Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 258, 13 August 1891 — Page 3

Page PDF (1.01 MB)

This text was transcribed by:  John Reppun
This work is dedicated to:  Dr. Fred Reppun

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

Ke Ano o ka Hoopono a ine Kona Kulana.

-

            O ke ano o ka huaoloelo hoopono, he ano maemae oia, he akahele oia, he haahaa oia, aohe inaina iloko ona, he hooko hoi oia i na mea a pau, a he malama hoi i ka maluhia o na kanawai o ke Akua, a me ko ka aina. Ma keia kalaimanao ana, na loaa ia makou he kumu kupono e kamailio ai  no keia mau mamala olelo, a he kumu kupono hoi i na mea a pau e lawe a e malama i keia mau a’o ana, oiai, o “Hoopono,” he hopunaolelo ano nui keia, aohe kue iloko ona, aohe mokuahana, nohe leoleo-a he oki loa no. Pomaikai ke kanaka ke loaa iaia keia haawina, o keia mea o ka Hoopono.

            Oiai, o ka Hoopono o ke kanaka, oia kona mea e hilinai ia ai, a e lilo ai hoi oia i mea mahalo nui ia e  na mea a pau, a e aala auanei kona inoa iwaena o kona lahui a me ko na aina e.

            Oiai hoi, e Hoopono, he kue oia i ka hoopunipuni, a me na mea ano like e ae he nui, a oiai o hoopono e kue mau mai ana oia ia oe, i ka wa au e hana hewa ai. A o keia Hoopono  hoi, oia ka makia o ko kakou Moiwahine, ana i koho ai, maluna oia o keia kahua e ku ai, a pela hoi kona mau makaainana.

            He oiaio, he kulana onipaa keia, e hiki ole ai ke kulai ia, aia iluna o ka pohaku kihi kahi i ku ai. A oia haawina hookahi no hoi kai loaa i ko kakou Moi Kauikeaouli, “oke kanaka pono, oia ko’u kanaka, a o ke kanaka hewa, aole ia no’u.

            Ua maikai a ua hooko oia i kona moto a pela i loaa ai na huapalapala iloko o ko kakou kalaunu. A o Hoopono hoi, aole loa kakou ka lahui Hawaii i ike iki i kona hooko ia ana a hiki i keia la, eia nae paha i ka poe kakaikahi ia e loaa nei o Hoopono.

            Nolaila, e ka makua o keia lahui na minamina makou i kou moto, a ke ake nei kou lahui, e ike i kona hoohana ia ana, a me ka hua e loaa mai ana, oiai o kou lahui ponoi, he poe makee alii oiaio lakou, aole loa i like ke kuleana o keia lahui me ka poe au e iki nei, a e koo nei hoi, aole loa.

            Nolaila, ina he wa nou e oluolu ai kou puuwai i kou lahui, alaila, e pono kou ihi kapu alii e hoike ae ia oe iho, i kulike ai hoi me kou noto oia hoi ka Hoopono.

A i ka wa e ike ai ka lahui i kono ano ia maoli, oia ka wa e huli mai ai a kakoo i ka noho alii, a me ke aupuni. A oia kou wa e ka makua o ka lahui e iko iho ai, ua hooko ia kou leo alii, e like me-kau e haiolelo nei ma na wahi a pau au i kipa aku ai.

            Nolaila, maluna o ka Hoopono, aia kou lahui ilaila, a ke kiai nei hoi ma na ano a pau, e ake ana o ka ike iki ia aku o kekahi wahi hiona oia ano hana, e hana ia uku, a hookahi no puana a Kauanahua i hoike mai ai. “mahope nana.”

            -

HE LONO HOOLELE HAULE

-

            Ma ke kakahiaka onehinei ua hoopuiwa ia ko ke kulanakauhale nei mau makaainana i ka pahola ana ae o kekahi lono , e i ana:  O ke keikialii Italia Wilikoki, ua make, ua hanai ia i ka laau make, a ua ki malu ia i ka ou, a pela wale aku. A ua lilo hoi i mea kamailio nui ia, me ka ninau ana ma o a maanei ma he oiaio.

            Mamuli o keia lono, ua noii pono aku la makou i ka oiaio; a ua loaa aku la ia makou penei: Aohe i make ka Hon. Robaka Wiliama Wilikoki, ua hui kino makou me ia, ke noho nei oia me ke ola kino maikai, aohe puu aohe kee.

            O ka mea nana i pahola ae keia lono oia no kakahi kanaka o na pae moku o ka Hema aku nei; a mamuli no hoi o keia lono, ua nui ka poe i hooiaio, me ka olelo ana: Aloha wale kakou, he mea maopopo, e poino aku ana ka aina, a he a noai aku auanei paha ka Buki ia kakou, ana hoi e hooikaika hookahi aku ai a hiki i ka hopena.

            Nolaila, e na ho’aloha, na makamaka, o Honolulu iho la no keia nunu aku nunu mai na olelo aka me ka hauoli makou e puka aku nei, oiai aole i oiaio ka palau ana a ka mea hoopunipuni me kona alelo mana-lua o ka wahahee. E hele oe e kela imi-epa, a mai  hana hou aku. E huli mai no auanei a nahu i ka 10 ponoi. “E puka Wilikoki me ka lanakila – E OLA WILIKOKI I KE AKUA.”

-

ABIGAILA KALANIKUIKAPOOLOKU, I NALOHIA AKU NEI KONA MAU HOIHIONA WAIPAHE, AUWE LUULUU WALE.

-

MELE INOA KOIHONUA.

 

O Keawe o ke alii o Waauloa

He alii no kaili maia o Haloakalani

E noho ana i Kuili i Kakahakuomua

He haku paa Kalanikauleleiwi

Hanau Kalani waihoe i ke kapu

Hoowiliwili, hoonaku

Hookokohi ke kuakoko

Hanau iloko o Mana

He ‘lii i ka pou o manu

Kani a ka pahu i Waiea

I kahale maukoli aina

Moka piko i ke alo o ka  makua

Puka mai o kalani he ihe ole

He ihi ole Kalanikaumakaowakea

Mailoko o Kapukinialii

Ona hou kapu o Kalani imua

He hou koki no Kalaninuiakeaumoku

Mailoko o Kamanwa kapu o Keawe

O Keawe ia o ka auhuhu ke awa

E mulea ai ka waha pakakui ka ihu

Pakui ka uwahi kanaka a Kalani

I kuahu kanaka a Kalani imua

He kanaka, puhi moa nolu i ke ahi

Pupuhi mai keaka Poomaikalani

Ia ike ka noa kapuahi kanaka a eono

I hiku i  ke ahi a Kalani wahineaekapu

Ae mai Kalani i ke kuohi helii

Ke kuku kamahele ka  pua o Umi

Ka hoomahele mahele ka pua o kiha

Ke kaele ulu o ke kapu Laloa

Ke ahi mailoko mai o Hanuaula

Ka ula paa i ka pili manawa kapu

Ka haiki manawa kapu o Lono

O Lono hooe Lonoikamakahiki

A ua lono ka ua me ka makani

Hele aku o Lono he kiakahi

Ka niho ike aki o ke kapu

Kapu ke kua mehameha ke alo

Hele i ke one kapu o Kalani

Kapu Kalani i Moaula

Kuilino i ka aha kanaka

Umi ahupuaa i Mana

He ‘lii no Mahukaipoko

O Mahukaku o Lelekohana

Ke naha i ke kua o Wakea

He ‘lii ka Hookolonuha

O pupue alalo o Hanakalani

Loaa kuu lani makahou

Mailoko o kahi like liko liko

Hanau i heeheeua

I ka piko i Kahakahakeone

O ke one kai lele a hena

Mailoko o ka hiki maiaea

A e Ku, a e Lono

A e Keawe ka laulaha ole

Kapua alii akpu na Kalani

Na Kalanikuihelekapu

Hanau Kanaloa ka mahu alii

Noho ia Kaikilaniwahine

Ka wahine hoomamau wahi kapu

Ka wahine kea wahine eleele

O ke kowa kapu iwaena

O Keakealaniwahine

O ke kumu o na lii i laha mai ai

Laha ke kawowo ke ulu nei na lii.

-

HE ANAINA HOOMANA MA BRITS HALE

-

            O na Halawai i malama mau ia iho nei ma Ariona Hale, ua uwai ia ae nei ma Brits Hale, ina ke kihi o na alanui Moi a me Kamika. E hoomaka ana ma na Lapule a pau ke aiaina haipule i ka hora 10, o ka haiolelo ana i ka hora 11, mao ka mahele olelo la, a i ka hora 7 ahiahi no na mea a pau i lohe i ka olelo haole.                     Lunakahiko A. Haws.

 

-

KUAI KUDALA.

Poaha, Augate 13, 1891, hora 12 awakea Elna Pahale iliwai ma Alanui Guarrg he 50 x 130. He wai a na pa ia.

Elua Pahale Iliwai ma alanui Magazine 50 x 200 Paia.

¼ dala kuike, ke koena no 1,2,3 maka hiki maka ukupanii 7 keneta pahaneri.

Ha’e a me Pa ma Alanui Green, e kokoke la i ke kihi o Alanui Kapiolani.  Hookahi hapakolu uku kuige. Koena no 1 2 a me 3 makahiki, 7 keneta pa haneri ukupanee.

He hiki ke ike maikai ia ka moana mai keia mau pa aku.

He wa maikai loa keia e loaa ai na kuai makepono lao -         E ninau ia.

                                                                        J. F. MORGAN

                                                                        H.M. DOW.

-

OLELO HOOHALA.

            E ike auanei na kanaka a pau eia ma ka Pa Aupuni o Makiki nei, kekahi lio hele hewa, hookahi lio k ahinahina. @wawae keokeo hope hema, hao kuni ano e maka aoao hema hao kuni hou @ ma ka aoao akau hope, ekolu  wawae ahinahina.

            O ka mea a mau mea paha nona keia lio e pono e kii koke mai ina aole e kii koke mai a hala ua la he 12, alaila, e kuai kudala aku  no wau ma ka la 22 o Aug. J. H. 1891 awakea Poaono hola 12.

            David Kaoao

257 4ts-d         Luna Pa Aupuni

 

OLELO HOOHAHA

            Owau o ka mea nona na aina o Makailio. Kamakalalaukalo, Kalauopalena, ke papa akea aku nei i na mea a pau aole hoi e kuai i na loi ai oo a me loi opiopio, me ka hele mua ole mai e kuka pu me a’u. O ka poe a pau e kue ana i keia olelo, maluna no o lakou kolakou poho.

            MELE AKONI ROSE.

Aug. 4, 1891   251      3m-d

 

-

Hale Hana Wai Momona

WAI-ANIANI

-

Sam. Lad me John Grace na Ona.

-

            Ka poe wale no na lakou e hana nei NA WAI HOOMAEMAE KOKO KAULANA oia hoi ka   

SASEPARILA

-A ME KA-

            WAI-HAO.

-

NA WAI MOMONA AWAPUHI,

SASEPARELA, LEMI, WAI

PIPII, SODAMAOLI SI-

DA. KAMEPENA, & C.

-

Mutual 338 – TELEPONA –Bell 298

 

E hooia ia ana ka maemae o na wai a pau. E hookeia no na kauoha a pau loa mai na Mokupuni mai a @@@ ke kulanakauhale nei.                   231 1 yd.

 

KUAI HOOPAU NUI.

-

Mai keia manawa aku a hiki i ko Makou hoonee ana aku iloko o ko makou

HALEKUAI HOU

Ma ke Alanui Papu, - (NA HALE BURUA)

E hoolilo aku ana Makou i ko Makou waiwai a pau o na ano Lole:

Na LOLE NANI.

            NA LOLE PUUMUIA

            KAPU A ME PAPALE

                        PAHU LOLE, a pela aku

 

NONA UKU HOOEME LOA NAE.

EGAN & GUNN.

ALANUI MOI kokoke i ke ALANUI PAPU.

-

HOOLAHA HOU

B. F. EHLERS & CO – PAINAPA

-

IA OUKOU E NA MAKAMAKA A ME NA HOALOHA, OIAI HOI, UA makaukau makou i ke kuai ana aku ia oukou i na lako lole, wahen o na ana @@@ la a pan; oia hoi –

            Na Silika Hou             Na Sateen hou

                        Na Mikilima hou         Na Lihilihi hou

                                    Na Lihilihi keokeo hou           Na Lihhilihi kau lole hou

                                                Na ano Mamalu hou loa          Na Paku Pukaaniani

                                                            Na lole hou o na wahine         Na lole o na keiki liilii.

            Na lole o kela a me keia ano e loaa no ia  oukou no na kumukuai haahaa loa.

            E kipa mai e na makamaka, i hoopau ia ai ko oukou kanalua no ka makou kuai hoopoho aku ia oukou.                  Owau me ka oiaio

Tf                                B. F. EHLERS & CO.

 

-

He Kuai Nui Hoopau aku.

E HOOMAKA ANA I KEIA

POAONO, AUGATE 1, 1891.

Ua Lilo ko makou Waiwai he mea Mohai wale!

Ua Hoemiia ke Kumukuai ilalo, aole i ko

Makou Pono, aka nou no –

Papa Kumukuai no 30 La Wale no:

 

2@0 paa lihilihi keokeo puka aniani               $ .90

 20 i-a Kalakoa maikai                                    1.00

 12 keokeo 1 i-a laula                                      1.00

  8 keokeo 1 i-a laula                                      1.00

159 kakini lakeke o na Kamalii (huluhulu)       .45

 93 kakini ka’e waihooluu o na wahine            .05

Huluhulu no na paa lole kupono, .25 keneta

O ka i a, e kuai  no makou i keia mau la no 7 i-a no 1.00

Papale Kula o na Kamalii                                              .25

Na Kawele nunui, 2 no                                                 .25

Kakini eleele maikai                                                      .25

Na Papale i kahiko maikai ia                                       2.50

RUMI HANA LOLE MALUNA HOLOKU etc. HANA IA ME KA OLUOLU LOA. E HOOPAA AKU NO MAKOU NO KA KUMUAI MALUNA

 NO 30 LA.    NO KE DALA KUIKE WALE NO KEIA KUAI ANA.

                                                            C. J. FISHEL.

            Ka makamua o na Hale lako o na Wahine, oia hoi ma alanui Papu a me Hotele, kahi i hanau ia ai  na kuai hoopono a ano nui no hoi                    249 – dt

-

KUAI HOOPONO NUI.

-MA KAHI O –

104, alanui Papu N.S.SACH. Honolulu H.I.,

-           E HOOMAKA ANA-

POAKAHI AUG. 10, 1891

-

NO ELUA PULE WALA NO KEIA KUAI ANA

IA WA E HOOLILO IA AKU AI NA WAIWAI A PAU O KA HALEKUAI LILO MUA. HE MAU KUAI OIAIO AOLE HAMABAGA.

 

 

He oiaio ka makou e olelo aku la, he hookahi no a makou huai nui ana o ka makahiki, a ia manawa makou e  hoemi ai i ke kumukuai o na mua a pau iloko o na pule elua. Aole makou e  nonoi aku ana i ola no ka makou mea kuai, e makemake ana maku e  hoemi iho i na waiwai a e loaa hoi ko makou kumu lilo ma ke dala kuike.

 

KA OI KEIA O NA KUAI ANA I HOIKE IA AKU.

Kalakoa maikai loa, 20 ia                                $1.00

Keokeo, halena 20 i-a                                     1.00

Keokeo halena 1 i-a laula. 12 i a                     1.00

Keokeo maoli, maikai, 1 i-a laula, 12 i-a         1.00

Lole Kinamu Papamu, hoemi ia ho 10 i-a no  1.00

Keokeo Papamu a kakauloloa, 7 i-a no           1.00

Satina, hoemi ia o hookahi i a no                      .30 

Huluhipa kakauloloa 10 i-a                             1.00

Na uhimaka Virikine 5 i-a                               1.00

Kakimia eleele, hoemi ia o hookahi i-a no 10 keneta  1.00

Silika eleele lau, hoemi ia a ka hookahi ia no  1.00

Lilina halena 6 i-a no                                       1.00

Lakeke o Kamahikane                                                  .30

Paku Puka aniani lihilihi 10 i-a                        1.00

Nahenahe Vitoria, 8 i-a a ka ap. Hoemi ia a ke .60

Na hainaka Waihooluu o ka eka e no ke kakini .50

Muumuu o na lede he emi loa, he .25 keneta

Na Pelekoki o ka lole 2 pihapiha he .60 keneta

Na kaliki he $1.00 mamua, na hoemi ia i keia manawa a ka .50

Na Lole Kinamu he .25 keneta

Na Lole Keokeo, he 50 keneta

Paku makika, 90 iniha ka laula, he @@@@ o ka apa 1.75

Kihei uhimoe keokeo, ka o kuuwela, he I dala @@ 2 keneta

Kakini maikai o na keiki ma ka paa, he .25 keneta.

Na palema’i kaua, he 5 no 1 dala

Na Palnio i aiana ole ia he .50 keneta

            He mau kuai makepono loa ma na Papale Wahine a me Keiki. Na Papale Sela o na Lede, na hoemi ia a @@ keneta. Na Papale heie kuia o na Keiki malalo o na Kumu lilo. E Hoomanao @@@

            Elua @@ wale no keia @@@ akau.

254-dtf                                    N.S.SACHS