumu pu ua hiki no i ke aupuni i keia manawa o ka hoolimalima, ke komo maluna, lawe mai a hoolilo aku a pau a i kekahi hapa paha o ua aina la no na hana pili no na pahale home, me a@ ana o ke aupuni e hoemi iho ka uku hoolimalima e like me ke kupono.

            C. N. SPENCER.

            Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Iulai 15. ’91.           240-4td.

 

 

KUAI O KA HOOLIMALIMA O ELIMA MOOAINA AUPUNI, MA HAMAKUA HAWAII.

 

            Ma ka Poaha, Iulai 16, 1891, ma ka hora 12 awakea, ma ke komo ana alo o Aliiolani Hale e kuai ia aku ana na hoolimalima o na Mooaina Elima o na aina aupuni ma, Nienie a me Ninole, anana o Hamakua, Hawaii, penei:

            Ap. 1, ma Nienie, 10,000 eka, uku koho mua ma ka makahiki $500.

            Ap. 2, ma Kaohe, 15,000 eka, uku koho mua ma ka makahiki $400.

            Ap. 3, ma Kaohe 37,000 eka, uku koho mua ma ka makahiki $300.

            Ap. 4, ma Kaohe, he 138,000, uku koho mua ma ka makahiki $400.

            Ap. 5, ma Kaohe 25,000 eka, uku koho mua ma ka makahiki $300.

            Ka maanwa he 15 makahiki hoolimalima.

            Ka uku ana ma ka hapa makahiki ma ka uku mua.

            Ua kuai ia keia hoolimalima, me ua kumu pu ua hiki no i ke aupuni i keia manawa o ka hoolimalima, ke komo maluna, lawe mai a hoolilo aku a pau a i kekahi hapa paha o ua aina la no na hana pili o na pahale home.   @me ka ae ana o ke aupuni e hoemi iho ka uku hoolimalima e like me ke kupono.

            Ua hoopanee ia ka manawa o keia kuai ana a ka Poakolu, Sept. 9, 1891, ma ia hora a ma ia wahi hookahi no mae.

            C. N. SPENCER.

            Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Iulai 22, 1891.         242 dtf.

 

 

            Ua hookoh@uia o John Richardson, Esq., i keia @a he hoa no ka Papa Alanui o ka Apana o Wailuku, Mokupuni o Maui, ma kahi o P. Mond!i waiho ma.  A penei ka huina o ka Papa ano:

            @. @. Treadway, Luna Hoomalu,

            W. @. Mossman

            @ Richardson.

            C. N. SPENCER

            Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Iulai 8, 1891.           4ts-d.

 

 

KE AI O NA AINA AUPUNI PA HALE, MA KALUAOPOLUA, KALIHI, OAHU.

 

            Ma ka Poakolu, Iulai 22, 1891, ma ka hora 12 awakea, ma ke ala komo ma ke alo o Aliiolani Hale, e kuai kudala ia ai he @lua mau apana aina ma Kaluaopalona, Kalihi, Oahu, penei:

            Apana 5.  Nona Ka ili o 687 eka, koho mua $137.

            Apana 6.  Nona ka ili o 879 eka, koho mua $176.

            C. N. SPENCER.

            Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Iune 23, 1891.         4ts-d.

 

 

HOOLAHA I KA POE HOOKAA AUHAU.

 

            Ua hookaa ia o L. Jas. Aylett i keia ia i hope Luna Helu no ka Apana o Koo lau-loa, Mokupuni o Oahu, ma kahi o W. C. Lane, i haalele mai.

            C. A. BROWN,

            Luna Helu, Mahele@, Mok. Oahu.

A@noia –

            SAMUEL PARKER,

            Kuhina Waiwai.

Honolulu, H. I. Iulai 28, 1891.           3ts.

 

 

            Ua hookohu ia keia la o JOHN @ KANAKAOLUNA i Luna Haawi Palapala Mare, no ka apana o Hamakua, mokupuni o Hawaii.

            C. N. SPENCER,

            Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Iulai 28, ’91.           247

 

 

            Ua hoolohu ia i keia a o JOHN NAHINU i Luna Haawi Palapala Mare noka apana o Kona Hema, Hawaii.

            C. N. SPENCER.

            Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Iulai 28, ’91.           247-3t.

 

 

KA LEO O KA LAHUI.

 

JNO. E. BUSH.

 

Lunahooponopono a me Puuku.

 

 

POAHA.  IULAI 30, 1891.

 

 

KA HUAKAI A KA PERESIDENA O KA PAPA OLA NO MOLOKAI.

 

            I ka aina aku nei o ka ehaeha ka Peresidena o ka Papa Ola, Mr. Dayton, a huli hoi mai nei.  o kana hanai i hele aku nei.  aole i maopopo ia makou, aka.  he wahi mahui nae ko makou, i hele aku nei oia e hui pu me Maea, a me Tell, oiai, ua makemake oia e ike i ka mea oiaio e pili ana no Tell.  a he mea maikai no ia o ka hui ana o ka makua me ke keiki.

            Oiai. wahi a ko makou lohe, ua haawi ae o Maea i kona mahalo ia – Tell, oiai wahi ana.  ua hoi hou mai ke au o ka maluhia a Evena i kinaku ai, a eia ke hoomalu nei i ka Panalaau o Kalaupapa a me Kalawao.  Ina pela i’o, he keu a ka maemae, a me ka nani, oia ke kaulike a me ka maluhia oiai, wahi a ka Baibala.  Nani ka maikai o ka noho lokahi ana o na hoahanau.

            O ka lokahi oia ka ikaika a me ka maluhia, o ka hale mokuahaha iaia iho, aole loa ia e mau.

            Nolaila, i na he oiaio keia lono i kipa mai i ko makou nei keena, alaila, ua makaukau ko makou lima akau o ke aloha e apo aku i kau mau hana maikai a pau e Mr. W. H. Tell, a e hooipo pu kakou iloko o ka hauoli, no kau mau hana.  Oiai, o oe ka makua oia poe, a he makuakane oe a he makuahine hoi, o oe no ke kaikaina, ke kaikuahine, ke kupunakane, ke kupunawahine, ke kuakahi, ke kualua, o oe ma na ano a pau.  O oe ke ike ana i ka hanu hope loa, a @hi iho ka lepo ula o na aina la ma@una o ka mea e pauaho mai @ i ka @anu a @ i na ea oluolu o keia o@a ana.

            Nolaiia e na hoaloha, eia ka mea i loaa i ke kiai o ka lahui, a oia ia e pahola ia aku nei imua o oukou a pau.

            O ka hoike hoi a ka Peresidena, imua o ka halawai ana o ka Papa i ka auina la o nehinei, aole i ike ia a me he mea ala, @ia paha a pau i ka hooponoponoia, alaila hoolaha ia mai.

            Nolalla, e ka i’o o ko makou i’o, a me ka iwi o ko makou iwi, mai ke nui a ka liilii, e hoomanawanui kakou, oiai aole i haalele mai ke Akua ia oe e Hawaii, elike me kaua @ i mai ai.  Owau pu no me oukou a hiki i ka hopena o ke ao nei; nolaila, e hoomaha ia kakou ma ona la.

 

 

KUPONO E MAHALO IA NA KUMUKULA.

 

            Ke haawi nei KA LEO ina hoomaikai ana i na kumukula ahonui ma ka hoonaauao ana i na opio Hawaii, a me na opio haole.

            Oiai ma ka makaikai ana i ke kula nui o Iolani, ma o ka lakou mau mea ala i hoonaauao ia ai, ua ike ia ko lakou holomua:  ko lakou eleu, a me ko lakou mikioi ma na hana a pau i a’o ia, ia lakou.

            He kula Bihona keia, e ao ana i na opio i na ike lehulehu, o kela a me keia ike i loaa i ke kumu a’o, a o keia kekahi o na kula kiekie iloko o keia Pae Aina; a he pomaikai nui hoi no na keiki hoolohe i ke ao a ko lakou mau makua, e hele pololei i ke kula, a e hoolohe i ke ao ana a na kumu, a e hooikaika i ka imi ana i na haawina, a pela aku.  O ke keiki i hoolohe i ke ao a kona makua, oia kai hoohauoli aku i kona makuahine.  O ke keiki hoi i hoowahawaha i ke ao a kona makua, oia kai hoouluhua aku i kona makuakane, wahi a Solomona ka Noeau.

            Nolaila, ke haawi aku nei KA LEO i kona hoomaikai i na kumu o ke ia kula, a me na kumu kula e ae e ao pono ana i na opio; a he mea maikai no hoi ia e haawi aku i na mahalo ana.

            O ka hoolohe i ke ao ia mai, oia kai makemake i ka ike. a. o ka mea hoowahawaha i ke ao ia mai, he holoholoua oia, wahi a ke alii Nui o ka lahui Iseraela.

            E hoomanao i ke ao a ka oukou mau kumu a e malama hoi i ka lakou mau kanoha, oia ka pale umauma o ka lanakila.

 

 

HE AHAAINA NUI.

 

            Mahope iho o ka puni ana o Oahu nei i ke kaapuni ia e ko kakou Moiwahine, alaila, e kukula ia aku ana kekahi lanai nui, e hoomaka ana mai ka puka komohana aku o ka Hale alii, a hiki i Kauikeaouli puka.

            A ina he oiaio keia, alaila.  o ka lua keia o na lanai nui i kukulu ia ma keia wahi, ak@ na ke au o ka nanawa e hoike mai.

            Nolaila, ma ke’a hana, e kono ia ana na makaaina e kokua mai, aka, aia no ia ia i ke koho ana o ka iunaikehala, o kela a me keia nona iho, nana no e ike i ka mua a me ka hope i ke kumu hoi, a me ka welau.

            Oiai, wahi a Iehova ke Akua O@a ke hoalii aku nei au ia oe e ke kanka maluna o na manu o ka lewa na holoholona o ke kula, a me na io o ke kai; o oe ka Haku mahina o ia mau mea a pau.

            Nolaila, ma keia olelo, ua ‘lii kakou a pau, a na kakou hoi i hoolilo aku iaia i makua no kakou.  E na hoa makaainana, o ka io.  ka iwi, ke koko o ka poe nona ke pule ana i’o iluna o na papalina aloha ou e Hawaii, ka poe hoi nona na kupuna i moe aku la i kau a hooilo.

            E hiki mai ana ka wa e ui ia ae ai kakou, a e ninau ia ae ai hoi, auhea la ka ko’u mau makaainana, eia ka puana a Halalii – aia i Kukulu-o-Kahiki, i ka Epaepa Nuu, i ka Epaepa Lani..  Oiai, o oe e ka lahui Hawaii, ke kii a lualii i kalai ai, a ike i ka inoino haalele wale, a me he mea la, oia haawina a ka mokumokuahua kai ili iho maluna ou e ka ili ulaula.  A @ia ka makou i hoomanao ae ai i kela mele kaulana, e o ana ma na kaiaulu ou e Hawaii kuauli:  Nana keo ka ia i ka maunu ekaeka.

            A me he mea ala, ma ka makou kilo pono ana i na ouli o ka wa e nee nei, me he mea ala, ke hoike mai nei ka pae opua iaia iho imua ou e Hawaii, owau pu no me oukou ahiki, aili a mau loa aku oia ke kahoa e kohu ai kela mau mamala olelo ka pono a me ka hoopono.

 

 

UA KIPAKU IA, ALOHA WALE.

 

            He lono kai hoea mai i o makou nei, mai kekahi mai o ko makou mau hoaloha, eia iho keia:

            Ma ka la 21 o July nei, ua ike ia aku la kekahi palapala i kakau lima ia, e kau ana ma ka puka o rujmi o Kalakuahau k@me na. hua palapala i kakau ia penei:

            “Kalakuahau, i kou wa e ike ai i keia palapala e kau nei, e hele koke aku oe, mailoko aku o keia keena o ka Hale Ohua o Haimoeipo nei.” Ma ke kauoha

            Puuku o ka Moiwahine

            O keia Kalakuahau (k), o keia kekahi o na keiki a Alaanui kekahi hoi o na moo alii o ka aina kuamakani o Kau.  He elua laua nei e ola nei, o Kalakuahau (k) a me Laanui (k) a eia no lana e elua ke noho like nei, a hiki i ka wa i kipaku ia aku la o ka mua.

            He ekolu alii aimoku i hala ia laua, a i ka ha no hoi, kipaku ia aku la ka hanau mua.

            I           Kamehameha  V,

            II         Lunalilo           I,

            III        Kalakaua         I,

            IV        Liliuokalani     I.

            A i ko ka Moiwahine au, kipaku ia ke kanaka, aku, wahi no a ko makou lono, aole ka i ike ka Moiwahine i keia mea i hana ia, a i ole la hoi ia, a wahi mahu’i iki la hoi, he ole loa no.

            O keia ka mea i hoike ia mai ia makou, aku, aole nae i maopopo ia makou ka oiaio, a me ka ole.

            Nolaila, e ko makou Moiwahine aloha, kii ia aku ke kanaka, oiai, oia no ko oukou mea e ike ia ai he alii, oia hoi.  i kanaka nui a i kanaka iki.

            Oiai, aole keia he pale halii, aka @e ko@, he iwi, he i’o no oukou e @a ‘lii, oiai no Kau mai o Keaweiaheuiu, a ma ona la i puka ai ka olelo kaniana o ka aina kuamakani o Kau, ka aina Makaha; aka, @ia @ ia ia oe, a ia oulou @.