Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 253, 6 August 1891 — He Moolelo No KAMAPUAA. [ARTICLE]

He Moolelo No KAMAPUAA.

KE KEIKI PUAA A KAHIKIULA ME HINA—KA MOOPUNA PUAA A KAMAUNUANIHO —KA HOA PAIO HOl O PELE, KA WAHINE O KA LUA I KILAUEA, A HALA LOA AKUI NA KUPUNA O KUKULU O KAHIKI. s O oe ia © Haunuu, e Haulani E Ilaalokuioku Ka Mano e ka l'a nui E ui, e Uilani Ko inoa Puaa ia e o mai. Ia manawa i kuiou iho ai ke poo o ke alii ilalo, a ea ae la kona poo iJ'jna a olelo Ja ia Ka\na ma. Aole wau e ae aku e loaa ka ia na oukou, no ka mea aoīe ka oukou be noi o ka pono, be noi inoino ka oukau, E manao ana paha oukoq, o oukou wale no ka make i'a, aole o oukou manao o kekahi poe make i'a | e aku. Nolaila, e hoi nele afcu oukou e pono ai, he noi h<K>kiekie ka oukou ma ke ano hookano mai imua o'u o ke alii. j He noi a Kamapuaa maoli no ka oukou, 1 ko oukou manao paha o mikoa ka oukou mau lawaia o kem wahi, e hoi oukou me ko oukou nde. I aku la p Kamapuaa, he nani na ua an'a iho la no hoi oe e ke alii au'a no nae make, a haawi mai no hoi oia. Heaha ko makou mea e make ai, no ka mea na m&kou no ka makou i'a, ooukou no ke make, ka poe makilo i hele mai nei e noi i'a ai, e ku aku oukou a e hele koke mai ko'ualo aku. v hele aku la o &amapuaa nia, mai ke alo aku o lomoa ke alii; a * ma keia Wani o ko kaua moo»elo, ' ' ke nei kakou, aole i loaa ka i'a ia Kamapuaa ma, ua hoole aku 1& ke alii a#te e loaa ka i'a ia iakou. Ua oi Joa aku ka lakou nei noi

aiia i ka i'a mamua oka mea ku-' pono. j . Ua koe na lawai 4 a a tsa mau alii; nei, oia hoi o ka Puaahiwa, o konsa wahi n&o i kek Wa, aiā, i Kalia, la i > o kona kaikaina o Kanuaaolomea, ai» I waikiki kona wahi nolio» o k& hana no a keia mn,d kauaka o v fca lawai'a. oke kauoha mlia no nae ana makua a kda mau kaeiaka laWai'i. i ko laua mau la opio, penei ke kati oha a ko laua maa nmkua. 1 noho olua a i hiki i ko olua mau la kanaka makua, & i lilo olua i mau lawai'a na ke aiii, e hoomanao olua, oiai ko olua m*u k e ho ana he mau lawai'a, a liio paha ; i mea panahele loa i na alii, ko olua akamai Lawai'a paha, a niii ■ wale na i*a i puni i ka olua upena, a nui wale aku paha na waa i piha i ka olua i'a, e hoomanao olua me ka poiha ole i keia mau oleio a'u e hoike aku nei ia olua. I ho£a mai auanei kekahi kanaka amau kanaka e noi i'a ui, a i noi mai auanei a nui hewahewa loa kana i'a e noi mai ai. e 2aa hoi mai ka hookahi waa aku a hiki ika umi waa i'a. mai an'a olua, au'a do olua make, aole ia he mea e, aka o ka haku no ia o ofua, oia hoi o Ka■v mapuaa. Aka hoi, i hele mai ke kanaka a noi i mau kaau i'a a lau paha, aole ia o ka haku o olua, nolaila, e hoomanao e na keiki i keia leo kauoha, i loihi na ia o ko olua noho ana i keia ao, a i hookuli olua i keia leo kaaioha. a ia olua wale aku no na e na keiki. ~ A maia mea e imi ai olua e hoopokole i ko olua mau la ma keia ao ma ia wahi i hoopau ae ai ka mai ke ao ana i ka mau keiki. ' \ E noho ana o Lonowahi ke kahu na o Kaluahole kona wahi noho, ine kanaka mau keiki. Ma ka ia i hiki kino ai o Karaapuaa. e noi i ka i'a immi o louli, a kahi no o Lonoawohi a ike ia kaka. hiaka oia la, i ke kau mai o ke ao puaa iiuna o Kaala. * 0 Lonoawohi ilalo, a kani iho la ke u, ka a loha hoi oe e ka haku, ua i hoike mai hoi ka hohono o ko hulu puaa a nuni na moku, ua make oe ia pele, eia ka aole oe i make. Pehea no la oe e make ai he kino laii kou, huna kele mai nei hoi ke kini akua o ka po ia'u, a akahi no a hoike mai ia'u. - r He hana nui kau e kuu haku e h >le mai n)f,: ol? hoi he wa a-hiki i la oe, paia aela ko'u maka i ka hoohewahewa ia oe, o ko f u make nolaia. f Nani hoi ke aloh'a o ke akua i ka hoike ana mai nei ia'a i ka wa pokole, ua kauoha ae la o Lonoawqhi i kana mau keiki. Kauoha ae la o Lono*wohi i kana mau keiki e pii iuka o Manoa, V + oia hoi, i uka o Waiakeakua, i awa laii e hana hiai eliia a nui ka awa ei aku ka haku o'olaa a hoea mai, ua hooko na keiki i ka olelo a ko iaua makuakane.

Ua b©oko koke na keiki i ka. pii anā iukn o Manoa i»a m kakahiaka, a 'Ua ioaa na mea i kauoha ia ia laua, a ua hoi koke uaai la lana i kai* o Kaluahole, kahi oko la»a makookāne e aoho akaaoa.^ Nolaila, e huli bou ae ana kakou a e nana aku no Kamapuaa ijaa» aiā mai nei la lakou ihea i kela wa. ■ Eia lakou ke hele mai i kek&bi * ua mafr alii aIA, oiā hoi © I£apuaahiwa. 'ka e no ho ana «aaKalia. Ua hoopuni iho l&*o Kapuaaliiwa i kana mau np&ia me kōna mau kanaka me ka i's ia auina Ui a niai la kā i'ā. a ua komo na waa he" umikumaoaalha ika i'a ; he akule. * I ka wa o Kapuaahiwa i pae mai | ai ko lakou mau waa i'a i uka o j kaha'wai, a hoi āku la na lawaia a me Kapuaahiwa i ko lakou kauhale, e paina ai ko lakou aina awakea, ua paina iho la lakou me na ohana a maona, a i kā pau ana o ka lakou paina ana, ua hooho ae la na kanaka: Heaha la hoi keia haaW nui a ka lanna ole a keia kanaka mai nei, a o kekahi mau kanaka hoi he hele walr iho no. Ke lilō nei nae keia ha£.we nui a Kuolokele i mea hooheneheneia ena kanaka oke alii ame na kanaka o ka lawai'a a ua mau alii nei, a ke hoomau aku nei no o Kamapuaa ma i ka hele ana imua a hiki,i ka hale o Kapuaahiwa: / A halawai pu akū ia lakou nei. rae Kapuaahiwa ma, a haawi mai la na aloha mawaena o l»kou na kamaaina m« lakou nei na malihim. I mai la o Kapuaahiwa, he huakai mama boi ka oukou i hele mai nei o keia la kuhaoa wela nui wale. Ae v he liuakai no hoi ka makou i hele inai nei, wahi a Kama, ina kahi hoi o na alii makou i hele mua ae nei, aole hoi i loaa mai nei ka makou huukai i hele mai nei, a na ia loaa ole, oia ke kumu i hele mai loa mai la imua ou e Kapuaahiwa. Ina no ka loaa loaa iho la, a i na no ka loaa ole, alaila, he!e aku ana no i kahi e loaa ai, a i nele mai no hoi, he nani nele ana no hoi la ua hele ia, a o ka hoi no hoi ka pono. Heaha ka oukoa huakai i hoole ia mai nei e na aiii, a pono oukou e hai mai ia'u, ina eiaia'u nei, ila, e I&au aua, aiōle, o ka iho la no ia>* 1 alpt la o Kam&puaa, he hoakai noi ia ka makou i heie mai nel, a aole hoi he ioaā o ka makou i'a i na alii, nolaila kau loa mai nei k€ aho imua o olua o na iawai'* a na aliu He hnakai noi Ca ka mikeu i hele mai nei, a e loaa ana anei kam< i'a ia oe e Kapua&hiwa; ua &e «aai j la o Kapuaahiwa, e loaa ana ka i'a j a oukoū iā*u, he i*a wale a$ 4& *\ c !ka hoi, ina he mea okoa aku ina ua loaa 6le, j Aole i pau.