Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 250, 3 August 1891 — Page 4

Page PDF (903.93 KB)

This text was transcribed by:  Genny Lowe
This work is dedicated to:  Mother-Mary Ting, Brother-Chauncey, Claire, Families & Friends in Hawaii

 

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

KA LEO.

 

John E. Bush.

 

Luna Hooponopono a me Puuka.

 

POAKAHI, AUGATE 3, 1891

 

He moolelo

 

No

 

KAMAPUAA

 

KE KEIKI PUAA A KAHIKIULA ME HINA-KA

MOOPUNA PUAA A KAMAUNUANIHO-KA

HOA PAIO HOI O PELE, KA WAHINE

O KA LUA I KILAUEA, A HALA LOA

AKUINA KUPUNA O KUKULU O KAHIKI

 

O oe ia e Haunuu, e Halulani

E Haalokuloku

Ka Mano e ka I’a nui

E ui, e Uilani

Ko inoa Puaa ia e o mai.

 

            Aka ke hele au i ka mahiai a hoi mai, ua pau ka i’a i ka ai ia e ka ilio, a ua wawahi ia ne ipukai, a o kona hanalepo a me ka mimi ka mea waiho iho iloko o ka ipukai a me ka umeke.

 

            He ilio maoli anei ia, a i ole he ilio kupua paha, a owai kona inoa, a aia ihea ka home noho o ua ilio ala?

 

            He ilio kupua, o Laniloa kona inoa, a aia i Laie kona wahi paa i noho ai.

 

            Aia hoi ha ka hoa e lealea ai; ina o ka’u i’a kai pau ia ilio, make oia ia’u aohe e ola, he kau no hoi oe a ka ikaika ole.

 

            I ku no paha ko’u ikaika i ka ha lawai aku he alo a he alo, i ko’u hi ki ana aku i ko’u hale,  o koi ala neee aku la no ia i ka holo, aohe he loaaaku ia’u, he mama ka ilio i ka holo.

 

            E mama ana no paha ua ilio ala i ka la o kona mama, a hiki mai kona la mama ole, wi ka niho o ua kalohe ala.

            Nolaila, e hoomakaukau oe e Kuolokele ia oe iho no ko kaua hele ana i ke noi i’a, imua o na alii o Oahu nei.

 

            I mai la kona kupunakane, na makaukau au i @@ wa a pau, aka e oluolu nae oe e kuo Kama, e moe kaua ma keia po ma ko’u hale nei, a ma ke kakahiaka ka ia apopo e he@e ai kaua, hele aaa ia he la okoa i ohi aku kaua ma ke kula aku nei i laulau no ka i’a, oia hoi, ke kowali a me Kuanoa.

 

            I aku la o Kamapuaa, ua pono ia manao ou e Kuolokele, e pono io kaua e moe ma keia po, ua makaukau na mea ai a laua ia Kuolokele, a no@o iho laua paina, ua haule aku la laua hiamoe.

 

            A ma ia kakahiaka ae, ua ala ae la laua, a paina iho la ko laua aina kakahiaka, a mahope oia manawa, ua haele aku la laua mai Waikele aku, a hiki i Kalauao.

 

            E ulu ana ke kowali, a me ke kaunoa, ma kahawai o Kalauao, a i ka ike ana o Kamapuaa i ka ulu o ke kowali a me ke kaunoa.

 

            Ua ulelo aku la oia ia Kuolokele aia ka laulau o ka i’a a kaua la ke ulu mai la.

 

            Ae aku la o Kuolokele, me ka olelo ana aku ia Kamapuaa e hele oia uhuki kowali.

 

            I aku la keia, o kaua pu no ke hele e uhuki.

 

            I mai la kona kupunakane, e nui ana no ke kowali na’u wale no e uhuki, e noho ae no hoi oe maanei.

 

            E noho nhoi ha wau wahi a Kamapuaa, a i nana aku nae wau i kau uhuki mai a i uuku ke kowali a kaua a me kaunoa, alaila, e hele aku no wau e uhuki pu i nui koke hoi.

 

            E awala aku ana no hoi o Kuolokele i ka uhuki i ke kowali, e like me ka ikaka o kona mau io hoohana, pii ka akau hele ka hema, aia ka pono o ka nui koke ae.

 

            I kona ike ana ua nui ke kowali a laua, hoomaka mai la oia e pu a i ke kowali a laua a paa.

 

            A hana iho la oia i ka haawe, me na kaula aweawe o kana haawe.

 

            I aku la o Kamapuaa, ia Kuolokele, aohe paha i nui ka laulau o ka i’a a kaua.

 

            Ua nui ka laulau o ka i’a a kaua wahi a Kuolokele, he uku hoi ka haawi ia mai e na ‘lii a nui ka i’a a kaua.

 

            Ina he wahi waa hookahi he nui ia, wahi a kona kupunakane i hoomau aku ai i ke kamailio ana i kana moopuna.

 

            Aohe o kaua nana ma ia mea, e hana no kaua a nui ka laulau o ka i’a a kaua.

 

            Ina no hoi paha e au’a na alii i ka i’a, malia paha o komo ke aloha i na lawaia a laua, alaila, e haawi mai a nui ka kaua i’a.

 

            A o ka mea pilikia wale no ia kaua o ka uuku o ka laulau, nolaila e hana no kaua a nui, aohe he hewa o ko kaua hele aku me ka makaukau.

 

            I mai la o Kuolokele, ke manao nei au e kaumaha ana wau i keia haawe kowali nui, a ina paha e kau iho ka i’a, kokoke e hiki ole ia’u ke haawe mai.

 

            Aole pela wahi a Kaunapuaa, e noho oe maanei, a e hile koa ae au e uhuki kowali.

 

            Ua hele io aku la no ua Kamapuaa nei e uhuki kowali, e like me kona makemake.

 

            Ua noho iho la o Kuolokele e hoomaha, me kona namunamy ana lokoiho ona.

 

            He keu ka hoi keia a ka moopuna hoopaakiki, e nana aku hoi au i kou oolea, me kou ikaika hoi, maia io hoi paha o oe ka oi, o ka’u ai keia a me ka’u i’a, o ka ikaika.

 

            Hoao ia aku nei kou ikaiki, aole emo ia uhuki ana mai a ua Kama nei kokoke e pau loa ke kowali o kela kahawai o Kalauao.

 

            A iaia no ka ike ua nui, ua hoakoakoa ae la keia, a nakiikii iho la a paa ke kowali i ka haawe.

 

            A hoohui pu iho la i kana haawe kowali me ka Kuolokele, aole i kana mai o ka nui hewahewa o keia haawe kowali.

 

            Ke hoomaepopo nei o Kuolokele i ka ikaika lua ole o ka laua moopuna.

 

            I ko laua nei hana pu ana i ua haawe kowali nei a laua a paa pono.

 

                                                                                                Aole i pau.

 

            I na Luna Lawe Pepa o KA LEO O KA LAHUI, ke ha’i ia’ku nei ka lohe ia oukou, ina he mau helu koe o ka la 3, 10, 20 o aperila, a me ka la 5 o Mei nei, o ka nupepa KA LEO, ke kauoha ia aku nei e hoihoi mai ma ke keena nei.

           

                                                                                    Ma ke kauoha.

 

Kuai Kudala

 

O NA

 

Pa-Hale ma Kalihi, Honolulu, Oahu

            Ua loaa mai ke kauoha ia’u e kuai aku ma ke kuai kudala akea, ma ko’u Keena Kuhdala, a Alanui Moiwahine, i ka POAKAHIIUNE 29, 1891, HORA 12 M.  He 36 mau Paa aina Noho Nani, mawae na o alanui Moi me Beckley, he aneane hapaha mile ma Ewa aku o ke Kula Kamehameha.  Ua mahele ia keia mau apana ma kekahi ano, a me ka nunui ku pono i hiki ai ke komo mai iloko o ka li ma o kela a me keia mea ka loaa ana e like me ka makemake, kekahi home no lakou ponoi iho iloko o ua palena mamao kupono i ka piko o na wahi hana o ke kulanakauhale.

 

            Ke kulana a me na pono lehulehu e ae o keia mau apana aina, ua hiki ole ke hoohalike ia me na aina e ae o keia ano i kuai ia iloko o keia kulanakauhale i na makahiki i hala e aku.

 

            O ke ano o ka waiho ana o keia mau aina, ma ka waha aku o ke awawa o Kalihi ma ke kiekiena kupono, ua loaa mau ke ea oluolu aikai a me ka maikai mao li no o ka noho ana.

 

            E huli ana keia mau aina pa hale a pau i ke alanui Kalihi, he 55 kapuai, oia noi ke alanui oi aku o ke akea ma na wa hi e pili kokope ana i ke kulanakauhale o Honolulu, a e holo ana hoi mai alanui Moi a puka i a alanui Beckley.

 

            Aia malalo iho o ekolu minute ke hele wawae aku a loaa kela mau apana aina mai kahi o ke alanui kaahao (Tramcar) e pau ai.

 

            Ka wai.  E hoomoe ia ana he paipu kumu wai, he 8 iniha ke ana-waena e hoomoe ia ma ke alanui Moi, mai na hoomoe ana paipu o ke aupuni, e hooia ana i ka lawa i ka wai.  Ano e loaa no ka wai mai ka pa kula Kamehameha mai.

 

            E ike ia no kekahi palapala kii aina o keia mau hale pa hale ma ko’u Keena, kahi no hoi e loaa ai na hoike i makemake ia e nin o aku. 

 

            Ke ano o ke kuai ana.  Hookahi hapa ma ke @ala knike, ke koena iloko o hookahi makahiki ma ka ukupahee o 9 keneta pa-haneri i hoopea ia ma ka moraki.

 

            O ne lile o ka palapala kuai, me ka mea no ia e kuai ana i ka aina.

JAMES F. MORGAN.          

                                                                                                Luna Kudala.

Honolulu Mei 29, 1891                                                                       241-dtf.

 

 

Na Lole Komo o ke Kau

            Na Lole Komo o ke Kau

 

NA LAKO HOU LOA a me NA ANO HOU LOA!

 

E weheia nei ma kahi o N. S. Sachs, 104 Alanui Papu Honolulu

 

Na Ano Lihilihi o Kela a me Keia Ano.

 

            HE KUAI MAKEPONO LOA KEIA.

 

Ua wehe ae nei makou i na ano LIHILIHI a paa i loaa pololei mai ia makou, mai na Hale Hana mai Europa mal, a nolaila, ua hiki ia makou ke kuai aka—

 

NO NA KUMUKUAI HAAHAA I KO KEKAHI MAU WAHI E AE!

 

Ua moakaka ke ano o na lau o ka iole, a ua pomaikai oe ke ike mua, mamua o ke kkuai ana ma kahi e aku.

 

NA HOLOKU LIHILIHI ae $4.50 a ka lolei kuai ia no $6.50 a $7 mamua.

NA LOLE LIHILIHI NO KEIKI, e like ka laula me ko ka pelekoki, mai ke 60 keneta o ka i a a pii aku.

 

HE NUI NA ANO O NA LOLE KEOKEO, KINAMU, LATINA.

 

KINAMU LOLE, maka hou, he 8 i a no ka $1.00.

            NA LOLE MAIKAI PAPAMU a kakau loloa, 20 a 25 keneta o ka ia.

               NA LOLE oi loa aku o ka maikai he 25 heneta wale no ko ka i a.

                  NA LOLE KIKOKIKO a me LAU, (Swiss) he en i loa,

                         NA PAA LOLE LIHILIHI iloko o na pahu, KEOKEO a KALAKOA, e keai emi loa ia aku ana.

 

NA KAKINI ELEELE ADELINE.

 

Ina oukou e makemake I KAKINI ELEELE maikai, i KAKINI mae ole a kohu ole e ninau no ke KAKINI ELEELE ADELINE, na hanaia keia KAKINI ne makou no keia Makeke, a na hiki ia makoa ke hooiaio aku i ko lakou maikai, ua lawa no na wahine kaikamahine, a me na keiki.

 

            Mai poina wale iho oukou i ka hele mai e ike i na ano Papale Italia hou no ke Kau, no mea, o na Papale sila keokeo a eleele, i kahiko ia me na lipine no $1.25 $1.50 a me $2.00.

 

AIA MA

Ka Halekuai Kaulana,

 

104, Alanui Papu.       Iulai 14, 1891.             dtf.                  WEHI O NA LEDE.

 

He Kuai Nui Hoopau aku.

 

E HOOMAKA ANA I KEIA

 

POAONO, AUGUATE 1, 1891.

 

Ua Lilo ko makou Waiwai he mea Mohai wale!

 

Ua Hoemiia ke Kumukuai ilalo, aole i ko Makou Pono, aka, nou no-

Papa Kumukuai no 30 La wale no:

 

200 paa lihilihi keokeo puka aniani                                                                             $ .90

 20 i a Kalakoa maikai                                                                                                1.00

 12 keokeo I @ a laula                                                                                                1.00

  8 keokeo @i a laula                                                                                                  1.00

La9 kakini lakeke o na Kamalii (huluhulu                                                                    .45

 93 kekini ka’e waihooluu e na wahine                                                                        .05

Huluhulu no na paa lole kupono, .25 keneta o ka i a, e kuai no makou i keia

            Mau la no 7 i-a no                                                                                           1.00

Papale Kula o na Kamalii                                                                                              .25

Na Kawele nuuni, 2 no                                                                                                 .25

Kakini eleele maikai                                                                                                      .25

Na Papale i kahikomaikai ia                                                                                        2.50

 

RUMI HANA            LOLE MALUNA, HOLOKU, etc., HANA IA ME KA OLUOLU

            LOA.  E HOO’AA AKU NO MAKOU NO NA KUMUKUAI MALUNA

               NO 30 LA.  NO KE DALA RUIKE WALE NO KEIA KUAI ANA.

 

C. J. Fishel.

 

            Ka makamua o na Hale lako o na Wahine, oia hoi ma alanui Papu a me Hotele, kahi i hanao ia ai na kuai hoopono a aao nui o hoi.                                                                                 249 dt

 

HOOLA HA HOU

 

B. F. Ehlers & Co       PAINAPA.

 

HELU 99, Alanui Papu.

 

            IA OUKOU E NA MAKAMAKA A ME NA HEALO@A, OIAI HOI UA makaukau makou i ke kuai ana aku ia oukou i na lako lole wamu o na ano maila a pau; oia hoi-

            Na Silika hou                                      Na Satee hea

              Na Mikilima hou                                Na Lihilihi hou

                Na Lihilhii keokeo hou                  Na Lihilihi kau lole hou

                  Na auo Maunaiu loa                         Na Laku Pukaaniano

                         Na lole hou o na wahine                Na lole o na keiki lida.

            Na lole o kela a noe keia ano e loaa no ia ou@ @u ne na kumukuai mal aa l a.

 

            E kipa mai e na makamaka, i koo pau @ ai ko oukou kanaiua no ka makou kuai hoopoho aku ia oukou.

 

            tf                                                                     B. F. EHLERS & CO.